26 Haziran 1935 Tarihli Tan Gazetesi Sayfa 1

26 HAZIRAN ÇARŞAMBA 1935 BUGÜN 16 SAYFA DANMA HEYECANLI DAMMA ŞUURLU, DAİMA iNZiBATLİ! SAYI: 65 — 3368 Onbirinci YIL SAHİB ve BAŞMUHARRİRİ Mahmud SOYDAN SAYISI 5 KURUŞ ISTANBUL TELEFON | 24318. Yazı işleri : 24319. 24310. y Müdür : İdare ve Matbaa : UGÜN 2 incide * —Peyami Safa'nm “Gene za- y ruri bir cevab”, Orhan Se- lim'in “Gene şundan bun- dan ” fıkraları — Şehir ha- berleri. Büncüdet — Ankara haberleri — Kronik — Felek'in “ Yağmur ” fık- rası. Güncüde: Bizde casusluk — Kendi kendimize çatıyoruz. S incide * —Son haberler — Icmal. 6 mcıda * Memlekette TAN — Sağlık öğüdleri. 7 incide t — Özdil, 8 incide * Ekonomi. SYuncuda : — Spor — Meraklı resimler. J0 uncuda: — Fatih İstanbulu nasıl aldı ? — Briç — Sevişmeler, ev- 'e lenmeler. Y1 incide * — Şoförler arasında. 12 incide ; Dünya hâdiselerine göre gazeteler. Ysüncüder — Çocuklar için yazılar — O- kuduklarımız,duyduklarımız. Kadm ve Moda — Sinema. IRANDA Son aldığımız haberlere göre İran- da şapka giyilmiştir; Poligami ve muta nikâhı kaldırılmıştır; din es- vabları hakkında kayıtlar konmuştur; Dili, yabancı etkilerden arıtmak. için biz komisyon kurulmuştur. Bütün bu değişimlerin değeri ne Tolduğunu en çok biz anlarız. Bütün bunlar, bir yandan, ulus birliğini, ben liğini ve özlüğünü barıyarak, öbür yandan, kurtarıcı kültür ve medeni- yet kadrosu içine girmek içindir. Tür- kiye gibi, İran'da da fes veya kalpak yerine şapka giymek, başlık değil, baş değiştirmek demektir. Türkiye gibi, İran'da da, halkı vicdan özgenliğine kavuşturmak, onu gerici ve kaytak unsurların baskı ve başadlığı altın- dan kurtarmak demektir. Bu hareketler — yapılabilmek için, sıyasal ve ekonomik erkinlik, ve Rıza Şehinşah gibi bir önder lâzımdır. Kal- dı ki İran'a sıyasa ve ekonomi erkin- liği kazandıran gene odur. Geçen asrın başındanberi ne görü- Yoruz? Çağdaş medeniyetin kültürü- ve tekniği, bu kültür ve tekniğe uy- mıyan eski medeniyetlerden artayan- Yarı Kölelestirin sömürmektedir. Batı medeniyet ve kültüründen Olan hiç- mut, Bülar veğ savgayamaz. Kafaca, teknikçe ve bü- tün sıyasa ve ekonömi cihazlarında, içinde bulundukları çağdan geri ka- lanların sonları ne olabileceğini, bas- kalarını bir tarafa bırakalım, Osmanlı vye Kaçar hanedanları zamanında Tür- kiye ve İran bize pek iyi öğretebilir. İranda atılan ileri adımlara, batı devletlerinin sömürmekte — olduğu memleketlerde izin verilmez. Çünkü batr medeniyetinden olmak demek, dil, kültür. sıyasa ve ekonomi özlük ve özgenliğini kazanmak, yani kurtul mak;, sömürgelikten çıkmak demektir. Öyle memleketlerde erkeler, ancak, gerici ve kaytak unsurları tutarlar; halkım din bağınazlığı damarına ba- sarlar; onları, yavaş yavaş, bir dalıa kalkınamıyacak gibi, tüketirler. Böy- le memleketlerin erkinlik ve eşitlik haklarından — bahsolunan yerlerde: 14 üncüde * “— Onlar bizden, medeniyetimizden | değildir!,, derler. Âtatürk'ün İran smırlarına kadar | £ genişlettiği batı medeniyeti sınırını, Rıza Şehinşah Asya ortalarına kadar sürüyor. Henüz istediklerini yapabi- lecek olan ve eski, yeni medeniyet ve kültür kavgası içinde yuvarlanıp ezilen memleketlerin — önderleri için tutulacak yol, kurtuluş yolu budur. Dünya buhranını devam ettiren büyük sebeplerden biri, dünya ulus- ları arasındaki büyük ayrımlardır. Ulusların eşitliği davasını ileri git- mekten alıkoyan başlıca önge budur. Dünya ulusları arasındaki medeniyet ve düzey ayrımlarını kaldırmağa, halk — yığınlarını — medenileştirme - ğe ve ilerletmeğe çalışan önderler, yalnız kendi memleketlerini kurtar- mış olmıyacaklar, arsrulusal barış ve düzene de hizmet edeceklerdir. Uluslar sosyetesinin salgınları ön- liyemediğinden bahsedenlere bir fran- sız fikir adamı şu cevâbı veriyordu: “Bu sosyete, batr medeniyeti ulusla- rının sosyetesidir.,, F.R. ATAY Yeni kelimeler: Etki — Tesir. Barımak — Muhafaza etmek. Kayttâk — Mürteci Başadlık — Hâkimlik (domination) Arta- mak — Survivre. Erke — Mevkii iktidar. Bağmazlık — Taassub. Aydın demiryolu Ankara, 25 (Husust müuhabi- rimiz bildiriyor) — Aydın De- miryolu devlet idaresi tarafın - dan teslim alındıktan sonra Ba- yındırlık Bakanı Ali Çetinkaya hat yolunda bir tetkik seyahati Yapacaktır. ATiNA HUSUSI MUHABiRiMiZiN TELGRAF Atina 25 - Birçok Liderler Plebisit Arifesinde Atinadan Ayrılıyorlar. Liderlerin Avrupada Venizelosla Buluşarak Bir Konferans Yapacakları Söylenrmnektedir. YENİ YUGOSLAV KABINESİ ğgişiklik O Dış Siyasada Hiç De- İmıyacak Stoyadinöviç Belgrad, 25 (A.A.) — Başbakan Stayadinoviç Avala ajansına şu diyev de bulunmuştur : - “Herkesin bildiği iç siyasa hâdise_- Stoyadinöviç küçük anlaşma ve Balkan andlaşmasına sadık kalacak A meler yapılan geniş lardan sonra çok şükür sona ermiştir. Anlaşma ve uzlaşma esası altında ye- ni bir hükümet kuruyorum ki bu hü- kümet, yalnız eski hükümeti tutan gu rupları değil, ayni zamanda şimdiye kadar hükümetten uzak kalmış olan grupları da kap ktadır. Memlek SORABİLİR MiYiZ e ? mw DoPMUABAK: BCBKU & Mit KP%',HE, HOÜTO *rğâ—op'ı—'t__ıypc"nâ eıw_wf—l aaıışıo;o TOĞ 3a ,—Vmâıa ynpska 'f np? “pönnorofna Ki UEAMA TENCaDOKU HAPO A Wi Bulgarlar, Bulgaristan Türklerinin bulunduğu mıntakalara uçaklarla bir- | tin yapıcı kuvvetlerinin uzlaşma oyu- nu yöretinde gittikçe daha fazla iş yapmak isteğinde b hükümet otoritesi bu suretle genişlemektedir. Bunun için yeni kabine bir iş kabine- sidir. Ve herkesin elbirliğine güven- mektedir. Dış siyasanın, geçen haftaki hâdi - seler sebebiyle hiç bir vakit bahse Ko- nu olmadığı tabildir. Yugoslavyanın dış siyasası, çok şükür iç siyasanın gidişine bağlı değildir. Memleket bü- yük asığlarını kendilerine yüksek kay gu edinmiş olanlar bu asığları iç siya- sa gidişinin üstünde tutmaktadırlar.,, Bundan sonra Stoyadinoviç, Yugos lavyaniın dost ve bağlaşları, küçük an iaşma ve Balkan anlaşması ile olan sıkı elbirliği siyasasına ve kendisini büyük batı bağlaşı Fransaya bağlıyan evi doöstlukl Bayrı ol - makta devam edec;ğini kaydetmiş ve" lerinden çıkan hükümet naip Prens Pol tarafırıdan türlü siyasal kü şu tirmiştir : (Arkası 5 incide) 'Eden'in Roma Görüşmeleri * —orm e A Mussolini, Suviç, Eden Roma, 25.A.A. — Mussolini Lord Edenin şerefine bir yemek vermiştir. Bu Şölen de İngiltere büyük el- çisiile Lord Eden'in, yanındaki- ler, senato başkanı, Baron Aloizi ve İngiliz büyük elçiliği ile dış bakan- lığın yüksek işyarları hazır bulun- muşlardır. Hava meselesi ve İtalya , Roma, 25, A.A. — Söylendiğine /KArkası 5 incidel takım bey ler dağıtmışlardır. Bu beyannamelerden biri — yu - karıda kılişesi konandır. Bunda: bulgarca deniyor ki: “Her türkçe ko- nuşan Bulgarı tel'in et. Çünkü böyle- si bütün Bulgar milletinin nefret ve ittihamına lâyıktır.,, | B'b[îı PPAMOL . VES &-.ııımo € üa yağpa ü Cata CRaTün > dğiyLene pantışa endim A Fosuprame Enika a a. Kirsro , Kapgat- BĞ dağirler—nonMMeKaLA H Gesecinzz. Vade K ş w HMA poğyaa, T ş e iTopatli ce efm—ğı: D Si eli Camö EBunraponm. DÜNKÜ HEYECAN İstanbul Yıldırım Sağnağına Uğradı! Dün şehirde üç eve, bir camiye ve M üzeye yıldırım düştü İsmail, yıldırımın eve nasıl düştüğünü anlatıyor Dün İstanbul birden şiddetli bir yağmur ve yıldırım sağnağına uğra- mıştır. Evvelki gece hafif hafif başlayan yağmur, dün sabah saat dokuz buçu- ğa doğru birden bütün şiddetile yağ- maya başlamıştır. Her sene bu ay beklenilen bu yağmurlar, gayri tabii görül ikle beraber şehrin birkaç İkinci beyannamede deniyor ki: “Seni beş yüz yıl baskı altında tut- muş, milletini telvis etmiş, esirliğini kl: dilini konuşarak 'kendi yerine yıldırm düşmesi, mütemadi gök gürültüleri umumi bir heyecan uyandırmıştır. - Saat ona doğru yağ- mur, şil niş ve muhtelif ye ıde cadde ve sokakları su bas- tatlı ve tannan ana dilini unutmaktan Geliyor (HUSUSİ MUHABİRİMİZ BİLDİRİYOR) Ankara, 25 Cumur Başkanı Atatürkün İstanbulu şereflendirmeleri gü- nü yaklaşmıştır. Başbakan ş - met İnönü de Atatürkün İstan- bula hareketinden sonra tetkik seyahatine çıkacaktır. İsmet İnönünün seyahati bir buçuk ay sürecektir. Takas Yolsuzluğu Ankara, 25 (Hususi muhabi- rimiz bildiriyor) — İstanbulda tetkik ve tahkikatı devam etmek te olan takas suiistimali işinde kıymet — meselesinden başka, miktar üzerinde de yolsuzluk ol duğu anlaşılmış olduğundan, bu mesele üzerinde meşgul olmak üzere yeni bir tahkik heyeti teş- kil edilmiştir. Heyet, tahkikatına başlamış ve ecnebi memleketlere sevke- dilen malların miktarları hak - kında mahalli konsolosluklar- dan malümat istemiştir. iç işleri Bakanı Ankaraya döndü Ankara, 24 (Hususi muhabi- rimiz bildiriyor) — İç işleri ba: kanı Ş. Kaya ile Sümer bank ge nel direktörü Nurullah Esat bu akşam Kayseriden döndüler. Kayseri, 24 A.A. — İç işleri bakanı Şükrü Kaya dün Halke- vini, müzeyi, ucak fabrikasını ve yeni yapılan bez fabrikasını gezmiştir. Akşam Sümer Bank bez fab- rikasının verdiği şölende bulun- muş ve bugün 7,30 trenile Anka Taya dönmüştür.. — —— — © ÜL Dilinle iflihar-&t, yalnız bülgarca konuş!” y Osiman 'Pığa dri Üçüncü beyannamede deniyor ki: “Türk! Doğduğun ve ilk defa aydın- hk gördüğün yurdunu sev. Onun ha- kiki evlâdı olduğunu isbat et. Ana di- lin olan bulgarcayı konuş!,, Bulgarların Bulgaristan Türklerini türkçe konuşmaktan açıkça meneden beyannameletini okuduktan sonra, biç olmazsa, ikide bir ekalliyet hakla- rından bahseden bu adamlara, “Bul - garistandaki Türklerin dil hakları ne- rede kaldı?.,, diye olsun sorabilir mi- yiz? ynıştır. Rasadhane düşen yağmur mik ei camiindeki bir ağaca, Müzeye ve Ga- y darının 3,5 milimetre olduği mektedir. Yağmurun devam Üsküdüra, “Yeniköye, Nut latadaki bir apartımana yıldırım düş- müştür. Galatada apartımana düşen yıldırım, bütün bir mahalleyi telâşa vermiştir. * Apartiman, Perşembepazarında Ya « nıkkapı sokağındadır. Altı aktlıdır. En üst katta bir çamaşırhane, bir oda ve bir mütvak vardır. Önünde taraçası olan bu katta mâzul memurlardan İs- — | mail küçük kızile oturmaktadır. İs « mail hâdiseyi şöyle anlatıyor: Yıldırım düşerken “— Şiddetli yağmur devam eder « ken mutbakta idim. Bir mendilim var dr, onu yıkıyordum. Dalmışım, bir ara lık tarif edemiyeceğim bir gürültü ku laklarımı doldurdu, sağır oldum zan- nettim, etrafımda sarı ve yeşilimtrak bir alev gördüm. Apartımana yıldırım düştüğünün farkında idim. Bacağım tutmuyordu ki kızımı arayım. Kendi- mi zorla sofaya attım, sofada çamaşır hanede çalişan Ojini ile karşılaştım. Biçare kadın, şaşkınlıktan, korkudan Yeni Emniyetdirek- törü işe başladı Yeni emniyet direktörü Salih dün sabah Ankaradan şehrimize gelmiş; istasyonda Emniyet direktörlüğü er- kânile dostları tarafından karşılanmış tır. Salih, eski direktör Fehmi ile bir- likte'doğruca direktörlüğe gelmiş, öğ leye kadar kalarak işleri devir almış- tır. Öğleden sonra yeni vazifesine baş- ltyan Salih, kendisile görüşen bir mu- harririmize, henüz işe başladığını söy lemiştir. Emniyet şube müdürleri, dün, yeni direktörün başkanlığında toplanmışlar, geç vâkte kadar süren bu toplantıda genel durumu görüş - müşlerdir. Mardin valiliğine atanan Fehmi Vu boy atıldı. Baygınlık geçiriyor- du. 'Tokatladım. . Bayılmıştı. Hemen oraya yatırdım. Kızımı odada sağ gö- rünce ferahladım. Fakat ne olursa ol- sun, yıldırımın korkusunu bu dakika- da bile'çekiyorum: dersem yalan ol- (Arkası 3 üncüde) Yıldırım evin damından girdi ve muhtelif seyirler içinde kim- seye dokunmadan toprağa gömüldü EKMEK KIRK PARA ARTTI Fırıncılar Bir Az Başı Boş Bırakıldılarv!_.*__ Belediyenin Kontrolu Lâzım Narh komisyonu ekmeğe kırk para daha zam yaptı. Bugün ekmek 11 ku- ruşa, francala da 15 kuruşa satılacak- tır. Ancak bu yükselmelere rağmen bir kısım fırıncılar, vaziyeti istismar edip bozuk ekmek çıkarıyorlar. Bir haftadanberi, yani narkın ilk arttırıldığı günden itibaren ekmeğin çeşnisi yavaş yavaş bozulmuştur. Ba- zı semtlerde, bilhassa dün, âdeta si- yahlaşmış renkte ekmek çıkâaran fı - rınlar olmuştur. Belediye, sert buğ » day unu karıştırarak ekmek yapan Tı- * rınlar hakkında takibata karar verdi- ral dün vazifesinden ayrılmıştır. Bu- günlerde Mardine gidecektir, ği halde, henüz teftiş ve kontrola baş- - TÂrkası-3-üncüdej) — Bir. Iıaı;zutkât ekmek hazırlıyor Ğ0