21 Ağustos 1936 Tarihli Tan Gazetesi Sayfa 5

> 21.8.9436 TAN Gündelik gazete Başmuharriri Ahmet Emin Yalman Tan'ın hedefi: Haberde, fikirde, yde temiz, dürüst, samimi olmak, kariin gazetesi olmaya çalışmaktır. —— (ünün messican | istanbul belediyesi Yeni rejimimizin ruhunu ve pren- » iplerini anlamamış olunlur, hükümet Merkezinin Ankaraya nakli üzerine, nbulun artık gölgede kalacağını Ve ihmal olunacağını zannetmişlerdi Vakalar bu yersiz endişeyi, elimhu- Fiyetin ilk teessüisü anından İtibaren tekzibe koyulmuştu. Buyünkü yazl. Yet nedir? Büyük kültür ve güzellik şehrimiz Plânlı, heyecanlı, kuvvetile, en nikbinlerimizi larından fazla, bedbinleri ise sustura- “ak şekilde, mütemadiyen ilerlemek- | tedir, Bu sırada, ne merkezi kısım- ları ön safa koyup, civarları ihmal etmek, gibi lüzumsuz ve fena tedbir. lere, ne de limanın, Yenikapıya nak- Mi, asma köprü inşası gibi, bugü- Mün ihtiyacına zerre kadar cevap ver» miyen israflara sapılmadan, maku- lât dairesinde çalışılmıştır. Hüsnüniyetlerinde / şiiphe esiz ol Mamakla beraber, itiraz ve tenkit Cepheleri galip olan birçok İstanbul. | Hilar, her türlü fırsatta belediyeye İarizlerde, hattâ hücumlarda bulun - Muşlar, idarenin kusurlarını, kifa -! Yetsizliğini, memur aylıklarınm para Man kısmı azatımı yediğini, o beledi hizmetlere az şey arttığını ve buns benzer iddinları kalemin ucuna taku- Tak taarruza geçmişlerdir. Fakal iş Yakmdan ve içten tetkik olununca, büsbütün başka neticelere varılır ki - Onları şöyle hulüsa edebiliriz: 1 — Belediye, bilhassa son altı se- Me zarfında, varidatnı en iyi,'en İ-| | dareli, ve en makul şekilde sarf, o - © Duma hizmetlerin azamisini cidden| Mülçemmel surette ifa ve maamafih Ni erme ço; Pe ya ie NM RAE ? — Memur adedi, yapılan işe mis- Petie normalden bile dundur. Zaten, Maaş ve ücretler yüks#k olmadığın — an, e cepheden israf meselesi hiç akla gelemez. 3 — Maamafih şehir pek büyük ve dağmıktır. Eski © prensipsizliklerin, bilgisizliklerin ve bakımsırlıkların iya belediyeleri ile mukayese 4 — Fazla varidatın vergiden çı- kantması vardır: «) Yabancı şir - gibi diğer umumi ihtiyaçların | vasıtalarının idaresinin ve elde edilebilmesi. Meselâ 0t0- senede takriben 4-900.000 lira getirebilecek o mahiyettedir. ekte, havagazi, su, tramvay, tü. Vapur gibi diğer teşekküllerin de Miediyeye geçmesi bir ileal ve ayni manda yakm istikbalin bir icabi- İ dr. Onların mecmuundan şehir se - 6 - 7 milyon hasılat yapabilir. da daha rahat eder, b) Şehrin daha kalabalık, daha mü - olmya gitmesi, yabancılarm| Metne gelmesi suretile fazla gelir ©) Muhtelif vesilelerle, ve| oldukça hükümetçe yardımlar £ FP ff 5 — İstanbul her gün biraz daha ir. Bu güzel ve mühim| izin yakm bir atide, hepi göğsümüzü kabar - hale gelmesi muhakkaktır. Fİyetimiz bunu da ele almıştır başardığı isler gibi onun da gelecektir, Nikbin olalım, bir pırlantaya sahibiz. O- Süzelleştiri:mesi, — parlatılması, er halde yapabileceği *ve| Yapacağı bir istir. A. N. PEKELMEN | fi rr / # | anması | İle nutkunda üzerinde durduğu ve Ismet İnönü hükümetinin büvük bir Pehlivan köyde fenni Dir tavuk istasyonu Trakya Köylerinde Kalkınma programıel birliğiyle tatbik ediliyor Trakyadaki tetkiklerim sırasında üzerinde durduğum meselelerden bi risi de köycülük kalkınması oldu. Köycülük işinde ileriye atılan adım © kadar kuvvetlidir ki, bu büyük Te jim davasının ehemmiyetini anlama- mak kabil değil... Bu güzel yurt par gasmın bazı köşelerini gezerken, ma- zinin bütün ıztıraplarile yoğurul - muş, barpler içinde, meşakkatin kuv vetli yumruğu altmda senelerce di- dinmiş Trakya köylüsünün şimdi re #min büyük davasına ayak uydur - duğunu, neşe İle, huzurla, emniyetle çalıştığını gördüm. Trakyanm bazı köşelerinde Derin . vadilerle . kesilen. . geniş vaylalar Egede aarı hasaklar a- Mun elinin “kolüsında “Bile rejim havasını teneffils ediyor. Elin deki yabasile tarlasında deruni bir| & İçinde çalışıyor. Geriye bakını- or. Onun gözlerinde daima ilerinin, | daima iyinin ve daima güzelin nurlu ışıkları var. Boydan boya uzanan â- kar suları, ağaçların: güzelleştir - diği köyler birer heyat kaynağı ol - muş. Şirin Çatalca, uzaklardan köy ha- yatınm bütün hususiyetini insanı tattıran Çerkesköy, güzel Çorlu, şi di Trakyanm birer ilerleme sembol haline gelmiştir. Aralarında yüzlerce köy bulunan bu kasabalar, pür sıhhat,. kanlı, can lu Türk köylüsünün topraklarından ekmeğini cıkardığı birer servet mer. kezi olmuştur. . Hele, © güzel göçmen evleri me - deni Türk köylüsünün yaşayış haya. tmı nekadar vazih anlatıyor. Lüleburgaz ve Pehlivanköy... Bu- ralarda serin bir yaz sabahının İç a- çan kokusunu içe içe dolüştm. Çitler arkasmda yayık döğen ih- tiyar nineler, bahçeler önünde süt şağan kızlar, uzaklardan işittiğim çıngırak sesleri bu sempl köy man- | zarasma o kadar can veriyor ki... | Seasiz bir köy hayatı arıyor- sanız, Pehlivanköyüne gidiniz. Orada Yusufcuk kuşlarının, keskin sesli hörozların tatlı haykırış larile uyandığınız zaman, duyacağı» niz zevk namütenahi olacak, köyün ne olduğunu tamamen anlıyacaksı- niz. Uzaklarda karpuz tarlalarınm or: | talarma ottan, sazdan çalılmış koru- | cu kulübeleri, muntazam kubbeli künbetlere çok benziyor, Kıpkızıl sabah aydınlığında bu küçücük ku- lübelerin üzerinde çifler çifter du - ran leylekler, sanki hayat kavgasma tekrar hazmlaryormus gibi düslini yorlar. Tepelerin ardındaki koyuluk lar yavaş yavaş gümüşü bir renge dönerken © kızıl aydınlık her tarafı sarıyor. Vâsi yaylanm derinliklerinde önü ne sürüsünü katmış bir çoban, tar- lalarında günlük çalışmalarma ha - Zırlahan köylü kadmlar, bu çok tat- k köy güzelliklerini artırıyor. Köycülük tatbikatı Trakyada inkilâbın ön plânda ge- len birinci davası köy ve köylü kal- Köycülük işi, Atatürkün son açı TA ve köy ehemmiyetle işlemekte olduğu bir mevzudur. Bu mevzu üzerinde mü- fettişi umumi Kâzim Dirik şunları söylüyor: “— Izmiri örnek gösteren ve Trak yada tatbikini emreden kalkınma kanunu burada hararetle ve en te miz duygularla takip ve tatbik edi « liyor. Köylünün isteğini ve sempati- sini kazanmak ve rejimin isteklerile köylünün borç ve dileklerini bir nok tada toplamak, bütün idare âmirleri nin birinci vazifeleridir. Bütün İşler de bu duygu ile çalışılırken köyün, köylünün verim ve kapsitesi de ilk safa alınmıştır. Köy bütçeleri Bugün Trakyada mevcut tadır. Bu bütçelerin muhassas para tutarı 800-900 bin lira arasındadır. Köylerin kalkmmaları için bu büt Şelerden tefrik edilen yüzde birler, yayım, basım ve propaganda masra fıdır. Yine ayni bütçelerin yüzde beşler, &it oldukları köylerin ihtiyat | akçeleridir. Bu ihliyat paralarla köylerin mânevi şahsiyetlerine ait olmak üzere ekilip biçilen mahsul- lerden gelen varidat ziraat bankula- rında toplattırılmaktadır. Kalkınma bankası Ziraat bankalarma yatırılan para lardan köylü lehine en çok istifade yi temin etmek İçin değerli etütler yapılmaktadır. Eğer, hükümet müssade eder ve muvafakat cevabı verirse köylerden alınmakta olan yüzde beş ihtiyat ak- çeleri ileride, tıpkı belediyeler ban - kası gibi, Trakya köylüsünün kalkm ma bankası olacaktır. Kâzım Dirik: “- Bu para, diyor, bütün mas - raflardan kâçınmak için ziraat bans kasının cari hesapları arasma alına- caktır. Benim çok inandığım bu işi yüksek makamlar da muvafık görür lerse, Trakya köylüsü için bir eme - Jim dahâ tahakkuk etmiş olacaktır. Nümune köyler Birinei müfettişlik mıntakasında 83 örmek köy vardır. Bunlar, köy kalkınmasını en güzel ve en verim li bir surette başaran &öylerdir. Bun Jura bakarak civar ve çevre köyleri Trakyanın Nümune köylerinden P eklivan köyde Mehmetçik dbidesi 1300 | köyden 1150 si yıllık bütçe yapmak- İ vak mektebi, Harp değil intihar Gazeteler İspanyadaki dahili | bir harpten bahsediyorlar. Bence ortada dahili harp yok, bir intihar*vak'ası vardır. Bir millet kollektif surette intihar ediyor ve diğerleri buna karşı hâlâ lâkayt duruyorlar. Biz insanlar çök garip mahlükla- rız. Bir bedbin, bir odaya kapansa ve kömür yakıp, yahut havagazi bo- rüsünü açip intihar “etmeğe kalksa derhal müdahale ederiz. Fakat bir tarafta koskoca bir millet bütün hu- dutlarını kapamış, intihar ediyor da sesimizi çıkarmıyoruz. Ama diyecek- siniz ki odaya kapanıp intihar eden adam bedbindir. Halbuki, İspanyol vak'ası böyle değildir. Orası nikbin. Çünkü iki taraf ta vaziyetin, ken- zeleceğini söylüyorlar... Ya bu.nikbinler bedbin olsalardı o zaman İş ne olurdu? Feci bilânço Dünkü telgraflar, son İspanyol bo- Zazlaşmasınn feci bilânçosunu ver- diler: 55 bin ölü, 25 bin dul kadın ve 60 bin öksüz çocuk!.. Eğer İspanya, kendi kendisile değil de bir başka devletle harp etseydi bu kadar zayiat vermezdi. Eğer İspanya, intihar etmemiş ol- saydı da bir müstemleke harbine gi- rişseydi, bu kadar zayiatla Habeşis- tandan beş altı defa büyük yer işgal edebilirdi. Çünkü İtalyanların koca Habeş harbinde ve 7 ayda verdikleri telefat İspanya intiharmda on beş yirmi gün zarfında verilen telefattan beş altı misli azdır. İ Kim muzaffer olacak? i İspanya harbinde kim muzaffer o- İlacak?.. lerle doludur. | di lehlerinde inkişafından sonra dü- | şı harbeden Rif Mücahidi rimdir. Bu savaşı 10 sene evvel yap- muşta, Herkes bir türlü tefsir ediyor, ki- misi ihtilâiciler, kimisi hükümet küv- | vetleri diyor. daha katacaktır... Öğretici filmler Müfettişi umuminin daha birçok ileri tasavvurları var, Bakınız, ne di yor: “ — Biz, köylüye inkılâbm büyük İ adımlarımı attırmak emelindeyiz.. | Yalnız radyoları kurmakla işimiz bit miyor. Nitekim, Cümhuriyet Halk / Bir göçmen çoduğu mıntaka köy pos- tanesinden babasına gelen mektubu alıyor | kendiliğinden ve yavaş yavaş ayak İ uydurmaktadırlar. Köy radyoları General Kâzım Dirik, pek yakında bu nümüne köyler için akimülâtör- lü radyolar almacağını, bu süretle büyük devrim partimizin istekleri - Din yer bulacağını söyledi. Hakika - ten büyüklerimizi zaman zaman gör mek fırsatını kazanan köylülerimiz, onları işitmek ve dinlemek ihtiya - em: da duymaktadır. Birkaç köyün bir merkeze bağ- Janarak radyodan faydalanmaları u- sulü, Amerika, Rusya, Almanya ve Fransada pek taammüm etmiş ve çok faydalı neticeler vermiştir. Mer- kezler, Trakyanm nümune köylerin de kurulacak ve küçük köyler hal- kı vakit vakit bilhassa pazar ve di - ğer merasim ve toplantı günlerinde birleşerek memleket ve cihan haber- lerini, müzik âlemini, şenlikleri, bü- yüklerin söylevlerini candan dinle - miye imkân bulacaklardır. Bu vazi - vet, muhakkak ki, onların temiz, gölgesiz ruhlarma yeni bir enerji Partimiz, bir emirle bunu her tarafa | yaymış ve resmen istemiştir. Köylü | sün kültürünü, görüşünü, kavrayı- j sını artıracak olan öğretici filimlere de el koymuş bulunuyoruz. Şiradi lik Berlinden bir takım getirt - tik, Film operstörümüz İstanbulda» ki Almanlarla birlikte . haftalarca | çalıştı. Şimdi hareket ve iş devre i sindi | ! Köylünün kitapları Müfettişi umumilik propaganda şubesi, durmadan çalışıyor. Şimdiye iylülerimiz için çok faydalı arılmış, Köylünün okuya- plar, küçük, resimli ve açık, sâde ifadeli olmak mecburiye- tinde bulunduğu için haztrlattırılan kitaplar da aşağı yukarı bu neviden dir. Bu kitapçıklar nihayet 10 - 15 ve ya 20.sayfayı geçmemektedir. Mü fottişlik bunu düşünerek bazı eser- ler ihzar etmiştir. Simdiye kadar 19 İ parça kitap çıkaran yayım ve pro - İ paganda #ervisi, müfettişliğin verdi. ği emir üzerine bü eserleri artırmak ve İki sene içinde 150 ye iblâğ et - mek için çalışacaktır. Trakyada bayındırlık Bütün şehir ve kasabularda, su, elektrik İşleri başta gelmek şartile, Trakyada geniş ve ileri bir imar ve yapıcılık başlamıştır. Bu imar hareketi, bütün köşele « re, köylere kadar hız ile yürümekte: dir. Yollar, Nafia Vekâletinin, vilâyet | lerin ve köy İmecelerinin mahsulü olarak plân ve sıra dahilinde yapıl - maktadır. Meriçin tathiri Meriçin temizlenmesi büyük bir iş tir. Fakat şükranla öğreniyoruz ki, hükümetimiz Yunan hükümetile bir anlaşma mukavelenamesi İmza et - mek üzeredir, Bu mukavele 5-10 mil- yon liralık bir masrafla Meriç havza ini kurtaracak ve Trakyanm varlı» ğmı daha fazla kuvvetlendirecektir. Bu arada Tunca, Ergene bavzaları da ihya edilecektir. Sağlık vaziyeti Trakyada sağlık vaziveti iyidir. Bilginizi yoklayınız Sorular * 8 — İlk defa Harbiye Mektebine kabul edilmeleri için teşebbüsatta bu. lunan kızlarımız kimlerdir? vakit? 5 — Son umumi af kanunu nez> man neşredilmiştir? 5 — Karadenizde 25 senedenberi görülmiyen müthiş fırtına ne zaman oldu? Tahribatı nelerdir? S — Osmanlı Bankasınm İmtiyaxı kaç senesine kadar devam edecektir? Dünkü soruların cevapları $ — Rifte Fronsız ve Ispanyollara karşı harbeden kimdir? Ne vakit har betmiştir? Rifte Fransız ve İspanyollara kar- Abdülke. $ — Bizanslılar devrinde Impara- İlor ve İmparatoriçelerin kör edilerek Istanbulda manastırlara hapsolundu ğu ada hangisidir?. € — Büyükada. S — Cüce senciler eh çok nerede bulunur? C — Orta Afrikada, meninin Heyecanlı haberler geliyor: Sen Sebastiyen düşmek üzere... Madrit düşmek Üzere. Fakat bütün bu gürültü esnasında kimin düşüp, kimin ayakta kalacağı malüm değil... Her halde bu boğaz - laşmadan sonra İspanvol milletinin ayakta kalacağını kestirameyız. Kim muzaffer olacak?. Benim fikrime kalırsa, ne sağ'er, ne sollar; yani ne ihtilileiler nede hükümet taraftarları murafter ola - caktır. Muzaffer olâcak kuvvet: Barbar- hıktır. Yine benim fikrime göre ne sağ- lar, ne sollar mağlüp ulacaktır. Mağ- İlüp: Medenivettir. Sihhat Vekileti iskân ve sağlığa ta- sllük eden bütün işleri alâka İle ta- kip etmektedir. Hattâ Vekâlet, Trak yada sitma ile esaslı mücadele İçin bütün müfettişlik mıntakasını sıtma ile savaş bölgelerine ayırmıstır, Mü- cadele mintakalarının doktorları gelmiştir. Bu hareket, sıhhi va « ziyeti umumiyeyi çok iyileştirmiş » tir, Yavas yavaş küçük ve büyük ba « taklıklar akıtılıp kurutulacaktır. Bilhassa Ergene. Meriç ve Tunca ile Çanakkalenin Kırkgöz ve Kara- biğa bataklıkları Üzerinde ayrıca fen heyetleri hazırlık yapmaktadır. lar. Mevcut köy ve sıhhat kanunları İ küçük ölçüdeki bataklıkların mü » tellefiyet usulile kaldırılmasını köy- Tülere tahmil etmektedir. Mutlak bir el birliği ile sikı bir vazife iştirakinin vücude getirmek- te olduğu eser pek büyüktür. Bu €- ser karşısında haklı olarak sevinç duymalıyız. Ati FRENEL Ekspres geç geldi Avrupa ekspresi, diin sabah İki bu. çuk saat teahhürle şehrimize gelebil- miştir. Bu teahhüre sebep, Bulgaris- landan geçerken makinesinde bir âr» za olmasıdır. Tarihi binalar hakkında bir karar Mili emlâk müdürlüğüne ait cın tarihi binaların muhafaza ve idaresi belediyeye bırakıldığı için bu işi tet- kik için belediyede kurulan komis- yon işini bitirmiş, raporunu hazırla” miştir. Komisyonun verdiği kararla- ra göre, bu binalar en ehenmiyetlile- rin ve en haraplarından bâşlanılmak ve beş senede ikmel edilmek üzere hepsi tedricen tamir edilecek ve bu İtamirafta inşâ edildikleri devrin mi- mari vaziyetini muhafaza edecektir. Muhafaza ve idareleri belediyeye ge- çen bu gibi binalar arasında Sadabat ve Kâğıthane kasırları gibi çok ehem miyetli binalar da mevcuttur, Harbiyede diploma tevzii Bu yıl Harbiye Mektebinden me « zun olacak ve orduya iltihak edecek yarsubayların diploma tevzii merasi- mi 30 Ağustos cumartesi günlü #aat 10 da mektep binasında vanılacaktır