16 Eylül 1936 Tarihli Tan Gazetesi Sayfa 2

— ) Ankara mektubu Demir sanayiimizde Türk-Ingiliz işbirliği Karabük fabrikasının işlemesile 9 milyonluk döviz Anka.ra., 15 (Husust muhabiri - miz yazıyor) — Sa Majeste Kral Sekizinci Edvardın memleketi- mizi ziyaretini takip eden şu gün - lerde ticaret ve sanayi hayatımızda bir canlılık müşahede ediliyor. Türk - İngiliz ticaret ve klering anl tasarruf edilecek lantlan demir ve çelik sarfiyatı, bir memleketin medeni seviyesi için gü - zel bir ölçüdür . Yurd 'içindeki demir imalâtınm başlaması ile istihlâkinin de bu nis - bette artması en tabii neticedir. Memleketimizin demire ihtiyacı - sının da ayni günler içinde imza ve neşredilmiş olması bu hareketin tat- bikat sahasındaki müsbet neticeleri - ni değerli bir vesika içinde toplaması itibarile ayrıca mes'ut bir tesadüf telâkki edilmektedir . v Türk - İngiliz iş dostluğu Üyük ziyaret, memleketimiz - den büyük bir sempati ve saygı toplayarak ayrılan Sa Majes - tenin dost memleketinde, Türkiye - nin iş âlemini yakından ve alâka ile takip eden heyetlerin dostça tezahür- lerine vesile olmuştur. İngiliz sanayi ve finans âlemine mensup bir heyetin Türkiyenin sana- yi plânı tatbikatında birlikte çalış - ma şartlarını yerinde tetkik etmek ve alâkalı Türk daireleriyle temasa gelmek üzere yakmda Ankaraya ge- leceği haberi sevinçle karşılanmış - tır. Memleketimizde henüz ilk adım - ları atılan büyük bir sanayi kolun- da demir ve çelik fabrikaları tesisin- de, bu işe bizden çok evvel başlamış ve dünya demir İstihsalâtmda birinci safr tutmuş olan dost İngiliz mille - tinin bize vaad ettiği yardım Türkiye için pek değerlidir . Karabükte kurulacak demir ve çe- lik —fabrikalarınm — finansal işi hakkmda ,İngiltere kredi dairesiyle Brassert şirketi arasındaki kat'i mu- kavele Londrada imza edilmiş bulun- maktadır . Türkiyede ve İngilterede teşkil edi- lecek -şirketlere ait esasları havi tâli mukavele yakında Londrada imza edilecektir . Karabük demir fabrikamız ve istikbali arabük demir ve çelik fabri- kalarının sistemli çalışmasi - le, Türk demir endüstrisini bekliyen büyük istikbalin tahakkuku bugün artık bir hayal değildir. 'Türkiye için demir ve çelik endüst- risinin mânası ve faydaları bu ba - kımdan gşöyle sıralanabilir: Karabük fabrikasınm, ilk yıllarda hariçten getirtilecek cevher üzerin - de işlediğini farzederek her yıl 9 mil- yon döviz tasarruf edeceğimizi söy - lemiş olmak, teşebbüsün büyüklüğü ve bütçemizin aktif kısmındaki değe- ri hakkmda bir fikir vermek için kâ- fidir. Durmayan bir çalışma ile memle - ketimizin asırlarca ihmale uğramış cevherlerini meydana çıkarıp, fabri - kanım makinelerine teslim ettikçe, arttıracağımız döviz miktarı ve onun arkasında iştira kabiliyeti yani refah seviyesi yükselecektir. Tıraş bıçağımdan ray ve lokomo - t'fe, balta ve pulluktan top ve harp ge misine kadar binlerce şekilde kul- nı, bugün demir için yabancı mem - leketlere verdiğimiz para ile ölçme - meliyiz. Daha basit ve pratik bir yol tutarak Türk köylüsünün elindeki âletlere bakmak, demir ihtiyacının ehemmiyet ve şümülünü canlandırır. Dokuz milyonluk kazanç arabük fabrikasının işlemeye başlamasiyle — 9 milyonluk döviz tasarrufu, memleket parasının artmasına ve ilk safta işçi ve memur gelirinin ve buna müvazi olarak in- kişaf eden satm alma kabiliyetinin çoğalması demektir. Bu tasarruf, işçi ve memur büt - çesinin, gıda, elbise, ev parası fasıl- larında derhal hissedilecek ve Baha genişledikçe memleketin ziraat, men- sucat ve sair endüstrisi de inkişaf etmiş bulunacaktır . Hükümete verilen kazanç ve sa- nayi vergilerinin nisbeti takip ede- rek artması, ihmal edilmemesi lâzım gelen bir hesaptır. Karabükte tesis edilecek demir endüstrisinin senede yüz milyonlar - ca ton kilometrelik nakliyat y k TAN — M 16 - 9 » 936 wgmı&ıiâj;] Muamele vergisi kanunu Sa;ıayicîler dileklerini tesbit için toplandılar Sanayi mamulâtma ait Muamele Vergisi Kanununda yapılacak deği- şiklikleri tesbit için muhtelif sanayi erbabı ticaret odasında toplantıları- na devam etmektedirler. Dün de Ci- kolata, şeker ve şekerlemeciler fab- rikatörleri odada toplanarak bu işi görüşmüşlerdir. Deri, çanta, eldiven ve seraciye fabrikatörleri de bugün toplanacaklardır . Kanunda yapılacak tadilât için sa nayiciler üç muhtelif grupa ayrıl - maktadırlar; 1 — Ham maddeleri hariçten ge - lenler. Bunlarm —muamele vergileri gümrüğe gelen ham madde Üzerin- den almacaktır. 2 — Ham maddesini kısmen dı - şardan ve kısmen de içerden tedarik edenler. Bunların muamele vergile- ri imal edilen mallar fabrikadan çı- karken almacaktır. 3 — Ham maddesini tamamile da hilden tedarik edenler. — Bunlardan da yine muamele vergisi mal fabri - kadan çıkarken almacaktır. Değirmencilerin teklifleri Yalnız, meselâ değirmen sanayti gibi ham maddesini uunamın dahil- Vekillerin seyahati İktısat ve Maliye Vekilleri, dün bir ay sürecek tetkik seyahatine çıktılar Iki Vekil, Galata rıhtımında uğurluyanlar arasında İktısat ve Maliye vekilleri, dün, şarkta büyük bir tetkik seyahatine çıkmışlardır. Celâl Bayar ve Fuat Ağralı, hareketlerinden evvel Reisi- cümhur Atatürk tarafından kabul e- dilmişler ve Büyük Şefe tazimatları- nı arzederek veda etmişlerdir. Hee iki vekil rıhtımda birçok ze- vat tarafından uğurlanmışlardır. Ta- ri vapuru, saat 15,15 te Galata rıh- den tedarik eden d uı:su bir teklifte bulunmuşlardır. Bun - lar, buğdayı koruma vergisi dolayı- sile değirmenlerden her çıkan çuva- olan Devlet Demiryollarınm kazan- c da gene memleketin kazancıdır. Fabrikalarımızın ihtiyacı olan de- mir cevheri çok mahdud seneler için hariçten getirtilecek ve bir yandan da bizim zengin demir damarlarımız üzerinde çalışılacaktır . Memleketimizdeki demir yatakları zengindir * ugüne kadar Türkiyede 36 yerde demir zühuratı tesbit edilmiş . bulunmaktadır. Bunlardan 18 i zayıf, fakat diğer kısmı çok ü- mit verici yataklardır . Fakat demirin cevherini mutlaka memleketin içinden beklemek mec - buriyeti yoktur. Zira, bugün için dahilde istihsal edilecek cevherin maliyet fiati, ithal edilen cevherinkinden daha yüksek olacak, binaenaleyh ekonomi bakı - mından tercihe değer mahiyette ol - mıyacaktır , E Nitekim, —dünyanm en — büyük demir endüstri firmalarını toplayan İngiltere, Almanya, Belçika ve Çe - koslovakya gibi leketlerde de - mir fabrikaları hariçten getirtilen cevherleri işlemektedirler . Fakat biz buna rağmen kendi fabrikalar kendi denleri - im mühürl te olduğunu ve bundan dolayı le vergisinin de toptan almabileceğini ileri sürmek tedirler. Bu teklifler alâkadarlarca da yerinde görülmüştür. Değirmen- ciler bundan başka hariçten — gelen unlarm muamele vergilerini yerle - rindeki değirmen fiyatlarmdan de - gil, buradaki piyasa fiyatları üzerin- den alınmasını da istemektedirler. Bu suretle hazina"de daha fasla vur ridat elde etmiş olacaktır. Türk polisi Dahiliye Vekili çalışkan zabıtamızı takdir etti Dahiliye Vekili Şükrü Kaya, İn - giltere Kralı Sekizinci Edvardın mem leketimizi ziyareti münasebetile mü- kemmel surette çalışan Türk polisi hakkmda dün vilâyetlere şu tamimi göndermiştir: “İngilttere Kralı Sekizinci Edvar - dın memleketimize dahil olduğu gün- den itibaren Çanakkale, İstanbul, av detlerinde hat güzergâhında Türk polisinin kendilerine gösterdiği yük- sek itina ve emniyet vazifelerini ifa- daki dikkat ve faaliyetlerinden çok mizi işlemek hedefine doğru yürü - söz şudur: Türkiyedeki demir zühuratı ve ih- tiyat miktarı, hiç olmazsa bir çok seneler ihtiyacı karşılamıya kâfidir ve her hangi nazik bir vaziyette ih- tiyat olarak saklanan madenden is- tifade etmek imkânı vardır . E*ılı hayvanat sergısı dün açıldı Serginin açılış merasiminden bir intiba " Dün Edirnekapıda belediyenin as- ri ahırlarmda ehli hayvanat sergisi açılmıştır. Açılış merasiminde Fa - tih Kaymakamı Rauf ile Vilâyet Baytar Müdürü Etem, Belediye Bay tar Müdürü Esat bulunmuşlar, ve E- tem serginin ehemmiyetini teharüz ettiren bir nutuk söylemiştir. Sergide bu yıl 19 kısrak, 22 tay, 5 boğa ve 4 inek vardır. Sergi üç gün açık kalacaktır. Jüri heyeti cumartesi, pazar, pa - zartesi günleri çalışmış , 1500 lira- dan ibaret mükâfatı alacak olan bi - rinci, ikinci ve Üçüncüyü ayırmıştır. ----- is olmuş ve takdir etmişler- Bu h ta mesaileri sepkeden bü- tün zabıta âmir ve memurlarma ve bu meyanda İstanbul, Çanakkale em- niyet müdürlüklerine takdir ve te - şekkürlerimi bildirir ve bunun bütün zabıta âmir ve memurlarma tebliği- ni dilerim.” Bu takdire hak .kazanan calışkan zabıtamızı, bu vesile ile bizde tebrik ederiz, Kış mesai saati Bir teşrinievvelden itibaren bü - tün resmi dairelerde kış mesal saa - tinin tatbikine başlanacaktır. Me - murlâar sabah dokuzda iş başına ge- lecekler akşam beşte çıkacaklardır. ayrı |t dan hareket etmiştir. Ayni va purla İran sefiri de gitmiştir. Heyete İktısat Vekâleti ihracatı teşkilâtlan dırma müdürü Servet te refakat et- mektedir. Maliye ve iktısat vekilleri, evvelâ Zonguldağa çıkacaklardır. İktısat Vekâleti Başmüşaviri Sami İşhbayla Etibank umum müdürü İlhami Na - fiz Pamir heyete Zonguldakta iltihak edecekler ve buradan sonra muhte- lif limanlara uğrayarak Trabzona gi dilecektir. Trabzonda liman işleri, İran transit yolu meselesi tetkik edi- lecektir. İki vekil, Trabzondan Iğdı - ra geçecekler ve Vana kadar tetkik- lerine devam edeceklerdir. Van gö- lünde kurulan yeni işletme idaresi ve tesisatı gözden geçirilecektir. Dö- nüşte, Karsa uğranması da mukar - rerdir. Seyahatin bir aydan fazla süreceği tahmin edilmektedir, Celâl Bayar, ayni zamanda Ziraat Vekili vekâletinde bulunduğu — için bu tetkik seyahati, iktısadi, mali ve ziraf bakımlardan büyük ehemmiye- ti haizdir. Bir motör kayıp Fırtına yüzünden kazava uğramasından korkuluyor Dün Deniz Ticaret Direktörlüğü - ne, dört gün evvel alçı yükü ile Gtem- likten hareket eden Muzaffer Reise ait 32 tonluk (Muzaffer) motörü - nün kaybolduğu haber verilmiştir. Motör, Rıza Kaptanın idaresindedir ve Gemlikten yükünü boşaltmak üze re Kartal Çimento Fabrikasma hare- ket etmiştir. Marmara limanlarına çekilen telgraflara gelen cevaplarda böyle bir motöre tesadüf edilmediği bildirilmiştir. Motörün birkaç gün - denberi devam eden fırtınanm tesiri- le bir kazaya uğramış olmasmdan korkulmaktadır. Motörün içinde üç tayfa vardır. Başvekilin Londra seyahati yaklaşıyor Londraya seyahati mukarrer bu - lunan Başyekil İsmet İnönünün bi- rinciteşrinin ilk haftalarında mem - leketimizden hareket etmeleri muh - temeldir. Başvekilimize bu seyahat- lerinde kimlerin Trefakat edecekleri henüz belli değildir. Eyüpte belediye teşkilâtı Yeni Eyüp kazasında belediye teş kilâtı yapılabilmesi için usulen hal- km reyine müracaat edilmesi icap et mektedir. — Belediye, teşrinievvelin ortasında reyi âmım yapılmasına ka- rar vermiştir. Akay tarifesi mühim değişiklikler Akay İdaresi gonbahar tarifesini bugünden .itibaren tatbik etmeğe başlayacaktır . Bu sene havalar fena gittiğinden sonbahar tarifesi erken tatbik edil- mektedir. 'Yeni tarifede Anadolu seferleri kaldırılmış, Adalardan ve diğer is - kelelerden köprüye olan son vapur- larm saati de daha erkene alınmış- tır. Tarifenin en mühim noktası her cumartesi günü Haydarpaşa, Kadı - köy ve bütün Adalara 24,50 de vapur konmasıdır. Evvelce 23,45 de olan bu sefer şikâyetler üzerine daha geç saate alınmıştır. Böylelikle Adalar ve Anadolu ya- kası halkı kış gecelerini İstanbulda geçirebilecektir . İskelelerde radyo ve plâk neşriyatı Şirketi Hayriye köprüdeki iskele - lerinden kalkacak vapurların saa - tini ve hangi iskelelere uğrayacağı - nı halka bildirmek üzere bu iskele- lere radyo hopatlörleri yerleştirme - hoparlör konmuştur. Şirket ayrıca iskelelerde vapur bekliyecek halkı eğlendirmek Üüzere plâk ve radyo neşriyatı da yapacaktır. Gelecek bu mevsimde Boğazın belli başlı iskele- lerinde de ayni tesisat yapılacaktır, F'_;sfîînl Bugunkı.ı Havya : KAPALI Hava, t l dir. Rasat ım'keılcnndın ıldııımı ma - lümata göre havaların birkaç gün daha b5y|e dtmzıi ımıhtmeldır Hava, bugun Fti d d ıoiuklır bıı göstermiştir. Dünkü hava Dün hava bulutluydu ve kısmen yağmur lu geçmiştir. Sıcaklık derecesi en çok 16, az 7 kaydedilmiştir. Rüzgâr şimalden eımışur Hava tazyiki 767 dir. Havanm ya ğışlı olmasından sokaklar çamurlanmış - Yuncu ay — Gün: 260 — Hızır: 134 1355 HICRİ 1352 RUMİ Cemaziyelâhır: 29 3 Eylül Güneş: 5,41 — Öğle: 12,09 İkindit 15,40 — Akşam: 18,18 Yatsı: 19,52 — İmsak: 4 Geçen sene bugün Hararet vasati 19, azami 26, rütubet va- sati 76 derece ve rüzgârm vasati msürati 3,08 dir. Siyaset âlemi Almanyayı çember içine alma siyaseti Almanya ve Lehistan Almanyanın son senelerde en çok şikâyet ettiği nokta, kendisine karşı, bir çevirme hareketinin yapıldığıdır. Almanya bu çevirme hareketini boz- mak için Lehistan ile anlaşmış ve iki devlet arasında bir ademi tecavüz paktı imzalanmıştı. Bu ademi tecavüz paktınm imzalanması Lehistanı tat- min ettiği ve Almanyadan yana his- settiği korkuları bastırdığı için çe- virme hareketinden eskisi kadar sık sık bahsedilmez olmuştu. Fakat son haftalar içinde Lehis - tan eski dostu ve eski müttefiki olan Fransa ile arasını yeniden düzelte- rek daki dostluğu landırdı ve eski ittifakı sağlamladı. İki memleket arasında yapılan ye- ni anlaşmanım' Lehistanı silâhlamak esasma istinat ettiği herkesin bil- diği sırlar arasmdadır. Fransa Le « histana tayyareler, ağır toplar, de- nizaltı torpil dlşken gemiler verecek, | ve en mühimmi Lehistanm kendi hu- dudu dahilinde silâh fabrikaları yap- ması — için istikrazlar temin ede- cek. d Lehistanm bu hattı hareketi takip etmesi dış siyasetinde esaslı bir de « Bişiklik vuku bulduğunu apaçık göse teriyor. Alman komşuluğu Sebebi, Almanya komşuluğu « nun, komşuları işkillendirmesi ve korkutmasıdır. Almanyanm Dançiği bir an evvel geri almak için faaliyete geçmesi, daha sonra askeri hizmet müddetini iki misline çıkarması, Le- histant endişeye düşürmüş, ve Le- histan Fransa ile başbaşa verip vas zâyeti teemmül mecburiyetinde kal« mıştır.. Bugün anlaşılan bir hakikat iki memleket erkânı harbiyesinin va- ziyeti tehlikeli görmeleri ve Alman- yanm askeri hizmet müddettini iki misline çıkardıktan sonra seferberlik ânma lüzum görmeden — harekete geçebilecek hale geldiğiine inanma » K a KarşI simal Tanbirlöf; T — lattığımız şekilde silâhla « mak ve iki memleket — arasındaki dostluğu sıklaştırmak olmuştur Çevirme hareketinir tahakkuku Gerçi bu tedbirlerin sırf tedafül mahiyette olduğu temin olunuyor ve bu teminatm samimi — olduğundan şüphe edilmiyor. Fakat neticede, Al- manyayı çember içine almak mese « lesi tazaleniyor ve Almanyanm or- talığa saçtığı korku onun çember içine almması siyasetini kendiliğin - den tahakku kettiriyor. Ö. R. DOĞRUL Hhict Parti kongreleri başladı İstanbul Halk Partisinin ocak kon grelerine dünden itibaren başlanmış tır. Bu kongreler bir teşrinievvele kadar sürecek, sonra nahiye kongre- leri için hazırlıklar yapılacak ve teşrinievvelin onunda nahiye kon “ grelerine başlanacaktır. Nahiye kon greleri, gelecek ayım sonuna kadar devam edecektir. Teşrinisani orta « larında kaza koöngreleri ve kânunu « evvelde vilâyet kongresi toplanacak- tır. BİRKAÇ SATIRLA Ik tedrisat mektepleri için hazır « lanan yeni müfredat programınıt tatbik tarzı üzerinde çalışan komisyoli dün de toplanmıştır. Yeni prograti sekiz sene müddetle tatbik mevkiindt kalacaktır. M #den işletme faaliyetinde ve ma> denlerde direk olarak — kullanılar Okaliptüs ağacı cinslerinin yetiştiril * mesine ehemmiyet verilmesi vilâyetle- re blldh'il.ıııiıhr M aarif Veklled İstanbul mekte) rindeki kütüphaneleri ımıl tirmeye karar vermiş, bu yalnız İstanbul mektepleri için iki V" Liralık tahsisat verilmiştir. ;yl" z M * AA L ğ ! â - H *riciye Vekâleti Umumi kâtibi Nu a |a hei v man Menemencioğlu, dün akşam” 1 5 ki trenle Aııkuıyı gitmiştir. 238 4 B erberler Cel':ılı”d l:l::; bhe!'d v dün bir toplantı yapı erbef 67 8 8 101112 ke mekı.bı'm:b: 'mfı,î,,"d,x ,gıll aa #fizerinde görüşmüş ve 13 | 14 1516 171819 li verteştir * ün Tnziliz bandıralı Arandofü 2021 22(” uıan 26 B 'ı'.'ğ,.*._.ı.ş ıım.nızmu.:hğ?;i 4 | | lecektir. Sevvahlar şı zde 42728,29l80 ı :ıeın kalacaklardır.