29 Ekim 1935 Tarihli Tan Gazetesi Sayfa 10
t | | : —z 10 5 Senelik Endüstri Plânımız. Cumuriyet hükümeti 12 sene için de memleketin her karış toprağım verimli bir hale koymak izin azami işler başarmıştır. » çıkmış Türkiye ile bugünkü Türki. | ye arasında bir mâkayese yapacak | ğurduğu zaruretler karşısında bün e olursak yapılan işlerin büyüklüğü bir gayret sarfetmiş ve bu senelerin | gözümüzü kamaşlırır. Bunu içine sığmıyacak derecede büyük | biz söylemiyoruz, belki evoelce bi- ze “hasta adam,, diyen Avrupalı - On iki sene evvelki, harpten yeni | lar bile itiraf etmekten çekinmiyor. | Bugün son ekonomik krizin do «| Yeleri saifliyen, her gün bir parça | daha etinden, kemiğinden, kaybe - derek hastalanan bütün dünya kar- şısında Türkiyenin mevki gittikçe kuvvetlenmektedir. Beş senelik ekonomik plânın tat. vik ül vatandaşların refahını aha ziyade terim - - : sa Yatan si İl sayesinde birçok 'himseler iş bul « muşlar, paramız dahilde kalmıştır. Geçen 1934 senesi ve 1935 sene- si, bu plânın tatbiki bakımından ga yet verimlidir. 1934 ün son aylarında Başbakan İsmet İnönü Ekonomi Bakanı Celâl Bayarla beraber Bakırköy bez fab. rihasına ilâve edilen pavyonun kü- şat resmini yapmıştır. Bakırköy fab rihas, bu mvetle 10000 ığ daha| kazanmaştın Yine geçen sene zarfında temeli atılan İzmit kâğıt fabrikosının in- şaakı bitmiştir. Bu fabrika memle - ketimizdeki iğıt ihtiyacının yüzde 50 sini temin edecektir. Kayserideki Sümer Bank bez kombinası 16 Eylülde açılmıştır. Bu fabrika Yakın Şarkın en büyük bez | fabrikasıdır, Buradaki bütün usta- bayılammın iyeilme &maıme Kasayı ki fabrikalarda hususi bir tahsile Ye tiştirilmişlerdir. Hükümet, bu suretle endüstri - mizi, tarımdaki terakkimizle bera- ber ahönkli olarak yürütmek için esaslı tedbirler almış ve bunun için | mükemmel bir endüstri plânı tat - bik etmeye başlamıştır. < Endüstrileşme programımızda pa mukla kısmı önemli bir yer almak- tadır. Memleketimizin ulusal geliri 1,200/000,000 olduğuna göre, bu rakamda dokuma 50,000,000 lira- lık bir yer almaktadır. İstatistikle - rimiz tetkik edilirse, Türkiyeye it- hal edilen yabancı maddelerin ba - şında en kabarık rakam dokuma dır. Bunun mânası, memleketin ham maddelerini yok pahasına sat mak ve mamâllerini de o derece pa halı almaktır. Halbuki bütün işçi - mizin adedinin arttığını, çifçileri - mizin iptidat maddeleri satmaktan ödeta müstağni kaldıklarını görüyo ruz İşte bunun içindir ki, dokuma en düstrisinin memleket ekonomist ü- zerinde büyük bir tesiri vardır. Ekonomik plânın diğer cepheleri | ne gelince orada vaziyet şudur: Birkaç ay sonra Ereğli kombina- sı işlemeğe hazır bir halde buluna- caktır, 193Âyılı iptidasında Nazilli basma kombinası bitecektir. Yakın da Malatya'da da büyük bir kom- bina kurulacaktır, Cumuriyet 13 üncü yıla girerken büyük endüstriyi en yakın bir he - İ muz açıkça meydana çıkar. | işletmeye tâbi tutulamamış, ve bir def olarak tanımaktadır. MADENLERİMİZ Türkiye topraklarındaki büyük servet kaynakları arasmda maden- ler en mühim mevkii işgal eder Ana yurdumuzun topraklarını bulunmıyan maden hemen yok gi- bidir, Altın, gümüş, petrol, kömür, ba- kır, krom, cıva, çinko, manganez, ürsenik ve saire hep vardır. Zaten onun için değil midir ki, birçok eski medeniyetler Asyanm bu kısmında doğmuş ve parlak de- virler yaşamışlardır. Tarih bakımından araştırılacak olursa, binlerce sene evvel, maden sanayiinin bu topraklarda teessür ettiği görülür, i a cihanda ilk defa ma - ateşle eritmek İzmir, Hin « | terlandındaki Sardes şehrinde ka - bil olmuştur. Bundan başka | kıy- metli madenlerden para basımı da Milâttan 700 yıl evvel “Lidyalılar, | tarafından ilk defa yine bu toprak- larda icat edilmişti Bu yüzden Türkiye © toprakları binlerce yıl evvel bile altın ve gi müş, bakır ve demir ticaretiyle ev- rensel bir şöhreti haizdi. Dünya ekonomisinin bugünkü in- kişafı, Tür! topraklarının ma « den zenginliği bakımından değeri- ni bir kat daha ai $ bulunuyor. hakkuk ettirirken ham madde ol, rak, geniş mikyasta maden cevhe- rine ihtiyacımız olduğu nazarı di kate alınacak olursa, memleketi. | mizdeki maden araştırmalarımıza ne dereceye kadar ehemmiyet ver- mek mecburiyetinde (o bulunduğu- İşte Türkiye Cumhuriyeti bunun için maden işletilmi 8 yeni ma - denler bulunması için son derece bir gayret sarfetmektedir. Tarihin eski devirlerinde, uzun Osmanlı İmparator - ali maden işletmeleri- günkü Türkiyenin yeraltı serveti zamanımıza kadar intikal etmiştir. | Filhakika İmparatorluk idare - sinde maden işletilmesi imkânları» | aranmıştır. Fakat ma üşkül, içinde kıvranan impa resi, yeraltı etinin bir surette istismarından ziyadı maden imtiyazlarile varidat temi - nini düşünmüş ve bunları hiçbir teknik kabiliyeti olmıyan kimsele - rin eline bırakmıştır. Bunun neti cesi olarak ta madenler esaslı bir takım spekülâsyonlara yol açmış » tar. İşte Türkiye Cumhuriyeti Os manlı İmparatorluğunun madenle- rini bu suretle eline almıştır. Şim- di, hükümetimiz köklü bir maden politikası takip etmektedir. Bu po- Ütika, yeraltı servetlerinin İstisma- rını teşvik edecek ve kolaylaştıra- YUKARDA YENİ BİR KÖPRÜ INŞA- ATI — ZONGULDAKTA DEKOVİL. LER — 1928 SENESİNDENBERİ TEŞ- VİKİ SANAYİ KANUNUNDAN İSTİ. FADE EDEN MÜESSESELERİ GÖS. TERİR GRAFİK. 29-10.935 smmm YENİ YAPILAN KOPRÜLER VE TÜRKİYEDEKİ KÖMÜR İHRACATINI GÖSTERİR O GRAFİK. OBEYAZLAR KIYMETLERİ VE SİYAHLAR TONU GÖSTERİR. cak bir karakteri haizdir. Cumhu- riyet hükümeti ulusal gelir kay- i eden ma- | denlerin işletilmesi hususunda libe- ral bir temayül göstermekle bera- ber, milli menfaatlerin ihlâline mü- sade etmemekte ve imtiyaz sahip « lerinin taahhütlerini yerine getir - melerini dikkatle takip etmekte « dir, Madenlerin istismarı 5 senelik e konomik kalkınma oprogramr ile rasyonel bir veçhe almaktadır. Hü kümet maden servetlerinin is“ tismarıma imkân verebilmek için, ayni zamanda günün öhtiyaçlarına cevap vermiyen maden mevzuatı nı da islâh etmek üzeredir. Son se nelerdeki maden isti âtı, bu pos Ktikanm müsbet neticesidir, lys ela “eaiig olmuştur, Bu miktar zirai istihsa « ât kıymetinin yüzde 3,5 una baliğ dir, Kriz yıllarındaki dünya istihsa- Iâti ile mukayese edersek, bilhassa ö bakımından, İstih - bir surette muba- Sene oo Türkiye Dünya istihsalatı istihsal T.L. Oo Milyondolar 1928 o 14,628,000 140 1929 o 15,564.000 12,5 1930 15,596,000 9,0 1931 rağmen Türkiye istihsalâtının kıy- met itibariyle sabit kaldığını gös- termektedir. Maden fiyatlarının düşmüş olmasma karşı, | istihsalât artmıştır. 1933 te kömür istihs tının bir kat daha artmış olması, yukarıdaki nisbeti daha (ziyade yükseltmiştir, Cümhuriyet devri: de intihsalâtı artan madenler bil- hassa kömür, krom, çimento ve kü- kürttür. Maden kömürü. Kömür istihsalâtı Türkiyenin başlıca maden endüstrisini — teşkil etmektedir. Bu madenlerin en zengin damar lormın sahildeki arazide tekâsül et- mesi, Türk kömürlerine ayrıca bir kıymet vermekte ve esasen en iyi, İngiliz ve Amerikan kömürlerine muadil olan bu kömürlerin diğer memleket kömürlerile rekabet et mesini temin etmektedir. Türkiyede kömür başlıca şu mın takalarda mevcuttur? N 1 — Zonguldak — Ereğli hav- zan, il 2 — Çanakkale havzası, 3 — Trakya havzası, 4 — Erzurum havzası, Bu havamların en ebemmiyetMisi ve esaslı bir surette işletilmekte o - lan Karadeniz sahilindeki Zongul- dak — Er havrasıdır. Burada” ki istihsalât, seneden seneye (ari maktadır, Rreğlinin şarkından baş” Lıyarak, 170 kilametre tulümde o lan havza, Kenlu, Sanguldak, A" masra, mühim İkömür merkes- lerini ihtiva etmeletedir Burada eskiden bdği işletilmekte olan kısım, Amasra ile Çatalağı! arasmda 50 kilometre imtidadın * Ocaklar kömür nakliyatmın ko laylaştırılması için sahile zenginliğine gelince, yapılan tet * kiklere nazaran havzanın başlıca kömür merkezlerindeki beher kile j
