29 Eylül 1936 Tarihli Tan Gazetesi Sayfa 1
TA İstanbal TELEFON : 'TELGRAF * TAN, İSTANBUL İKİNCİ YIL — Ne; 521 5 K N EVI Ankara caddesi 24318, 24319, 24810: URUŞ TAM BAŞMUHARRIRI: AHMET EMİN YALMAN Bugün Memleket Röportajı: 8 incide imralı Röportajı: 10 uncuda Fransız meclisinde siddetli münakaşalar Müzakereler sabaha karşı henüz bit- memişti, sağ cenah hücuma geçti Ingiliz Maliye Nazırı Nevil Çemberlayn İstikrar doğuran sarsıntı Ahmet Emin YALMAN ı ER il larında şu ihtiyaç- Ja karşılaşmışlardır: Para... Bir adam yiyeceğine, giyeceğine sit her muhtaç olduğu seyi bizat husule getiremiyeceğine, ihtısasa, İş bölümüne doğru gidilince aradaki a- hş veriş için mutlaka sabit bir müba- dele vasıtası fizımdı. İş bölümünde ileri giden her cemiyet İçin de para- nın bir şekli yaratıldı. İş bölümü bu- nun temin ettiği kolaylıklardan is tifade etti, inkişaf imkânları buldu. Dünya yüzünde iktısadi hayatın, $ş bölümü, ihtisas, mal mübadelesi, kredi, emniyet gibi mekanizmaları ince ve muğlâk tekâmül derecelerine vardığı bir sırada iktısat dünyası korkunç bir hâdise karşısında kal dı; Milletlerarası müşterek mübade- le vasıtası diye para ortadan kalk- tı. Buna bağlı olan kredi ve emniyet gevşedi. Dünya iptidai bir mal mü- badelesi ve takas şekline döndü. Bu irtica bütün dünyayı sarstı, Derde gare aramak için milletler Londrada toplandılar. Bütün dünyanın derdine gare olacak müşterek bir ilâçta ka- rar kılamadılar. Yalnız prensipleri, ihtiyaçları tesbit etmekle kaldılar, Bir taşla bir kaç kuş ünya yüzünde iktısadi bakım- dan en müşkül mevkide bu- Kınan memleketlerden biri hiç şüp- hesiz Fransa idi. Blum kabinesi, ida- rei maslahat usullerinin senelerden. beri biriktirdiği müşküllerle karşı. laştı, Fazla olarak siyasi akidelerinin kapitalist bir cemiyetin kurulu mü. esseseleri ve usulleri ilo çarpışması da yeni müşküller doğurmuştu. Bu müşküllere bulunacak çareler arasmda frangm kıymetini düşür- mek zaruri görünüyordu. Halk 24- ten böyle bir sukut bekliyordu. Te- reddüt ve emmiyetsizlik yüzündön Yeni para rejimine gi- ren devletler çoğalıyor Rusya iltihak etmiyor, İtalya tereddüt içinde bulunuyor Paris, 28 (Radyo - Tan) — Fransız Meb'usan Meclisi hükümetin tevdi ettiği para kanun lâyihasımı müzakere etmek üzere bugün fevkalâde bir surette toplandı. Müza- kere büyük bir heyecan içinde devam ediyor, şiddetli mü nakaşalar oluyor. Müzakerelerin bu gece sabaha kadar devam edeceği anlaşılıyor. Meclise verilen mali lâyihala- rm başlıca noktaları şunlardır: Antakyada bayrağımı - za tecavüz edildi Araplar Türk bayra Neticede büyük bir arbede çıktı, Fransız askeri müdahale etti Antakya 28 (Hususi Tan muhabiri bildirdi) — Bura- da çok heyecanlı bir hâdise patlak verdi. Suriye - Fransa muahedesi şerefine Araplar tarafından tezahürat yapılır- ken Türk bayrağına karşı tecavüz vukubuldu. Bunun ne- ticesi olarak Antakya Türkleri derin bir teessür içinde kaldılar. Hâdise şudur: Arap milliyetperverleri SüriyeninT”— istiklâli şerefine bir nümayiş yapı) / yorlardı. Bu esnada bir Türk maran: |! goz kendi dükkânmm önüne Türk bayrağı keşide etti. Bayrağımızı gö-|; Türk Antakyadan tarihi bir hatıra Sek Aiatürkün teşekkürleri ei AL vi (Tevfik Rüştü Arasın Ce- i nevrede Fransız murahha j sına verdiği cevap üçüncü 1 — 25 Haziran 1928 tarihli para kanunlarını başlıca ahkâmının ilga-| / 77777” 81. Bunlar frangın 65,5 miligram al- tmdan müteşekkil bulunduğunu ve Bank de Fransın kendi banknotlarmı altına tahvil etmek mecburiyetinde olduğunu natık idi. 2 — Frangm ne miktar altmdan mürekkep olacağı bilâhare karar -|| nöme ile tesbit edilecektir. e Aneak!! yeni franğın sikleti ne 43 miligrâm-|| elsi men sap ha, O md) İİ a olacaktır. Şurası ihtara şayandır ki bu iki) hududün intihabı bir çeyrek ile bir!i tın esasından ayrılan devletler: İmparatorluğu eczası, .İ tedir. YENi REJIME UYANLA Fransa, İngiltere ve Amerikanın anlaşmasından sonra Fran: ! sız İrangının birdenbire düşürülmesinin beynelmilel çok ehem- i miyetli bir hâdise olmak vaziyeti gittikçe genşliyor. Şu dakika- da bütün dünya bu meselenin heyecanlı akislerile çalkanıyor- Şimdiki halde müstakar nakit grapuna dahil olanlar, yani al. Hollanda, Belçika, darigse İsveç, Norveç: Yı t ransa müstemlekeleri, Belçi, tal olan Kongo, Avustralya, - Cemabi Afrika ve Uzak Şark mem | leketleridir. Fakat bunların sahaları günden güne genişlemek. memleketin her tarafından ye- len vatandaşların sevinç ve yük» İ sek duygularıma tercüman olan İ yazılardan Atatürk mütehessis İ olmuşlar ve teşekkürlerinin bil- dirilmesina o Anadolu Ajansuü gemiyi alemi sayfada) : ren Türkler derhal dülkkkânm - önüne|| <span 28 (AA) Gümü | — toplanarak milli tezahürat yapmaya || Başkanlığı. Genel Bekroterliğin- | cer > başladılar. Bunu gören Araplar ma-İİ gen: | R İlrangoz dükkânma hücum ederek Di bayramı münasebetiyle | : İlTürk bayrağını indirdiler. ve müte-|i | | İleaviz hareketlerle bayrağımın. yırt: İltalar. Bünün üzerine büyük bir arbe- İlde ve karşıklık oldu. Neticede Fran- ilsız askerleri müdahale ederek sükü- Talgiltere; Pi Amerika, ||neti temine uğraştılar. Fakat “Türk ii Britanya || efcârı çok mütesasir ve gergindir. tabi | memur etmişlerdir. | ! sülüs arasında tutulacak olan bir| kıymet tenezzülü arzedecektir. | 3 — Kambiyoların istikrari ser- mayesi, frank ile ecnebi dövizleri 2-| rasmdaki münasebetleri yukarıda zikredilen hudutlar dahilinde tanzim etmeğe tahsis olunmuştur. 4 — Tanzim sermayesi, Ingiltere ve Amerikada olduğu gibi, hazine na mma Bank de Frans tarafından ida- re edilecektir. Frank - Altın Yani: Frangın kat'i olarak istik - rarı zamânma kadar frangın altına tahvili muamelesi tatil edilmiştir.) Bu kat'i istikrar, birkaç ay ve belki| de bir sene sonra ve ihtimal İngiliz | lirası ve dolarm istikrarları ile ayni İzamanda yapılabilecktir. | 5 — Bank de Frans, ile yapılmış (Arkası 8 incide) Toledo düştü, Vadriti çetin müdafaa yapacak Dün borsada 6000 ingi serliğine bildirilmiş ve komiserlik etmistir. Alman Başvekil muavini âsileri tebrik ediyor e ve Istanbul borsasında frank yerine sterling Bir İngiliz lirası 635 kuruş hava oyununa meydah verilmiyecek Cümhuriyet Merkez Bankası Başvekâletten kendisine verilen salâhiye. te istinaden Istanbul kambiyo borsası İçin esas döviz olarak Fransız frangı. yerine şimdilik muvakkat bir zaman için İngiliz lirasmı kabul etmiş ve bu paranın borsada 635 kuruştan satılmasına karar vermiştir. Borsada İngiliz Dirası üzerine yapılcak işlerde temevvüç bu iki fiat arasında olabilecektir. Merkez Bankasının bu kararı dün borsa komi- liz liralık muamele oldu : Güzel Antakyadan milli bir hatıra: Geçen. 29 Teşrinievvel Gümhuriyet yıldönümünde Antakyanın Türk yavruları anayurt hasretile böyle toza- hürat yapmışlardı Rusyadan Almanyaya yeni bir cevap verildi Litvinof şöyle diyor: Nasyonal Sesyalizm bütün insan- ların ve medeniyetin düşmanıdır Cenevre, 28 (Hususi) — Milletler Cemiyeti Assamb- lesi bugünkü celsesinde Sovyet Rusya Dış Bakanı Litvi- nofu dinledi. Litvinof söylediği nutukta, Alman Nasyo- nal - Sosyalist Partisinin Nüremberg toplantısı sırasında söylenen sözlere cevap vermiştir. Hf memleketlerin paraları tizerine o. | , Nremberg toplantısmda ileri sü- Sr Rİ başlanınca bor-| den iddiaların biri İspanyada ko samızda da o dövizlerin muamele mev | P9" ihtilâlin Sovyet Rusya tarafı « ni olacağı tabil görülmektedir. | gan masrlânmaş olduğu idi. Tatvinöf E RETLİ MUAMELELER ya şiddetle cevap vermiş ve te derhal alâkadar bankalara tebliğ Dün öğleden sonra saat 14 te In- giliz lirası 637 de açılmış ve saat 15, 30 da 638 de kspanmıştır. Bu müd- det zarfında borsa salonunda 6000 İn- giliz liralık muamele kaydolunmuş - tur. Lopdra, Paris ve Zürih borsa - ları dün kapalı bulunduğu cihetle A-| nadolu ajansının bu borsalardan her #amanki gibi fiyat slabilmesine im- kân elde edilememiştir. Neticede dün Istanbul kambiyo borsasında yalnız (ingiliz lirası) Üzerine muamele ol « muştur. Avrupa borsaları açılarak muhte- Balkan oyunların- da dördüncüyüz Fransız altınları ve kiymetleri hari- ce kaçıyordu. Bir taraftan da amele ücretlerinin yükselmesi ve iş saatle- rinin azalması hayatı pahalılatmıştı. Bu pahalılık Fransa için çok mühim olan turizm hareketini durdurmuş, seyahate çıkanlar, başka istikamet. Jeri tercih etmeye başlamışlardı. Frangm düşürülmesi bütün bu dertlere çare olacak gibi görünüyor- du. Kâğıt: paranm artması da düş- meye tabif bir istidat (hazırlamıştı. Sabii düşme feci olabilirdi, buna dü- (arkam 3 üncüde) Ispanya Başvekili Kaballero Milis kıtaları hükümet erkânile birlikte teftiş ediyor. (Tafsilât üçüncü sayfada) Borsanm tahvilât servisinde dün hararetli muameleler olmuştur. FI - hakika faizlerinin ödeme gekli itiba- riyle Türk borcu ve Anadolu şimen- diferleri eshamlarmın fiyatları cu- martesi gününden başlıyarak hissedi. lecek derecede değişiklikler göster. miştir; . -Malüm olduğu üzere Anadölu ki - “gf (| ğıtlarmın faizleri Isviçre frahgile ve Türk borçları tahvillerihin önümüz - deki teşrinisani'falleri de © Fransız frangı ile ödenecektir. TArkası 8 incide) bilhassa şunları söylemiştir: “— Biz Nasyonal Sosyalizmin, bü- çalışan insanlarm ve bütün me- deniyetin düşmanı olduğuna kanliz..., Litvinof bundan senra. Rusyanm İspanya işlerine ademi müdahale ka- Atina, 28 (Muharririmiz Fetek'ten telgrafla) — Yedinci Balkan oyuala- rının dün, ilk günün devamı olar yapılan 4400 bayrak. yarışınd nanistan birinci, Yugoslavya Romanya üçüncü, biz dördüncü, Bul- gar beşinci geldiler. Dünkü ikirci gün ln AR aga Yaram rinci; Yugoslavya 26 ile ikinci, Roman anduğunu, yolu, Mavyet Bpayanan| e ie ie üçüncü, Türkiye 14 (le di toyağıya bül eyiindeki eya m5 e üçüncü, Türkiye 14 ile dör. mın tamamiyle gayri meşru olduğu - | (Atina Balkah müsabakalarının ilk na kanaat etmekte olduğunu anlat- | gününe ait bütün tafsilât altıncı say- mıştır fnmızdadır.)
