29 Eylül 1936 Tarihli Tan Gazetesi Sayfa 3

Yoğ. ie Toledo düştü Madrit | çetin müdafaa yapacak vi 3 i B inin imi Ensti- yirmi. üçüncü İ toplanmıştır. 20 -9.985 TAN Iskenderun ve Antakya meselesinde Türkiye Hariciye Vekilimiz dedi ki: Türkiye, Fransa - Suriye muahedesine çok ehem- miyet atfeder, iskenderun halkı kendi haklarına sahip o malı, işlerini kendileri görmelidir. Dünkü “TAN,,da Milletler Cemiyeti Konseyinde mandalar meselesi müzakere edilirken Fransız murahhası ve hariciye müs- teşarı Vienot'nun sözlerile Hariciye Vekilimiz Tevfik Rüştü A- rasın beyanatını kısaca nakletmiştik. Anadolu Ajansı 24 saat teehhürle bu beyanatın metnini vermiştir. İlk sözü söyliyen M. Vienot, Fran- sa - Suriye muahedesinin 9 Eylülde imzalandığını, Suriyede intihabat ya- pıldıktan ve salâhiyettar murahh s- lar seçilerek muahedeyi imza ettik - ten sonra muahedenin kat'i bir kıy - met kazanacağını bildirmiş, daha sonra Suriye muahedesinin Irak mu- ahedesine benzediğini ve (yakında Lübnan ile Fransa arasmda da bir muahedenin müzakere edileceğini ilâ- ve etmiştir. Bunun üzerine Tevfik Rüştü Aras şu sözleri söylemiştir: “.— Fransa mümessili, Suriyede Franiız hükümetinin yeni bir rejim tatbik etmek fikrinde bulunduğunu bildirdi. Söze başlarken bu hususta mesut bir emsali hatırlatmak iste - 3 “FELE Yayılan adam Allah kimde varsa bağışlasın. Ha. ni bizde de etli canlı adamlar az de- gildir. Gerçi Almanyadaki kadar yok ama bizde bilhassa but tarafları etli adamlar var. Dün bir tramvaya bindim. Tek yerlerin hepsi işgal altımda. Bu bi - zim, bizim değil bütün insanların o- turduğu yerde şerik istemediklerinin en canlı bir delilidir, Posta, koltuk” ta, sirket yok . Baktım ki; tek yerlerde boş yok. Çift yerlerin serbest kısımlarında yer “aradım ve bir tane buldum. Şöyle mizi sıkılaştırmaya hâdim oldu ise iliştim. Çift yeri işgal eden yolcu, de- Suriye, İskenderun ve Antakya mın- diğim gibi etli canlı bir adam, Bilhas- takalarına b suretle verilecek İm-| sa belinden aşağısı çok dolgun. kânm da Fransa ile Türkiye srasın-| Ben yanına oturduğum halde za - daki samimi münasebetlerde diğer| ten kanapenin beşte üçünü şişmanlı- bir bağ teşkil etmesini temenni eyle-| gı yüzünden işgal etmişken ,bir de rim. yayvan oturduğu İçin bana sadece Ayni bakımdan, İngiltere ile Mi-| beşte bir sehim yer kalmıştı. Bucak- sırın iki tarafın nef'ine olarak akdet-| arın ayırarak oturmasından şüphe- tikleri anlaşma münatebetile gerek! iendim. Acaba, dedim dizleri arasın- İ İngiltereye gerek Misira derin #6VİNÇ | da bir yaz tenekesi, yahut ufak kü- lerimizi bildirmek İsterim. Çünkü| £e mi var? Çünkü öylelerini gördüm. Mistr, Türkiyenin kendi mukadde-| yükü bacağınm arasma koyar ve ta- ratlarına kendilerinin sahip Olma"! pi gki kişilik yeri işgal eder, Yüzüne ları lehinde üzerindeki haklarmdan| bakıp utandırmıyasınız diye de san- feragat ettiği ve saadetlerini ve P6- ki dışarda pek meraklı bir şey var- fahlarmı şiddetle temenni eylediği| maş gibi rar ile pencereden bakar, memleketler arasında Obulunmakla- Haberler arasından | seçtiklerimiz unan Kralı Yunan donan- masının O manevralarını takip etmek üzere Başvekil Me- | taksasla birlikte Averofa binerek denize açılmıştır. Alman Başvekil muavini âsileri tebrik ediyor # tinada bulunan (Alman Propaganda Nazırı Dok- tor Göbbels dün tayyara ila Ber- line dönmüştür. Li Mi Cemiyeti Assamble- sinde Habeş delegelerinin tanınması üzerine Fransız sağ cs- nah gâzeteleri tarafından o Sov- yet Rusyaya yapılan hücum neş- tiyatına karşı Moskova matbuatı ağır cevaplar vermektedir. gün Atinada İstikrar doğuran Toledo düştükten sonra M: ladride ve civarına bir bakış Londra, 28 (Radyo - Tan) — İspanyada Cümhuri - yetçiler ile faşistler arasındaki mücadele yepyeni bir saf- haya girmiştir. Faşistler hükümet kuvvetlerinin elinde bulunan Toledo şehrini zaptetmeğe muvaffak olmuş, bu suretle Alkazarı müdafaa eden Harbiye talebesinden ha- yatta kalanları kurtarmışlar: Verilen malümata göre Alkazar ka- Jesine sığman 1200 kişiden kurtnla- bilenlerin sayısı 80 i geçmemektedir, 500 üde yaralıdır. Asilerin şehre yaklaşması üzerine hükümet kuvvet- Teri muntazam bir surette çekilmiş- tir, Şehrin içinde milislerden kalan- ieez ötme üm Hükümet - kuvvetleri wekilmeden evvel, Alkazarm son du- varlarmı da yıkmış ve bu suretle ta- rihi bina tamamiyle harap olmuştur, 'Tolodonun sukutu İle âsilerin kuv- vetleri Madrid'den kırk millik bir me- safede bulunuyor. General Franko bugün beyanatta bulunarak “Madride azami süratle BİLBAODA Bilbao, 28 (A.A.) — Havas Ajansı muhabirinden Şehrin âsiler tarafımdan 250 şer ki. foluk torpillerle bombardıman edil - mesine karşı mukabele bilmisil ol - mak üzere Bilbao şehiri makametı li - manda demir atmış bulunan gemiler - deki rehineleri kurşuna dizdirmiş - lerdir. Bir zaviyeye kapatılmış olan 80 kadma ilişilmemiştir. Hükümetin Jaime, Cervanles ve Libertad küruvazörlerinden müteşek- kil bir filosu ile diğer üç torpito muh- ribi, dün bütün gin âsilerin Zumaya yakmındaki mevzilerini bombardıman etmiştir. Bilbao valisi, haTkr teskin etmeye, tethiş tedbirleri ittihaz edilmesine mani olmaya ve bilhassa müfritlerin kanımsuz idamlarda bulunmalarının önüne geçmeye çalışmaktadır. dır. BÜTÜN MADRİD MUDAFAAYA HAZIRLANDI Fadrid, 28 (Radyo) — Hükümet bir beyanname neşredörek âsilerin yabancı memleketlerden temin ettik- leri silâh faikiyetini anlatmış ve Mad- str semacenm inim avis İndir bütÜN İcumihuriyetçileri davet etmiş-ve gay. retlerin daha fazla müessir olması i çin muharip kuvvetleri tanzim etmek, şeflere tam bir itaat göstermek ve hakiki bir harp disiplinine tâbi olmak lâzım geldiğini anlatmıştır. MİLİSLERE YARDIM Moskova, 28 (A-A.) — İspanyol kadın ve çocukları için Sovyet işçile- ri tarafından tertip edilen ianede top- Isnan para ile satım alınan 200 ton- luk emtiayı yüklü olan Kouban va - puru İspanyaya müteveccihen Odesa. dan hareket etmiştir. Cenevre, 28 (A.A.) — Ispanyol delege heyeti, Italya Portekiz ve Al anlaşmalarma muhalif olarak yapı- lan hareketleri belgelere dayanarak isbat eden mühim bir muhtırayı Mil- letler Cemiyeti Genel Sekreterliğine vermişlerdir. ATMANYA ASILERİ TEBRİK EDİYOR Münih, 28 (A.A) — Führeri'n muavini Rudolff Hes, Milli Sosyalist Partisi namma Alkazar müdafileriy- le onlarm kurtarıcılarma aşağıdaki telgrafr çekmiştir: “Mili Sosyalist Partisi Alkazar kahramanlariyle onların kurtarıcı « Jarma samimi tebriklerini gönderir.,, ..|... > Tütün kaçakçılığı Bir takip memurunu ansızın öldürdüler İzmit, (Hususi muhabirimizden) — Sapancanm Yanıkşarkiye köyünde İnhisarlar idaresi takip memuru Sa- Hih, tütün kaçakçılarının feci bir sui- kasdine kurban gitmiş ve vazife ğö- Türken ölmüştür. Verilen malümata göre hâdisenin tafsilâtı şöyledir; Takip işleri için Yanıkşarkiye kö- yüne giden Salih, köy kahvesinde bir yorgunluk kahvesi içerken, esraren- giz bir kurşunla lâhzede cansız kal- mıştır. Derhal haberdar edilen zabi- ta, bütün araştırmalara rağmen (a- niyi yakalamaya muvaffak olama- mıştır. Salih, kendi halinde uysal ve çoluk, çocuk sahibi bir insan olduğun dan başka"her hangi bir şekilde kat- Tahsildeki talebe Gönderilecek para nis- betleri tesbit edildi Ankara, 27 (TAN) — Yabanc memleketlerde kendi hesabma veya hükümet hesabma okumakta olan ta- lebeye 31 mayıs 937 tarihine kadar aşağıdaki nispetlerde para gönderile- bilecektir; Almanyada ve Belçikada okuyanla- ra ayda 94.50 Türk lirası, Avusturya, Çekosolvakya, Macaristan ve Fransa» da okuyanlara ayda 105 Türk lirası, Amerika ve Parisin içinde okuyanla- ra ayda 115,50 lira, İngiltere ve İsviç- rede okuyanlara ayda 126 lira, Italya da okuyanlara 147 lira, Rusyada oku- yanlara ayda 199,5 lipa, kaçak PE e içi ğ n gel Yedilmesine imkân verilmemekte ve çi Zi köyde, bir sulkaste kurban gittiği anlaşılmaktadır manya tarafından ademi müdahale! sarsıntı TBaşı 1 incide) şürme şeklini vermek lâzımdı. Bilhas- sa İngiliz lirasmın düşürülmes'ılen sonra İngilterede husule gelen geniş- lik ve hareket, cesaret verici bir ör- nekteşkil ediyordu. Tedbirli bir gidiş ununla beraber frangm (tek başma kıymetten o düşmesi veya düşürülmesi, Fransada ve dün- ya yüzünde sarsıntılar husule geti- recek, yeni İstikrassızlıklara yol aça- caktı, Blum kabinesi bu meselenin balli hususunda cidden tedbirle ve muvaf- fakıyetle hareket etmiştir. Tabii ola- air intima mesele Benle ekinin bir tedbist, ursürai istikrara yol aça» cak bir hareket şekline köğmak ve o şekilde ortaya atmak, bugünkü Fransa hükümetine şeref verecek ve bütün dünyanın takdirini kazan- dıracak bir muvaffakıyettir. Bir defa şurası var ki Blum ka binesi, İngiltere ve Amerika ile üç ay süren müzakereleri gizli tutmaya muvaffak olmuştur. Fransız dost- larımız gücenmesin, fakat böyle iş- lerde bu kadar sıkı bir gizliliğe eski Fransız idareleri bizi alıştırmamıştı. Bu yolda bir sırrın mutlaka bir ta- raftan sızdığını ve hususi menfaatle- re âlet edildiğini Fransada defalarla gördük. Sonra Frânsiz frangını düşürmek- le beraber Amerikan ve İngiliz para- larile bir anlaşma yapmak ve kryme- ti Amerika ve İngiltere ile beraberce tesbit etmek, dünyanm iktısadi ve hattâ siyasi istikrarı bakımından çok hayırlı bir harekettir, Diğer memleketler bu istikrara) * karışmıya davet edilmişlerdir. Altma sadık kalan yegüne iki memleket o- lan İsviçre ve Hollanda ilk hamlede kervana karışmışlardır. Almanya ve İtalya, vaziyeti tetkikle meşguldür- ler. Fransız frangmın kıymetten odü- şürülmesi, böylece çok dikkate değer bir umumi harekete yol açmıştır. Bu- nu dünyanm iktısadi istikrarma ait diğer adımlarm takip etmesi bekle nebilir. Böyle bir istikrara ve bun dan doğacak emniyete bütün dünya- nım ihtiyacı vardır. Ahmet Emin YALMAN Belgratta üçler toplantısı Bulgar, Yugoslav ve Rumen görüşmesi olacak Belgrad, 28 (Radyo » TAN) — Bulgaristan Bagvekili Köseivanof ve Romanya Hariciye nazırı Antonssko nun Cenevre dönüşünde Belgrada uğ- rayarak Yugoslavya Başvekil! ile gö- rüşecekleri bildiriliyor. rim. Bu, İngiltere - Irak muahedesi- âir, Büyük Britanyanm dürbinliği ve Irak zimamdarlarının kiyaseti sa- yesinde mükemmel neticeler vermiş- tir. Irakm Milletler Cemiyetine girişi sırasmda, Fransız fevkalâde komise- riyle görüşüldükten sonra asamblede Suriyenin de yakında eyni faydalar- den müstefit olgcağı ümidini izhar etmiştim. Bugün bu ümidin tahakku- kunü vadeden bir projeye resmen müttali oluyorum... Fransa — Suriye muahedesi ve Türkiye Matbuat bu projenin tanzimini har ber vermişti. Muhteviyatı henüz meç huldür. Alâkadar topraklarm hemen yakininde bulunan ve bundan başka dü Fransa İle cok dostane münasebet 1s ideme “eden Türkiyenin böyle bir anlaşmaya olan alâkasımı tebarüz et | tirmeye lüzum yok gibidir. Memleke- tim bu iyi komşuluk münasebetlerin. den başka beynelmilel mukaveleler. den tevellit eden bir hukuk meselesi dolayısile de mezkür anlaşmaya esas Ir bir ehemmiyet atfeder. Çünkü mevzuu bahsolan rejimler büyük bir Türk ekseriyetinin ikamet ettiği İs- kenderun ve Antakya mmtakasını da ihtiva eylemektedir. Fransız O hükü- metinin, mezkür mıntakayı da hal- kım kendi işlerini bizzat kendilerinin görmesini temin eden bir muamele - den istifade ettireceğini ümit etmek isterim, Sağlamlık bağı Nasil Irakm, büyük müttefiki İn- gilterenin müzaheretile kendi o top- raklarmda bir nizam unsuru olarak yaşamak hususundaki yüksek kabi- liliyetleri bizim İngiltere ile görüş ahengini ve muslihane menfaatlere istinat eden samimi dostluk siyazeti- Başvekil İnönü Elâzizde iktisat ve Maliye Vekil- leride Artvinde Elâziz, 28 (A.A) — Başvekil İs met İnönü bugün şehrimize gelmiş resmi ve hususi bütün teşekküllerle büyük bir halk kütlesi tarafmda te- zahüratla karşılanmıştır, Artvinde Artvin, 28 (A-A.) — Iktısat ve Maliye Vekilleri, yanlarında üçüncü umumi müfettiş Tahsin Uzer olduğu halde dün şehrimize gelmişlerdir. Vekiller Morgul fabrikasmı gez * mişler ve fabrikanın eksiklerinin ya - pılmast için emir vermişlerdir. Vekiller Çoruh vilâyetinin zeytin, üzüm, mahsulleri ile koyun, inek, hay vanat üzerinde tetkikatta bulunmak üzere dün Ardahana hareket etmiş lerdir. ÇETİNKAYA EDREMİTTE Edremit, 28 (A.A.) — Bayındırlık Bakanı Ali Çetinkaya bu aksam bu- rava gelmiştir. dır. Fransız murahhasının cevabı Mandalar raportörü olan Romen delegesi Rüştü Arasın yukardaki mü raporun- da nazarı itibara alacağımı söylemiş- lâhazasını kaydettiğini ve tir. Fransiz delegesi Vienot tir; “— Türkiye mümessilinin söyle - Suriye partilerinin konseye arzettiğim an - laşmalara varan gayretleri hakkında gösterdiği teveccühe teşekkür ede - rim, Kendisine ayni zamanda şunu da işaret etmek isterim ki, üzerin - de. anlaştığımız ; muahede projesi, mandater devletle Türkiye arasında yapılan müzakereler neticesinde 1921 de İskenderun sancağı için tanılan müstakbel iodare bazı Suriye devleti tarafından kat'iyyen riayet edileceği bakımın- dan Türkiyenin bütün haklarını ko- rumaktadır. Çünkü bu müstakbel tarafmdan mukavelelere edecek ve diğer taraftan arzettiğim mühlet zarfında hukuku hükümranisine ka- vuşacak olan Suriye devleti bu taah- hütlere kolayca ve memnuniyetle muvafakat edecektir. Hususile &i bu müstakbel devletin bütün hukuku ümmesi muhtariyet prensipine isti- nat etmektedir. Hattâ İskenderun sancağının muhtariyeti ve Dürzü ile Alevi muhtariyetlerine de örnek ola- caktır. Bu suretle müstakbel mus- hedenin resmen tanıyacağı Suriyenin tamamiyeti mülkiyesi ve vahdeti bu prensip usullerine tamamile uymak- diği sözlere ve Fransa ile muhtariyete Suriyedeki idare mandater devlet yapılmış beynelmilel mecburi olafak tevarüs tadır. inhale tesi muhakemesi Şahitler suvariyi çok ağır itham ettiler İzmir, 28 (Tan Muhabirinden) İnebolu vapurunun batma faciasının muhakemesine bugün (dün) devam edildi, bir çok şahit dinlendi ve istina be ifadeleri de okundu. Hepsi de va- purun fazla yükten battığını, yolcu- ların kurtarılması için tertibat alm- madığını, bir şahit te ikinci kaptan- la dört yolcunun bindiği filikanın ip- lerinin süvari tarafından kesildiğini, bunların denize döküldüklerini, diğer bir şahit süvari ile ikinci kantanın to kat tokata geldiklerini söylediler, Sü vari bunları reddetti ve muhakeme başka bir güne kaldr. Erzurumda kız san'at mektebi kuruldı Erzurum, 28 — Başvekilimizin ge- çen seneki seyahatleri esnasmda bu- rada bir kız san'at mektebi açılma- #ını dilemiştik. Erzurumun bu dileği bundan sonra tekrar söz alarak şunu demiş- Bu sefer yanıma düşen, daha doğ- rusu yanma düştüğüm zatın da bun- lardan biri olduğuna zahip olarak baktım. Yanılmışım. Dizleri arasın- da bir şey yok. Sadece rahat etmek için yayılmış. Böyle rahat etmek için yayılan adamlara, vapurda, trende, tramvayda, otobüste ve hatti hayat. ta rastgelirsiniz. Bunlara eğer; — Biraz toplansanıza! diye ihtar etmezseniz size bıraktığı dörtta bir sehmi de yavaş yavaş işgale ve sizi hakkımız olan yerden atmıya kalkar. Çünkü bu gibiler hayatta yalnız ken- dini, kendi rahatını, kendi faydasını ve kendi hakkımı gören, düşünen a- damlardır. Ayakta kalmak istemiyorsak bu ok. duğu yerde yayılanlara hak ve had. lerinin smırını göstermemiz Hizm « dır, | B. FELEK. İ NASIL YAZIYORUZ? | Insan, ne kadar soğuk kanlı olursa olsun, dünyadan kavgayı kaldırmalı, milletleri biribirlerine yaklaştır vak, boğazlaşmayı siperlemek için kurul. muş bir yerde böyle bir barış kunda- İma dayanamaz. — KURUN, 23 » 9 - 1936 s. Muharrir hiç şüphesiz “Dargınlığa, kavs &aya sebep olacak birşey, bir fenat kundas bi, di i akat "Barış kundağı, mani olmak, onu himaye etsek ki “Siper olmak, fiilini hatırlatıyor; başka bir manası da yok. Istanbul gazetelerinde üslüp var vu ki bu üslübün halasını arıyasın. — AÇIK SÖZ, 28 « 9 « 1986 Karadavut in veya bir zamanm yas tarzı demektir. Herke- ince veya k: i gisini veya bilgisirliğini gösteren ba “Uslüp inanm ta kendiğidir.. demişler; üslüpmez insan olmaz. Uslübun hatası da aranmaz; biz burada dil hataları. nt göstermek İstiyoruz. Karadavut “jilet. lemek,..diye yeni bir kelime icat etmiş. Jiletemek — Jiletle kesmek, jileti varmak, btçaklamak gibi. Bu kelime hoşuma giti; dilimize uygun. Amma “j,, yerine “e, İle yazdsa daha iyi, dilimizin “esthetigme, ine daha uygun olacak. Medeni bir Tâzime olarak tayyare. cilik memlekette ne kadar fazla ammilm ederse her hangi bir ihfiyaç önünde bizi o kadar fazla elemana malik olmak imkânında bulundurur. — CUMHURİYET, 28 - 9 - 1936 Yunus Nadi “Ne kadir, dan sonra da, "o kadar, dan sonra da "farla, kelimesi fazladır. Hem ifrat gösteren, İizumundan. haddinden Ay- mek olim “fazla, kelimesini "çox, kullanmakla dili fakirleştirmiş olu yoruz. Amma bu hata, o kadar yayıldı ki artık doğru saymaya mecbur olacağız. Yukarıda, başta hüsmüniyet, teced- düt arzusu, azim ve gayret. Fakat temel hâlâ toz toprak içinde, — AKŞAM, 28 « 9 - 1956 Akşamcı Evet, "temel, de, “tor toprak, ta bire istiare amma, temelin toprak içinde bulum- kabul edilmiş've şehrimizde bir Kız |masından şikâyet insana, ilk bakışta, bir San'at mektehi kurulmuştur. tuhaf geliyor.