14 Eylül 1936 Tarihli Tan Gazetesi Sayfa 2

—r ) Bükreş : mektubu Alman - ÂAvusturya ittihadından sonra... Bratislavada küçük antantın yüksek menfaatleri incelenecek ükreş, (Hususi muhabirimiz yazıyor) — Yeni Rumen kabinesine Titüleskonun — alınmaması "d_olayısiyle, hariçte Küçük Antantın sarsıldığına dair şa- yialar dolaşırken Stoyadinoviç'in buraya gelmesi siyasi mahafilde çok iyi bir tesir yapmıştır . İki başvekil arasında Yugoslavya ve Romanyayı alâkadar eden ekono- mi işleri üzerinde vaki olan görüş- meler her iki antanta dahil devletle- rin münasebetlerini arttırmış ve müşterek iş birliğini kuvvetlendir- - Küçük Antant Kongresi K üçük Antant Koöngresinde bu- lunmak üzere buradan ayrı - lan Yugoslav Başvekili ile Antones- ko bu sabah Bratislavaya varmışlar- dır. Kongrede, Alman - Avusturya ittihadından sonra Küçük Antant .menfaatlerinin müdafaası meselesi görüşülecektir. Tetkik edilecek meseleler arasın- da Merkezi Avrupanın son vaziyeti ve Yugoslav - Sovyet münasebetleri- nin ehemmiyeti de vardır. Kabine tebeddülünden sonra Ro- manyanın Küçük Antant devletleri- le iş birliğinde bulunmakta devam edip etmiyeceği bir kere daha belli olacaktır. Rumen gazeteleri, Küçük 'Antant kongresinin açılışt ve Stoya- dinoviçin Bükreş seyahati münase - betile yazdıkları yazılarda Küçük Antant devletleri arasındaki dostlu- ğun hiçbir vakit sarsılamıyacağını, bilâkis son temaslardan sonra daha ziyade kuvvetlendigini ve aleyhte çı- karılan Şşayiaların tamamen asılsız olduğunu kaydetmektedirler, Matbuat ne diyor ümen mathuatı,— Romanya » Türklerinin muhacereti —me- selesine de temas ederek Bulgar hu- duduna yakın eyaletlerde Türk hal- kmın göç etmesi dolayısile buradaki nüfusun çok azaldığını ve bunların araziyi işlemeye kâfi gelmiyeceğini bildirmektedir. Ezcümle Universul gazetesi diyor ki: « Göç eden Türklerin — yerine kimleri koyacağız! Muti ve namus- lu olan Türklerin sayesindeDobricede kat'i bir sükün ve iyi bir asayiş mev- cuttur. Türkler gittikten sonra, bu hudutlar açık kalıyor demektir. Ro- men Hükümeti. hudut boylarımnda &çık kalan yerlerin iskânı için hiç- bir tedbir almış değildir. Türk hal- kı, Aaraziyi eski Romanyadan gelen zenginlere satarak göç ediyor. Bu, boş ve hâli kalan araziye Vlahiya ve İlfov vilâyetlerinden getirilen 200 - 300 Romen muhaciri yerleştirilmiş olsa bile sükünetin tamamen temin edilebileceği şüphelidir. Sonbahar yaklaşmaktadır. — Yeni vazifelerini lâyıkile başarmakta — 0- lan Makedonyalı Romenler bu hâli kalan araziye yerleştirilmeli ve ce- nup hudutları örülmelidir..” Askeri manevra amişvar eyaletinde Romanya- da büyük askeri bir manevra yapılacaktır. Bu manevra, teşriniev- velin yedisinde başlıyacak ve 14 ün- de bitecektir. Asker sevkiyatına ey- lülün yirmisinde başlanacaktır. Kral Karol, yanında Hariciye Na- zırı Antonesko ve veliaht olduğu halde teşrinievvelin 27 sinde Pragı ziyaret edecektir. Karol, Çekoslo - vakya. istiklâlinin yıl dönümü şen - liklerinde hazır bulunacak*'ve Titü - leskonun hükümetten uzaklaşması münasebetile Küçük İtilâfa karşı Romen siyasetinde hiçbir değişiklik olmıyacağı hakkında — Çekoslovak hükümetine teminat verecektir. Türk muallimleri Sovyet Rusyada Sovyet Rusya Maarif Komiseri tarafından vaki olan davet üzerine Sovyet ilini dolaşmakta olan muallim lerimiz, 2 Eylülde Moskoayaya var- mışlardır. Şimdi tetkiklerine devam etmektedirler..Bu resim, M oskova is- tasyonuna vardıkları esnada alınmıştır. Ü Nuri Paşa Irak Hariciye Nazırı Cenevreye gidiyor İrak Hariciye Nazırı Nuri Sait Paşa bügün Cenevreye gitmek üzere şehrimizden ayrılacak ve burada te- davi edilmekte olan oğlu Sabah Beye mülâki olmak üzere Birinciteşrinin başlarında yine şehrimize gelecektir. Cuma günü Sabah Beye opera- tör M. Kemal tarafından apandisit ameliyatı yapılmış, ameliyatın aka - binde Başvekil General İsmet İnönü ile Dış Bakan Tevfik Rüştü Aras Sabah Beye sıhhati hakkında istif - sarda bulunmuşlardır. Sabah Beyin gıhhi vaziyeti çok iyidir, İktısat Vekili Bursada İktısat Vekili Celâl Bayar, dün şeh rimizden Bursaya gitmiştir. Celâl Ba yar, Bursada yapılmakta olan sun'i ipek ve Merinos fabrikaları İrişaatını Garip kız! Erkek bir kıza ölüm tehdidinde bulunmuş Geçen sene erkek kıyafetine gire- rek Remziye adındaki bir kızla ni - şanlanmak isteyen Melekzadın dava- sı neticelenmiş ve beraet etmişti. Bu davadan sonra Remziye ile Melekzat tekrar barışmışlar ve samimi bir ha- yat yaşamaya başlamışlardır. Fakat evvelki akşam Remziye, yine Maçka karakoluna müracaat etmiş ve Me - lekzadın, başka erkeklerle konuştu- ğunu öne sürerek kendisini öldürmek istediğini söylemiştir. Adnan ismini taşıyan Melekzat bunu inkâr etmiş ve kendisinden 250 lira alacağı olduğu için bu iftirayi hazırladığını bildir - miştir. İş, yine mahkemeye intikal edecektir. gezerek tetkik edecek ve Ankaraya dönecektir. TAN —— Orta tedrisat kadroları hazırlandı Maarif Vekili Ankarada tasdik edecek Bir müddetten beri şehrimizde bu- lunan Maarif Vekili Saffet Arıkan, kalemi mahsus müdürü ve hususi mektepler umum direktörü Nihat A- dille beraber dün akşam Ankaraya gitmiştir. Maarif Vekili, ilk tedrisat prog- ramlarında yapılacak değişiklikleri görüşmekte olan komisyonun içtima larında bulunmuş, mektep kitapları- nm vaktinde yetiştirilmesi için alâ- kadarlara direktifler vermiştir. Ve - kil, Ankaraya gidince, hazırlanmiş 0- lan orta tedrisat muallimleri kadro- sunu tetkik ve tasdik edecektir. Kad ro, ayın 20 sine kadar alâkadarlara bildirilmiş olacaktır. Orta mektep ve liselerle muallim ve san'at mekteple- rinde yeni kadrolarla 1 Teşrinievvel- de derslere başlanacaktır. Bugün Ü- niversitede bir toplantı yapılacak ve Hukuk Fakültesinin 4 seneye çıkarıl- ması işi üzerinde görüşülecektir. Galata meyda- nının projesi İktısat Vekâleti Başmüşaviri Fon- der Porten mezuniyetini bitirmiş ve Almanyadan şehrimize gelmiştir. Baş müşavir, Liman umum müdürü Rau- fiden kendisi Almanyada iken yapı- lan işler hakkında izahat almıştır. Liman umum müdürlüğünün ha - zırladığı müstakbel Galata meydanı projesi Vilâyet tarafından tetkik o - lunmuş ve iade edilmiştir. Proje, Şe- hir mütehassısı Prosta da gösterile- 'cektir. Prost on güne kadar şehrimize ge- lecek ve Galata meydanımın Merkez Rıhtim Hanınınm önüne yapılmasının doğru olup olamıyacağını tayin ede: cektir. İflâaslar Bir senede 32 iflâs hükme iktiran etti Bu senebaşından beri memleketi - mizde kaç iflâ8s ve kaç konkurdato olduğu tesbit edilmiştir. Hazırlanan bir cetvele göre iflâs hükümlerinden evvel bütün memlekette talep edilen konkurdato üç tanedir. Bunların borç yekünu 822,241 lira tutmaktadır. Hükme iktiran eden iflâslar, 32 dir. Bunların on biri İzmirde, mütebaki beşi de İstanbuldadır. Çemberlitaş Komisyonun tetkikine göre tehlike yoktur Çemberlitaşm vaziyetini tetkik e- den heyet, raporunu hazırlamış ve belediyeye vermiştir. Bu rapora gö - re, Çemberlitaşım vaziyetinde yakm bir tehlike yoktur. Belediye, bu tari- ht taşın etrafını bugünkü çirkin ha- linden kurtaracaktır. Bu hususta bir proje hazırlanmıştır. Çemberlitaşın asıl vaziyeti şehrin müstakbel plânı- na bırakılmış olmakla beraber, taşın kaidesi etrafı geniş bir bahçe haline getirilecektir. Büyük Dil bayramı hazırlıklarına başlandı tedbirleri almaktadır. den şu tebliği aldık: Üçüncü Dil Kurul 'Türk Dil Kurumu Genel Sekreter- liğinden: i —İlk Türk Dil Kurulttaymın toplandığı 26 Eylülde, bundan önce- ki yıllarda olduğu gibi, dil bayramı, Türk Dil Kurumu üyeleri, Halkevle- ri, gazeteler ve yurdun dilseverleri arasında kutlanacaktır. 2 — 26/Eylül/1936 cumartesi gü- nü saat 18 de Ankara ve İstanbul radyoları birleştirilecek ve kurum adma bir söylev verilecektir. Bu söylev bütün Halkevlerinde radyo İ- le dinlenecektir. 38 — Halkevleri, söylev saatinden önce veya sonra kendi bölgelerinde- ki imkâna göre, dil hakkımda konfe- Yanslar vermek, şiirler okutmak — ve türlü tezahürlerde bulunmak sureti- le, dil bayramını kutlıyacaklardır. Halkevlerinde verilen konferanslar Türk Dil Kurumu Genel Sekreterli- ğine gönderilecektir. 4 — Türkiye gazeteleri 26/Eylül/ 1936 sayılarında dil bayramını kut- layacaklar ve Türkiyede dil çalışma- ları Üzerine yazılar yazacaklardır. Bu yazıların da birer kopyesi Türk Dil Kurumu Genel Sekreterliğine gönderilecektir. 5 — Bütün- kutlama ve tezahürler de şu noktaların tebarüz ettirilmesi- ne çalışılacaktır: A) Ulu Önder Atatürkün yüce himaye ve irşadı altımda Türk dili üzerindeki çalışmaların hergün da- ha çok genişliyen yüksek bir faali - yet aldığı, B) Ana dilimizin geniş varlıkları- nı bulmak üzere yapılan araştırma- larm, yalnız türkçeyi değil, bütün dünya dillerini ve genel dil bilgisini ilgilendiren yüksek bir buluşa vardı- gI’C) Yeni Türk dil tezinin Üçüncü Türk Dil Kurultayma iştirak eden yerli ve yabancı dil bilginleri tarafın dan da iyi karşılanmak suretile hbir kat daha kuvvetlendiği, D) Türk kültürünün en eski kül- tür kaynağı olduğu gibi Türk dilinin de bütün kültür dillerine ana kay- nak olduğunun “Güneş - Dil” teorisi Bayram 26 Eylülde memleketin her tarafında hararetle kutlanacak 26 Eylül, Dil Bayramıdır. Bu kültür bayramımı bu sene de kutlayacağız. Türk Dili Tetkik Cemiyeti kutlama töreninin çok parlak olması için icap eden Cemiyet Genel Sekreterliğin - ve okunan şiirlerin birer kopyesi || tayından yakın bir hatıra ——— 14-9-936 Siyaset âlemi; Malta adası İtalyan -» İngiliz nüfuzu Malta adası İngilterenin Akdeniz- deki en mühim kalesi, en mühim de- niz üssü, Britanya İmparatorluğu muvasalatınm en mühim durakların- dan biridir, İngiltere hükümeti bu a- dada İtalyan propagandasının gittik- çe ilerlediğine bakarak bir takım ted- birler almak ihtiyacını hissetmiş ve son günlerde bu tedbirleri tatbika başlamıştır. Bu tedbirlerin birincisi üç sene evvel almmış ve Maltanm kanunu esasisi tadil olunmuştu. Maltada milliyetçi bir fırka vare dır, Bu fırka reislerinin telâkkisine göre Maltalılar ırk ve dil bakımından İtalyaya mensupturlar. Onun için Maltalılarım İtalyan usulü dairesinde tahsil görmelerini isterler, Maltadaki ikinci bir fırka İngiltere ile teşriki mesaiye taraftardırlar. Bu fırka, asıl Malta dilini ve asıl Malta kültürünü yaşatmak fikrindedir. Küçük bir mesai fırkası da “Meşrutiyet” — fır- ka admı taşıyan bu fırka ile beraber- dir. Fakat İtalyan taraftarı milliyet- perverler 1982 seçiminde ekseriyet kazanmışlar, ve italyancayı yayma « ya çalışmışlar, İngiltere hükümeti, buna karşı seçilen parlâmentoyu da- ğıttığı gibi ve kanunu esasiyi tadil etti. Maltada faşizm Londra gazetelerinin anlatışma göre, Maltada İtalyan propagandası ( 8a Türk işçisini zarara sokanlar ceza görecek !Ş K sAER e rinden kurtulmak maksa- dile işçilerine yol veren fabrika ve müessese sahip- leri hakkındaki tetkikat bur günlerde bitirilecektir. Ne- tice ,yakında İktisat Vekâ- letine- bildirilecek ve kendi menfaatleri için Türk işçi- sinin sefaletine yol açmaya yeltenenler hakkında kanır nun sarih hükümleri derhal tatbik edilecektir. ile inkâr kabul etmez bir şekilde or- taya çıktığı. " 6 — Halka hitap eden söylev, kon ferans ve şiirlerde eldenr geldiği ka- dar herkesin anlıyabileceği açık, sa- de, düzgün, pürüzsüz ve güzel bir türkge kullanmaya çalışılacaktır. Sekreterlik bürosu Türk Dil Kurumu Genel Sekreter- liğinden: Üçüncü Türk Dil Kurultayı işleri için 16 Haziran 1936 danberi Dol- mabahçe Sarayında çalışmakta olan Türk Dil Kurumu Genel Sekreterlik Bürosu, Kurultay işlerinin arkası a- lınması üzere Ankaraya dönmüştür,. Bundan sonra Kuruma yazılacak ya zılar Ankarada Türk Dil Kurumu Genel Sekreterliğine gönderilmelidir. Kurumun teşekkürü Bütün Kurultay çalışmaları sıra - sında İstanbul Valiliği ile Belediye - sinin, Milli Saraylar Direktörlüğü - nün, hükümet dairelerinin ve İstan- bul matbuatının gösterdiği kıymetli müzaheretten dolayı Kurum, bu mü- esseselere alenen teşekkür etmeği tatlı bir borç bilir. Bugünkü hava, sureti umumiyede bulut- ludur. Hararet derecesi mühim te -zzüller kaydediyor. Geçen haftanın hararet dere- cesi vasatisile bugünkü hararet arasında nisbet itibarile hayli değişiklik vardır. Tazyikte görülen — tahavvülât normaldir. Rüzgâr, şimal istikametinden esecektir. Dünkü hava Dün hava, bulutlu geçmiştir. Hararet gölgede en çok 21, en az 14, güneşte azami 56 derece olarak kaydedilmiştir. Rutubet nisbiye yüzde 50 dir. Tazyik 764 milimet- redir. Rüzgr mütehavvil istikametlerden saniyede 7 metre süratle esmiştir. Bugünkü Hava : BULUTLU HHBF .11 FnE B LALEE A 9 uncü ay Gün: 258 Hızır: 132 ee _1 ; î î î 1355 HICRİ 1352 RUMİ ’ Cemaziyelâhır: 27 1 Eylâl 6 7 8 9 101112 Güneş: 5,32 —Öğle : 12,10 i — İkindi: 15,42 — Akşam: 18.20 13 14 15 16 1718 19 Yatsı : 19,56 —İmsak : 3,58 | | K |(2021 22223242526 Geçen sene bugün ı bi bSRİ Geçen sene bugün hava açık geçmiş, ha- [27;28129 30| İ i *[ raret gölgede en çok 25, en az 17,2, güneş- te azami 55,6 derece kaydedilmiştir. Rutu- | milimetre görülmüş, rüzgâr saniyede 6 beti nisbiye yüzde 67, tazyikı nesimi 766,6 şiddetlenmiş, faşistler faaliyete geç- miş, İngiltere aleyhinde radyo pro« pagandası almış yürümüş, daha son- ra hükümet tarafından bir takım İtalyan ajanları da keşfolunmuştur. Bunun neticesi olarak İngiltere hti- kümeti Maltanın idaresini doğrudan doğruya ele almaya karar verdi ve Maltadaki valisine tam salâhiyet verdi. (Taymis) gazetesi bu meseleyi an- latırken diyor ki: “Bu tedbiri almakta fazla gecik- mek Malta adasında faşist propag: dasının ömrünü uzatmaktan başka bir işe yaramazdı.., , İngiltere - İtalya nüfuzunun Malta adası içinde birbirile çarpıştığını gös- teren bu hâdise, herhalde dikkate de- ğer. Süveyş Kanalı güveys KANalı kumpanyası, kanal imtiyazmı uzatmak için, daima çalı- şır. Kanalm imtiyazı 1968 senesinde, yani otuz iki sene sonra nihayet bu- lacak ve o zaman kanal asıl sahibi olan Mısıra ait olacaktır. Kanal imtiyazını uzatmak için Mi- sır hükümetine bir hayli cazip şerait teklif edildiği halde Mısır hükümeti, kanala sahip olmak ve kanalm vari- datından, doğrudan doğruya istifad& etmek için bu teklifleri reddetti., Son günlerde bu şayialar tazelem- miş ve Mısırm bir istikraz mukabilin- de kanalın imtiyazını uzatmak içil müzakerelere giriştiği söylenmişti. Mısır Maliye Nazırı Maksam O- beya. Paşa bütün bu sayiaları tekzip etmekle Mısırm kanalma sahip ©1* mak azminde olduğunu tekrar etmi$ oldu. ö. R. DOĞRUL ga BİRKAÇ SATIRLA alata kulesi yakımda 10 bin lira haf canarak tamir edilecektir. G * e vvelki gün Çankırıda iki kere 20 zele olmuştur. Zayiat ve yoktur. nhisarlar idaresinde tekaüde sevke dilen memurlarm tazminat V€ Her ”) ramiyelerinin verilmesine başl * imanda soğuk hava tertibatm! antrepolar tesisi için !9*“# yapılmaktadır. iraat vekll:t? tarafından Trakya mmtakalarında devlet likleri kurulacaktır. * A yrüpaya tahsil için gönder .’“'M Maliye memurlarınm €©© $ senelik Maliye memuru olma$! edilmiştir. ınhiıırlır Vekili Ali Râna Tu'dıfl yanında İnhisarlar UııııımAıl ’g!l' Mithat, Kalemi Mahsuus müdürü "gür! Ali bulunduğu halde Diyarıbekir yoliyle Bitlise varmıştır. metre süratle esmiştir. hari | 2 |