27 Eylül 1936 Tarihli Tan Gazetesi Sayfa 3

Ispanya asileri Bilbao | ya bomba yağdırdılar Siyasi hadiseler: çıktı Bir İngiliz gemisi hükümete mensup bir zırhlıya karşı ateş açtı Jspanyada âsilere Karşı Londra, 26 (Radyo-TAN) — Is - panyadan gelen'en son haberlere gö re vaziyet şu merkezdedir, Bilbao şehri âsilerin tayyareleri tarafımdan iki kana homhamirma--- dilmiş, ikinci bombardıman sırasım- da Ingiliz konsolosluğu cüz'i tahri - bata uğramıstır.. Romhardıman şah. rin bir sürü tahribatma sebep olmuş, birçok evlerde yangın çıkmıştır. Za- Yiat miktarı malim değildir. Asi general Molanm yarm şehre karşı kat'i bir taarruzda bulunacağı haber veriliyor. Miralay Yagne Toledo şehrine doğ Tu ilerlemektedir. Haber verildiğine göre Yagnenin krtaları şehirden İki Üç mil mesafededir, Şimalde hükümet kuvvetleri Övle- 46 şehrine yaklaşmıştır. Asiler şehir etrafında siper kazmış ve siperlere girmiş bulunuyorlar. İki tarafın bu- rada çarpışacağı anlaşılıyor. 'Asiler tarafından verilen malüma ta göre Alkıazarı müdafaa edenler hâlâ mukavemet göstermektedirler. KRALI BEKLİYENLER “ Londra, 26 (A.A.) — Cebeltittarik tan buraya gelen haberlere göre, yüzlerce kral taraftarı eski Tapanya kralı Alfonsu görmek ümidiyle dün akşam Italyadan gelen “Rex, gemi #ine çıkmışlarsa da sabık kralı yolcu- lar arasında görememişlerdir. , YINE' İHTİLAF Roma, 28 (A.A.) — Resmi maha- fi, iki İtalyan vatandaşmın tevkifi Üzerine Italya tarafından Madrit hü. 'kümetine bir ültimstom verildiğin . den haberdar olmadıklarını bildir - mektedirler, KANLI BİR İHTİMAL Hendaye, 26 (A.A.) — Asilerin İş- galindeki havaliyi gezen Röyter mu habirile diğer bitaraf o müşahitlerin tahminine göre . asiler dahili bir harpten muzaffer çıkarlarsa faşist ve muhafazakâr kralcıların iktidarı €le geçirmek için biribirlerine gir - meleri mubtemeldir. ATEŞ ETTİ Londra, 26 (A.A.) — Cebelüittarik ta demirli bulunan bir Ingiliz harp gemisi, nasyonalistlerin ateşinden kaçarak Ingiliz kara sularma girmiş «lan “Almicante Ferendia,, adlı kızıl brpito çekerine ateş etmek mecbu- Piyetinde kalmıştır. TAN Haberler arasından seçtiklerimiz ün Romada İtalya ile Bul gar murahhasları ara - sında bir ticaret anlaşması im - | | zalanmıştır, ... ransa ile Lehistan arasın- daki yeni mali anlaşma - ya görs Fransa şu günlerde Le- histana 300 bin frank verecek- tir, ... râansa kabinesinde fenni araştırmalar müsteşarı 0- lan Madam Küri Sorbon profe- sörlüğüne namzetliğini koydu - ğu için kabineden istifa etmiş - tir, ... erlin, 26 — Mısır Başba- kanı Nahas Paşa, Finans Bakanı Makram Paşa ve Genel sekreter Osman, resmi olmıyan depheye giden kadın askerler ” Yugoslavyada köylüler kazandı Köylünün borçtan kurta- rılması için bir kararna- me tasdik edildi Belgrat, 26 (A.A.) — Başbakan Stoyadinoviç, bugün Bakanlar konse- yi tarafından köylü borçlarını tesvi- yesi hakkında imza edilen kararıa- menin ehemmiyetini kaydeden uzun bir beyannameyi matbuata tevdi et - miştir, Alacaklıları mühim kayıt altında bulunduran ve köylülere borçlarını tesviye etmek imkânı veren bu ka- rarhameden maksat, köylü kütlesi menfaatlerinin korunması ve ziraj kredinin yeniden kurulmasını temin- Filistinde Bir günde 19 Arap öldü, 40 Arap yaralandı Kudüs, 26 (Röyter) — Son 24 sa. at içindeki müsademelerde bir İngi- liz neferi ve 19 Arap ölmüş, iki İngi- liz zabiti ile 40 Arap yaralanmıştır. Sözlerini tutmı- yan tacirler İktisat Vekâleti İzmirde tedbirler alıyor İzmir, 28 (Tan muhabirinden) — Burada bazı tâcirler Üzüm ve ineir üzerine vaktile alivre #atış yaptıkla- TI Alman ithalât tâcirlerine taahüt. lerini yerine getiremiyeceklerini açı- ğa vurmuşlardır. İhracatımız bakı - mmdan çok mihim olan bu meselede Türkofis derhal müdahale ederek ta- cirlere taahhütlerini yerine getirme- lerini bildirmiştir. İktisat Vekâleti bunlar hakkinda kanun! tedbirler &- lacaktır. Uzak Şarkta harp kokusu Şanghay, 26 (A.A.) — Japonya - nm Şanghaya başka harp gemileri yollamıyacağı ve derhal askeri ted- bir ziyaret için buraya gelmiş - lerdir. p 26 — Nehir nakli - yatı inin ilân et - tikleri grev, bütün vilâyetlere si rayet etmektedir, Atatürkün kıymetli bir hediyesi ... Yugoslavya nazırına fotoğraflarını verdiler İl yasi sahada olduğu gibi ekonomi sa Belgrat, 26 (Radyo-TAN) — Tür- kiye sefiri Ali Haydar Aktay bugün Yugoslav nazırlarından Şevki Beh - mene Atatürk tarafından hediye edi- len ve Atatürkün öz ve soyadlarınm ilk harflerini altınla işlenmiş olarak ihtiva eden bir fotoğrafını takdim et miştir. Şevki Mehmen minnet ve şük ran hislerile mütehassis olmuş ve bu İ hislerin Atatürke, arama, dilemiş hir, Rusyada bisiklet- te birinci olduk Yedinci Balkan oyun- ları bugün açılıyor Leningrat, 26 (Tan muhabirin - den) — Bugün (dün) yapılan yüz ki- lometrelik bisiklet müsabakasında Talât birinci, Kâzım ikinci geldiler, Puvan hesabile Türk takımı dokuz puvanla birinciliği kazandı, Lenin - grat bisiklet takımı da on iki puvan- la ikinci oldu. Bu gece on buçukta Kiyefe gidiyoruz. — Tezcan Atinada bugün Atina, 26 (Telefonla) — Balkan oyunlarma iştirak için burada topla» İnan Balkanlı sporcular bügün 5.30 da Meçhul asker;âbidesine merasim» le çelenk koydular, sırasile bütün Balkanlıların millt marşları çalındı. Balkan komitesi azası ve takım şef- leri âbide defterini imzaladılar. Ya - rm (bugün) 3,30 da Yedinci Balkan oyunları Atinanın tarihi stadında â- çılacaktır. Kralmda hazır buluna- cağı söyleniyor. Türk takımı spor - cularınm maneviyatı yerindedir. F'a- kat Almanyada bulunan gülleci İr - Fethi henüz gelmediler, Yunan ta - kumının formu iyidir, ORumenler de ümitlidir. Bulgar atletleri henüz ye- nidir, — B, FELEK Titülesko tehlike- yi atlatıyor Sen Moritz, 26 (A.A.) — Titüles- konün ahvali umumiyesi salâha doğ- ru mühim derecede yüz tutmuz'ur. Kansızlığı sür'atle zail olmaktadır. Hasta, halihazırda tehlikeyi atlat - miştir. birlere başvurmıyacağı hakkındaki haber, buradaki gerginliği bir dere - ceye kadar izale etmiştir. fan ile Ingilteredeki sırık atlayıcısı| ciye nazırıda söz aldı Diyorki: “ Avrupa, iki muhalif tarafa ayrılmakla tehdit altındadır,, Cenevre, 26 (Hususi) — Bugün Milletler Cemiyeti rssamblesinde Fransa Dış Bakanı M. Delbos söz söyledi. Deibos evvelâ beynelmilel iş ti ve dedi ki: “ İş birliği, her milletin kendi iş lerini kendi idare etmesi, hudutları içinde organize olması ve herhangi bir ecnebi müdahale ve tecavüzden tamamile masun olması ile bir mâna taşıyabilir. Dünyada şimdi hüküm süren anlayışlar, Avrupayı iki mu - halif tarafa ayrılmakla tehdit et - mektedir. Bu tehlikeleri mübalâga etmek doğru değildir. Fakat muhte- Hf fikirlerde bulunan Avrupalıların ibtilâfı neticesinde bu gibi tehlikele - rin doğabileceğini de nazarı itibare almak lâzımdır.,, Delbos daha sonra Fransanm si - hasında da iş birliğine taraftar ol - duğunu söylemiş ve Fransanın İngil- | tere ve Amerika ile yaptığı müzake « İ sülardanı bahsetmiş, daha sonra Is - panya işlerine ademi müdahale me - #elesine geçerek Fransanın biribirine rakip müdahalelerin doğuracağı Aki-| beti hesaplıyarak ademi mildahale - birliği esaslarından bahset- yi temin etmek istediğini, yoksa bu- nun lâkaydiden ileri gelmediğini an- latmıştır. Delbos silâhsızlanmaktan bahsederken bu işin üç merhaleye tâ- bi olması lâzımgeldiğini, bunlarında evvelâ silâhları kontrol, sonra silâh- ları tahdit, en sonra da silâhları ek- siltme olduğunu söylemiş ve askeri masrafların 'neşr ve ilânı lâzımgeldi ğini ilâve etmiştir. Delbostan #onta Norveç Dış Ba- kanı Koht söz söylemiş ve: “Norveç, Milletler e Cemiyetinin 119 paktında derpiş edildiği gibi, si- lahsızlanmağa doğru gayretlerine de- vam etmesini temenni etmektedir. Bu iş, şimdi Milletler Cemiyeti dışın da bulunan Milletlerin iştiraki ol - maksızın yapılamaz., , Demiştir. Panama delegesinin de bir nutkun dan sonra assamble celsesi. Pazartesi gününe talik edilmiştir. Bir haftalık tarih (Başı 1 incide) l müşterek emniyet ve ademi tecavüz meselelerini çok ciddiye alan küçük memleketler ağır bastılar, Cenevre- de hakiki Milletler Cemiyeti ruhu üs- te çıktı ve zafer kazandı. e siyasi mezhebi ngiltere Hariciye Nazırı Ede- i nin Cenevredeki nutku da bu zaferi teyit edecek ve Milletler Cemiyeti prensiplerine kuvvet ver - direcek mahiyettedir. Eden Avru - payr ikiye ayıran siyasi mezhep ay- rılığı karşısında İngilterenin mezhe- bini bidirmiştir: İngiltere, Cemiyeti Akvamcıdır... : Eden her memleketin Milletler Cemiyetine girmesine samimi suret- te arzu göstermiştir. Milletler Cemi- yeti misakma aykırı düşmemek şar- tile mevzii misaklar aktedilmesine taraftardır. Garbi Avrupa için böy- le bir misak müzakeresine de hazir- dır. Milletler Cemiyeti nizamname- sinde tadiller yapılmasını istiyor. İlk adım olarak, Cemiyet misukının Ver say sulh muahedesinden ayrılması Yüzumunu ileri sürmüştür. Bu suret- le Almanyanın Cemiyete karşı baş - Wea itirazı hükümden düşmüş ola - caktır. Mister Eden müsavi esaslar, dairesinde silâhları terketmiye taraf tar göründüğü gibi ham maddeler hakkında münakaşalara girişmiye de hazırdır. Londrada içtima olacak mı | Binen mutukta Lokar - no devletlerinin Londradaki içtimar için zemini hazırlamak gaye- si aşikârdır, Fakat bu içtimaa iki ciddi mâni çıkmıştır. Birincisi, İtal. yanm Habeş murahhaslarınm Ce - nevre toplantısına kabulü üzerine Londra içtimama gitmemiye karar vermesidir, İkincisi de Hitlerin Nürenbergte Rusya ile hiçbir hüzakereye giriş - miyeceğini söylemesi ve Garbi Av - rupa meselelerini konuşmak için Fransanın Rusyadan ayrılmasına lü- zum göstermesidir. Fransa, böyle bir düşünceden çok uzak olduğuna gö - re Londrada bir anlaşma husulü şöy- le dursun, bu maksatla bir toplanlı yapılması bile şimdilik şüpheli gö - rünmektedir. Bir taraftan da Avrupadaki emni- yetsizlik kazanı durmayıp kaynıyor. İtalya, Avusturya ve Macaristan a- rasındaki iş birliği artıyor. Almanya ile Avusturya arasmda son anlaş - madan sonra çok yakınlık hâsü ol - muştu. Avusturya ve Macaristanm İtalyaya yaklaşması, Almanya ile Avusturya arasmdaki rabıtayı gev- şetmiş gibi görünüyor. Buna muka- bil Almanyanın Balkanlardaki Ote mas ve faaliyetleri artmıştır. Fransız frangı rTangın birdenbire düşürülme. #i bu haftanın en mühim hâ- diselerinden biridir. Blum kabinesi Frangı tutmak iddiasmdaydı. Fa- kat Fransada hüküm süren bütün şartlar buna inikâön birakmiıyacak yoldaydı. Bir taraftan altma nis - betle kâğıt para miktarı mütemadi- yen çoğalsın, diğer taraftan kâğıdm kıymeti sabit kalsın. Bu ber halde beklenemezdi. Bilhassa ki Fransa - daki iktısadi gidişte frangm dişme- sini icap ettirecek türlü türlü sebep- ler vardı. Şimdi anlaşılıyor ki Blum kabine- si bu zarureti iptidadan görmüş, Londra ve Vaşington ile aylarca giz- liden gizliye konuşmuş, ,nihayet üç büyük memleket arasında bir para birliği kurmıya, böylece frangm düş- mesinden husule gelecek sersmtmm kısmen önüne geçmiye muvaffak ol- muştur, Frangın düşmesinden birçok ferdi ziyanlar olacaktır. Fakat üç memle- ket arasmdaki para anlaşmasının hüsule getireceği istikrar, milletlera- rası münasebetler için büyük bir kazançtır. Ahmet Emin YALMAN İngiltere Akdenizde kuvvetleniyor (Başı 1 incide) ziyetin bir daha tahaddüs etmemesi- ne azmetmiştir. İngilterenin deniz, kara ve hava kuvvetleri sükünet i -| çinde takviye edilecek, bütün sev - külceyiş noktaların müdafaast tama- mile modem bir hale getirilecek, de- niz ve hava kuvvetleri için yeni üs- ler vücude getirilmesi temin oluna - caktır.,, Italya gazeteleri hiç Fransızca Temps gazetesinin Ro- ma muhabiri Akdeniz meselesinin I- talya - Habeş harbi sırasında Ingil - tere ile İtalya arasında vücuda ge - tirdiği gerginlikten bahsederek In - gilterenin son haftalar zarfında Ak- denizde siyasi ve bahri yeni bir plân ile harekete geçtiğini anlatıyor. Ve vaziyeti: şu şekilde hülüsa ediyor: İngilterenin Cebelüttarik ile Sü - veyş arasındaki Üslerini takviye et- mesi, Kral Sekizinci Edvardm Yu - goslavya, Yunanistan ve Türkiyeyi ziyareti, Ingiltere bahriye nazırı Sir Samvel Horun Malta, Kibris ve Hay fayı teftiş etmesi, İngiltere ile Mı - sır arasında askeri üssülharekeler ü- zerinde yeni bir anlaşma yapılması, İngiltere ile Türkiye arasmda dost - tuğun canlandırılması, Italyanm Ak deniz hassasiyetini her vakitkinden fazla uyandırmıştır. Stampa gazetesi, müdürünün im- zasını taşıyan bir yazıda İngiltereyi Italya ile Akdeniz şarkındaki dev - letler arasındaki iyi münasebetleri ih Cenevrede Fransa hari- #E ELEK Çekemiyenlere! — Ah,ah! — Ne oldu? Yine ne var? — Sorma! — Mahzun görünüyorsun. — Çok kederliyim! , — Geçmiş olsun! Neye bu kadar keder?! — Efendim! İki şeye acıyorum. Yüreğim yanıyor. Kimseye de bir şey söylivemiyorum. İçim hün oluyor. — Vah, vah! , — Mele bir desen de belki çaresini bulurduk , — Çaresi yok! Nasip böyle! yapalım?! — E canım! İnsan derdini söyle « mezse, derman bulamaz. Bir deyiver bakalım! i — Efendim! Ben âşık olup içini çekene; zöğürt olup sümüğünü çeke- ne; para kazanmak için bin kapım ipini çekene, İspanyada biribirini ye- mek için ölünciye kadar tetik çeke - ne; hulüs çakmak için ötekine beri- kine telgraf çekene; güreş (o Öğrene- ceğim diye habire elense çekene; ih- tikâr için piyasadan mal çekene; ka- badayılıktır diye silâh çekene; do - lap beygiri gibi muttasıl su çekene; Yalova burmunun dibindeyken roma- tina çekene; kaşlar kalem çizgisi olmuşken hâlâ rastık çekene; kan. Ne İ tarı olup bütün ömründe elin malmr çekene; pedagoji maksadiyle kulak çekene; akıntıya kürek çekene, derdi maişetle ağız kokusu çekene; yokus- ta yüklü araba çekene aeımıyorum. , — Güzel? . — Yalnız acıdıklarım çekemiyen- ler, — Araha çekemiyenler mi? — Hayır! Yavrum! Azıcık zeki ol? Çekemiyenlere, seni, beni, şunu çeke- miyenlere acıyorum. 'Lâkin elden ne gelir?. Çekemiyorlar.. — Ne diyeyim! Allah sin! B. FELEK çektirme- I | NASIL MUREYEREL E Tarih içinde değişik men (Türk edebiyatı) vasıfları Tüv dilile söylenmesi ve” yazılınasıdır, Türk ruhunu, velev muayyen sınıfa lar içinde olsun, ifade etmesidir. — AÇIK BOZ, 25 - 9 - 1936 Cenab Şahabettin bir yazımda: “Vatan sağır kef,, istiyor demi vüzah ta bu cümlede, “Türk edebiyatı. terkibinden 80n- ra bir “un, bulunmasın: istiyor. Bu, meseleyi Lâhey mahkemesine havale etmek gibi bir idareci maslâhat siyasetini ansızın tersine çevirerek &- Immış bir karar olduğu içindir ki en- teresamdır. AÇIK SÖZ, 25 - 9 - 1936 “İçin, yerine "içindir ki,, söze daha bir kibarlı. ödeta Bir derinlik veriyer, değil mi?.. Hem Frenkler isti rar “alsm,, Türk kararı Şemsi Paşa çok nekre bir adamdı... Tuhaflığı ve nükteli sözler söylemeği İseverdi. — AKŞAM, 26 - 9 - 1936 Ne iyi muharrir!" “Nekre, kelimesini belki bilmezler diye manasını da söyleyi vermiş Hozatın Karacaköy üstündeki bü « yük Doğan tepesinde ebedi uykusu: « ma varan tarihi türbesile Sarı Saltuk ta bu ulu erlerden biridir. — CUMHÜRİYET, 26 - 9 - 1936 Türbede ebedi'uykuya varıldığını bifr« dim ama türbenin de uykuya vardığını ye» bih edilir yanlışlara balmumu yapıştır" ER, Altta kalan Amerikalı; derin bir inleme ile epeyce bayılmıştır. — TAN, 26 - 9 - 1936 Bayılmanm azı çoğu olmıyacağma göre “epeyce bayılmak”, uzun zaman baygm kalmak, yatmak olacak. Öğle a canım, deyiver, Yalnız saçlarımın rengi değil, ta « Hhsizliğimin ağırlığı da omuzlarıma çöktü, — AKŞAM,26-9- 1936 Ağırlık çöker ama renk omuza nasi çö. ker? Ahfeş —————— şı zecri tedbirler devrinde başlamış olan Akdeniz paktı politikasmı ida- me ettirmekle itham ediyor ve Bri- tanya hükümdarının tam Yugoslav- ya sahillerinin İtalyaya karşı tecavü zi tahkimatınm kuvvetlendirilmesi düşünüldüğü sırada Dalmaçya sahil lerini ziyaret edişinin dikkate şayan lâle uğraşmakla, yani, Romays kar- olduğunu ilâve ediyor.