8 Ekim 1935 Tarihli Tan Gazetesi Sayfa 5

emre $410-935 er Eğ! İCMAL KIRK YILIN İNTİKAMI: ADOVA Habeşistann karşı taarruza geçiş” lerinin dördüncü günü İtalya asker. leri Adoova'yı işgal ettiler, Bu şeh- rin işgable İtalya, Habeşlerden kırk yıllık emm intikamını almış oluyor. Adova Ha's şistanda bir şehrin adıdır, 1896 yılı martının birinci gü- nü Habeşlerin İtalyaya karşı kazan- dıkları bir meydan mı inin adıdır. Fakat özi devlet arasmdaki münasebetlerin tarihinde bunlardan başka ve daha derin bir mana ifade etmiştir. Habeşler istiklâllerini Ado- ve'da kazandılar. Bu ismi andıkça İtalyanın mağlübiyetini hatırladılar, Italya için de bu söz mağlübiyet ma. nasa delâlet ediyordu. Kırk yıldan- beri İtalya-Habeşistan münasebetle- ri Adova üzerinde dönmüştür, Adova, 1889 yılında imzalanan Ucciolli muahedesinin bir maddesi. nn tefsiri etrafındaki ihtilâf üzerine başlıyan uzun mruha. rebenin sonuncu safhasıydı, Ucciolli mushedesilo İtalya Menclik'in #mpa- ratorluğunu tanımıştı. Fakat aradan üç dört yıl geçtikten sonra İtalya ile Habeşistan «rasında (o ibtilâf çıktı. İtalyanlar, Ucciolli o muthedesinin kendilerine ecnebi devletler nezdinde Habeşistanı termsil beklen: verdiğini iddia ettiler. Filhakika mushedede bu temsil meselesi için bir madde vardı. Ancak habeşçe metnine göre, Menelik, arzu ettiği takdirde temsil meselesinde İtalyanın o yardımmı istiyebilecekti. Muahedenin italyanca metni ite, bu yardımı istemeyi mecburi kılar şek. İinde yazılmıştı, İlci metin arasındaki ferk yüzünden İtalya ile Habeşistan 183 yılında hir muharabeye girişti. ler. Üç yıl devam eden bu muharebe nihayet | mart 1896 tarihinde Ado- Yada İtalyanların mağlübiyeti ile ne» #icelenmiştir. Ceneral RBarotini ku- mandasmdaki İtalya askerlerine Ha- beşler hücum ederek . büyük zayiat verdirdiler. Bu mağlübiyetten sonra İtalya Adis Ababa muahedesini im- Habeşistanım tam istiklâli- ni tanıdı. O zamandanberi İtalya ile Habeşistan arasındaki münasebetler 1896 da imzalanan Adisababa mua- hedesine dayanıyor, alya bu » Adevamin neremr ' ör Eer ölen; Bikin İtal ye Faşist idaresi (kurulduktan sonta “Adova'nın lekesini silmek ve bu su- iü Londra, 7. A,A.— Morning Postun haber aldığına göre, hârbi durdur- mak üzere almacak (tedbirler hak- kında Cenevrede bir anlaşma olur ol. maz, İngiliz parlâmentosu toplantıya çağırılacaktır. Parlamento, zecri tedbirlerin tat- bikinden doğabilecek hâdiselere, İn- gilterenin karşı durabilmesi için ya- pilacak şeyleri toptan görüşecektir. İngiliz delegeleri şid- detle hareket edecek , Paris, 7. A.A. — Ocuvre gazete- sinin Çenevreden o öğrendiğine göre İngiliz deleğelerinir zecri tedbir hak kında şiddetle hareket etmeleri ve ne Fransanın ne de başka memleketlerin düşüncelerine bağlı olmamaları hak- kında büzümetlerinden — talimat al- dıkları yanılıyor. Londra, 7. A.A, — Deily Herald diyor ki : — “ Laval hareket zamanımı gecik- tirmek için her çareye başvurmakta. r geldiği vakıt da hükümsüz borakmak — dır. Hareket zamanı yine bu hareketi için ber çareye başvuracaktır. Eğer Uluslar Sosyetesi süratle ve müössir bir şekilde hareket etmeğe karar ver- mezte, bundan böyle Avrupa barışı için bir unsür olarak iş göremiyecek- tir, Taymis gazetesi de şunları yazı yor: “ Uluslar Soşyetesi Konseyi, İtal- yanın paktı bozduğuna buğün karar verebileceği gibi Asamblenin çarşam ba günü toplanmasını da bekliyebilir. Bu usul makbul olmeyabilir. Ancak bir ihtilâta o meydan vermemek için her adımı eyice hesap etmek lâzım- dır .Mamatih, bu zecri tedbirlerin tesirli olmaması demek değildir. Ha- baş harbine nihayet verdirmek ve İ- talyaya yaptığı mütbiş hatayı anla tarak yola getirmek için düşünüle cek her vasıtayı tatbik etmek Üye memleketlerin vazifesidir.,, Fransanın cevabı Paris, 7.A.A. — İngilterenin Ulus Jar Sosyetesi antlaşmasının tefsiri ğ hakkındaki sorusuna o Frznsa hükü- anyk yi) alama | yan ei antlaşmanın metnine göre, zecri ted- birlerin tatbikinden sonra icap eden müşterek emniyet Zamanı o ted- retle de fı jiminin eski rejime olan üstünlü; mü göstermek en ileri bir amaç balini aldı. 2 ,, Eski rejim ile faşist rejimi arasın. daki farkı tebarüz ettirecek olan bu zafer şimdi kazanılmıştır. Bu zaferin kazanıldığı gün de İlalya propagan- da bakanı şu sözlerle biten bir söy- lev vermiştir: ,)77 Otütz deler yıl sora Adova diülerinin uzun i bekle- dilleri intikamı almmıştır. Faşist rejimi Doğu Afrikadaki bu harbi sanki bu sözleri söyliyebilmek için açmıştır. — A.Ş.E. Kondilis Neden Kralcı Oldu? SELANIKTE ÖNEMLİ BIR DİYEV VERDİ ———— VERDİ ina, 7. A.A. — Atina ajansı bik yor : ga diri Başbakan muavini eğ Kandili İzk önü smda verdi. yle huriyet ilâ; sinin yine bemmiyeti, tir ki ; “ İmanlı bir cumuriyetçi ve vak viyle cümüriyetin müdür olan, haç nedan ile hiçbir ilgi | bulunmadık. tan başka onun en amansız bir düş- manlığını yapmış olan ben, ns için buçün kralcılığın yeniden * kurulma» Banı İsti, Çünkü Cumuriyet başka yerlerde anlaşıldığı gibi Yuna- nistanda hiçbir zamin k tır. Diktatörlük ise Yunan ulusu ta- biatma uygun değildir. Ortada başka bir rejim yoktur ve taçli demokragi. ye dönmek mecburiyetindeyiz. Çün. kü bu rejimi tecrübe etmiş bulunu- Yöruz, Eğer taçlı demokrâsi mevcut olmasaydı, bunu Yunanistan için icat etmek Jâzrm gelirdi. Ktallığın yeni. den kurulması her derde yifa olmak» tan çok uzaktır. Ancak İkinci Jorj'un göstermiş olduğu demokrat devlet başkanı vasıfları normal siyasal ha- Yatın geri gelmesine ve vatana hiz- met etmekten başka bir arzusu ölme an müselleh kuvvetlerin münhası- ve sü bakanı Selânik'te büyük ek de ve alkrslar ara. iği söylevde, 1924 te Cum in olunduğu vakit, kendi. sü bakanı bulunduğunu e- © kaydettikten sonra demiş birlerin tatbikinden önceye teşmil etmeğe hazır o bulunduğunu bildire- cektir, Bu itibarla, Fransız hükümeti, U- laslar Sosyetesi üyelerinden olup ta taarruza uğrayan herhangi bir devle- te karada, denizde ve havadl arka olmayı tzerine almış olacaktır. An- cak böyle bir durumda alınacak ted- birlerin, Fransa ile, ilgili devlet ara- sında elbirliğile< tasarlanmış olması, Fındık Kongresi Perşembeye Toplanıyor Ankara, 7 (Özel aytarımız bil diriyor) — Fındık kongresi per- şembe günü toplanacaktır. Kon- greye Trabzon, Ordu ve Gire- Sundan beşer murahhas gelecek- tir. Bu murahashlardan üçü müs tahsillerin, ikisi tüccarın mümes sili olacaklardır. Tarım ve İş Bankaları, tş li- mitet şirketi ikişer, iki ecnebi ihracat firması ile İstanbul Ti- caret odası da mümessil gönde. recektir, Kongrede Tarım bakanlığın- dan iki, Türkofisten üç, ticaret genel direktörlüğünden dört mu rahhas bulunacaktır. Bu yıl fındık rekoltemiz ge çen seneden çoktur. Dış piyasa- lar isteklidir. ————m——— ran süel işlerle uğra yar- ir İN rad hükümetlerin. ez olari levi başıma ilmesi i- çin siyasal alanda * Di; yamalı te Yunanistan © görmek © istiyormanız, Kr! Jorj'u hemen tahta ka edi BİZ, Komünistler tedhi- 4e mi geçiyorlar ? Mi va Komünistler bi- orj müzesine üç bomba Harz DİM sre ukde DE geneloy dolayisiyle komünistlerin bir tetkiş harekat iteltkki edilmektedir. Zecri Tedbirler ingilizler Paktı ihlâl Edenin Şiddetle Tecziyesini istiyor ve antlaşmanın giğnenmesinden son- ra alınabilir olan zecri tedbirler çer- gevesinden dışarıya çıkmaması şart- ti Macdonald'ın söylevi Tbadra, 7. A.A. — Mac Donald, | Kroydon'da bir söyler söylemiş ve demiştir ki £ vw “ Uluslar Sosyetesinin, gerek du- tüm ve gerek lojik bakımından icap etmiş olsaydı, kendiliğinden alacağı bir kararı elde etmek için İtalyanın harp hazırlıklarına bir tek biret bile harcamasına Jüzum yoktu.” Mac Donald, bundan bağka, İtal yanın Habeşistan hakkında şimdi U- İuslar Sosyetesine (karşı İleri sür. mekte olduğu şikâyetleri niçin vak- tile yapmamış olduğuna şaşmaktadır. Söylevini bitirirken, Mac Donald, Uluslar Sosyetesinin silâhlanmasına karşın (muarız) duğunu, söyle- miştir, > 16 mcı madde Londra, 7. A.A. İni gazetele. rinin çoğu bugün öğleden #onra toj lanacak olar Uluslar Sosyetesi Kon seyi ile meşgul olmaktadır. Daliy Telegraph diyor ki x “ Çarşamba günü £ toplanacak A- samble İtalyanın paktı bozduğu neti- ctsine varırsa, ber üye memleket eko nomik ve finansal zecri tedbirleri al- mağa mecburdur. Asamblenin 15 üyelik bir komite teşkil edeceği ve buna 13 Ter Komitesi üyelerinin de dahil bulunacağı sanılmaktadır. 16 ıncı madöeye göre, bütün üye memleketler mütecaviz o memleketle bütün ekonomik ve finansal müne- sebetlerini hemen keseceklerdir. İn- giltere şu mütalaadadır ki her türlü ihmal tehlikeli olacaktır. Ancak İn- giltere Frântanın iştiraki olmaksızın tek başma hiçbir harekette bulun- muyacaktır. Laval İtalya ile Uluslar Sosyetesi arasında silâhlı bir ihtilâfa meydan verilmemesi lüzumunda İsra” etmiştir. İngilterenin görüşü Fransız başbakanının görüşünden oldukça m beraher, İngiltere de düşünmemektedir. sücl , Fransa, İtalyaya harp malzemesi ya- r teklif ediyor. İngiltere ise bu gibi ted birlerin mahzurlu ve hatta tehlikeli olacağı kanaatındadır. Sanıldığına göre, İngütere, İtalyanın satın alaca- Eı malları ödeyememesi için döviz te darikinin de yasak edilmesini iste- mektedir. En kestirme yel İtalyadan mal sınm yapak (edilmesidir. İngiltere Romadaki elçilerin geri tedbrilerin tat başlamıştır. Bir aydanberi İngilterenin beş büyük min eyliyecektir. Eğer ba yndır bir | aliyet bankası İtalyaya her türlü krediyi ir. kesimi Meksikada italya Aleyhine gösteriler Meksiko, 7 A.A. — İşçi, tale- be ve öğretmenlerden, beş bin kişi, beraberlerinde kongre sol- yan üyelerinden de bir takımı ol duğu halde, İtalyan » Habeş har- bini protesto ederek, alay halin- de geçmişlerdir... Polis, İtalya elçiliği ile konso- losluk konağnı ve italyan te cim evlerile kulübelerini gözet mektedir, Dün gece, İtalyan » Habeş har bi üzerine çıkan bir mü | sonucunda sanı belli olmıyan | biri, karşısındaki adamı öldür - müştür. ) İtalya elçiliğinden bildirildiği ne göre, münakalât bakanı, Mo- jika'nın, bir söylev sırasında İ- talya hükümetine karşı kullan- mış olduğu saygısızca sözlerden ötürü Meksika dış bakanı elçi- den özür dilemiştir. Çanakkalede sıtma mücadelesi Çanakkale, 30 (Özel aytarımız- Gü dün Menelik'in eski sara- di. Si dan) — Çanakkalede bu yıl çoğalan sivrisineklerle savaş “için tedbirler alınmaktadır. Çıplak köyünü merkez yaparak fa- e Bursa sıtma savaş başlıyan heyetinin bütün srtmalı bölgelerine sümullendirilecek olan müca: tur. Jiçebaylar toplantısı Antalya, 3 (Özel aytarımız bildiri yor) — İki gündür devam eden ilçe- baylar aa ilimizin müşterek dağılmıştır, 5 Habeş Seferberliği Nasıl Oldu? Taymis gazetesinin Adisaba- ba muhabiri, Habeş imparato- ruünun genel seferberlik ilânmı şöyle tasvir etmektedir: Sabahleyin saat on birden ev- ve imparatorun saray bahçesini de beş bin asker ve büyük bir halk kütlesi toplanmıştı. Saat on bire varınca, dört iri Habeş i i bir davul taşı- dıkları göründü. Arkadan da be- şinci bir asker elinde bir sopa i- le geliyordu. Bahçenin ortasma gelince elinde sopa taşıyan a- dam davulu dövmeğe başladı ve $u sözleri söyledi: $ — Dikkat! Dikkat! Duyunuz! Bakınız! İstiklâliMizin mümes- sili namına size söz söylenecek! Düşman kapılarımıza geldi! Al- Jah kahretsin! Bunun üzerine imparatorun €- mirnamesi okunmıya başlandı.İ- talya ile Habeşistan arasındaki ihtilâfın kısa bir tarihi yapıldık- tan sonra deniliyordu ki: “İtalya ikinci defadır ki top- raklarımıza tecavüz ediyor, Teh fikeli günler yaşıyoruz. Kalkı- nız, Silâhlarımızı almız. Yurdu- nuzun müdafaasına koşunuz. Çengâverler! Reislerinizin et- rafına toplanmız. Onlara itaat ediniz. Düşmana saldırınız. O- nu geri atınız. Yaşları ve hasta lıkları dolayısile düşmana kar- şı gidemiyenler, dualarile gi- denlere yardım etsinler. Dünya kamoyu bizimle beraberdir. Al lah da yardımcımızdır. Kalkı. niz. İmparatorunuz için! Mem- leketiniz için dövüşünüz, Bu emimame okunduktan sonra halk çılgıncasma sarayın merdivenlerinden yukarı koşmı- ya başladı. Bağırarak şu sözleri söylüyorlardı: Yaşasın impara- tor, hepimiz düşmana karşi gi- deceğiz. 'Taht odasının yanında bulunan geniş, bir odada Aduada Ras Se- Bu telgrafta Aduanın beke? man edildiği bildiriliyordu. Tel grafın okunmasını kıyamet gibi bağımma takip etti, Halk impa- ratorun odasına doğru koştu. İmparator odanm ortasında ve sakin duruyordu. Yanında Har- rar dükası ve nazırları vardı. Bunlar arasında harbiye nazırı uzun boyu ile nazarı dikkati celbediyordu. Halk coşkun. bir halde bıçaklarını ellerine aldılar ve “İtalyanlara ölüm!,, diye ba- Zırdılar. “Yaşa O imparator! Allah sana uzun ömür versin.,, İmparator halkı süküna da- vet etti. Ve balkona çıkarak yas vaş yavaş Şu sözleri söyledi: “Askerler! Size şöyle nasihat ediyorum, her halde düşmanı mağlüp et! Dehşet ile! Hile ile, ud'a ile, cesaret ile, her vasıta ile düşmanı mağlüp et! Düşman ile sokakta, tarlada, dağda kar- | şılaş! Saklan! Atik dur! Görila barbi yap! Çal! Öldür! Artık boğuşma başladı! Tek tek öl- dür! İkisini bir arada öldür! | Toptan öldür! Dağıl, öldürmeğe git İmparatorun bu sözleri tzeri- ne halk bağırdı: “Yaşasın im. Parator, kahrolsun düşman,, ve kimisi eşeklerine, kimisi katırla- ei binerek, kimisi de yaya ia Tak şehirden dışarı koşmuya baş ladılar, ». Paris - Soir'danı İmparatorunun: harp amesinin okunması unu» bir manzara idi. Habeş beyann, tulmaz a okundu. Sabah sant on i- | ilâhlı hizmetçiler tarafm - dan muhafaza edilmekte olan » Sarayın üç iç avlusunu geç- dele hal- | tim ve sivri çakıl taşlar döşen- | bularak ilerledi. ka sağlık bakımından faydalı olacak- | miş dar bir yoldan geçtikten | dan elân boğuk sonra bulunan dar bir köşke vardım, Ayaklarım altında 20bin kişi bulunuyordu. 20 bin siyah çeh- re ve beyazlar giyinmiş 20 bin leri üzerinde esas: kararlar alarak | insan gördüm. Bunların cümle. | aslanı, si kılıc ve tüfeklerle müsellâh bi yüksek tepenin üzerinde ilah 1 ölü sükütu içinde idiler. rın çevresinde Mukaddes dağın fevkalâde bir vuzuhla ayrıldığı ufukta, 6000 papaz diz çökmüş, Habeşistan ve imparator için dua ediyorlardı. Görünüşte pek sakin olan bu muharipler, imparatorun beyan- namesini okuyacak olan memu- run gelmesini heyecanla bekli- yorlar. İmparator Haile Selâsi- yenin bakanlarile ve bazı büyük şeflerle müzakeratta bulunduğu büyük salondan aşağıya inen geniş merdivenin başından Hi- popotam derisinden yapılmış iki metre kutrunda büyük bir da Daasdas miş siyalı bir Habeşi çalıyordü. Bu harp davulu Menelik'in meş- hür davulu idi. Bu davul bun - dan kırk sene evvel de ayni çu- buklarla, Habeş o muhariplerini Aduaya davet için çalmıştı. , Bu davulu dinledim. Bu aca- Yip davula bakarak kendi ken- dimce dedim ki: , “Nerede bulunuyorum. Han » gi zamanda ve hangi kıt'ada- yanı Bir millete harpte bulun- duğunu ilân etmek için ne ga- Tip usul?,, O anda uçakları, tank ları, otomobil ve kamyonları ve İtalyanların hazırladığı o hari- kulâde savaş vasıtalarını düşün- düm... Bu binlerce kişinin derin sü- kütundan cesaretlenen, birçok atmacalar çadırlar arasımdan u- guşuyorlar. Sinemacılar gidip geliyorlar, mesleklerine mahsus bir hassasiyetle âletlerini kulla. nıyorlar. Büyük davul, geniş merdive- nin başımda muntazam fasıla. larla çalıyor. Halk, sanki, davul. Gunun muttarit ve boğuk sesleri altında derin bir uykuya dalmış gibi bu davulu dinliyordu. Bir- denbire merdiven başından bir kapı açıldı. Bakanlar kurulu top lantısı bitmiş ve imparator da cevabını vermişti. Kararını mil. ete bildirmek için bakanını gön- deriyordu. Müphem birtakım fısıltılar kavga haberini veriyordu. Ses- ler yükseliyor, beyaz cübbeler ve kıvırcık dağınık saçlar üzeri ne yumruklar indiriliyordu. Sıkışık kalabalık arasından daktilo ile yazılmış kâğıdı elin- de bulunan abanos çehreli, sık Yari açık kapıdan içeriye gir-| ve kıvırcık sakalir bir bakan, halk arasından ee geçit ik davul - sesler, aynia- henkle çıkıyordu. Nihayet ba. kan bir iskemle üzerine çıktı. Çübbesinin eteğini omuzları ü- zerine atarak okumağa başladı: “Yuda kabilesinin muzaffer Allah tarafından seçilen Habes imparatoru..... ve beyan. Ta rOiZI Şeritli bir cübbe giyin- “Dikkat! Dikkat!,, Düşman Kapımıza geldi. A Kahretsin! ribicine sıkışmış bir halde bir | hame bundan sonra derin bir si- künet içinde bu garip sahnenin Yakıcı bir güneş bu manzara | cezbettiği atmacalarn uçuşları üzerine düşüyordu. Uzak dağla- | arasında devam etti. Beyannamenin okunuşu ya rım Saat kadar sürdü. Beyanna- me bu kelimelerle nihayet bulu» yordu: “Askerler, kumandanla» rmiz etrafında toplanınız. On « lara kalbinizle itaat ediniz. Her- kes imparator ve vatan için w yakta!,, Bakan iskemlesinden (indi. Binlerce kişinin o ölü sükütu şiddetli bir alkışa tahavvül etti. Bütün siyah eller, beyaz cübbe ler üzerinden uzandı ve üç defa akseden bravo sesleri bu silâhlı | balik üzerinden sarayın yüksek “Salonunün bir köşesinde bulu - nan, fakat, görünmiyen impara, tora doğru yükseldi. İntizama memur edilmiş olan» lar, büyük bir heyecanla kılıç, tüfek sallıyan muhariplerin dol durduğu geniş meydanın etra - #ımdaki setleri muhafaza etmek- ten âciz kalmıştı, Bu halk, zeteciler we sinemacılar tarafın» dan tutulmuş olan merdivene hücum ettiler, Gözleri önünde parlayan kılıçların önünde sağa sola doğru atıldılar. Sinema makineleri öteye beri- ye atıldı ve bu büyük halk küt- lesi, bütün mâniaları kıran bir sel gibi merdiveni aştılar, davu- lu devirdiler ve imparatorun bu- lunduğu saraym pencerelerine doğru koştular. Bundan sonra bir harp dansı başladı. Bu dans- ta tüfekler ve kılıçların sallandı. $ı görünüyordu. Bu bir saygı ve sadakat, ölü. me hazır bulunulduğuna dair bir yemin idi, Fakat imparator gö- rünmüyordu. Bir Saat sonra dansetmekten ve bağırmaktan yorulan bu binlerce halk çılgın- | ıktan vazgeçtiler. Yavaş yavaş “saraydan çıkmağa başladılar. Biraz sonra yorulduğuna hiç şüphe olmıyan ve basamaklar - dan yuvarlana yuvarlana merdi» venin aşağısına kadar düşen o büyük davulun yanmda bulu. nuyordum. İşte Adisababada Teşrinievvel 1935 te heyecan içinde bulunan bütün Bl elle ileti imi» paratorun yaya karşı harp beyannamesi bu suretle okundu. Şehre, Aduanm uçaklar tara- imdan bombardıman edildiği ha beri de gelmişti. Sokaklarda gö- rülen süküt, biraz evvelki gürül- tü ve şiddetten müessir idi, —— m ema Sivasta köy yatı okulu Sıvas, 3 (Özel aytarımız bildiri- yor) — Sıvas bu yil genel meclisin verdiği kararla açılacak olan köy ya- © tı okulu, Amerikan hastanesi binanın. da açılacaktır, Okulun ders ve yiye- cek İevazımı için lâzemgelen ba- salk in immenzndii i v