8 Ekim 1935 Tarihli Tan Gazetesi Sayfa 10

5 a.a EZ AE iz > e AET “Dünya Gazetelerine Göre Hâdiseler TAN — <———A 3-10.935 Avrupalılar Ne Diyor ? | Afrikada Harp'mi? Pekâlâ Fakat Bunun Mevzii | Kalmasına Çalışılmalıdır Ulaslar kurumunun Paris « Soirden: Halyan - Habeş meselesinin doğur- duğu "kriz" hükümetleri ve Cenevre siyasilerini hâlâ meşgul etmekte de- vam ediyor. Maalesef günler geçtiği halde, or- tada, dünya efkârmı feraha çıkaracak bir haber yok. Görüşülecek ve biri diğerinden ebemmiyetçe geri durmıyan iki çetin mesele vardır ki, aşağıdaki noktalar» da biraz durmak faideli olur: | 1 — Ihtilâfta, Italyanm “müstem- | leke” amalini tamamı tamamına tat- min ve ayni zimanda da Habeşista- nm siyasi istiklâlini ve dahili hakimi- yetini muhafazaya salih bir halli fa- sıl formülünü alâkadarlara beğendir- mek yolunda, “büyük Beşler Komite- sinin çalışmaları ve küçük Beşler Ko- mitesinin, yani Eksperler Tâli Komis- yonunun son gayretleri, bakalım se- meresiz mi kalacak? ? — Son zamanlarda husule gelen İtalyan - Ingiliz anlaşmazlığının, hat- ta Bahrısefit ve Şarki Afrika siyaset- lerindeki gerginliğin el'an devam-et- mesi yüzünden bakalım dünya kor- kunç harp rüyaları görecek mi? İşte Avrupanın su'hünü cidden düşünenlerin öğrenmek İstedikleri ve artık emniyet namma cevaplandırıl - malarını bekledikleri iki ana sual Ce- hevrede, Londrada ve Romada bu- gün ne İstiyorlar? Beşler Komitesi, anlaşılıyor ki, Ha beşistanda, beyneddüvel bir hükümet ve bir idare müessesesi kurmak ni- yetinde. Bu “sul generis” (nev'i şahsına münhasır) rejimin müeyye- desi büyük devletler olacaktır. Maa- | mafih, İtalyaya burada, bilâhare, di- | ğer devletlere nisbetle daha büyük bir “pay” ayırmak mümkün olacak- tir. l Zaten Pariste, İngiliz « Fransız - Italyan görüşmeleri bunu bir sistem halinde tatbik ve Italyaya da teklif etmişti, Cenevre Habeşistanda bir si yasi, mali ve iktisadi muavenet reji- mini kurmak istiyen ve bu rejimin | işlemesi ecnebi uzmanlara bırakıyor- İ tur. Talyanlar ise İngilizler aleyhi du. Fakat henliz bunların hangi tabi iyetten ve nisbetlerinin ne olacağı | bir toplantısı i tasrih olunmamıştır. I Ita'ya ne istiyor? O Milletler Ce- miyeti aleyhine isyan ediyor. Inhisa- rı altında ve kat'i bir şekilde Habe-| şistanda bir Italyan mandasını talep etmekte musurdır. İşte ihtilâfın birine | cisi burada, Ikincisine gelince, Londra Roma. yı, Roma Londrayı anlamamakta de- vam ediyor ve ayni mesele etrafında sanki başka bir dil kullanıyorlar. In- giliz matbuatı bariz bir beceriksizlik- le “mileyyede” lerden dem vurmuş” ne oldukça acı ve bazan da çirkin W- | san kullanmışlardır. Müstemleke ve iktisadi zorbacılık siyasetlerinde mu- akyeseler yapılmıştır. Bütün bunlar çok acınacak bir havayı doğurmağa | yaramaktan geri kalmamıştır. Ve binnetice, beyneddüvel görüşmeler bu yüzden çok zarar görüyor. Negus'un silindir şapkalı bir resmi Her halde hep biliyoruz ki, eiddi düşünüldükte, İtalyan - Habeş ibtilâ- fını bir Italyan - İngiliz, nerede kal- #ış ii cihan mücadelesi haline sokmak hiç akıl kârı olmaz. Avrupa bakımından böyle bir iş| ancak bir siyasi cinnet eseri olabilir. Hiçbir devlet tarih muvacehesinde bu- | nun hesabını vermeğe kadir değildir. | Şarki Afrikada harp mi olacak? Pek âlâ, Bütün medeni devletler bu- nun mahalli kalmasına gayret etme lidir. Derin sarsıntılara, ararulusal deprenmelere meydan verilmemelidir. Avruparnm ve Milletler Cemiyetinin selâmeti ancak bu şartla korunmuş olur. Bir yüzme havuzunda yüzme ğe alışan gehç bir kadın i Romadan Ve Adisababadan Manzaralar Habeşistanda italyadan ithal Edilmiş Altı Dane Yeni Tank Varmış! | Savaş Esnasında Adisababa'da Oturan Ecnebileri Muhafaza ' Etmek İçin Habeş Hükümeti Fevkalâde Tedbirler Aldı. Romada Sükünet var Roma yerinden bile kımıldamadı. Habeşistanın seferberlik ilân ertiği haberi onun mutat olan sükünusa halel vermedi. Bir gün öğ'eden sun. ra Colonna meydanma karşı ve öğle ve akşam zamanları halkın en ziya. de toplandığı yollardan birinde bu- Tunuyordum. Bürolardan çıkma 2a- manı idi. Küçük memurlardan ve daktilolardan mürekkep bir insan ka- filesi yolu o doldurmuştu. Bu halk büyük otobüslere binmezden evvel gazetelerinin manşetlerine bir göz atrvorlardı, Bu gazetelerde büyük harflerle Habes ordusunun seferber. tik haberi yazılı idi. Yanımda bulunan bir #at bana de. di ki: — Caalt olmıvan bu silküta şaşma. yınız. Habes seferberliği bizi havre. te düsürmemiştir. Biz onu biliyor. duk. Bütün tedbirler alınmıştır. Bü. tün müdafaa malzemesi yerinde bu. Tunuyor. Simdiye kadar yanılan sey. lere itimadımız olduğu gibi bundan sönra da yapılacak çok seyler o'du- Hunu biliyoruz. İk! çocuğum vardır. Bununla beraber icap ederse ailemi ve İşlerimi bırakacığım. o Yapılacak bir vazife vardır. Herkes, be: si- ze söylediklerimi sövliveceki Burada bulunanlar Romadaki hale. ti ruhiyeye bakarak İtalyanın haleti ruhivesini anlamak istjvenlerle, va» kâvie hep bu tarzda bakıldığını gör- müs olacaklardır. Bütün Romanın görmek icin koş. tuğu meşhur Habeş İmperial filmini gördüm. Çok iyi hazırlanmış olan bu filmde bayı ükrüilâmeller bulacağımı Gmit ederdim. Saat henüz altı olma. dığı hâlde salon tamamen dolü idi Perde üzerinde i'k Habeş ovası gö rülür görülmez yanımda bulunan adam hayret ifade eder bazı sözler sarfetti, Sonra yine perde üzerinde bir Habeş çocuğunun yanaklarınm bıçakla çizildiğini görünce bazı fıstl. tılar ve bazı kadın sesleri aksetti, Sonra çıplak ayaklı Habeş askerleri geçerken bazı gülüşmeler işitildi, Bunlar da "Süküt” sesleri arasında kayboldu. Habeş dansözleri, son de- recede çıplak bir halde göğüslerini ve omuzlarını sallıyarak dansettikleri S Cepheye giden zaman ayni gülüşmeler işitildi. Hep- si de bu kadardı. işte Roma Habeşistanın seferber. fik ilân ettiği haberini böyle karşıla. dı ve kendi mukadderatı iizerinde te- sir edecek olan saatleri böyle yaşadı Adisababada Kalan ecnebiler Paris-Soir'dan: Hergün bir o Avrupalınm Ababa'yı ve Cibuti demiryolu va: sile Habeşistanı terkettikleri görülü- yor. Habeşistandaki ecnebi kolonileri azalmıştır. Son zamanlarda Habeşis- tana birçok gazeteci, fotoğrafçı ve sinema operatörü gelmemiş olsaydı. bu miktar bir kat daha azalmış ola- caktı. İhtiyar kumandan olan ve imparı torun ikinci oğlunun muallimi bulu. nan Kumandan Sigli Fransaya hare- ket etmiştir. Alman Propaganda Bakanlığı ta- rafından Habeşistana gönderilmiş ©- lan Von Süsses Fransız sefiri şerefi. ne bir ziyafet vermiştir. Bu ziyafet. te İngiliz ve Amerikan gazetecileri de bulunmuştur. Adis - Ababada oturmağa mecbur olanlar birçok ihtiyat tedbirleri al Adis » | mak mecburiyetindedirler. Alman ve Ingi'iz orta elçilikleri binasında yer- altnda sığmnaklar “ıpılmaktadır. Bu sabah şehir kapılarında Habeş ordusuna mensup altı tank gördüm. Bunların Italya markalı olduğuna inanabilir mi?.. Imparator tarafından zabıta işleri- ni tanzime memur eğilmiş olan Fran- sızlar yaptığı bir teftişten sonra Harran'dan Adis - Ababa'ya geldi. Heyet teftiş ettiği muıntakalarda, halkta görülen heyecan hasebile za- btta kuvvetlerinin artırılmasına lü- zum görmüştür. Bu sebeple Direda- va'da polis mevcudu 500 den 850 ki- siye çıkarılacaktır. Bunun 200 Kişisi atkı olacaktır. Bu grupta üç mitral. yöz ve yedi de mitralyözlü tüfek bu lunacaktır. *Harrar zabıtasına gelince, Burada polis mevcudu 400 kişiye çıkarılacak ve bu grupta üç mitralyöz ve beş mitralyözlü tüfek bulunacaktır İ Franerr heyetinde bulunan ihtiyat | zebiti Kumandan Albert Durisux Umumi Harp zamanında, cephede | gösterdiği yararlıklar do-| layısile Fransanm en genç ordu ku: | mandanı olmuş ve bu suretle umü- mun nazarı dikkatini celbetmişti. Duriaux harpten sonra terhis edilin- &c bir akşam gazetesinin müdürü ol- muş, haftalık bir sinema mecmuası | nın spor İşlerile meşgul olmuştur. | 45 yaşında olmasına rağmen narp- te ölmek tehlikesine maruzdur. Fa- kat bir uçak güzetesinin neşrinde gönterdiği muvaflakiyetsizlik sivil ba yatın kendisi için çıkacak yol olma- dığı kanaatini uyandırmıştır. O bu hayattaki çesaretsizliğini anlatmak için bir dostuna: — Benim gibi bir adamın değerini gösterebilmesi için, savaş lâzımdır, demiştir. Bunun için bir heyet teşkil Habeşistanda böyle edileceğini işitince | bu heyete girmekte asla tereddüt et» Habeş askerleri memiştir. Durisux — bugün otuz vilâyetimiz kadar geniş olan Harrar, Diredaua eyaletleri polis direktörüdür. ingiltere Fransadan Yardım istiyor Le Petit Parisien'den;: | ingiltere, Avrupada bir anlaşama: mazlık çıktığı takdirde Uluslar Sos- yetesi paktının tatbikine dair Fran- sanın sorduğu suallere malüm oldu- ğu veçhile cevap verdikten sonra, Akdenizde bir hâdise çıktığı takdir- de Fransa Hükümetinin ne gibi bir İ hattı hareket takip edeceğini (o sor- muştur. Londradan gelen son haber» lere göre, İngilterenin Pransa Hü- İ kömetine böyle bir sual sormaktan maksadı, 16 ıncı maddenin tatbikini icap ettirecek olan bu siyasal gergin- tik devresinde, İngiliz filosu bir te- cavüze uğradığı takdirde Fransanın B€ yapacağını bilmek içindir. Londrada mevcut kanaate göre, Uluslar Sosyetesi misakın: imza eden devletlerden birine | karşı, diğer bir devletin pakt ile alâkasını kesmesi Muntaazm Habeş askerleri halinde; bu gerginlik askeri ve bahri | edilmektedir. bir hâdiseye müncer olacaktır. Hal. buki Uluslar oSosyetesi Paktınm 3 üncü faslının 16 ıncı maddesi mu- cibince böyle bir hâdise, ancak zecri tedbirlerin kabul ve tatbikinden son- ra, Uluslar Sosyetesi arasınm hücu- ma uiğrıyan devlete yardımını İcap ettirecektir. Bunda mütearrız tarafın lehine olmak Üzere uzun bir zamanm kaybolmasından © İngilterede endişe Londradan gelen telgraflar bu en dişeler bir Ingiliz gemisine karşı bir taarruz vukuunda, Fransız filosu ile üslerinin yardımına güvenmek arzs- sundan ileri gelmiştir. Eğer İngilte- renin Fransadan sorduğu suallerin hakiki manası bundan İbaret ise bu mesele, yalnız alâkadar bakanlıklar» ca değil, bakanlar kurulunca da esas» lı bir surette tetkika muhtaçtır, Habeşliler harp ihtimaline karşı zahirelerini sakla. mak için hazırİrk vapıvorlar