26 Haziran 1935 Tarihli Tan Gazetesi Sayfa 8

Yeni Ve Büyük Bir Devrim Maden ve enerji işlerinin devletleşmesi Kamutayın yaz paydosundan önce- | ki birkaç gün içinde devrim işlerimi- zin çok Önemli bir iki işi başarıldı Bizde büyük devrim ha l küçük işler gibi sessiz ve olu: yör. Devamir bir inkılâp yurdu için bu izlik alışmadan ve devrim ihi normalleşmiş olmasından doğ fakat inkılâp yalnızca bünye- nin değişmesi, yani maddi cephenin nluğa geçmesi değil- kafada bir başkalık yap- ini doğurması da | n, hızlı ve dev zımdır. Bu inkılâp yurdunda normal gör: İ bi u birkaç gün evvelki 1 kanunlar arasında inkıl bımizin prensiplerini — canlandı! kadar köklüleri vardır. Tuzun ve kerin inmesi, iç sıyasada harcama | omik denksizliği azaltacak b bir iştir. Fakat köklü valarına dayanan son inkılâp kanün- karr bu işten çok daha mühimdir Bunlar parti programı ile ekilmiş ve hadiselerle büyüyerek canlanmış olan devletçilik ağacının meyva vermeye başladığını göstermekte, ü kendi ekonomik yapısı lan endüstriden mahrum ge- aat memleketi idi. Cümhuri- | vlet hima' yle kü- ketli ; dağınık ve parçalı olmakla beraber, yeni ekonomik kuruluşa doğru — gidiyor- | duk. Arna bu kuruluş o kadar zayıf ve o kadar karışık idi ki, bu temel izerine endüstrileşmiş yeni bir Tür- kiye yapısı kurulamaz. Bu sırada devletin elinde cümhu- Tiyetten evvel kurularak adeta terke- $ olan fabrikaları vardı. Büyütü- lerek ve ıslah edilerek bunlarla bir devlet fabrikacılığı ve buna dayanan endüstriyel bir kredi kaynağı kurul- | dü. “Devlet mi, fert mi?,. #öz ve kav- gaları bir taraftan yapıla dursun, di- ensip da- | çük sana , fert elinde olsun git- tikçe inkişaf ediyo,, ve ilerliyordu. Bu ilerleyişte devlet, ferde kendi bi n sahayr açık brrakmış- tr; fakat ferd, meydanının genişliğini İdiz onun kenarın- ucağında çabuk rea- eri yapmaktan da ve köşe ve lize olacak küçük -i başka biçbir. kabiliset n kurdu Dü raflı ve çok himaye istiyen, kuruluş ve işleyiş bakımından ileri teknikten mahrum olan sanayidi. Türkiyenin sanayileşme davasında karışık ve plânsız olan bu ilk devre, bundan iki üç sene evvele kadar sür- ü. Artık devlet, fert tarafından k kanaat getirdiği için yük endüs Ferd ti. Beş senclik sanay bt karardan bir enerji yıl içinde Türki, mesi inkılâp yapımızın prensipini halletmiş ve artık bu yol- da ilerlemekten haşka bir şey kalma: mıişti. Kamutayın son kabül — ettii kanunlar ise, sanayileşmenin bir de- vamı olan maden işletmesi ve — elek- trifikasyon işleri üzerinde gayet kök- lü bir düğümü açmak imkânını miştir: Biri elektrifikasyona, diğeri madeni arama ve tetkik etmiye ait olmak üzere iki yeni müessese kuru- luyor, ve bunların - etütlerini realize etmek için maden ve enerji işleriyle uğraşacak İş bankası adında bir ban- ka meydana getiriliyor. Gene bu iş- progranıtmız , küdretli nın elinde iki üç | di, gitti devlet eliyle sanayileş- | büyük Lir | | karakteristik - genişleyişir | hağını mevhum | ma sistemini sabipleri tarafından işletilmeyen, bir irat gibi kullanılan madenlerin dev- let tarafından istimlâki de bir kanun- la kabul edilmiş bulunuyor. Şu birkaç satırla hulâsa ettiğimiz 4 iye kadar geçirdiğimiz rın normal bir devamı oldu- mamlanmasın ni bir akış n yepi başlangıcını da gösteri- üstri inkılâbımızdan sonra, ma- n ve enerji işlerine devlet elini koy muş demektir. Bu, evvelâ ekonmik devrim zin gelişigüzel değil, fakat her işe ayrılmış vakitlerde ve bir plân dahi- linde genişlediğini gösteriyor: Sana- yi sahasının ferdi - girişmelere açık | , sonra büyük devlet en- maden sahası- nın da ayni şekilde ferdi girişmelere açık bırakıldıktan sonra büyük dev- let işletmesi devresinin başlaması. Bu m ise, bu işlerin iğilmeye lüzum kalmadan ruca devlet eliyle kur bu işi gereği gibi kolaylaştırmak Üze- tarafından işletilmiyen ve başkalarına kiraya verilen maden- lerin devlet tarafından istimlâk edil- mesine karar verilmi: Bu güzel ve den taşıdığı ktir. Bunu ilerki y n y 'a çalışacağız. Fakat bütün bu ük işlerin arasında devletçiliğe köklü işin de halledilmeye doğ- ğını görüyoruz: Hükümet € enerji işlerine radikal şe- | e el atarken, devlet işletmelerii görünen ve bürokrasi makinesini karışık çarklarına işleri kaptıran bü geli idare sistemlerini geride bırak- miş, maden ve — enerji — işleri için İş bankasını kurmuştur. Devlet işletmelerinde banka siste- üstri dan — sonra, ma lerinde kullanrlacak- m ile mülhak bütçeli di- vanı muhasebatlı malüm sında bir nesilden di meşrutiyetinden cümhu! ne kadar fark vardır, İki nız bir işletme tekniği ayrılışmı de- ğil bir rejim tarihini ve bir sih- niyet ayrılışını gösterir. Devlet işlet- meleri ilerledikçe içimizde bu ikinci sistem için için yayılmasını çoğalt- mış, genç ve yeni ekonomik devlet sis SAA L sah: ştır. Bu sistem kay mes'uliyetli. cansız | ve idealsiz bürokrasiden alır, ve ta- | mamen yeni ve — canlı bir. hareket | kaynağı olan ekonomik — işletmelerin hızını durdürmak için çalışır. Bir ta- raftan o, bir büyük işletme şefinin ak kuruşla uğraşırken, cansızlığından dolayı kendisinin asla yapamadığı işleri dev- let teknik ve iktidarından defalarca daba âciz müteahhitlere vererek ara- da yüz binlerce lira kaybetmeye razı ve bur olur. hepsini kullanmı; Bürokrasinin devlet işletmelerini istilâda devam etmesi ve bunun gün geçtikçe yeni ve genç ekonomik işlet- doğmadan - öldürmeye doğru bız alması, iktısadi devrim i: rimizin en tehlikeli bir hastalı Kendisi Türkiyede en genç ve en bü- yük ekonomi ve finans — kurullarını kurmuş olan ekonomi bakanımız, devlet sanayiinde kısmen uzaklaştı- racak yeni bir istilâcı bürokrasiye mâden ve enerji işlerinde emekle bu büyük tehlikeyi kırmak ve inkılâbı. kurtarmak müm- kün olduğunu göstermiştir Avusturya gilin ark Zloti Penge 20 Ley 20 Dinar Yen İsveç Kuron Bankmot ÇEKLER Kapanış Frantiz Prangı İngilir lirası Avusturya Pereta Mark Zeti Penga Li Yen Çernovets İsviçre kuronu ESHAM Iş Bankası Mü. ...- /L . » H. Anadolu 4 60 Kce $e 100 $irketihayriye Tramvay Bomonti - Nektar 16,25 260 10,0$ Merkez Bankası Osmanlı Bankası 'Telelon Ttihat değirmencilik T A.Ş. Şark Değirmenleri Şark merker eczanesi Ergi İstikrazi dahili TAHVİLÂT Rıhtan Kupon Kesik Anadolu I ve I ü II Kupon Kesik Anadolu mümessil Alman moratoryomu Berlin, 25 A.A. — Alman dev let bankası, uzun ve orta vadeli ratoryomunu | temmuüz 1933 ten itibaren bir yıl uzatmaya ka rar vermiştir. Bu karar, döviz. dürumunun ağırlaşmasından ileri gelmiştir. Bununla beraber, bu — tedbir Dawes ve Yuhg istikrazlarının özel durumuna ve ne de Alman- ya ile bazı devletler arasında tecimsel alış veriş çerçevesi i - çinde yapılmış gözel anlaşmala- lerin normal bir sonu olmak üzere de KIRMIZI VE SiYAH Fakat Julien bıktı. ) Saat altıyı çalarken kalktı ve Ligorio'nun yeni ilmi- halinden bir bölümü ezberleyip ertesi gün M.Ch&lan'a ders din- lettireceğini söyledi. Hoş bir :“ Ne yapalım? dedi, işte böyle ders din- lemek, sonra da gidip ders din- letmektir. Herkes güldü, hayran oldular; Verriöres'de nükte dediğin böyle olur. — Ju- Hen ayağa kalkmıştı, pek yakı- şık almadığı halde herkes de kalktı; keskin zekânın hükmü de işte böyledir. Madame Va- lenod onu bir çeyrek saat daha tuttu; çocukları din bilgisinden şöyle bir yoklasa iyi olmaz mıy- dı? Çocuklar da bu yoklamada bi e bunun tuhaflığını farketti. Fakat | ayağa bu sözüne de ancak Julien A, Hamdi BAŞAR STENDHAL yanlış çıkarmağa - kalkışmadı. “ Dinin ilk şartlarından bile | haberleri yok!” — diye düşündü. Artık herkesi selâmlayip gide- bileceğini sanıyordu; fakat adet yerini bulsun diye bir de La | Fontainı siirlerinden — birini okuttular. Madame Valenod' ya: — Bu şair ahlâkın pek dışı- na çıxar, dedi; Chovart üzerine manzümede, -en şeylere dil uzatır. Zaten y rınt serhedenlerin en . iyil nu bunun için ayıplar ya! Julien'i, çıkıp gitmeden, ev- lerine davet eden dört beş kişi daha oldu. Keyifleri pek yerin- de olan davetliler hep bir ağız- dan : “Doğrusu bu delikanlı ilimizin şerefi!, diye bağrış- tılar. Ona, gidip Paris'te tahsi- lini bitirmesi için — belediyeden | yüksekten bir gurur ra dokunmamaktadır. bir maaş bağlanmasından bile bahsedenler oldu. atsızca ortaya atılmış bu fikir gürültülerle ağızdan a- ğıza dolaşa dursun, Julien çevik adımlarla sokak — kapısını boy- lamıştı. Taze havayı zevkle içi- dış borçları için para taşıma mo | V’ -— Beşikten mezara kadar sağlam Diş Macunu — kullananlar © Dişlerde ( Küfeki - Tartre ) husulüne imkân bırakmaz. Mev- cut olanları da - eritir. © Dişleri mine tabakasını çizip hırpalamadan temizler ve parlatır. yetle öldürür. © Diş etlerini hastalıklarına kokusunu keser. besler, diş eti Ağız mani olur. M. M. V. den: ne ve şehit ailelerine düşen h Derece 177 159 124 106 88 YU dün A B N M Beher şehit ailesine Kirazıı garnizonunun ih- tiyacı olan 578.000 kilo Un | kapalı zarfla münakasaya konulmuşdur. Beher kilosu- nun muhammen fiatı 9 ku- ruş 25 santim olub ihalesi 10-7-935 çarşamba günü saat 15 de Bayramiçde Tü- men Satınalma Komisyo- nunda yapılacakdır. Müna- kasaya girecekler 3923 lira 25 kuruş muvakkat teminat makbuzu ile münakasa ka- nununun 2 ve 3 üncü mad- delerine göre istenilen vesi- kalarla birlikde ihaleden | bir saat evvel , Komisyonu- | muzda hazır bulunmaları. (21) — (3392) — 4677 malından, çiftinden, çubuğun- dan bahsediyor, karısı yanında bulununca da senin evin, senin çiftliğin diyor.,, Mal sahibi olmayı pek büy bir zevk saydığı pek belli olan o bayan, o gün sofrada, bir a- ne çekerek üç dört defa üst üs- “Ayak takımı! ayak takımı!” dedi. Daha az zaman önce, M. de | Rönal'in evinde gördüğü bütün Onazikçe muamelelerin arka- sında hafifsiyen bir gülümseme, sezip pek içerliyen Julien artık aristokrat- laşıvermişti. O evde gördükleri ile bu evde gördükleri arasında- ki farkı hissetmemek elinde de- gildi.Hem yürüyor,hem de için- dçn söyleniyordu: “Bu paranın bir takım zavallı mahbusların ek meğinden çalındığını, sonra da © zavallıların şarkı söylemesine de izin verilmediğini diyelim ki bir tarafa bıraktık! Hiç M. de Rönal kalkar da misafirlerine içirdiği şarabın şişesini kaça al- dığını söyler mi? Hem bu M. Valenod bir düzüye evinden, yaklı bardak kırıp takımlardan birini bozmuş olan bir uşağa çok ağır sözler söylemiş, ondan da terbiyesizce —karşılık — gör- müştü. *“ Biribirlerine ne de yumuş- lar ! çaldıkları paranın yarısını bana verseler yine onlarla yaşa mağa razı olmam.Günün birinde dayanamaz, onları ne kadar da bayağı bulduğumu belli edecek bir söz kaçırırım..,, Ama yine de, Madame de Rö- nal'in emirlerine baş eğip, bu çe- şit birkaç ziyafete daha gitme- silâzım geldi; Julien'i artık paylaşamıyorlardı; fahri muha- fıiz üniforması giymiş olması ar- tık affedilmişti, daha — doğrusu bugünkü muvaffakıyetlerinin a- sıl temeli, dünkü o ihtiyatsızlığı idi. Arası çok geçmedi, bütün Verriğres bu bilgin delikanlıyı y Belea Subay “Zabit,, Lira Ku. ve beyaz kalan dişler! birçok tecrübelerden sonra neden daima ( RADYOLİN | de karar kılıyorlar? , Çünkü RADYOLİNİ B © Ağızdaki mikropları 0/9 100 Ü ! Z| 4 W e BAD we İstanbul Harici Askeri Kıtaatı ilânları 1485 sayılı kanuna göre harp malülleri ile şehit yetim- lerine yerilecek ikramiyelerin tevziine başlanmıştır. Ha- v:ılelerı Ziraat bankasınca şubelere gönderilmek üzere - dir. Bu sene bundan başka tevziat yapılmıyacaktır. Bu sene toplanan paraya göre harp malüllerinin dereceleri- isse aşağıda gösterilmiştir. (33) (3505) Er ”Nefer,, 50 32 18 44 72 YÖ L Beytüşebap garnizonu i- çin yüz yirmi beş bin kilo Un kapalı zarfla almacak- dır. Eksiltmesi 14 Temmuz 935 perşembe günü saat 10 da yapılacakdır. Mu- hammen bedeli olub Mmuvakkat teminatı 1687 lira 75 kuruşdur. Ta- liblerin teminatlarile birlik- de muayyen gün ve saatte fazla malümat — almak için her gün Beytüşebaptaki ko- misyonumuza müracaatları (30) (3474) 4678 *ö Kayserideki kıtaat efra- dının 222000 kilo ekmeği kapalı zarf usulile münaka- elde etmek savaşında M. de Rö- nal'in mi,yoksa M. Valenod'nun mu kazanacağını merak etme- ğe başladı, artık bütün konuş- maların konusu — (mevzuu), bu olmuştu. Belediye reisi, dilenci- ler bakımevi müdürü, bir de pa- pas M. Maslon, yıllardanberi şehirin dediği dedik egemeni kesilmişlerdi. Belediye reisini çok kıskananlar vardı, liberaller de ondan yaka silkiyordu ; ama ne de olsa a bir kişizade idi, ken- disini üstün sayabilirdi; oysa ki M. Valenod'ya babası ancak yıl- da altı yüz lira gelir brrakmıştı. Bugün onun Normandiya atla- rını, altın kösteklerini, Paris'ten getirtilmiş elbiselerini, kısacası şimdiki bütün zenginliğini kıs- kananlar, tında yeşil elbise ile görüp acı- dıklarını unutamıyorlardı. Julien, kendisi için yepyeni olan bu alem - içinde, namuslu bir adam bulur. gibi oldu; bu adam hendese ile uğraşırdı, adı M. Gros (1) idi ve Jacobin ol- duğu söylenirdi. — Julien, ancak sahte bulduğu şeylerden bahsa | 22500 lira | gençiğinde onu sir- | | Gündelik Siyast Gazete Yazı işleri : M4319. ||TELEON( n işleri : 24310. | TELGRAF: “TAN,, İstanbul ABONE Türki: Liri e için Deşarı L Bir aylık 1 3 ae 4 İLAN inlar için İlâncilik Şirketlerine mü- racaat edilmelidir. ilânlar doğrudan doğruya mabilir ânların S ga: olan bir kanundan hahgetmektedir. ihçi Ahmmet Refik Habe Türk idaresi altında bul manlara ait bir tarihini Ayrıca Mumlar —sönünce Ar bekta letleri hde'Arifi paşa y n ölen İsmail | fa Şekib ile M Mahmut paşada 5 ğında kâin yeni 24 No. lu konak an- kazı mirascıların talebi ile açık attır- ma ile satılacaktır. İki kattan ibaret olan bu konak (492) metro ars. rine yapılmıştır. Son defa tahmin ©- lunan kıymeti (2460) liradır. İhaleyi tayin ldırılma. dipozit, ya girmek i- ve- çin muhammen kıymeti yüzde 7,5 te- verilecek- ir. Dellaliye alana aittir, Aleni satı- şın 4 temmuz 935 perşembe günü saat 14 den 16 ya kadar mahkemede ya- prlacak ve kıymeti muhamminey madığı takdirde ikinci artırma sureti- 45 curna m 16 va kadar mehto” -? yapılacaktır. Fazıa tatslat 34-61 ga. yılr dosyadadır. 2 — Bu satışa dair evvelce yapılan 12 haziran 935 tarih- Hi ilânın hükmü yoktur. Keyfiyet her- kes tarafından bilinmek için ilân olu- nur. (12641) ——— saya konulmuşdur. İhalesi 12 Temmuz 935 cuma günü saat 16 dadır. Tahmin be- deli 15318 liradır. Temina- | tt müvakkate mikdarı 1149 liradır. İsteklilerin şartna- mesini görmek üzere her gün müracaat edebilirler. Eksiltmeye iştirâk edetek- ler de teklif mektublarını i- hale saatinden bir saat ev- vel makbuz mukabilinde | Kayserideki Askeri arttır- | ma, Eksiltme Komisyonu- na vermeleri.(35) (3533) karar vermiş Bir genç olduğu i- çin, M. Gros ile sıyasal fikirler üzerine bir şey konuşmadı ve onun hakkındaki rivayetin döğ- ru olup olmadığını öğrenemedi. Vergy'den koca koca paketler içinde, çocukların vazifeleri ge- liyordu. Gidip babasını da sıksık görmesi tenbih ediliyordu; J lien bu pek ağır bulduğu işe de katlandı. Kısacası tehlikeye düşmüş olan ününü oldukça yo- | luna koyuyordu. Bir sahah hay- | retle uyandı: iki el gözlerini ka- W pıyordu. Madame de Rönal şehire bir işi için gelmişti; çocukla: evde bırakmağa bir — türlü razı olamadıklarrı pek sevgili | tavşanları ile aşağıda — bıra- kıp merdivenleri dörder çıkmış, (Arkası var) , Greno muş bir bendese ho- casıdır. Stendhal, Vie de Henri Bru- lard'da ondan — hayranlık ve minn tarlıkla bahsetmiş, Lucien Lewwen' de onu Gautier adı ile tasvir etmiş! (1) M. Gr |,Hal'a ders okutı