15 Eylül 1936 Tarihli Tan Gazetesi Sayfa 3

SON HABER Ispanyada asiler zafe şenlikleri HÜKUMET r yapıyorlar KUVVETLERİ Oviedo şehri civarında asilere karşı bir muvaffakıyet kazandılar Londra, 14 (Radyo « Tan) — Is- panya âsilerinin merkezi olan Bur - gosta San Sebastiyan şehrinin suku-| tu dolayısile sevinç nümayişleri ya- pılmıştır. Asilerin Hükümet Reisi Ginâral Cabanellas beyanatta bulu- narak; “— Zafer muhakkaktır. Aziz Is- panyayı istirdat edeceğiz.” demiş ve sürekli alkışlarla karşılanmıştır, ge- bir genlik içindedir. Hükümet kuvvetleri San Sebasti - yana kırk mil mesafedeki Bilbao geh- rine çekilmiş bulunuyor. Asilerin şimdiki hedefi burasıdır. Hükümet kuvvetlerinin Oviedo ci. yarında bir muvaffakiyet kazandığı bildirilmektedir. Toledodaki âsiler! hükümet kadınların ve çocuklarm çıkıp gitmelerine müsaade ettiği hal. de bu müsaadeden istifade etmek is- temediler. Şili elçisinin bu Yolda Vu- ku bulan teşebbüsü boğa gitmiştir. Bugostan verilen malümata O gö- Ye, bir ileri hareketi yapmakta olan $si bir kuvvet Toledonun garbından 80 kilometre mesafede bulunan Kor- nelyonun kapılarma kadar gelmiştir. Hükümet mensbil ise tayyarele - rin Oviedoya 200 bomba attığını ve Saragosayı bömbardıman ettiğini bildiriyor. Stramadur cephesinde hükümet tayyareleri bir âsi müfrezeyi bomba ateşine tutmuştur. Havas muhabiri, muharebe etine - en kaçtıkları için Santa Barbara Mevkuni Güğlmü wine. Güşüren «iki kumandanm Madrit Hükümeti tara“ fmdan kurşuna dizildiklerini haber veriyor. BIR TEKZİP Berlin, 14 (Hususi) — Burgos hü- kiimetinin Almanyadan göreceği yar- dım mukabilinde Fas mıntakasını Almanyaya bırakacağı o hakkındaki meni kat'iyetle tekzip olunmakta Suikast mi Nevyork, 14 (Radyo - Tan) — Bugün Madritte Cümhüurreisi Aza- nayı öldürmek suçüle 9 kişi (tevkif olunmuştur. FASTA İSYAN Paris, 14 (Radyo - Tan) — Fasın ya mmtakasmda isyan başladı- Öl anlaşılıyor. Gamara kabilesi ayak- İanmış ve hükümete karşı gelmeğe başlamıştır. Tetvanda bu kabileye Mensup bazı askeri şahsiyetler kur- Şuna dizilmiş bulunuyor. Kral Londrada Londra, 14 (Radyo « Tan) — Sekizinci Edvard, bugün Londraya avdet etti. Kral, Viyanadan trenle hareket ederek Zürihe gelmiş ve Vi- Yanadan tezahürat ile teşyi olunmuş- Fransanın harici siyaseli h Hariciye nazırı bir iza nutku söyledi Paris, 14 (A.A.) — Hariciye nazı- rı Delbos Fransız dış siyasasmın İki gayesi, Fransanm emniyetini garan- tinin ve sulhün idamesini istihdef et- mekte olduğunu bir kere daha kay - dettikten sonra demiştir ki: “— Mili müdafaa İçin hükümet tedbirler almıştır. Bunu yaparken silâhlarm azaltılması için teklifler hazırlamaya da karar vermiştir. Çünkü #ilâhların fasılasız artması Avrupayı harabiye sürükliyecektir. Aymi sebepten dolayıdır ki, Fransa Milletler Cemiyetine sadık kalmakta ve sulhçü devletlerle dostluklarmı muhafaza etmektedir. Fransanın ak dettiği bütün anlaşmaların mahiyeti muslihanedir ve hiçbir kimse eleyhi- ne müteveccih değildir. Sulh bu an- laşmalardan ancak istifade edebilir, Fransa diğer memleketlerin dahili işlerine karışmıyor. Buna mukabil! kendi dahili işlerine de başkalârınm karışmasına müsaade edemez. Fran- sanm besler konferansmdaki hattı Emr ee e yasetini tasvip etmektedir. Sovyet « ler birliği ve İngiliz işçi partisi tas- viplerini bildirdiler. Şimdi diğer bü- tün memleketlerin de İspanya işine karışmamak siyasetine riayet etme. lerine itina göstermelidir. Portekizin çıkardığı müşkülât bu bapta ciddi! “Haberler arasından seçtiklerimiz ezan Kralı Yor) bü ayın yirmi de seyahatinden Adlaaya dünecek-| Y. tir. Yunan Başvekil Metaksar, Atinadal umumi bir amele toplantınmda bu. lanarak e karşı bir nutuk söylül yet inde, ekserisi Koreli olmak üze) te 3.000 kişilik bir komünist teşekkülü meydana, çıkarılmış Amerikada yön” eüünkmtel" lat İ habt etrafımda hararetli bir müca-! dele cereyan etmektedir. İ . ngilterede pek yakında bir kabi. ne bahranı çıkmas ihtimalleri kuv. vetlenmektedir. İngiltere ve komünizm Taymise göre İngiltere faşizm ile beraber değilmiş Londra, 14 (A.A), — Nürem- bergte aktolunan nasyonal #osyalist kongresini mevzwubahs eden Times gazetesi diyor ki: “Şayet Alman liderleri, Avrupada faşizmi hâkim kılmak için komüniz. mi yıkmak hususunda Almanyaya yardım etmeye Ingilterenin hazir ol- duğunu zannediyorlarsa çok aldanı - yorlar. Nürembergte söylenilmiş 0- lan nutukların başlıca mevzuunun evvelce düşünülerek intihap edilmiş olduğu ve Alman siyasetinin şimdi hücumunun Fransız - Sovyet Mtifa- kı sleyhine müteveccih bulunduğu - muhakkaktır. Fakat Almanyanm komşularından herhangi birisinin ev- velos aktetmiş olduğu bir ittifakı şimdiki ahval ve şerait altında fes - hedeceğini farzetmeye imkân yok - tur.” Almanyada askeri nümayiş Berlin, 14 (Radyo - Tan) — Bu- gün yapılan askeri nimayiş fevka- lâde parlaktı. Nümayige iştirak eden askerler 75.000 den fazlaydı. Hepsi Almanyanm askeri satvetini bütün bir ihtar mahiyetindedir. Fransa bu müşkülâtı bastırmak için elinden ge- leni yapacaktır. N Yeni Valiler Manisaya Meb'us Lütfü tayin edildi Ankara, 14 (Hususi) — Manisa va Wiliğine Kütahya mebusu Lütfi Kırda rin, Kastamonu valiliğine Yozgat me busu Avninin, Yozgat valiliğine üçün cl umumi müfettişlik başmlşaviri Yahya Sezainin, Ordu valiliğine Brsu rum valisi Baranırın tayinleri tasdik ral) edildi. tur. Kral Zürihte trenden inmiş ve kendi tayyaresine binerek Londraya varmıştır, Ankarada atlı spor gezintileri Afh sporun Ankaradaki gezintisinde Çubuk deresi geçilirken ie Ankara, 14 (Husust muhabirimiz. laç) — Türkiye atlı spor kulübü aza vi gün Ankarada bir atli ge- yapmışlardır. Beş saat süren bu Muz telsiz istasyonu yanmdan ge- Bilerik Solfascl köyü yolu ile Çubuk t deresi vadisi takip edilerek Baraja gidilmiş ve yarım saat İstirahatten #onra yine &yni yolla kulübe dönül- müştür, Arazinin inişli, çıkışlı ve sık ağaçlıklı oluşu binişi bir kat daha sevklendirmiştir. parlaklığile temsil eden bir vaziyet- te idiler, Nümayişe bütün kıtaatı askeriye namma heyetler iştirak et- miş ve bütün bunlar Alman ordusu- nun en yeni ve en mükemmel sihaz- larla hazırlanmış olduğunu göster « miştir.. Askeri nümayiş esasında 500 tayyare ufuklarda dolaşıyordu. Seyirciler kesif bir kalabalık teşkil etmekteydiler. General Blomberg ile deniz ve hava kuvvetleri kumandan- ları yeref locasında yer almışlardı. Büyük bir hava muvaffakıyeti Moskova, 14 (A.A.) — Tayyareci Levanovski ile seyriseferci Levçen - ko Kanada, Alaska, Çukoti ve Siber” ya yolu ile 19 bin kilometroluk Los Angelos - Moskova hava seyahatini muvaffakıyetle bitirerek Moskova'da yere inmişlerdir. "Tayyare meydanı da kendilerine çok hararetli bir ka- bul yapılmış Başbakan Molotof ile Kaganoviç, Andrcef ve parti hava teşkilâtlarınm diğer erkânı ve bü- yük bir halk kütlesi alanda hazır bu- Tanmuştur. Kemalpaşanın kurtuluşu Kemalpaşa, 14 (Tan) — Kazamı xzm düşmandan kurtulduğu günün yıldönümü bugün büyük merasimle kutlandı. Kazamızm on dört yıl ev « vel bugünkü kurtuluş manzarası ay- nen temsil edildi. Hükümet konağı- nım süvari müfrezesi tarafından işgü- Jinden ve Türk bayrağının çekilmesin den sonra kasaba bayraklarla dona- taldı. Rusyadaki muallimlerimiz Yalta (Kırım), 14 — Türk musl. limler heyeti bugün buraya geldiler, Garbi Habe hükümeti reisiRas Imru, gültreye hitap eden bir beyanname önümüzdeki asamblesinde Habeğisti etmeleri ricasında bulunmuştur. Asamblesinin İçtimamdan sonra Gore yor.) Portsald, 145 (A.A.) — Garbi Habeşistanda kâin Gore'deki Habeş bütün medeni memleketlere ve bülhassa In- (Burada yeni bir resmini gördüğünüz Necaşinin Milletler Cemiyeti ş hükümeti “İyat neşrederek Milletler Cemiyetinin an'ın haklı olan davasım müdafaa Habeşistanına gideceği haber verili- Karacorçtan (Başı beşincide) de göstermektedir. Bu arada Kral Birinci Piyerin de, Oplenatz kilisesi modelini kucaklamış bir halde gös - terir resmi vardır. Yugoslavların mukaddes yeri Kral Aleksandrın buraya gömül - müş olması, Oplenatz kilisesi üzeri - İne hem Yugoslavyanm, hem de bü - tün dünyanm alâkası toplamıştır. Kral Aleksandr, ya tarihin. de vatanperverliği, isabetli göri ve faydalı teş ve hareketlerile saygı bir yer tutmuştur. Feci bir) sulkast neticesinde ölmesi bütün Yugoslavlarm kalbini acı acı kanat- mıştır. Bu hâdisede Fransız zabrta- sfüm ihmali görüldüğü için Belgrat- ta halk, Fransız - Yugoslav dostluk! heykelini taşlamıştır. Oplenatz bugün, her şeyden evvel Kral Aleksandrın burada gömülmüş olması dolayısile Yugoslavların mu- İkaddes bir ziyaret yeri haline gel - miştir. Yugoslavyayı ziyaret eden 6€ nebiler de hem Yugosinvlara duygu ortaklığı göstermek, hem de Kral Aleksanârm büraya gelmeyi tabii bir vazife gö - rürler. Kilisenin Üst katı, dünyanm nm her tarafından Kral Aleksandrın' hatırasma saygı ve acıklı ölümüne alâka göstermek için gönderilmiş eserlerle doludüur. Aşağı kat- ta da Kral Aleksandır çok sade ve müessir surette yapılmış mezari Var. dır, Bu mezar üzerine Türk gazetecili- namma bir çelenk koyarken, Bal- an Birliğine inanan ve bunun tâ- kkuku için candan çalışan dost ve müttefik hükümdarı saygı ile &ndık. 124 sene evvel Fakat eski günlere &it hatıraları. mız yalnız burada durmadı, Ople- natz kilisesinin tam burada yapılma- sının Sebebi vardır. O, şudur: Tupe- nin eteğindeki Popola kasabası, Ka- TA Jorjüh ön dokuzuncu asrın bâşla- rında Türk idaresine karşı açtığı ie tiklâl mücadelesinin ilk merkeridir. Bugün sıkı bağ ve duygularla birihi- rine bağlı olan iki dost ve müttefik milleti tarihi mukadderat asırlarda bir arada tutmuştu. Bu beraberlik iki taraflı bir tevekkill hoşluğu Üze- rine dayanmamakla beraber bu yolda bir münasebet tarzının müsaade etti. Zi kadar iyi geçinmişler, Avrupada, Asyada birçok harp meydanlarında böraberee kan dökmüşlerdi. Kara Jorjun 'Töpola kasabasında | ziyaret ettiğimiz konağı, tarihi mu- kadderat yollarının biribirinden ay- rdmağa başladığı yer olmuştur. Yine ayni noktada, 1912 senesinde ikinci bir ayrılık hâreketine ait ha-| zırlık yapılmıştır. Kari Birinci Piye- rin 1910 senesinde yapısma başladığı Klise 1912 senesinde bitmişti. Kral Piyer burada blyük dini merasimle imanmı yeniledi. Bu merasimden on iki gün sonra da Sırbistan bize harp ilân etti, Fakat tarih ölçüsiyle pek kısa bir zaman sonra ayrılık ortadan kalktı. Jayni. dakikadr ziyaret “ettik, klise hatırasmı anmak için| her memleketinden ve Yugoslavya «| YUGOSLAVYA NOTLARI Aleksandr'a Demek ki 124 sene evvel Türk - Sırp mukadderatmdaki ayrılığa baş- langıç olan noktada, bugün iki dost ve müttefik millet, Kral Aleksandra karşı olan müşterek saygı ve sevgi ile buluşmuş ve birleşmiş bulunuyor- Jar, Buluşan mektep arkadaşları Oplenatzda düne ait hatıralar. la meşgul olmamız, yalnız Kara |Jorj ve Kral Aleksandr'm mezarları. İnr ziyarete münhasır kalmadı. Bulgar ve Yugoslav Ortodoks kliseleri ve ay- ni zamanda Bulgar ve Yugoslav mil- letleri arasında âhenk ve dostluk w- yandırmak omaksadile bugünlerde Bulgar kilisesinin İleri gelenlerinden mürekkep bir heyet Belgrada gelmiş- ti. Oplenatzda bu heyetle karşılaştık. Kiiseyi ve Kral Aleksandrın mezarmı karşısındaki otelin ayni salonunda, ayni zamanda yemek yedik ve karşt- lıklı Bulgar ve Sırp dostluk nutukla- ri irat edilirken hazır bulunduk. Kilisenin önünde, bize saçı, saka- kı birbirine karışmış bir adam yak- Taştı. Haline, papaslara o mahsus kı: yafetino bakılırsa kilise duvarların daki mozayiklar srasından kopmuş, 'canlanmış addedilebilirdi. (Kendini tanıttı: — Zağrep ortodoks kilisesi metre- polidi, eskiden Mekedonyada Sırp ki- eleri papas ve metrepolidi.. Biraz evvel garip bir şey oldu: 32 sene ev- velki mektep arkadaşımla buluştum. Boraberce Rusyada Kiyef papas mek tebinde okumuştuk. Ayrı düştük. Bu- gün kendisini Bulgar papas heyeti - nin başı sıfatile karşımda buldum... Yanımıza teklifsizce yanaşıp fran- sizca hitap eden papas, meğer vakti- le yaman bir Maktdonya komitecisi İmiş. Bu tarihi muhitin çerçevesi i- Şinde gözümüz önünde Makedonya Meselesini canlandırdı. Çarlık Rus- yasının Kiyef manastırında pan Slâ- vizm misyoneri diye yetiştirdiği, gü- “FELEK e Ben edibi âzam! Doktor Hafız Cemal isminde bir zat (Lokman Hekim) ismiyle çıkar- dığı bir mevkuteyi lütfen banada gönderiyor, Tababeti halk içine yay- mak ve sıhhat koruma yollarını on- lara öğrenmek için çıkarılan ba güzel 6ser hakkında bir gey yazabilmek sa- lâhiyetinde değilim. Yalnız bu mec- muanm posta bandrolu üstünde ya - zıh olan: (“TAN,, gazetesinde edibi dzam Burhan Felek) İbaresine içerledim. Hâşâ! Ben | hiçbir zaman edip olmadım. Edebi- yapmadım. Edebiyat İşlerine karışmadım. Değil (Edihi âzam) bir (Edibi asgar) bile değilim. Edebiyat kim, ben kim... Hem, evlere şenlik! Dostlar başın- dan wak!,, Ediplik kolay mr eren- ler?! Kaldı ki, daha ortada bir ede- biyat olduğu da şüpheli. Nekadar eli kalem tutan ve edip geçinen varsa soruyorlar. Türk edebiyatı hakkında hiçbiri ötekinin dediğini demiyor. Bu kadar bilinmiyen bir edebiyatın, ne haddime ben de yolcusu hem baş- yolcusu olayım! Bu edibi âzam lâfı bana Allah selâmet versin, “Filori- nalı Nazım” ı hatırlattı. Yoksa bende de bir Nazımlaşmak emareleri mi seziyorlar? Bizim işimiz körilerle senli benli görüşmek. Onlarm anlayacağı dil den 1âf etmeye çalışmaktır. Edebi- yatı yüksek muharrirlere, edip ve $3- ir isimlerini seve seve benimseyen zatlere bırakırım ve bırakırken de hallerine haset, gıpte şöyle dursun merhamet ederim. Çühkü bizde ede- biyat yapmakla, karanlıkta cambaz- lık etmek arasında fark yoktur. Size daha garip bir eşy söyliyeyim mi? - Ama bu aramızda kalım - ben bizdeki edebiyatı o kadar anla- mıyorum ki; benim yazdıklarım da edebiyat olur da kimse anlamaz diye ödüm kopuyor, onun İçin muhterem doktor beni bu “Edibi âzam”lıktan affetsin de küçük muharrir olarak kalayım! N Rp FFrrK Fransa grevi devam ediyor Amelenin talebini pat- ronlar kabul etmediler Paris, 14 (Hususi) Başvekil Blum grev meselesinde hakemlik etmek ü- zere Lil şehrine gitmiştir. Lil şeh- rindeki mensucat amelesinin İlân et - tiği grev devam &diyor. Grevciler, fabrikaları tahliye etmek istememiş- lerss de Dahiliye Nazırı M. Salengro tarafından tahliye için ikna edilmiş- lerdir. Amele fcretlerinin yüzde on nisbetinde arttırılmasmı istiyor. Pat- ronlar bu talebi reğdetmektedirler, Başvekil Blum iki tarafm arasmi bü- lamadığı için Parise dönmüştür. Greveilerin sayısı yüzbini aşmak- tadır. Küçük itilâfın üç rültü yaratmak, Rus propagandaları- na mevzu icat etmek için Makedon - yaya gönderdiği insanlar... Bunlar ayni mektepte yetişmişler, sonra ay. ni dava için Makedonyada ortaya a- tılmışlar, Biraz sonra eski mektep arkadaş- larmm yemek masasi başında sulh, kardeşlik, anlaşmak mevzuları etra- fında irat ettikleri nutukları dinledik. Bu mansara bende ancak şu hissi bıraktı: Balkanlar durulmuş bir yer değil, sayısız kazanlar kaynıyor. Tür lü türlü menfaatler çatışıyor. Fakat Yugoslavyadaki bütün mü. şahedelerimizin muhassala halinde verdiği Okansat, Türk - Yugoslav dostluğunun ve ittifakın bütün bu çatışan menfaatlerin Üstünde kaldı- ğı ve karsılıklı itimada davandıörim. Ahmet Emin YALMAN 25 Japon askeri öldürüldü Tokyo, 14 (A.A.) — Şerki Mangü- ri'do Mulingçen kömür madenleri &i- Tki tarafın mukadderatı çok siki #u- rette birleşti. Bu birleşmeğe âmil o- lan kıymetli insan da yine Öplenatz kilisesinde gömülüdür. varmda Koreli haydutların taârru- zuna uğramış olan asker yüklü bir trende bülunanlardan 28 Japon 2a- bit ve askeri telef olmustur. davleti yine elele.. 1 Başı 1 incide | sakının tadiliğir. Küçük İtilâf bu ta- dilin müsbet bir tarzda yapılmasına İtaraftardır. Küçük Itilâf Rusyaya karşı vaziyetinde muhtar kalacaktır. Yugoslavya Başvekili, konferansa Romanyada yaptığı konuşmalar hak» kında malümat vermiş ve Yugoslav » yanın başkasına mühtaç olmadan öto mobil sanayiine başlaytcağını live etmiştir. Konferans gazetecilere teşekktir ederek içtimam son bulduğunu bildir miş, Yugoslavya Başvekili Bratislava den Prağa hareket etmiş ve tezahür le teşyi olunmuştur. Yeni Lokarno meselesi Nevyork, 14 (Radyo - Tan) — Bu gün toplantılarına son veren Küçük İtilâf devletlerinin mühim kararlar verdikleri ahlaşılıyor. Beşler konfe - ransı toplandıktan sonra yeni Lolar nöyu Garp devletlerine inhisar ettir. diği takdirde küçük itilâf devletleri yeni Lokarnoyu tanmıtyacaklardır. Diğer taraftan Ronlanya ile Rusya- nm ittifak teşebbüsü de devam edi- yor