8 Ekim 1935 Tarihli Tan Gazetesi Sayfa 11

. Bs10e98$ TAN ii em SON DAKiKA Askeri Süel Muharririmiz Yazıyor: Dünkü tahminimizde aldanma Mişiz, İ Italyan şimal orduları Adua - İ Adiğrat - Aksom hattında ilk he- İ deflerine vardıktan sonra ileri ha» İreketlerini durdurdular. Şimdi İ tutunuyorlar, yerleşiyorlar, koru» Buyorlar, Yapılacak başka şey de yoktu. Aylardanberi beslenen ve hız verilen ve modern harp vasi- talarının her türlüsü ile teçhiz e dilen Italyan orduları ancak 6 gün de kanlı ve pahalıya mal olan çar pışmalarla Aduaya girebildiler. ki, Adua Eritre hududunun 100 - 120 kilometre ilerisindedir. Ve I- talyanlar 65 kilometre genişliğin- de olan ve kendilerini fena halde yıpratan bu cephe üzerinde ancak ve ancak öncü Habeş müfrezeleri, İ hudut bekçileri ve dağmık kuvvet lerle çarpışmışlardır. Buna rağ- İ men yorulmuş, ağır zayiata uğra- mışlardır. Uluslar Kurumuna dün Adisababa hükümetinin yaptığı resmi bir tebliğ de bunu teyit et- mekte ve Habeş ordusunun henüz harbe girmediğini bildirmektedir. Italyanlar için dün de söylediği- İmiz gibi sadece maneviyatı yük- seltmek ve eski bir öcü almak ba- kımından kıymeti olan bu muvaf. fakıyetin savaşm neticesi yönün « den hiç bir değeri yoktur. Çünkü Habeş sevkülceyş ve tabiye plânı henüz taptaze duruyor ve ordu Italyan kuvvetlerinin istediği yer» de değil, kendi beğendiği ve seç- tiği yerde harbetmek için hazır bulunuyor. Gece gazeteyi makine- ye verirken gelen bir telgraf, kuv vetli bir Habeş kolunun Eritreye doğru gittiğini de bildiriyor ki, e»ğer bu haber teeyyüt ederse İtal. yanlar için Dimyata pirince gider. ken evdeki bulgurdan da olmak gibi çok büyük bir tehlike ifade eder ki bu yoldaki mütalealarımı- i zı da yarma bırakıyoruz. ha izah etmiş olmak için cepheler- deki duruma geçelim: Şimal cephesinde Dün de söylemiştik. Ttalyanlar Aduadan ileriye yıldırım taarru « zu yapabilmek ve en modern bir harp tekniği içinde saldırımlarnı düzenliyebilmek için ancak karşı» larında da ayni şartları haiz bir ülkede harbe tutuşmaları iktiza €- derdi. Halbuki, susuz, yolsuz, ek- meksiz, sarp dağların yükseldiği Habeşistanda her ileri adımda ge- ri ile muvasalayı esaslı bir surette tanzim edecek yol ve menzil teş- kilâti yapmak gerektir. Bunları yapmadan ilerileyecek bir ordu ne kadar modern vastaya sahip olursa olsun, davasını kaybetmeye mahkümdur. Bunun. içindir ki, dün de söylediğimiz gibi Italyan, ordusu Aduada zaruri bir tevak- kuf devresi geçirecektir. Royter Ajansının geç vakit vetdiği şa telgraf ta bu gerçekliği teyit edi. yor: “Italyanlar yeni bir ileri ha- yeketi hazırlamak üzere Habdjis. tanın şimaline takviye kuvvetleri yığmaktadırlar., Bu haber İtal. yan ordusunun İkinci bir hamleye hazırlandığını duyuruyor. Harekâtı harbiye nok- tasından asıl mâna ifade edecek da ve 4620 metre irtifamda sarp dağlıklarda toplanmış olan Habeş ordusu ile karşılaşacaklardır, ki bu mıntaka üssülharekeye 370. - 400 kilometre uzaktadır. Ve Adu. adan başlayarak Adisababaya ka- dar giden tek şose bu mmtaka için den geçmektedir. Habeşliler bu hatta asıl ordunun çarpışmasını kabul edecekler mi, ederler ite ne olur, muharebe nasıl cereyan ©» der?. Bunu ayrı bir yazımıza bıra» karak şimdi sadece şunu söyliye- lim: bu sahada İtalyanlar için kar sılaşacakları çeteleri bile yenmek kendileri için muntazam birer a - Vaziyet — lay veya fırka ile döğüşmek kadar güç ve yıpratıcı olacaktır. Şimali Şarki cephesinde | Şimal cephesinde” olduğu gibi! şimali şarki cephesinde de Italyan mütearrız küvvetleri"henüz Ha-! beş kuvayı külliyesi ile temasa gir memiştir. Musaali dağma taarruz eden ve bu havalıye durmadan bomba yağdıran Italyan kuvvet -| lerine karşı ilk müdafaayı Dessey- | deki Habeş kuvvetleri yapacağı gi bi 100,000 kişilile asıl ordu velinh- din kumandasında Ankoberde şi - malden ve şimali şarkiden gelecek taarruzları, şimendifer yolunu, A- italya- Habeş Harbi IBaş tarafı 1 incide) Son Telgraflar ingiltere-Fransa: Karşılıklı Addisababa, 7. A.A. — Aduanın İtalyanlar tarafından işgali hakkın. gaden'in güneyinde. İtalyanlar uçakların yardımıyle Polo ile Yet arasında büyük bir faali- Yardim Meselesi disababa kapısını bekliyor. Netekim bütün taarruzlara, yıl dırm gibi yağan tayyare ve ağır top obüslerine rağmen İtalyan kuv vetleri henüz burada bir muvaffa- kıyet kaydetmemişlerdir. Cenup cephesinde Şimal cephesi harekâtı tevkif ederken Cenup cephesi biraz fa- al gözüküyor, Burada Gorlobi İtal yanlara geçmiştir. Tayyare ateşi « nin himayesinde Polo ve Yet ara- sında Italyan fen kıtaatı hümmalı bir çalışma göstermektedir. Buna mukabil buradaki Habeş ileri kol- larr Gambela irmağının sol boyun- €a yayılmakta ve civardaki hâkim tepelerde tahkimat yapmaktadır. lar. Bu cephede de şimdilik Italyan kuvvetlerinin karşısma çıkan Ge- meral Vehip ordusuna bağlı bir kı- sım öncü kıtaat ile çetelerdir. Sü Bakanmın kumandasındaki 100. bin kişilik cenap ordusu Hararda mütehaşşit olduğu gibi General Ve hip ordusu da bu ordunun daha cenubunda Oğaden mıntakasında| EE susuz, hastalıklı olmak itibarile Ialyanların çok aleyhinedir. So- maliden 500 kilometre kadar çöl içinde içeriye girdikten sonra Ha- beşlilerin bir çevirme ve imha har) bine rastlayabilecek olan Italyan orduları bu mıntakada herhangi bir bozguna uğrarlarsa kendi So) malilerinde bile tutunamamak teh likesine düşebilirler. -Yukarıdan kopup gelecek çiğ gibi bir kuvvet Italyan Sotnalisini altüst edebile - ceği gibi iç ayaklanmalar da böy: le bir hâdiseyi teshil edebilir. Cenup cephesinin şayanı dikkat hareketlerinden birisi de bir Ha - beş akını ile mahut Valvalin istir- Hülâsa Bütün bu izahlardan sonra 45- zün kısası şudur: Şimal cephesin- de İtalyan kuvvetleri dinlenmek, tazelenmek, eksiklerini gidermek ve yeni bir hamleye hazırlanmak işin durmuşlardır. Eğer bu taarruz larmda Habeşlere yıldırım tesiri Yapan bir darbe indirebilmiş olsa- lardı belki yeni bir siyasi müza- kerenin açılmasını ve neticelenme sini bekliyecek kadar da durabi - birler, askeri teşebbüslerini bu ka» darla savuşturmayı kendileri için daha faydalı bulurlardı. Şimali şarki cephesindeki taar- da şu tafsilât verilmektedir : Habeşler, anların tanklar. dan mürekkep kolbaşları şehre | V€t göstermektedirler. Gamela irdik i ırmağının solu boyunca ve ci- si lardır. il een var tepelerde Habeşler kuvvet- tel ir Lia delik elden ele geç li mevziler tutmuslardır. miştir. Ancak dün akşam İtal- Ü gr aş yarin yalar gah kat mrk ini || Ayam ilmişlerdir. iğ bu A . likler hükümetlerine birer telgraf lp ya . Gokahik Addibabe'am ve Diröğürü belli değildir. iki tarafın zayiatı ağırdır. Adigrat bölge nın bombardıman edilmiyeceği hak- kında İtalyanlardan teminat alınma. sinde İtalyanlar birçok hücum: | sını rica etmişlerdir. larda bulunmuşlarsa da henüz * kat'i bir netice alamamışlardır. Italyanlar bu şehirden iki kilo- metre il mevzilerde tu- tunmuşlardır. Habeşler | mukabil taarruza (o geçtiler Roma, 7. A.A. — Havas aytarm- dan ; v İtalyanlar, dün girmiş oldukları A- duayı muhafaza etmektedirler. Şehrin tasarrufu münasiünfik ol. duğuna dair yabancı kaynaklardan verilen haberlerin gecikmiş olduğu Londra, 7. A.A, — Addisababada- ki yabancı devletler mümessillerinin bir toplantı yaptıkları ve bu toplanti- da açık birer şehir olan Addis-Abs- ba ile Diredova'nın,bu şehirlerde kül Tiyetli yabancı halk bulunmasından ötürü bombardıman edilmemesi için İtalyadan teminat alınmasını hükü- metlerinden istemeğe karar yerdikle- ri haberi teyid edilmektedir. Addisababadaki İngiliz elçisinin bu busustaki tebliği, bugün öğleden son ra Londraya gelmiştir. İmparator sığmakla? yapılmasını bildirdi Londra, 7. A. A. — Taymis gazetesi, Fransız büyük elçisi Corbin tarafından cumartesi günü dış işleri bakanlığına veril- miş olan ve Akdenizde bir iş birliği yapılmasına ait olan Pran- sız cevabı hakkında bazı tafsilât vermektetdir. İngiltere hükümeti, Fransa filosunun hemen yardımda bulun- masını ve İngiliz filosu Akdenizde tahrik eseri olmıyan kir taarruza uğradığı takdirde bu filonun Fransaya ait üssübahri lerden istifade etmesi hakkını istemişti. Fransa hükümeti, vermiş olduğu cevapta, istenilen yardımı vadetmekte ve bunun Uluslar Sosyetesinin statüleri zihniye- tine tevafuk edeceğini bildirmektedir. Bununla beraber, İn- giliz notasında farazi bir hâdiseden bahsedildiği halde Fransız cevabı meselenin şeklini değiştirmekte ve işi umumi bir hâdi- seye ait hukuki bir mesele şekline sokmaktadır. Fransız hükü- meti, İngiliz talebinden şöyle bir netice çıkarmak istemektedir: İngiltere hükümeti, tahrik eseri olmıyan gerek karada ve ge- rek denizde vuku bulacak her türlü taarruz karşısında Uluslar Sosyetesi çerçevesi içinde otomatik olarak karşılıklı yardımda bulunulması şeklindeki prensibi kabul etmektedir. Fransa, bundan şu neticeyi çıkarıyor ; İngiltere hükümeti, Fransanm bir taarruza uğraması ve Lokarno antlaşmasının «tatbiki icap eylemesi halinde onun yardımına koşacaktır. Fransız cevabı, yardım prensibinin kabul edilmesinin mantıki neticesi her iki hükümet ihtiyat tedbirleri alınmak icap eden'ahvalde her iki hükümetin mütemadiyen temas halinde bulunmaları mecburi- ve din için doğru, bugün için ise, yalan olan bir duruma aid bulundu- nlaşılıyor. Eu arilatıa ille görünüyor ki, ak yanlar Aduaya girdikten sonra, Ha- beşler mukabil taarruza geçtiklerin- den yeni çarpışmalar olmuştur. Addisababa, 7. A. A. — Resmi çevenlerde kaydedil- diğine göre, şimdiye kadar İtalyan ve Habeşler arasın- da yapılan. çarpışmalar yalnız öncüler arasında ol- muştur. Ogaden bölgesinde de çe- te harbi devam etmektedir. İtalyan uçakları keşif uçuş- larr yapmakta ve bombalar atmaktadır. Habeşler ise İ- talyan öncülerini pusularda bekliyorlar. . Gerlogubi'nin söylenmektedir. Londra, 7. A.A. — Revter ajan. #mnın İtalyan ordusu nezdindeki ay- tarı bildiriyor : “ İtalyanlar (karşılaştıkları müşkillere rağmen, son kazan- dıkları muzafferiyelerinden kuv vet bulmaktadırlar, Bu müşkillerin gerçekten çok büyük olduğunu söz önlün- de tutmak gerektiği söylenmek tedir. çi â Ayni hedefe doğru giden 3 İtalyan kolu, erazideki arıza- lardan ötürü ayrı ayrı yollardan yürümek zorunda kalmışlardır. Bütün Habeş ülkesinde an- cak birkaç yol bulunduğundan erazinin gösterdiği bu yüzünden ayrı ayrı ileri hare- ketlerinin tanzimi (fevkalâde müşkül olmaktadır. Erazideki bu arızalar, Habeş- lere korunmak hususunda bü- tün imkânları vermektedir. Italyan kıtaatı takviye ediliyor Londra, 7. A.A, — Haber ve- rildiğine göre, İtalyanlar yeni bir ileri hareketi hazırlamak ü- zere Habeşistan'ın okuzeyine takviye kuvvetleri yığmaktadır z Çenup cephesinde Adisababa, 7. AA.— O "Addisababa, 7.A.A. — İmparator halka kendi emniyetleri için civar dağlarda sığınak yapmalarını emrct- miştir. Bir hava taarruzu karşısında şehri süratle boşaltmak için tedbirler alınmıştır. Musolini bir uçakla yeti olacağını izah etmektedir. riyeti olacağını izah etmektedir. Eritreye gidiyor Londra, 7. AA. — Daily Mirror gazetesinin Eritrede bulunan Özel aytarı, Mussolini'nin yakında fevka- lâde s-ri bir uçakla Aduaya gelip 1896 da ölen İtalyanlar için dikile cek anıdın açılış törenine başkanlık edeceğini yazıyor. Bu anıt dün Aduaya getirilmiştir. Amerikanın koydu- ğu silah ambargosu Vaşington, 7 A.A. — İtalya veHabeşistana karşı ilân olunan on umur B “İtalya ile Habeşistan arasın. daki son durum karşısında par- lâmentonun kararlaştırdığı bi- taraflık üzerine bu ambargoyu koymağa mecbur olduk. Sava- şın önüne geçilebileceği ümitle. rimize ve bu yoldaki bütün gay- iğne ine İtalyan ve al wvetlerinin çarpışmak ta olduklarını ve bitaraflık ka ununun anlamına bir harp hali karşısında bulunduğumuzu gö- rüyoruz. Bu şartlar altında şu- rası söylemeyim ki savaşm devletlerden herhangi birile ken di isteğile tecim münasebetle” rinde bulunan her Amerikan va- tandaşı kendi - hareketlerinden kendisi mesuldür.,, Habeş o toprağında kalan İtalyanlar Cibuti, 7. A.A. — İtak Adi- sababa elçisi Kont O Vinçi ile henüz Habeş topraklarında bulunan İtalyan , söylendiğine göre, ya- kında özel trenle Gbutiye. lecek . Addisababa, 7.A.A. — Derbadaki İtalyan konsolosu ve yanmdakiler Hema gülme ve geceleyin muha- aza altında İtalyan elçiliğine götü- rülmüşlerdir, yen, OKU ingiltere-italya harbi ingilterenin Mısırdan istedikleri Kahire, 7 (A.A.) — Elehram gizetesinin bildirdiğine göre, Ingiliz Bu gibi tedbirlerin üçüncü bir devlete karşı bir taarruz hare- keti sanılmaması lâzım geleceği anlaşılmak icap eden ahvalde her iki hükümetin mütemadiyen temas halinde bulunmaları mecbus İtalyan Murahhasının Müdafaası Baron Aloisi Italyanın Mes'ul Olmadığını Isbata Çalıştı Cenevre, 7 A.A. — İtalyan murahhası Aloisi konseyce ka- bul edilen Altılar raporuna iti- raz ederken ezcümle demiştir ki; Bu müdafaa tedbirleri bilhas- sa Eritre ve Somalinin ana va tandan çok uzakta olmalarından dolayı zaruri idi. Sonra da, nüfu mikyasta olmak zaruri bulunan geniş arazi mevzuubahis idi. Habeş hükümetinin daima muslihane bir tarzıhal. aramış olması iddia edilmekte ise “de, böyle bir beyanat kimseyi alda» tamaz. “Habeşistanın, taarruz emelleri meydana çıkarıldıktan sonra, bütün dünya önünde ma- sum rolünü oynamak ve İtalya- dan müdafaa amaçlarını takip imkânını kaldırmak için musli - hane emellerini kaydetmiş oldu- ğunu anlamak güç değildir. Ha- beş seferberliğile takviye edilmiş olan bütün bu şerait nihayet o hali almıştır ki, İtalya hüküme- ti müstemlekelerini himaye için lâzım gelen tedbirleri almak mecburiyetinde kalmıştır. Raporun tavsiyelerine gelin- ce, İtalyan hükümeti cereyan €- den hâdiselerin istilzam ettiği, müdafaa (tedbirlerini alırken paktı asla ihlâl etmediği mütale- asındadır. Aloisiden sonra, Habeş delege- si Tekle Havariat söz alarak, u- zun beyanatta bulunmuş ve ra- poru nokta nokta tahlil etmiş- tir. Habeş delegesiğ komitenin İtalyan Omuahezeleri okarşı- sında Habeşistana hangi Şşera- it içinde hak verdiğini ince den inceye teşrih ettikten sonra memleketinin, kültürel ve eko- 'Havariat, nutkunu OKonsey- den muhasamatın derhal terki hakkında karar vermesini, 15 in ci maddenin tatbiki ve Habe- şistanın İtalyan taarruzuna kur ban olduğunun tesbit edilmesi: ni istiyerek bitirmiştir. Bundan sonra başka hiçbir delege söz istemediğinden, baş» tarı Tapor Üzerindeki müzakere © nin bittiğini söylemiştir. Başkan, raporun kabulünü re ye koymadan önce, 15 inci mad denin dört ve yedinci fıkraları- nı okunmuştur. Reye, alfabe sı- rasiyle isim çağrılmak suretiy- le müracaat edilmiştir. İki a- lâkadar taraf reylerini en son vermişlerdir. Konsey, İtalya müstesna olmak üzere ittifakla müsbet rey vermiştir. Başkan, raporun ittifakla kabul © dildiğini tesbit ettikten sonra, Kdh- seyin anlaşmazlığın halli için diğer imkânları halâ muhafaza etmek hak» knr haiz olduğunu bildirmiştir. Raporun muhasamatın tatilini isti- yen kısmı hakkında, Başkan pakta va ki olacak ber muhalefetin bir an ön- ce nihayet bulması lâzım geldiğini, çünkü cihan efkâri o umumiyesinin böyle vahim bir anda böyle bir tale- bin niçin kabul edilmediğini anlıya- mayacağını beyan etmiştir. Harb i- lân edildikten sonra dahi, Konseyin muhasamatın tatili için tedbirler al ması icap eder, Buna binaen Konsey, muhasama- tn hangi şerait içinde tatili lâzım gel diğini tesbit için iki tarafın öşarna amede olacaktr. Konsey bundan sonra mesuliyet» ler hakkındaki raporla meşgul olmuş tar. Bu rapor Altılar Komitesi Başkanı tarafından okunduktan sonra, Kon- sey Başkanı bunu reye koymak iste- © miş fakat Aloizi kürsüye çıkarak pro testoda tur, nomik, inkişafı için alâkadarlar | "Pi#tir tarafından yapılacak müşterek yardımdan dolayı minnettar 0- lacağını, bu neviden bir müda- faayı kabul edeceğini fakat bir himaye tesisine veyahut memle- fevkalade komiseri Mısır hükümetinden bir Italyan - Ingiliz harbi halinde Mısır şimendiferleriyle Mısır ordusunun, ziraatin, limanların, tayyare mey danlarının ve mühim mikdarda amelenin İngiilterenin hakimiyetine veril- mesini istemiştir. Başbakan, Ingiliz talebinin tahammül edilemiyecek birşey olduğunu bildirmiş ve istifa tehdidinde bulunmuş olduğu bildrilmektedir. Habeşliler Italyan Tanklarını Filler Gibi Avlayorlar ! Habeşler, fil avlamak için kullandıkları usulü tanklara karşı da kuk lanıyorlar. Derin hendekler açarak bunları dallarla ve kumlarla örtüyor- lar. Şimdiye kadar dört Italyan tankının bu suretle düşürüldüğü ve için- dekilerin öldüğü bildirilmektedir. ketin nüfuz mıntakalarma taksi- mine benziyecek her türlü kom binezonu reddedeceğini bildir- Alisi tarafından yapılan be- yanata gelince, İtalyan delege- sinin, İtalyan hareketinin Ro- mada kati olduğu ilân edilen sebeblerinden hiç bahsetmemiş olması gariptir. Bu beyanatlar- da, Habeşistanın fethi, büyük bir müstemleke İmparatorluğu hun tesisi ve Afrikada beyaz ır lan tahakkümü mevzuu bahis bulunuyordu. E i