17 Ocak 1937 Tarihli Cumhuriyet Gazetesi Sayfa 1

İÇ SAHİFELERDE 5 inci sahifede: Antakya tarihi Ahmed Faik Türkmen 6 ncı sahifede: Şehrin ışıkları / Kandemir 7 nci sahifede: Çocuk sahifesi ı ]f]l umhuri JKKK ISTANBUL CAĞALOGLU r E MA Li Z M Yazan: Tekin Alj Türk inkılâbı ^ ^ kadar yazılmış eserlerin ed «fckemmelidir. Fransız parlâmemofiı^ reisi Herriot ve doktor Köprüjfü Fuad eser için birer mukaddeme.^razmışlardır. Her gencin elinde bir tane bulunmalıdır. / Manda; idaresi yirminci asrın medenî barbarlığıdır! Kanlı tırnaklarını Suriyenin bağrına batırıp bu emri vakii Milletler Cemiyetine tasdik ettiren sayın dostumuz Fransa... Gene manda adına Dayanarak Türk Hatay üzerinde Müstevli kaîmak istiyor Fakat Hatayın ancak millî bir idare ile yürüyebileceğini gene ayni Fransa bize karşı imzasile taahhüd etmiştir. enüz kendi kendilerini idareye muktedır olacak surette olgunlaşmamış bazı memleketler varmış ta onlann hürriyet ve istiklâl ile ya§amağa hak kazanacak veçhile yetişririlmelerini bazı medenî ve büyük memleketler kendı üzerlerine alıyorlarmıı veya almahlar hnis: Işte, resmen ve ahden ifade olunan şeklıle manda budur, ve Fransa işte bu insanî vazife ile tavzif olunduğu ve yahud doğrusu o vazifeyi binnefis deruhde eylemiş olmak büyüklüğünü gösterdiği için Suriyede bulunuyor. Bu büyük medenî devletin Türk Hatay ülkesinden dolayı biz Türklere sırtlan dişlerini gösteren vahşi bir çehre ile sıntıp durması da guya Milletler Cemiyetinin kencfisine yüklettiği bu vazifeyi hüsnü ifa mecburiyetinden ileri gelmektedir. Vasi devlet, kendi vesayetine tevdi olunan biçare memleketin hukukunu muhafaza ile mükellefmiş le onun için! Hakikatte mandanm ne demek olduğunu biz biliriz. Bu sadece müstemleke idaresi demektir, ve manda müstemlekenin yeni adıdır. Kapitalist ve emperyalist Avrupa devletleri bir vakitler dünyanm istismara müstaid memleketleri üzerine çullanmışlar ve birer sülük gıbi onlann kanlarını emmeğe koyulmuşlardı. Görülen manzarada bunlar birer canavar, öbürlen mazlum hayvan sürüleriydi, değil mi? Umumî Harbin sonunda meydan alan bazı insanî prensiplerden utanılarak müstemlekeciliğin adı değıştirildi, ve ona manda denildi. Mesele bundan ibarettir. Bugün Türk Hatayda kendi müstemleke memurlannın binbir marifetine dayanarak bizimle yakapaça uğraşan sayın dostumuz Fransa, orada yeni adile mandater devlet olarak bulunuyor: Yani müstevli, kahir, hâkim ve mütehakkim bir ceberut idaresini temsil ederek. Bunun eski adı müstemlekeci devletti, onu hatırlıyalım, ve iki fcabir arasmda hiçbir fark olmadığını hiç unutmıyahm. Ezcümle bunu dünkü kardeşlerimiz olan Suriyeliler unutmasmlar. Haysiyet sahibi her millet, müstemlekeci devleti kendi muhitinden kovmalıdır, ve bu kovuş, Büyük Harbin yalandolanla boğulan yegâne dersini ancak vaziyete hâkim kılmış olur. O ders şu idi: Beşerıyete on milyonlarca insanın kanına malolan ve dünyanın birkaç defa altını üstüne getirmiş bulunan Umumî Harb sonunda adeta vicdanlardan kopup gelen bir prensip ortaya atıldı. Mılletlerin kendi mukadderatlanna kendılerinin hâkim olacağını, olması lâzım geldığini söyliyen bu prensip toplu bir şekille Birleşik Amerikanın Cumhurreisi Vilson tarafından ileri sürüldü, ve Sovyet ihtilâlince de teyid edildi. Sovyet ihtilâli bu fikrinde gayet samimî idi ve hâlâ onun üzerinde ayni samimiyetle ısrar ediyor. Hatırlardadır ki Sovyetler Milletler Cemiyetine girerken prensip olarak manda teşkilâtını kabul etmediklerini ve etmiyeceklerini açık söylemişlerdir. Reis Vilson'a gelince Avru r 4000 Telgraf ve mektub adresl: Cumhuriyet. tstanbul Posta kutusu: tstanbul, No 243 r3Z8F II IKIIICIK3I1UI1 Telefon: Başmuharrtr ve evl: 22366. Tahrir heyetl: 24298. İdare ve matbaa tasmı 24299 24290 D 17 V •!/• Atatürk gencliği bir daha irşad ettiler Dün gece Ticaret mektebinin müsameresi coşkun bir tezahür halini aldı Büyük Şef gencliğe inancını söyledi, Başvekilimiz lalebelere bilhassa iltifafia bulundu, Arkadaşımız İsmail Miiştakın hifabesi Mutedil Suriye Millicileri Irakta aleyhimize tahrikât yapmak üzere Şamdan sureti mahsusada bir adam gönderildi. Cebelidüruzda Suriyeye karşı infial artıyor Kudüs 16 (A.A.) Suriye milli cileri 4 sene zarfında iki misline çıkarılmak üzere elli bin kişilik bir millî ordu vücude getirmek fikrindedirler. Mutedil milliciler Lübnan cumhuriyetile îskenderun sancağmı da ihtiva edecek federal bir Suriye devleti vücude getirmek arzusundadırlar. Sancağın da gırecegı biır ği federasyon istiyorlar Murahhas heyetimiz dün akşam Hareket ettî Heyeti istasyonda bizzat Başvekille Dahiliye Vekili teşyi etti Ismet Inönü gazetecilere «Elbette çocuklar, bu davayı halledeceğîz» dedi Dün akşam Başvekil, Vekiller ve meb'uslar talebe heyeti arasmda Ticaret ve İktısad Mektebi Âlisi, elli dördüncü yıldönümü münasebetile, dün gece Perapalas salonlannda bir müsa mere yermiştir. Mekteb heyeti talimiyesi ve mezunlarile bugünkü talebe, bu tarihî toplantıya yüksek huzurlarile lutfen şeref bahşetmelerini, Dolmabhaçe sarayına gönderdiklm bir heyeti mahsusa ile Atatürkten istirham etmişler, ilmü irfanra en yüksek hamisi olan Ulu Önder bu ricayı kabul ile dün gece oteli teşrif bu yurmuşlardır. Atatürk, müsamereyi şereflendirdik * ten sonra mekteb müdür muavini Nüzheti huzurlanna kabul buyurarak bu müsamereye mahza mekteb tarafından vuku bulan davet üzerine geldiklerini ve dalArkast Sa. 3 sütun 4 te\ Cebelidüruzda memnuniyetsizlik Trablusşam 16 (Hususî muhabiri mizden) Cebelidüruzda Suriye aley hine için için devam eden memnuniyet sizlik son zamanlarda Cebelidüruz mu hafızlığına bir Alevînin yerine bir Su riyelinin tayin edilmesi üzerine büsbütün artmıştır. Milletler Cemiyetinin Hatayın mu Süveydiyede bu tayin keyfiyetinin bıkadderatı üzerinde nihai kararmı vereceği raktığı suitesir açıkça görülüyor. Sariyelüer Irakta da edeyhimtzde tarihî toplanUda bulunacak olan heyeti • miz dün akşamki ekspresle Parise hare tahrikât yapmak istiyorlar! Beyrut (Hususî) Suriye ve Lüb ket etmiştir. *** nan gazetelerinin Türkiye aleyhinde neşriyat yapmalanna rağmen Irak gazete lerinde bu şekilde tek bir satır bile ınti şar etmemiştir. Bundan müteessir olan Suriye ve Lübnan gazeteleri, Irak hal kını galeyana getirmek ve Türkiye aleyhine çevirmek için büyük punto harflerle «Türkiye Musulu istiyor» gibi uydurma yazılar yazmağa başlamışlardır. Diğer taraftan Iraklılar arasmda Türkiye aleyhinde bir cereyan uyandırmak için pro paganda yapmak vazifesile Vatanilerden Adilülâzame Iraka gönderilmiştir. Akademi iki kuvvetli profesör kazandı M. Belling ve L. Levy dün güzide bir davetli kütlesi huzurunda ilk derslerini verdiler Büyük Şefle beraber Bir Amerikan mualliminin Suriyeye verdiği cevab Beyrut (Hususî) Burada bir Amerikan Kolleji vardır. Kollej tarih muallimi, Suriye hükumeti tarafından Şama lArkası Sa. 4 sütun 3 te] M. Karlo Galli Dr. Arasla Hükumet merkezi bu sefer de Barselone'a nak ve Başvekilimizle uzun müddet görüştü lediliyor. İhtilâlciler Valansiya, Malaga ve Italyanm Ankara büyük elçisi M. Madride hücumda devam ediyorlar Karlo Galli dün saat beş raddelerinde Perapalas oteline gelerek Dış îşleri Ba kanlığı Umumî Kâtibi Numan Rifat Menemencioğlu ile yanm saat kadar görüştükten sonra otelden aynlmış ve saat allArkası Sa. 6 sütun 6 da] Anarşistler Madridi yağma ediyorlar Reisicumhur Atatürk dün akşam üzeri Dün Güzel San'atlar Akademisi, proPerapalas otelini şereflendirmiştir. Biraz fesörleri arasına giren iki büyük ecnebi sonra Başvekil Ismet Inönü, Dahiliye san'atkânnın ilk dersleri şerefine, memVekili ve Halk Partisi genel sekreteri leketin münevver tabakasma bir çay ziŞükrü Kaya, Hariciye Vekili Tevfik yafeti vermiştir. Davetlıler güzel san'atRüştü Aras da Perapalas oteline gelçrek lar ve fıkir âlemimize mensub güzide siReisicumhura mülâki olmuşlardır. malardan mürekkebdi. îlkönce konferans Başvekil ve diğer Vekiller bir aralık, salonuna alındılar. Akademinin faal diPerapalasta rahatsız bulunan Maliye rektörü Burhan Toprak, yapılan ıslahat Vekili Fuad Ağralıyı ziyaret ederek sıhhakkında cünleyicileri aydınlatan kısa hat temennisinde bulunmuşlardır. ve tesirli bir mukaddeme ile ecnebi san'atReisicumhur Atatürk akşam yemeğini kârları takdim etti. îlkönce Fransız resBaşvekil ve diğer Vekillerle birlikte o sam M. Leopol Levy, sonra Alman heytelde yemiştir. keltıraş M. Bellbg kürsüye geldiler Italyanın Ankara büyük elçisi M. Hariciye Vekili Rüştü Aras, Cenevreye haFransızca ve almanca söyledikleri sözleKorlo Goeli de akşam saat 7,30 da Pca reketinden evvel Başvekil Ismet Inonü ve rin ressam Bedri Rahmi ve Cemal Said [Arkası Sa. 6 sutun 4 te\ Dahiliye Vekili Şukru Kaya ile bir arada... tarafından tercümeleri okundu. Her iki san'atkânn tercümei hallerinin birer küçük hulâsasile konferanslanndan bazı parçalan aşağıya dercediyoruz: İ M. Leopol Levy M. Belling İtalyan Elçisinin dünkü ziyaretleri M. L. Lâvy^ (bir müddet Sanayii Nefîse Mektebi Âlisine devamdan sonra müzelerde, serbest akademilerde çalış * mıştır. Gravür işlerinde bilhassa temayüz eden mumaileyhin Parisin birçok sergilerinde, müzelerinde ve hassaten Lüksemburg müzesinde yağlıboya resimleri varlArkası Sa. 5 sütun 4 te\ ııınıııııııııııııııııııııiııınıııııınıııınııııııııııiMiııtııiııııııııııınııııııııııtiıııııııııııııııııı*ııiMiıııınıııııııııııııııııııııııııiiiıııııııııııııııııııııııııııının Büyük manevralar Ingiliz anavatan ve Akdeniz filoları Yunan sularına geliyorlar, Fransız filosu da Atlantik'te büyük manevralara başladı Filistin Arabları eski Türk devrîni hasretle arıyorlar Emir Abdullah da tahkik heyetine bir nota verdi Dün şehrimize gelen Daily Telgraph gazetesinin Kudüs muhabirine atfn neş rettiği bir yazıda şunlar yazılıdır: «Bugün burada Lord Peel tarafından riyaset edilmekte olan tahkikat komisyoCenubda ihtilâlcilerin ellerine geçen şehirlerden Antegera nuna izahat veren Kudüs müftisi Hacı Salamanca 16 (A.A.) Anarşist rine karşı mukavemetleri artmaktadır. Emin El Hüseyni, Arablarm şikâyetlerive sendikalist gruplar Madridde tahliye Madrid hükumeti Barselona ne nihayet verilmedikçe hâdiselerin önüedilen evleri yağma etmekte ve ele geçirnaklediliyor ne geçmek imkânı olmadığını söylemişdıkleri bütün eşyayı alıp götürmektedirLondra 16 (A.A.) Valencia'nın tir. ler. Madrid halkmın şehri terketmek emlArkası Sa. 3 sutun 1 de] [Arkası Sa. 3 sütun 6 da] YUNUS NAD1 Fransız kruvazör filosu denize Paris 16 (A.A.) Fransanın At lântik filosu Afrikanın garb sahilleri boyunca yapacağı on günlük manevralara başlamak üzere bu sabah Brest'ten hareket etmiştir. Bu filo, aşağıdaki gemilerden mürekkebdir: Lorraine, Provence, Bretagne truva zörleri, sekiz torpito filotillâsı ve iki denizaltı gemisi filotillâsı. Atlântik filosu pazar günü Lizbor. açılırken... [Arkast Sa. 6 sütun 4 te\ Hurrem Sultan Üstad M. Turhan Tanm senelerce hazırlanarak meydana getirdiği bu fevkalâde cazib tarihî romanı takib ediniz. Alacağınız zevk, edeceğiniz istifade kadar fazla olacaktır. açıklarında bulunacak tt bir nakliye ko" luna taarruz harekâtı yâpacaktır. Tah telbahirlerin iaşe gemisi olan Jules V e r ne ikinci hafif filotillâ ile nakliye gemisi ve muavin gemiler vazifesini görecekn'r. Nakliye koluna zırhlı fırkası taarruz e decektir. Bu taarruza Fort Lyautey'den gelecek CroixduSud tipinde büyük tayyareler de iştirak edecektir. Filo pazar günü Lizbonun önünde dalArkası Sa. 5 sütun 3 tej