9 Nisan 1936 Tarihli Tan Gazetesi Sayfa 1

TAN PERŞEMBE 9 TELEFON: 24318, 24319, 24310. Sahip ve Başmuharriri Mahmut SOYDAN E-M-İ NİSAN 1936 Yd 11. N.348 / 3651 y 1ö'ler Romilesi suflhüîe;nin edecekmi? İSTANBUL İtalyanlar sulhü kabul etmek mecburiyetinde bırakılacak ! Eden İtalyan tayyarelerinin zehirli gaz kullanmalarının arsıulusal mukaveleye muhalif olduğunu söyledi, tahkikat yapılmasını istedi ÇARRRR L Sinan âbideleri Mimar Kemal ALTAN 'Türkler Ortaçağ medeniyetinden önce veyahut sonra öz san'at an'ane- lerini hiç bırakmıyarak yaşadığı de- virlere mahsüs üstün mimarisini gös- termişlerdir. Selçük Türklerinin biri- birlerinden ayrılma tarihlerinde ki İznikten sonra Konya şehrinde toplu bir medeniyet yaratan Birinci Kılıç Arslan, kılıç salladığı yerlere Tür- kün san'at unsurlarını da beraber yerleştirmişti. Anadoluya yayılan bu eserler gittikçe yükselerek 13 üncü asrın sonlarına doğru - bir kardeşten bir kardeş eline - yani Oğuzlardan Kayi Türklerine geçtikten sonra ilkin Bursada görünmeğe başlayan örnek- ler arkasından Yeşilcami ile beraber Edirnede Uç Şerefeli gibi çok değerli eserlerin meydana konulmasile en te- miz ulusal tarzımız tamamlanmıştı. Yeşilin plân şekli ; İstanbulda ilk sıra yapılan camilerimize kıymetli e- Baslar vermiştir. Fatih zamanına ait Mahmutpaşa ile Muratpaşa camileri- nin - yanyana iki kubbe şekli ile - ku- ruluş sistemi tıpkı Yeşil.camiine ben zer, Geniş açıklığı örtmek için karşı- lklriki a: Ht 85 Si ti köşe bir mudalla dahilinde “büyük kubbeye geçme usulü” ilk defa Edir- nede bulunan Üç Şerefeli camiinin in- şasında tatbik edilmişti. İkinci Beyazıt devrinde Mimar Hayreddin Çemberlitaştaki Atikalipa şa camiinde ise mimari esaslarımıza, daha birtakrm yenilikler koymüstu. Yine Mimar Hayreddin İstanbul- da bulunan “Beyazıt Camii” ni inşa ederken dört kalm ayağm askı ke - merleri üzerinde teşkil ettirdiği orta büyük kubbeyi - mihrap ve methale doğru - iki cihetten yarım kubbelerle »beraber birleştirip yapmıştı. Bu sis- tem Bizans mimarisinde birinci defa yalnız Ayasofyada tecrübe edilerek » İnşat bir cüretle - tatbik edilmişti. Mimar Hayreddin hatalr gördüğü bu sistemi Türk mimarisindeki fenni ka- Idelerle kendi eseri üzerinde düzelt- meğe muvaffak olmuştu. Hayreddin- den gonra büyük Türk mimarı Koca Sinanım ilk şaheseri Şehzade camlii ile *gon şaheseri Edirnedeki Selimiye ara sında meydana koyduğu muhtelif tip leri, örnekleri “Güzel San'atlar” rmız- da erişilemiyen bir (Sinan Ekolü) açmıştı. Sinanın san'at üstünlüğünü göste- Ten ilk teknik mahsulü - çıraklığında- ki eseri olduğu bilinen - Şehzade ca- miidir, Şehzadenin plânmda, orta bü- Yyük kubbe etrafı dört yarım kubbe ile - âdeta bir yaprak gibi - açılmış şekildedir. Mabet içerisinde yan koridorların yalnız dış kısımla alâkası bırakılmış olmakla ferah bir boşluk husule ge- tirmişti. Sinan Şehzade camiini inşa ettiği zaman genç bir artist olup ince zev- kiyle Türk harsinin en temiz orijinal teârler'mi toplamış, güzellik kaideleri ne göre taşların her tafsilât parçası- nı şekillendirerk zinetlendirmişti. Bu- nun için Şehzade camii Sinanım gö- zü, sevimli alımına çeken bir süs mi- Marisidir. bi Sinan, şaheseri olan Süleymaniye- de ise çok zengin ve misilsiz iç güzel- liklerinden ziyade ve her eserinden daha yüce ve daha kuvvetli san'at ya ratışını bu şaheserinin dış şekillerin de göstermiştir. ” Süleymaniyenin dış görünüşünde; büyük kubbeyi iki cihetten açan ge- niş yarım kubhbelerin köşelerinde tek rar kücük ikişer yarım kubbe teşkil edilmiş, daha alçak satıllarda taba- ka Üstlerinin kubbeleri stralanmış ve (Arkası 10 uncuda) Eden, Avenol Cenevre, 8. (ALA.) — Flandin, Paul Boncour,Eden, Strang, de Mada riaga, Titulesko, Suat ve Bruce bu sabah Cenevreye gelmişlerdir. Komitenin ilk toplantısı saat 11 de ve Flanden yapılacaktır. Flandin busabah Ave - nol'a sulh plânı metnini tevdi edecek ve bu metin öğleden sonra neşredile- cektir. (Arkası 10 uncuda)| Dessie şehri tehlikede mi ? Veliaht taze kuvvetle Negüse yardıma geliyor Mimar Sinan'ın şaheseri: SÜULEYMANIYE Fransa silâh kontrolu için komisyon istiyor I Yazısı 5 inci sayfada) , İsmet İnönü yurt içinde bir tetkik seyahatine çıkıyor Ankara, 8 (Tan) — Başbakan İs - met İnönü, yanmda Ekonomi Bakanı Celâl Bayar olduğu halde ayın 20 sine doğru memleket içinde bir tetkik se- yahatine çıkacaktır. İnönü, ve Celâl Bayar bu arada. Kaysari.va Krağliyea İtalyanlar Dessie şehrine 125 kilometre yaklaştıklarını ve ilerlediklerini bildiriyorlar Italyanlar bütün gürültüye rağmen şimdiye kadar Habeşistanda ala ala bu kadar yer almışlardır. Londra, 8. (A.A.) — Röyter ajan- sı bildiriyor : İmparator, memleketini yabancı bir istilâdan son bir hamle ile kurmak için mevcut bütün kuvvetlerini top- larken, İtalyanlar, Cenuba doğru iler leyişlerine devam etmektedirler. E- ritre menbamndan gelen haberlere gö re, İtalyanlar, bu ilerleyişlerinde İm parator ordusunun bakayasından başka hiçbir. kuvvetle - karşılaşma - maktadırlar. Söylendiğine göre, “İmparator yo- lu” boyunca yürümekte olan İtalyan kolları Dessie'den takriben 125 kilo- metre uzakta bulunmaktadırlar. Bu mintakada bulunan bütün Habeş kuvvetleri geri çekildiğinden bu şehrin İtalyanlar tarafından işgali muhakkak görülmektedir. Dessie mıntakasındaki Habeş kuv- vetlerinin başında bulunan veliaht, İmparatora mülâki olmak için Şi- male doğru yürümektedir. İmpara- tor, mağlup olan ordu bakiyeleri ile taze kuvvetleri birleştirerek yeni bir müdafaa ordusu teşkil etmeğe çalı- şacaktır. LArkası 10 uncuda) de gidecekler v dönüşte İzmite ge - gerek kâğıt fabrikasının açılma töre- ninde bulunacaklardır. Bakanlar Heyeti toplandı Ankara, 8 (Tan) — Bakan- Tar Heyeti bugün saat on beş te toplanmış ve toplantı geç vakte kadar devam etmiştir. Bu toplantıda Diş Bakan Tevfik Rüştü Arasın son seyah-ti hakkında k-b' e arkadaşla- rına izahat verdiği tahmin edilmekte- dir. İtalyanlar Mısırı zaptetmek niyetinde değil Kral Fuat Süviç Roma, 8 (A.A.) — Stefani Ajansı bildiriyor: Drışişleri müsteşarı Suviç dün Mısı- rm Roma maslahatgüzarını davet e- derek son zamanlarda Mısır matbua- tında intişar eden bazı makaleler hak kında kendisine şu beyanatta bülun- müuştur. *“İtalya hükümetihin Mısıra taar - ruz etmek hattâ Mısırı tehdit etmek (Arkası 10 uncuda) Ev Kraliçesi Müsabakası Çocuk bakımı imtihanla- rı Cumartesi Pazar gün- ri Tepebaşı San'at mek- tebinde yapılacaktır (Tafsilât 8 ünçü sayfamızda) S incide Güneş-Dil 6 ıncıda Mimar Sinan 7 incide Kadın ve Moda Babasının imdadına koşan Veliaht Dâhi Mimar Sinanın hatırasını an- mak üzere, bugün saat 16 da Süleyma niyedeki kabrinin başında büyük bir ihtifal yapılacaktır. Merasimde söyle- necek olan nutuklarım her - taraftan duyulabilmesi için kabir civarında bir çok yerlere höparlörler konulmuştur. Ayrıca, ihtifale gelecek olanlar için Sinanın resmini taşıyan rozetler ha- zırlanmıştır. Bugün, ihtifalden önce, saat on beş te civar lise ve orta mekteplerle gü - zel San'atler Akademisi, yüksek mü- hendis, fen ve san'at mekteplerinden gelecek talebeye ve diğer ziyaretçile- re Sinanın hayat ve eserleri hakkında Süleymaniye camiinde izahat verile - cektir. Saat 16 da Sinanın mezarı başında toplanılacak ve ihtifal heyetinin ha - zırladığı programa göre büyük mera- (Arkası 10 uncuda! V ge Fi D r y Dahi san'atkâr Mimar Sinan için bugün bir ihtifal yapılıyor Sofyanın göbeğinde Koca Sinan'ın bir âbidesi: Kadı Seyfeddin camll Yekparemermerden' çok san'atli işlenmiş mimberin görünüşü | | -