8 Haziran 1935 Tarihli Tan Gazetesi Sayfa 12

12 TAN 8B-6-035 ünya Gazetelerine Göre Hâdiseler BİRLEŞİK AMERİKADA EKONOMİ DERİJE a yenieainarerikaiidi Deniz konuşmaları ne yapacak ? Almanlar, güneşte eriyen tere- yağı istemiyorlarmış Rozvelt Le Journi 'Yüce divanın, ekonomi dirijeyi temel yasaya mugğayir sayarak mahküm et- mesi Üzerine Roosevelt, ulusa müra- caat edecek midir? Ulus, yüce divanm kararını boz- mak ha salâhiyetini haiz bi- ricik kuvve u hal, çok zor gö - rülebilir. Çünkü Amerika devletlerin de temel yasanın değiştirilmesi çok karışık ve çaptaşık bir usule tâbidir. cak, hükümetin iki ay içinde bir referandom yapabilecek kaçamaklı bir yol bulduğu zannolunuyor. Iaviçrede Yapılan deneçten sonra böyle bir re- ferandomun karakteristik bir anlamı olacaktır. Geçmişlerinden bakkile kı- vanç duyan bu iki demokrasi için ev- rimlik yolunda bu referandom merak- İ bir deneç olacaktır. Le Temps'dan 'Amerika harp malüllerine bir bu - tuk milyar ödemeği tazamımun eden Patman kanunu cumur başkanımım vetosile ve dramatik bir jestle düştü. Malümd u muazram para ne bir istikraz, ne de yeni vergilerle te - bunun için, kefaletsiz bir buçuk milyarlık banknot çıkarı- Tacaktı. Bu ihtimal köngre üyelerine hoş görünüyordu, çünkü enflasyon, ekonomsal hayatı diriltmeğe yaraya- cak en kestirme çare sayılıyordu. Roosevelt enflasyona müni olmakla, ne bir mücahit, ne de bir kahraman rolü yaptı, söz anlamaz talebeye ba- sit ekonomsal hakikatları öğretmeğe şalışan bir öğretmenin — sabırlı ve sa- kin tavrmrı takındı. Kongreyi bir ta - rafa bırakarak halka hitap ve genel menfaat adına herkese müracaat et- ti. Hak kazandı. Ancak âyan ve saylav meclislerin. de büyük bir kütle başkanın kararı a. leyhindedir. Demek ki bu kanunun tamamile düştüğü İddia edilemesse alde Arnerikada enflasyon te- için tasarlanan en büyük tulumba: başkanın emrine konulmuş olan dört milyar sekiz yüz milyon dolarlık pa- radır. Bunlar, bayındırlık işlerine tah sis edilerek ortalığı düzeltmeğe ya - rayacaktır. Hükümetin bütün ümidi, bu yeni teşebbüstedir. Bu işlerin pro- jesini tanzim etmek hayli zordur. Hopkins ile arkadaşlarının faaliyeti ne olursa olsun, bu milyarları o kadar çabuk ve kolay dağıtı üç olacak tır. Ancak, bu yolda bir adım atıldı: bayındırlık işlerinde çalıştırılacak iş- izlerin ücretleri için bir eşel yapıla- bilmiştir. Aylıklar, işin cinsine, şehir veya kır halkına göre 19 dan 94 dola- ra kadardır. Gündelikler, özel endüs- n fi gündeliklerden her hal- de aşağı olacaktı Conson Hükümet özel sosyetelerle katiyen rekabet etmiyecektir. Tabil hal, an - Cak, işsizlerin fabrikalara ve yazıha- nelere dönebilmeleri ile, avdet edebi- lecektir. Bayındırlık işlerine ““hais — olunan bu muazzam para ile kalkınıma kanu- nunun tatbiki arasında yakın bir mü- nasebet vardı. Yüce divanın kararile bunun temel yasaya muhalif olduğu anlaşıldı. Bakalım Roosevelt bunu ka bul edecek mi? Fazla istihsalden doğan kriz Ağustos böceği gülüyor, karınca ağlıyor. Edgat WALLECE vakıt Marl'ın nerede bulundu - gunu bana gösterebilir misiniz? — Elbette, geliniz, göstere * yim. Delikanlı, Marl'ın korku ve heyecanla gerilediği yeri gös - terdi. Parr bu gösterilen yerde dur- du, yarım sesle: — Ben yalan söylediğini za - ten biliyordum, dedi. Sonra yüksek sesle ilâve etti: — Buradan taraça görünmü- yor. Halbuki Marl bana babanı- zın bulunduğu — taraçayı görü görmez buhran geçirdiğini söy- lemişti. Jack dedi ki: — Bu noktada hakikatı tesbit edebilirim. Babam bütün sabah çalıştığı odasından çıkmadı. Biz taraçanın merdivenlerini çıktı * â'.n;:mnndıön ui:ıkı. © da camlı Yot gelmiş bulunu ,Parr o yerin süratle bir kro * kisini yaptı: —_-_Zınnzderim ki, görmek is- tediğim şeyleri gördüm, dedi. Eve girince, — Kızıl çenberin gönderdiği haberden bahsetti: dı, bir polis ziyordu. Birden doğruldu: cemde isabet varmış. geldi. Onu da ilâve etti. için ve benim için — Yanlış bir manevra yapı - yorlar, dedi, halbuki yapmazlar- Taraçanımn merdivenlerine o - turdu, daldı, düşündü. O hali ile hafiyesinden ziyade, şişman bir emlâk sahibine ben- — Anladım, dedi, ilk düşün: Bu gece | buraya gelen bizzat Kızıl çen » berin şefidir. Size mektubu ge - tiriyordu. Yolda hâşiye aklına Yale söyledikleri doğru olabilir. Fakat istediği şe* Le Journal des Tebats'dan| mı, Alman müstemlekelerinin Alman Sözün kısası şudur: Almanya yeni- den, denizde çelik gömleğini giymek istiyor. Almanlar, imparator Vilhel - min maruf tabiri mucibince :”güneşte eriyen tereyağı,, istemiyorlar. John Alman deniz silâhlanması se- beplerini anlatmak üzere bir. Alman delegasyonunu davet etmişti. Bu da- vet, Alman dileklerinin İngilizlerce kabul edildiği ve yahut edileceği de - mek değildi. Berliner Tagablatt son nüshaların - dan birinde:”Alman delegasyonuLon draya, pazarlık etmek için geliyor, yoksa İngilizlerin düşündüğünü » renmeğe değil,, demişti. Halbuki İn- gilizlere göre, konuşmalar başka bir zaviyeden görülüyor. Bu konuşmalar sırf istişartdir; Âlman delegelerini, Alman noktai nazarını izah ve tasrihe ve önümüzdeki deniz konferansın: ha zırlamağa matuftur. Birinci teşrinde toplanacak deniz konferansına İngil- tere, Fransa, İtalya ve ihtimalki Al- manya iştirak edecektir. İn, i maksadı Almanları deniz silâhla: tahdidi prensibini kabule sevketme! tir, Denir meselesi önemlidir. Alman- larm, yüzde otuz beş nisbetindeki ta- lebi, çok nazik bir iştir. Çünkü, İn » giliz donanmasının hemen ekseri ge- mileri genel harpten kalmadır. 15 zırhir (Capital Ships), 20 — zırhlı ve hemen bütün muhripler, mutat yaşı doldurmuşlardır. Bugün deniz inşaa- tında ve teslihatında o kadar şaşıla - cak evrimler vücude getirilmiştir ki aynı tonda biri yeni biri eski pemiden yenisi ötekine nisbetle iki kat kuvvet- li sayılmak gerektir. Almanların ya - pacakları yeni gemiler keyfiyetçe çok üstün olacağından istedikleri nisbet Ingilizlerce kabul edilemiyecektir. Bu münasek tle birinci derece önemi o- lan siyasal bir soru meydana çıkıyor: Alman müstemlekeleri, Londra var - lâmento çevrelerinin büyük bir kıs - AAA AAA ingiliz diş | Bakanlığı Paris - Solr'dan Üç hafta oluyor ki, basın, İngiliz kabinesinde yapılacak değişiklikle- vi Behliyor. Artık Dış Bakanlığına John Simon'un yerine kimin gele- ceği anlaşıldı: Ingiliz Dıy Bakanlı: #ına Eden değil Samvel Hoare geti rilecektir. Avam Kamarasının, yaz tatiline başlı İan önce, yani cuma günü Baldwin, başvekil olacek ve yeni kabine üyelerini ilân edecek- tir. Manchester Guardian'dan: Baldıwin, on beş gündenberi, ko- nuşmalarına devam ediyor. Kabi- ne teşekkülü işi haylı ilerledi. Deş Bakan, kimin gececeği henüz kat'iyetle belli değildir. Ancak, Dış Bakanlığına Eden'in değil, Hindistan Bakanı Samuel Hoare'ın geçeceği anlaşılıyor. Ayan Başkan lığına lord Hailstham'ın ve hava ba- ğına da Londonderry'nin yeri- Cunliffe Lister'in geçece- #i tahmin ediliyor. AAA A ye muvafakat edeceğimize ina- nıyorsa, aptallık eder, Şu mek- tubu bir daha gösterir misiniz? Mektubu yeniden tetkik etti: — Evet, hâşiye acele yazıl - mış. Belki de otomobilde yazmış olacak. t Parr alnını kaşıdı: — Acaba nasıl bir plân takip ediyor? O sırada hizmetçi geldi, Jack" mdaki telefonun dakika- lardanberi çaldığını söyledi. De- likanlı gidip konuştuktan son - Ta geldi: — Sizi istiyorlar, dedi. Parr âhizeyi aldı ve — valinin sesini tanıdı. — Derhal geliniz, bugün öğleden sonra toplana - cak nazırlar meclisine sizi çağı rıyorlar. Parr telefonu kapatınca, vü - | zünde geniş bir gülümseme hâ- | sıl oldu. Jack sordu: i — Ne var? — Beni nazırlar çağırıyorlar. Parr bir kahkaha bastı, diyordu, meclisine £ yaya iadesine taraftardı Le Journal'den Iki devlet arasında Londrada baş- düldiğin - daha çetin olacağı Berlinde açık- af olunuyor. İngilterenin, Al - Jayacak konuşmaların zannı di ça il manya ile ayrıca bir muahede akdi kânsızlığında bulunduğu haberi, Ber linde şaşkınlığı mucip oldu.,, Morning Post'tan Ingiliz donanmaı afı, acınacak bir $e Londra deniz muahedi takviye edebilmelidir. Daily Telgraph'tan Inşa edilmekte olan yeni Alman ge milerinin vücudundan İngiltere yakın da haberdar olacaktır. Versailles mu- ahedesinin tayin ettiği 1500 bahriyeli tayfadan çok fazla bir kuvvetin şim- diden yetiştiri' iğini öğrenecektir. Almanya yüzde otuz beş nisbeti te- min için yüz binlerçe tonilâto inşa e- decektir. Alman delegeleri, harpten | evvel inşa edilmiş İngiliz gemilerini genel tonilâtoya dahil ediyorlar, In - Bgilizlere göre yalnız harpten sonra in Je edilmiş gemiler hesaba katılmalı - I. Konuşmaların sonucu ne olursa ol- sun Almanların deniz konferansma iş tirakleri temin edilmiştir. Hesahı ihtimalt -— — Eğer Mussolini, Laval, Ti- tülesko gelecek müzakeratın burada yapılmasına karar ver - mezlerse hep itlâs ederiz. Der Simpl (Prag) di B Kızıl çemberin hırsı Parr ve Jack Londraya gel - dikleri zaman, gazeteleri günün hâdiselerile ile dolu buldular. n sabahı hükümet â- zaları daktilo ile yazılmış ve Ü- zerinde Kızıl çenber işareti bu- lunan birer mektup almışlardı. Bu mektupta — şunlar yazılı- yordu: “Resmi olsun, hususi polisiniz hattâ, kımızdan gelemedi. Başa çıkar. dığımız bir çok işlerden polisin daha haberi bile yoktur. Maale- sef bir çok kimseleri öldürmek mecburiyetinde kalryoruz. Bu - nu intikam icin, başkalarına ih tar olsun diye yapıyoruz. Daha bu sabah ta Heggit isminde bir müdürünü — öldürdük. âcente Çünkü bu adam Froyant'ın zo ru ile bize haylı yaklaşmış bulu- nuyordu. “Bereket versin, tahkikatını tek baştna idare m bugünkü za- ü Hükümet, deki ihtiyat maddesini tatbik ederek memleketin deniz müdafaasını ve hava kuvvetini olsun, Yale da, Parr da dahil olmak üzere, bizm hak- ediyordu, a - lâzım. — Ben de Mussolinin fikrindeyim. Kadınları evde bırakmak Nevyork Amerikan Le Petit Parisien'den Çekoslovak cumuriyeti, Bakanlar heyetini değiştiriyor. Bu hal, Prağda ekseriyetle vaki olmaz. Meşruti âdetlere göre, Çekoslovak ya, Fransada olduğu gibi, saylav se - çiminden sonra kabineyi değiştirir ve Onu yeni parlâmentonun çehresine uydurur. Demek ki, bu değişikliğin, fazla önemi <İmaması endişe ve heye can uyandırmamasi gerekti: ancak, yeni bir hâdise bunu tam tersine ya - pryor, Erkinliklerini tekrar - kazanan b eski ulusların tutarı on beş milyo- na çıkıyor, bu rakamım üç milyon beş yüz bini Almanca konuşur ve düşü- nür. Bu Almanlar, Alman devletleri. nin komşularıdır. İşte bu Almanlar, son seçim müna- sebetile, yurt cephesi, adı altında bi- ricik ulusal bir parti hali: diler. Her hangi bir meslek ve doktrin tı | sunlar, Çekoslevaley manlar, bu parti namzetlerine rey ver diler. Bu sayede Almanlar, saylav ve âyan meclislerinde, en kuvvetli hü - kümet partileri nisbetinde bir kuvvet le yer tuttular. Genç bir Alman ulus severi: Konrad Henlein, Bohemya dağla - rında, Metallik tepelerinde, Dev dağ- Jarında köy köy, şehir şehir dolaştı. Ateşli bir hitabet ve taşkın bir gayret le Suedleri uyandırdı. -Henlein, Çe- koslovakyadarı Almanların ayrılma - sına taraftar değildi. Bunu başkan Mazaryl'e gönderdiği mektuptan ön- ce göstermişti. Amacı, benli, dil ve 1rk özgürlüğüne sahip Alman- ların diğer uluslarla elele vererek ka- 'mun çerçevesi içinde çalışmalar imkâ- nınt hazırlamaktı. Çekoslovakya kuvvetinden, tecanü- sünden, iradesinden emin olduğu için, her ihtimale karşı ister yakım, İster u- zak olsun güvenle bakılabilir. Genel savaşta sonra doğan ulus- lardan azlıklarla uğraşan hükümetler den yalnız biri Çekoslevakyadır ki, i- $i diktatörlükle halletmemiştir. Çe - koslovakya hiç bir ağıza tıkaç - ko mamış, hiç bir okul kapamamış, bir kültürü x >la kabul ettirmek iste- | memiştir. Almanların Pragda bir üni- | versiteleri vardır. Burada, Frankfurt, | Berlin ve diğer Jermen akademileri | damlarından kimseyi yanımma al- mıyordu. Yoksa onlar da aynı âkıbete kavusurlardı. Cesedinı Maresden ve Brixton istasyon ları arasında, hat kenarmda bu- labilirsiniz. "Madem ki polis — bize barşı âciz vaziyettedir ve biz Je git - tikçe büyüyen bir tehlike halne giriyoruz. Bir teklifimiz var, Bi- ze bir milyon lira tediye ecilimek şartile faaliyetimize niha>et ve- ceğini sonra bildiririz. — Fakat ayrıca tam bir mütareke de is - tivoruz. Bu mütareke ve at im- zalı hir kâğıtla bize bağışlanma- Lıdır. Tâ ki ileride hüviyetimiz | meydana çıkarsa, bu vesikadan ifade edelim. “Teklifimizi — reddederseniz, daha çok vahim neticelere inti- zar edebilirsiniz. Aş, leri yazılı on iki tanınmış meb". | hafta sonunda hükümet şartla- | emrrazı kabul etmezse, bu millet | vekillerinden birisi -ölüme ka - vuşmuş olacaktır.,, | partisinden: Necas, çiftçi receğiz. Bu paranın nasıl ödene- | özda isıne | usu rehine olarak kaldırırız. Bu | Emniyet müdürlüğ'inde, a-. -- ÇEKOSLOVAKYA SEÇİMİ YENİ KABİNENİN TEŞEKKÜLÜ Çekoslovakyada durum Çekoslovakya Cumur Başkani Masaryk profesörleri ders vermetkedir.,, Le Jurnal Des Debats'den: Cumur baskanı “Yasaryk kendisine başbakan Malypetr taratından sunu” lan bakanlar listesini tasdik etti. Ye- ni bakanlar heyeti ile evvelki kabine arasında bir fark , “tur. Yeni girem Çekoslovakya Başbakanı Malyoetr üyeler şunlardır: demokrat Machmik ve actizanlar lideri Najman... Demokratlık prensiplerine — karşi gösterdikleri sadakat ve inanç çok yamandanberi deneçle anlaşılmış olan Alman partilerine mene-p - bakanlar yerlerinde kalmışlard Sosyal Parr'ın geldiğini ilk gören Yale oldu. Sivil hafiye, mutad, hilâ * fmna endişeli görünüyordu * — Ben zaten böyle bir tehdit- ten korkuyordum, — ded., bu da tam çete reisini enseliyeceğimi! zannettiğim bir sırada oluyor Parr'ın elini — sıkarken ilâvt etti: — Güya bugün de balık aVF na çıkacaktım, di — Sahi! Sizin ölüm gününü” bugündü. Yale dedi ki : — Ben tamamile emrinize hâ” zır olduğumu söylemeğe gel * dim. Nazırlar meclisinde bulu!” madan evvel size şunu hahef ""; reyim: — Zannederim, hükümt resmi vazife ve salâhivetir Kt z cenber — isinin tak ı:ıı"ı brrakmak istivor. — Bunu HO ettiler. Bön de kat'iyetle Tei dettim. Çünkl bu işi sizden 19 ha ehliyetle takip edecek kim# görmüyorum, — Teşekkür ederim, — fAbİR belki de nazırlar meclisi basF bir karar verebilir. (Arkası varl