26 Eylül 1935 Tarihli Tan Gazetesi Sayfa 3

26-9-935 Ankarayı AN DOGUDA BAYINDIRLIK Atatürk Doğu illerini Dolaşmıya (Ozel aytarımız Çıkacaklar bildiriyor) Ankara, 25 Birinci Genel Enspektör Abidin Özmen şehrimizde Bakanlık- larla temaslarına devam etmektedir. Cumurbaşkanı Atatürk tarafından kabul edilen Genel Ens - pektör Doğu halkının büyük şefe olan tahassürünü kendilerine ârzetmiş ve Atatürk te il k fırsatta Doğu illerini ziyaret arzu - sunda-bulunduğunu tebşir etmiştir. z Bu ziyaretin Fevzipaşa - Diyarbekir hattının işletmeğe açıla- cağı günlere tesadüf etmesi kuvvetle muhtemldir. Uç önemli Demiryolu açılıyor Ankara, 25 (Özel aytarımız bildiriyor) — İkinciteşrin ayı içinde işlemeğe açılacak olan İrmak - Kilyos, Fevzi Paşa- Diyarbekir, Afyon - Antalya hattının İspartaya kadar olan kısmı gibi üç önemli demiryo - lunun açılma töreni için geniş bir program hazırlanmaktadır. Bu programa göre, iki yüz kişi- Ik bir kurul Ankaradan harc - ketle' önce Irmak - Kilyos hat- tınin sonuna kadar giderek, a- çılma törenini yapacak, oradan Kayseri - Adana yolile Diyar - bekire geçecektir. Bu münase- betle Diyarbekirin büyük teza - hürlere sahne olacağı anlaşıl - maktadır. Doğu illerinden gelecek ku- rullarla doğunun önemli bir te- cim merkezi olan geniş bir böl- geden Diyarbekire akın edecek binlerce insanm, cumuriyetin en büyük başarılarından biri o- lan bu ölmez eserin açılışında hazır bulunacağı anlaşılmakta- dır. Tören için Ankaradan gide - cek kurul, Diyarbekirden iyi : * “ez mire geçecektir Ankara Otobüsleri Ankara, 25 (Özel aytarımız bildiriyor) — Uray otobüs direk törlüğü önümüzdeki ayın başm da işlemeğe açılacak olan şe - hir otobüsleri için hazırlıkları - nı bitirmiştir. Muhtelif durak - larda bekleme yerleri yaptırıla- caktır, Otobüsler her mahallin hususiyetine göre saatle hare - ket edecektir. Önümüzdeki ne otobüs direktörlüğü muay - yen şehirlere de servisler yapa- caktır. Ev Kraliçeliği Müsabaka- mız Yakında » Başlıyor Müsabakamız, şu mev. zular üzerinde cereyan edecektir: 1- italyaya kömür Satışımız artıyor Ankara, 25 yor aytarımız | bildiriyor) — İtalyaya maden kömürü satışı durmadan art - maktadır. Bu yılın birinci ayma nisbetle, temmuz ayında Satış yedi misline yaklaşmıştır. İkincikânunda 9500 ton olan | satışlar, Haziranda 61900 tonu bulmuştur. Trende Bir Ölüm Ankara, 25 (Özel aytarımız bildiriyor) — İstanbuldan şeh - rimize gelmekte olan binbaşı doktor kimyager Hadi, İstan - bul ekspresi bu sabah Kavaklı- dan geçerken trende bir fenalık geçirmiş ve alınan tedbirlere rağmen kalp sektesinden ölmüş tür. Genç doktorun bir müddet - tenberi damar hastalığından muztarip bulunduğu anlaşılmış tır. Hadinin cenazesi şehrimize getirilmiştir, yarın törenle def- nedilecektir. Orta Tedrisat Kadroları Hazırlandı Ankara, 25 (Özel aytarımız bildiriyor) — Kültür Bakanlığı orta tedrisat kadroları üzerin - †çalışmalarını bıtırmıştır. ts- tanbul kadroları yarın mahalli ne bildirilecektir. İstanbulda yeni açılacak üç ortaokul kadro ları diğer bazı okul muallimleri ne ders ilâvesi süretile tanzim edilmiştir. Recep Peker Ankarada Ankara, 25 (Özel aytarımız bildiriyor) — Cumuriyet Halk Partisi Genel Sekreteri Recep Peker bu sabah şehrimize geldi. Durakta Bakanlar, saylavlar ve dostları tarafından karşılandı, Parti yeni kurulu üyeleri de yarın geleceklerdir. bu sosyal aile müsabakamızd dımlarını ve fili hizmetleri rm hepsine girerek i ünvanını kazana - okuyucumuzla, kendi- Hi takip edecek ikinci, üçüncü Ve diğer ev kadınlarına yine mü kâtatlar verilecektir. ŞARTLAR: iki Kız Erkek Oluyor Birisine ameliyat yapıldı, öbürüne de Erkek kızlar bir arada: Kurtu. Juş, Cemile Bundan iki ay evvel Malatyadan getirilen ve kendisine yapılan ameli- yatla erkek olan Cemile ismindeki kız henüz hastanededir. Öğrendiğimize göre, Haseki hastanesinde yatmakta olan Cemile, ancak yakmda yapıla - cak ikinci bir ameliyatla tam bir er. kek olacaktır. Cemilenin yattığı koğuşa geçenler- de getirilen Kurtuluş adında bir kız da bazı alâmetler görülmüş ve ameli- yat yapılarak onun da erkek olabile- ceği anlaşılmıştır. — —— İnhisarlar Bakanlığı Müsteşarı Dakiin Gil Ankara, 25 (Özel aytarımız bildiriyor) — Gümrük ve İnhi- sarlar Bakanlığı müsteşarı Adil yarın doğu illerinde bir tetkik seyahatine çıkacak ve bu arada başka bir yere nakledilecek o - lan Kızıldize gümrüğü işlerile mahallinde meşgul olacaktır. Maliye Müsteşarı Mezuniyetini Bitirdi , Ankara, 25 (Özel aytarımız bildiriyor) — Mezuniyetini bitir miş olan maliye müsteşarı Faik yarın şehrimize dönerek vazi - fesine başlıyacaktır . Mükâfatlar: 4- Müsabakamıza girecek olanlarn fotoğrafları gazetemizde neşredile- cektir, , rmtihanlar, kız san'at mektepleri muallimlerinden seçilmiş Hr heyet ta- rafından ve herkesin gözü önünde yapılacaktır, 5 - Müsabakaya girme şartlarını dağıtı- lacak mükâfatları ve müsabakanın ne zaman başlıyacağını yakında ilân edeceğiz. İ rer ve kısaca araştırmağa çalışa! N ASKERLİK italyan-Habeş Meselesine Süel Bi Bu meseleyi, evvelsi günkü ilk yar sımızda, genel siyasa bakımından in- celemiş ve sonunda da, İtalyanın ge- nel siyasanın bugünkü tutumu önün- de Habeşlilerle ciddiğ bir harbe giri- şemiyeceği kanaatine varmıştık.. Bugün de, bu meseleyi U istrateji yönünden incelemeğe çalışacağız. İstrateji yönünden dedik. İstrateji ne demektir, Bunu da kısaca özenle- mek lâzımgelirte, diyebiliriz ki “Bir ulusun erginliğini korumak veya kı tarmak gibi ulusal ve büyük bir öde- vi başarabilmek için, büyük ölçüde, nekadar ve hangi kuvvetlerin, ne va- kit ve nerede nasil ve niçin kullan- mak gerek olduğunu araştırıp sapta» yan bir ilimdir.,, Bunun için de genel ve temel ola. rak başlıca üç elemanı, Üç unsuru araştırıp didikler: i — İki taraf orduların çarpışa- câkları toprağın coğrafik biçimi, nemik şartları, bayındırsal durumu; 2 — İki taraf ulusların tarihsel iraları, sosyal ve soysal gidişleri. 3 — İki taraf ordularının, kuvvet- leri, silâhları, maddiğ ve ruhiğ özgü- leri (bassaları). * Şimdi, bu sera ve esasları birer bir 1 — İki taraf ordularının çazı mak imkânı olan Habeşistanın coğra- fik biçimi ve İtalya ordusunun gerisi: Habeşistan; denizle ve dünya öle bağları kesilmiş olarak Afrikanın do- ğusunda ergin kalmış biricik Bir im- paratorluktur, Dört yanı, Avrupanın en kuvvetli sömürgeci devletlerinin sömürgeleri- le çevrilmiştir: (Batı) dan, İngilizlerin Mısır Su- danı ile; (Güney) den, İngilizlerin doğu af- rikası (Gine) ile; (Doğu) dan, İtalyan, İngiliz, Fran sx Somalileri ile; (Kuzey) den, İtalyan Eritresi ile kuşadılmıştır.. Onu denize bağlıyan biricik yol, Fransız Somalisinin iskelesi olan (Ci- buti) den, Habeşistanın merkezi olan Addis Abebaya uzanmış olan 800 ki- lometrelik Fransız demiryoludur., İtalya, Habeşle harbe tutuştuğunu kabul edersek, Habeşistanı, biri Ku- zeyde (Eritre) den öteki doğu güne- yinde İtalyan Somalisinden, olmak mai ila yerden kuşatmış, durumda- To — İtalyanın bunlardan (Eritre) nin iskelesi olanı (Massaua) ya uzak- lığı, şöyle böyle 5000 kilometreye yakındır. İtalyan Somalisinin iskele- sine de: 8000 kilometreden çoktur... Demek ki doğu Afrikasında döğüşe- cek İtalyan ordusunun gerek top- lanması ve gerek geriden beslenmesi ve bezenmesi işleri bu 5000 ve 8000 kilometrelik deniz yolu ile yapılmak zorundadır. Bundan daha kısa bir yol yoktur. Ve bu yol da Akdenizde İngilizle- rin barıması altındaki Süveyş kanalın dan geçer. İtalyanlarm, Habeşistan seferini, başarabilmeleri, ilk ağızda, bu deniz yolunun hiç aksaklık vermeden işle mesine bağlıdır. Bunun için, bu yolun savaşın deva- mınca güvenilir bir halde kalması, İtalyan ordusu için ilk istiratejik şarttır. Bu şart sağlanmadıkça, sağ- Jamlaştırılmadıkça, Italyanın doğu Afrikasında nekadar devam edeceği belli olmıyan esasir bir işe girişmesi ne, hele harbe, savaşa başlamasına imkân yoktur. Çünkü harpte, savaşta bahta (şan- sa) güvenilmez, hesaba dayanılır. Ve r Bakış u m hareketler, ancak hergörün yeni dü- Tumuna göre, yeni kararlar vererek, yı dbirler alarak, yeni hareketler yaparak yürütülebilir. Bu kararların verilebilmesi, bu tedbirlerin almakil- mesi ve bu hareketlerin yapılabilme» si için de, doğu Alfrikasında hareket eden ordunun, kendisini, ana yurda bağlıyan bu biricik yolun, 5 000 kilo- metrelik deniz yolunun aksamadan işleveceğine güvenmesi şarttır. Buna imkân var mıdır? Bugünkü genel siyasa tutumuna ve coğrafya durumuna bakınca, buna imkân görmek çok zordur. Çünkü İtalyanm doğrudan doğruya Habesis- tana saldırmasını açıktan acığa redde» den ve saldıracak olursa, filiğ tedbir- lere baş vuracağını ie söyliyen, ortada bir İngiltere vardır. İngiltere- nin, alabileceği, zorlayıcı tedbirlerin en başında da, kendi elinde ve hatı ması altında bulurdurduğu Süveyş kanalmı kapamak gelir.. İtalyayı bu işten vazgeçirmek için de, bizce, bü kadarı bile yetebilir. Bazı Avrupa gazetelerinde, söyle bir fikir yürütüldüğünü gördük: Ialyanlar da, İngilterenin böyle bir hareketine karşı, (Sicilya) adası ile (Tunush arasmea 150 kilometre genişliğindeki geçidi kaparlar ve In- gilirlerin (Malta) ile, (Mısır) ile ve (Süveyş Kanalı) ile olan deniz yolu- nu kesebilirlermiş, İtalyanların bu ge- çidi kapıyabilecek kadar deniz kuv- veti varmış... Peki, Italyanların bu geçidi deniz kuvvetlerile, İngilizlerden önce nasıl kapıyabildiklerini, Ingiliz donanması- nm da bu geçidi açamadığını, bir an için kabul edelim. Ancak, doğu Afrikasımda, Habe- şistanda savaşa girişmek istiyen, bu gün için, İngiltere değil İtalyadır. O halde kim kimi ereğinden (mak- sadından), varağından (hedefinden) alakoymuş olacak?.. Acaba, (Sicilya) ile (Tunus) geçidini tıkayabilmiş ama, Akdenize tıkılrp kalmış olacak olan, İtalyanlar mı, İngilizler mi? Yoksa (Cebelüttarik) ve (Süveyş) kanallarını tıkamış, (Atlas) ve (Öse- an) denizleri ke: ve velev uzak ta lu ile Mesırlz kendisini bağlıyabilecek olan İngilizler mi, İtalyanlar mı?1.. Kaldı ki, (Cebelüttarik) ve (Sü- veyg) boğazları, İngilizlerce tıkanır, | ve buna-kasşı İtalyanlara Siçilya"- Tutrus' ârâkınr kapatirlarda, iş tama- | mile rengini değiştirmiş, bir İtalyan - İngiliz harbi başlamış olur. Böyle olunca da, İtalya deniz ordu- su ile, İngiliz deniz ordusu arasında geçecek bir deniz harbi, meseleyi hal. İeder, Sonuç ne olur? Bunun cevahı- nı verebilmek için, İngiliz deniz ordu- sunun, İtalyan deniz ordusundan tam üç buçuk kere daha üstün olduğunu söylemek yeter. Bundan sonraki yazımız da,bundan başka İtalyanın Habeşistan seferinde uğrayabileceği zorluklarla, Habeşlile- vin yapabileseklesi işler üzerinde ola- cal A. Rıza EREM Düzeltme: | — İlk yazıda: Yazınm ilk sütununda 2 inci maddede evvel. ki satırda: “Fransa da, son dakikada onun yanında yer almış bulunuyor” olacak yerde “ayrılmış bulünuyor” di- zilmiştir” şeklinde doğrulturuz. üzeltmeleri: 2 — Sergüzeştin öz türkçesi olan İ serüven kelimesi sröven şeklinde di- zilmiş.. düzeltiriz. 3— Yann ikinci maddesindeki (dünya barışı) sözü (dünya yarışı) şeklinde basılmış, düzeltiriz. bu hesaplar da, ancak ilk çatış anına kadar yürütülebilir. Ondan sonraki Fransa Ve İngi (1) 1 inci yazı 24 EyMil sayımızdadır. İtere Anlaştılar (Baş tarafı 1 incide) iz gazeteleri an- laşmadan Oomemnunl 1, 25. A.A, — Dünkü kabine a Framsa ile İngiltere ara sında bir anlaşmanın belirmiş olma” sını gâzeteler, gerçek bir memnuni- yete karşılamışlardır. . Gazeteler, ngiltere tarafindan Fransız Dışişle- ri Bakanlığının sorşlarına verilen uy gun cevapların bu anlaşmayı teyid et tiğini yazmaktadırlar. Nevs-Chronicle diyor ki : , »Bugünkü gibi güç bir durumda, görüşmelerin muvaffakiyete erişme- elim el arasmdaki an olduğunu ispat et- mektedir. Fransız teşebbüsüne karşı İngilte- re'nin verdiği cevap metninin, Ülus- lar Sosyetesi mizamnamesine İngilte- renin ne dereceye kadar arka olacağı | hakkındaki Fransız endişelerini dağı- tacağından eminiz. Daily Herald gazetesi de: “İngiliz cevabının, “ kesin bir evet” odemek olduğunu yazmaktadır. , Londra, 25.A.A. — Daily Teleg- raph gazetesinin öğrendiğine göre, Uluslar Sosyetesi prentinleri; sa arasmda tam bir anlaşma elde © dilmiştir ve yapılacak müşterek has Tekette yalnız Fransanm değil, Yu- goslavya ve Çekoslavkyanın da ted- birlerine güvenilmektedir. Cenevreden İtalyayı Habeş srmır- larmdaki kuvvetlerini geri çekmeğe sevk edecek bir önenmenin çıkması imkânsız gözüküyor. Bununla bera- Yunanistanla Tecim Anlaşması , Ankara, 25 (Özel aytarmız bildiriyor) — Yunanistanla te- cim anlaşması için Ankarada devam eden görüşmelerin ay lanacağı umulmaktadır. Romanya hükümeti ile bir tecim ve klering anlaşmasına varmak için cereyan eden gö - rüşmelerde son s; ij sonuna kadar iyi bir sonuca bağ |i 5 ya? SAATIN KABAHATI Bir saatim var. İyi bir sa kası meşhurdur. Çizgileri madeni kiymetli. Lâkin duraklıyor. Geri kalıyor. Bu yüz- den işimi sekteye uğratıyor. Saatçi» ye veriyorum.Evirip çeviriyor ve ba. na, pandülün kenarına bir çöp sıkış- mış olduğunu, yahut saniye dişlisi. nin mihverine yağ toplandığını söy- lüyor. Saatimin duraklamasmın 50- bebini öğreniyorum. Bu yandan kim seye etim yok.. Lâkin eğer tedbirsiz olur da saatimin geri kal. dığını unutursam vapuru kaçırıyo- İ rum, randevüme gecikiyorum © ve işlerim bozuluyor, başlıyorum söy- lenmiyı h cezasını versin bu saa- diye. Lâkin saatte kabahat yok, çünkü saat bin bir dişlisi, pandülü, akre- bi, yelkovanı, o kadranı, zembereği ve camile gül gibi duruyor. Bu bin i i n birine bir toz in saat bozuk gi- çük çarkın yüz di- nden birinin arasına bir toz kaçtı hor bakmak reva istiyoruz. Böyle oluyor mu? Her za» man değil, İşlemediği zamanlar bü- tün makineye çatıyoruz. Haksızlık oluyor. Bir ufak dişli ya eskimiş, ya paslanmış olduğundan yürümür bütün makine o yüzden daru- yor, hususiyetlerine göre de işi- #nizi ölçmeliyiz. Böyle yapmaz da nu yepyeni bir saat gibi kullanmı- Ikarsak vapuru kaçırır, ran € geç kalır, işimizi tedirgin | etmiş oluruz. B. FELEK Romen Tayya- releri Geliyor | Romen teyyarecileri bugün geliyore lar. Bükreşten kalktıktan sonra Ye- şilköy hava merkezine inecek olan w- saklar buradan doğruca Ankaraya gi- deceklerdir. Uçaklar, bugün saat beşte Bükreş- icn ayrılacak. ve altı. buçukla yedi &- rusmda Istanbula gelmiş bulunacak» tur, Romen uçakçılarını Yeşilköyde Ha va Kurumu namına başkan Ismail Hakkı Başak, ilbaylık adma Bakır - köy kaymakamı, ordu namına da &- lay komutanlarından Şelik ve okul ko mutanı binbaşı Naim karşılayacaktır. Uçakçılara alana inince bir çay ve» rilecektir. Saat 9 da İstanbuldan ay- rılması kararlaşan Romen uçakları öğleye kadar Ankaraya varacak ve Romen uçakçıları öğle yemeğini ora» da yiyeceklerdir. Uçaklar Negresco o Gheorghe'nin kumandası #ltında bulunmaktadır. Uçakların hepsi Romanyada yapıl» miş, Set 31 serisindeki uçaklardır. Ro men dostlarımız bilhassa kendi mem- leketlerinde yapılmış olan uçaklarla Türkiyeyi ziyaret etmek istemişlerdir. Bu seriden Set 31, Set 10, Set 41, Set X, Set W, Set 7 K tipleri vardır. Set 31 uçağı, Salmson sisteminde 230 beygir kuvvetinde motör ile inü- sehhezdir. Ağırlığı 1120 kilo, sürati 215 kilometredir. Bu tayyare çift sa- hi, iki kişilik mektep uçağıdır. Set 10 talim, akrobasi ve turizm u- çağıdır. Motörü 250 beygir kuvvetin- de, ağırlığı 830 kilo, sürati saatte 170 kilometredir. Set 41 pilot yetiştirmeğe mahsu bir tarassut uçağıdır. Motörü 250 beygir kuvvetinde süs rati saatte 266 kilometre ve ağırlığı 1312 kilodur, Set X çift satıhlı avcı uçağıdır. Mo- törü Yaguar sisteminde 365 beygir ea ve sürati 260 kilömetre - ir. Set xv hafif avcı uçağıdır. Motoru Gnome Rhone tipinde 500 beygir kuvvetinde, sürati 340 kilçmetredir. Set 7 K. çift satıhlı ve iki kişilik - tir. Ağırlığı 1450 kilo, sürati 251 ki. İomtredir, Bu uçakların teçhizatı kâmilen mo- derndir. Hepsinde fotoğraf ve telsiz elektrik ve bomba atma âletleri vardır m m, 20 İlkleşrin Pazar günü Genel Nüfus sayımı Sayımın bütün yurtta bir gün- de başarılması soysal birlik ve Şalışmanın en güzel bir belgesi o- İ lâcaktır, Bu büyük günde devletin buy. ruklafına hepimiz uymalıyız.... Başvekâlet İstatistik Umum Müdürtüğü | j mz “