6 Haziran 1935 Tarihli Tan Gazetesi Sayfa 8

mesele hakkında kararını di: 1 — Frank kıymetinden dü - şürülmiyecektir. 2 — Krizi, ve onun sonuçla- rile uğraşmağı kanuna bağla- mak için yapılan teklif kabul edilemez, Evvelâ birinci meseleyi ele alalım: Fransız frangı gibi al - tın esasına bağlı olan İsviçre frangı, son zamanlarda tıpki o vun gibi bir spekülâsyon ta - arruzuna marüz kalmıştı, Çün- kü devletin finansal bünyesi za yıflamıştı, Spekülâsyon vücut - ta zayıf noktaya hücum eden bir mikrop gibi orayı buldu ve kemirmeğe başladı. İsviçrenin bir d&valuation yapması ihtima li bir takım kimseler için çok kuvvetli görünüyordu. Fransa- da görülen âraz, İsviçredekinin tamamile aynı idi, Devletin harpten , evvel 100 | milyon olan masrafı 1934 gene- sinde 480 milyona yükselmişti. Bütçe açığı - 45 — 50 milyon tahmin edilen şimendifer açığı hariç olmak üzere - 41 milyon tahmin ediliyordu. Konfederasyonun borcu, - yi ne 3 milyara yükselen şimen - diferler hariç olmak üze- rTe, 2.027.040.000 franga çıkmış- tı. Bu vaziyet dahilinde İsviç. venin yeniden istikraz yapma- ğa mecali yoktu. Çünkü ayrıca bunun faizleri de bütçeye yük olacaktı. Geriye vergiler kalıyordu. İs | viçrenin milli serveti krizle be- raber zayıflamıştı. 1929 da 60 milyar tahmin edildiği halde bugün ancak 40 milyardı. Buna mukabil vergi yükleri fazlalaş- mıştı, 1913 te 270 milyon olan vergi hasılatı .1933 te — 1,100 milyona fırladı. Bu hesaba gö- Te İsviçrede her sene adam ba- şına 275 frank vergi düşüyor « du. Bundan ötürü vergileri arttır manın da imkânı yoktu. Kala kala bir çare kalıyordu: Döva- luation! b İsvicre altın ıenıııu sadık ir memleketti. İtalya, Fransa, Holanda, Belçika ile.’ beraber sterlin blokuna altınla karşı koymak için sözleşmişti. Arsı- ulııı! piyasada oynak ve kıv- tak bir para haline gelen ster - lin dolarla ancak böyle bir bir- lik ı_ıyeı=e r;ücadele etmek vardı. Fakat geçen ay- lar zarfında birlik bozgu?du. M e Altım karsılığı yüzde 76 — 78 i bulan' Belçika kıymetini bile bile düşürdü. İtalya altm esasıma sadık kalmakla beraber, Liret, kam - biyo hakkında Çok sıkı kayıtlar koydu. Altın esasında görülen ver- FİNANSAL KRONİK — ©— isviçre Frangının durumu İsviçre halkı geçen gün, ken disinin önüne serilen iki mühim | Hattâ bizzat İsviçrede bile dev letin reyi ve kararı olmadan, e- ğer tabir caizse, ferdi ve suni bir inflation yapıldı. , İsviçre sevvahlarla geçinen bir turist memleketi idi, Ekono mik bakımdan müstakil değil- dı: Diğer devletlere muhtaçtı. Eğer yalnız . kendi menabiiyle yaşasa, ancak ahalisinin yarısını yani 2 milyon adamı geçindire- bilirdi. Zaten Tecim denkleşme- si (ticaret müvazenesi) her se- ne müthiş açık veriyordu. —— Konfederasyönun — ekonomik hayatında mühim rolleri olan otelciler bir karar verdiler ve İn giliz türistlerini memlekete ge- tirebilmek için, kambiyo oyna - maları ne olursa olsun bir ister- lini muayyen bir mikdarda İsviç re frangt üzerinden tesbit etti - ler. Sterlin İsviçre frangı kar- şısında düşse bile, bir İngiliz tu risti İsviçrede bir otelde yemek ve içmek ve oturmak için tes- bit edilen mikdardaki frank mu kabilinde borcunu sterlinle ö- deyebiliyordu. Bu sun'i bir inflation'du... Çok geçmeden bu usulü Fran sanım- Cote d'Azur sahilindeki atelciler de kabul ettiler. Onlar da kambiyo ne olursa olsun bir sterlini muayyen — mikdarda frank mukabilinde alacaklarını bildirdiler. Bu suretle altın bloku arasın- da bir ayrılık baş gösterdi. Her memlekette, o memleketin zaru- retlerine göre tetbirler alındı. Son zamanda Fransada ayrıca parayı kıymetten düşürmek için bir cereyan başgöstermişti. Bu cereyan İsviçrede aldı yürüdü. Altınla spekülâsyon yapmak is - teyenler için İsviçre ve Fransa- dan başka yer kalmamıştı. Bir Hollanda vardı. O da iskonto fi- yatını yüzde beşe kadar yükselt- mişti. Fransa, bir kabine buhra-. n bahastna da olsa — âltimir tüt- di. Bütün yük İsviçrenin üstüne yığılıyordu. Tehlike büyüktü. Paranın ya lehinde, ya aleyhin- de karar almak gerekti... Çünkü paranın âkıbetinin bilinmemesi, onun kıymetten düşürülmesin - den daha çok fena idi. Sür'atle halkın reyine müracaat edildi. Ve İsviçre ulusu 426 bin reye karşı 556 bin reyle paranm düşü makta devam etmeğe karar ver- | ! BORSA 5 HAZIRAN ÇARŞAMBA PARALAR 20 Fransız Frangi 20 Liret 20 Belçika Frangı 20 Drahmi 20 İsviçce ir. 20 Leva Florin 20 Çek Kuron Avsturya şilin Mark Pebgr 20 L Fronsuz Prangi İngiliz lirası Dolar Liret Belga * Drahmi Isviçre Prangı va Florin Çekoslovak kuranu Avusturya Pezeta Mark Zloti Pengo Ley Cernoveta İsveç kurona ESHAM Ts Bankası Mü- N. a Hİ Ansdolu ©6 60 » X 100 Şirketihayriye Tramvay Bomonti - Nektar 'Terkes Reji Aslan Çimento Merkez Bankası Osmanlı Bankası Teleton İstihat değirmencilik T. A. $. Di B l Bark merkes ecranesi ISTIKRAZLAR 'Türk Borcu Iı Kupon Kestik eT N Ergani İstikeşsi dabili Samsundan Yapılan ihracat Samsun, (Hususi muhabiri- 25 rülmesini reddetti. Şimdi bu şekil dahilinde vazi- yeti düzeltmek icap etmektedir. Bu, herhalde İsviçre için çok zor olacaktır. Zor olacaktır; fa- kat-hiç olmazsa,'bu işi üzerine alanlar hangi yol üzerinde yürü yeceklerini bileceklerdir. O yol da, sağlam ve altın karşılığı o- lan bir paradır. Mümtaz FAİK INot: Krizi ve onun - sonuçlarile Uğraşmayı kanuna bağlamak için ya geniş hareket imkânı orada dehşetli bir surette kapandı. şeyi bir silâh diye kullanmanın yolunu bulacak. Biz — kralın, krallığın, her şeyden önce mü- barek dinimizin menfeatini göz önüne getirelim. Muhafız böl ğü kumandanlığına kimi müna- Sip görüyorsunuz, monsieur? Attan son derece korkmasına rTağmen M. de Moirod, din ve vatan uğruna bu şerefe katlan- dı. Belediye reisine: “Yüzünü- zü ağartmağa çalışırım!,, dedi. Artık bir kere de iş, yedi yıl ce Fransız prenslerinden biri- nin Verriğres'den geçmesi do- layısiyle kullanılmış üniforma- | ların düzeltilmesine kalmıştı. Saat yedide madame de Rö- nal Vergy'den geldi; çocuklar- la Julien de yanında idi. Salo- nu İiberal partisi bayanları ile dolu buldu; bunlar, partilerin birleşmesi lüzumundan bahse- diyor ve madame — de Rönal'e, KIRMIZI VE SiİYAH prlan teklifin reddini yarm inceleye- ceğiz, STENDHAL sına iltimas etmesini rica edi- yorlardı. İçlerinden biri kocası- nın, bu işe seçilmezse kederin- den iflâs edeceğini söyledi. Ma- dame de Rönal bu kadınları ça- bucak bâşından - savdı. - Zihni pek meşgul gibi gözüküyordu. Madame de Rönal'in, rahatı- nı kaçıran düşüncelerini gizle- mesi Julien'i hayrete rüşürdü, daha çok da kızdırdı. Julien icinden: “Böyle olacağını anl.?- mıştım ya!,, diyordu; evine bir kralın misafir olması luhtıyaı:— lığı, ona aşkımı unutturuveri- yor. Bütün bu gürültü patırdı- dan gözleri kamaşıverdi. _Hele_ bu işler bitsin, asillik fikirleri zihnini bir bulandırıp geçsin, beni yine sever.,, Hayret edilecek şey, madame de Rönal'in bu hali Julien'in miz bildiriyor) — Şehrimizden, ikincikânun 935 ten mayıs $o- nuna kadar beş ay zarfında Av- rupa ve Amer' aya 2,750,000 kilo arpa, 1,600,000 kilo kepek, 245,000 kilo nohut, 200,000 kilo buğday, 70,000 kilo mercimek, 20,000 kilo haşhaş, 29,050 kilo ceviz içi, 37,175 kilo kabuklu ce viz, 5,000 kilo kendir tohumu ve 7,546 yarım sandık yumurta ih- raç edilmiştir. Oyrı:a 1645 ya- rım sandık yumurt. da İ-pan- yaya gönderilmiştir B* sevgisini artırdı. Ev yorgancılarla dolmuştu, Julien madame de Rönal'e bir çift söz söylemek fırsatını kol- ladı ama ele geçiremedi. Ma- dame de Rönal Julien'in odası- na girmiş ve onun elbiseclerin- den birini alarak çıkmıştı; Juli- en onu çıkarken gördü. Yalnız- dılar. Konuşmak - istedi. Ma- dame de Rönal dinlemeden ka- Çıp gitti. — Ben böyle bir kadı- nt sevmekle ne de budalalık edi- yorum, büyüklükler sevdası onu da kocası kadar deli ediyor. Kadmcağız sevgilisinin san- dığından da çok çıldırmıştı: en büyük arzularından biri, gücen- dirmek korkusu ile Julien'e bile söylemedi m büyük arzusu, Julien'i bir günlük olsun o kara setreden başka bir elbise ile görmekti. O kadar saf bir ka- dm için cidden şaşılacak bir be- ceriklilik gösterip önce M. de Moirod'yu, sonra da ilcebay de Maugiron'u, Julien'in de muha- fız bölüğüne alınmasına razı et- miştir; keresteci Sorel'in oğlu, oldukça fabrikatörlerin oğulla- TAN y 5e YENİ NEŞRİYAT İki büyük Kılavuz Lügat kitabı yazmak zanne- dildiği kadar kolay bir iş değil- dir. Yabancı dil kelimelerinin Öz türkçede, öz türkçe bir keli- menin yabancı dilde tam muka- billerini bulmak — dil bahsında büyük bir ihtisas işidir. Fakat iş bununla da bitmiyor. Lügat kitabı yaparken resimlerini seç- mek, eserin baskısına itina et- mek aynı zamanda hem kitap- çılığın, hem de tabiliğin ince - liklerini bilmekle kabil olur, İş- te bu vasıfları şahsında topla- mış ve şimdiye kadar Türk ulu- | sal kütüphanesini birçok fayda- İr eserlerle zenginleştirmiş olan Kanaat Kütüphanesi sahibi 1l- yas, Fransızca - Tü: çe Resim- li Büyük Dil Krlavuzu, Grand Dictionnaire IMustr& Français - Turc namile güzel bir lügat ki- tabı çıkarmıştır. Bu eser mem- lekette büyük bir boşluğu dol- durmaktadır, Birinci cildi neşredilen bu eser 1,500 sahifedir, Içinde iki | bin yedi yüz resim, 80 tablo ve 720 lâtin savıyla tanınmış Türk |büyükleri ve coğrafya isimleri | bulunduğu gibi ayrıca sonunda fransızca gayrı kıyasi fiillerin tasrifleri de vardır. Türkiyede en çok konuşulan yabancı dil fransızcadır. Bu dil için son harf ve dil inkılâbı ile muvazi surette yürümek üzere neşredilen ilk Kanaat Kütüphanesinin Büyük Dil Kılavuzudur. Eser dil işlerinde mütehassıs bir heyet tarafından hazırlan- mıştır, Reşat Nuri Güntekin, lisaniyat saharında salâhiyet ve ihtisası ile tanınmış İsmail Hami Danişment, Adliye Ba- kanlığı Mütercimi Doktor Ali |Suha, ve Muallim Nurullah Ataç'tan müteşekkil olan bu he- | yet muntazam bir metotla çalı- | şarak, memlekette büyük bir boşluğu dolduran bu eseri vü- cuda getirmişlerdir. Bu eserin hususiyetlerinden biri de fransızcada kullaritları kelimelerin hepsini, şive husu- | siyetlerile ıstılahlarını, ilmi ta- birleri ve fransızcaya lâtince ve diğer dillerden geçmiş olan bütün sözleri ve bunların türk- çe karşılıklarını toplamış olma- sıdır. Kanaat Kütüphanesi bu lü- gat kitabından maada memle - ketimizde yine mühim bir boş- luğu doldüran ilmi bir lâgat ki- tabr daha çıkarmıştır. Bu da Hüseyin Daniş'in — fransızca - türkçe hukuki ve medeni lüga- tidir. Bu eser kanunlarda ilmi, içtimal ve hukuki eserlerde, si- yasal söylevler ve konferanslar- da, muahede ve mukavele me- tinlerinde, gündelik gazeteler - de, kitap ve mecmualarda gö- rülen ıstılahları geniş cümleler ve bol misallerle anlatmaktadır. Hukuki ve medeni lüğat, bil- Hassa ilmi tetebbülerde bulun- Mak istiyenler, ecnebi öğ- retmekte olan üniversite tale- rına, beş altı gence tercih edile- rek almacaktı; oysa ki enlafın içinde hiç olmazsa ikisi, dine, krala gadıklık hususunda par- makla gösterilen delikanlılardı. Arabasına şehrin enNzHıel ba- yanlarım bindirip Not atlarına —herkeslere — parmak ısırtmağı tasarlamış pl_ıı_ı M. Valenod o atlarından birini Ju- lien'e, yani dünyada en çok nefret ettiği adama verme; zı oldu. Fakat muhafız böl ne girenlerin hepsinin gök ma- vi renkli, beyaz sırma apoletli lbay uniformaları vardı; kimi- si bunu yedi yıl önce yaptırmış, kimi de bu sefer almıştı. Ma- dame de Rönal yeni bir elbise istiyordu; — Besançon'a adam gönderip uniformayı, kılıcı, şap- kayı, hasılı muhafız bölüğüne girenlere lâzım olan eşyayı ha- zırlatmak için ancak dört günü kalmıştı. İşin en tuhaf tarafı da, Julien'in uniformasını Ver- riğres'de yaptırmağı bir ihti- yatsızlık sayıyordu. Ona da, bütün şehir halkma bir sürpriz yapmak istiyordu, lügat kitabı da | lacakdır. İs: 1 inci iflâs —memurluğundan: Alberta ve Bolato Şaber Şirketi iflâs etmiş ve iflâsı 29-4-935 tarihinde a- çılıp tasfiyenin adi şekilde yapılMma- sına karar — verilmiş - olduğundan : e alacağı olanların ve is- idiasında — bulunanların ala- | tihkak caklarını ve istihkaklarını ilândan bir ay içinde linci iflâs dairesine gelerek kaydettirmeleri ve delillerini (xenet ve defter hulâsaları ve saire) asıl ve- ya musaddak suretlerini tevdi eyle- meleri. 2 — Hilâfmna hareket cezai iyeti müstelzim olmak Üzere müflisin borçlarının aynı müddet i- çinde kendilerini ve borçlarını bildir. meleri, 3 — Müflisin mallarını her ne sıfatla olursa olsun — ellerinde bu- dunduranların o mallar - Üzerindeki hakları mahfuz kalmak - şartile bun- ları aynı müddet içinde daire emrine tevdi etmeleri ve etmezlerse makbul mazeretleri bulunmadıkça cezal me- 8'uliyete uğrayacakları ve ruçkan haklarından mahrum — kalacakları. 4 — 13-6-935 tarihine müsadif per- şembe günü saat 10 da alacaklıların ilk içtimsa gelmeleri ve müflis ile müşterek borçlu olanlar ve kefilleri- nin ve borcunu — tekeffül eden — sair kimselerin toplanmada — bulunmağa hakları olduğu ilân olunur. besi için çok lüzumlu bir eser- dir. Kanaat Kütüphanesi sahibi İlyası bu muvaffakiyetten dola- yı tebrik ederiz. B. V. PERŞEMBE 10 cu sayısı çıktı. Bu sayıda son sad râzam Tevfik paşa hatıralarını anlat- makta devam ediyor. İkdam sahibi Abmet Cevdet ölümünden evvel ne- ler söylemişti? Paris yanıyor! Trab- lus yolunda neler — çektiklerimiz. Nasrettin Hoca İstanbulda. — Ayrıca Ercüment Ekrem, İbrahim Alâettin, Mahmut Yesari'nin yazıları vardır. Siyasal bilgiler |Mülkiye) Her ay muntazaman intişar etmek- te olan Siyasal Bilgiler “Mülkiye” nin 50 İnci sayısı çıkmıştır. Profesör Ali Fuadin, Profesör Gerhard Kesaler'in, profesör Charit Crozat'ın, Macid Gökberk'in» Niyazi Berkes'in, Şükrü Adayın; Profrsür Taksin Ayninin leri” Ve ayın iyasası, kronolojisi »uziları vardır. Mühafız bölüğünün ve gencl oyun hazırlanması işi bittikten sonra belediye reisine uğraşıla- cak başka bir iş çıktı: *** kralr Verriğres'e gelmişken her halde şehirden bir fersah ötede Bray- le-Haut'da, erenlerden Clömen- t'nın türbesini de ziyaret ede- cekti; bunun için bir diniğ alay hazırlamak gerekiyordu. Bu ayinde - birçok rahib bu- lunması arzu ediliyordu, baş- lrca zorluk bundan çıktı; yeni papas M. Maslon, her ne ya- pıp yapıp M. Chölan'ın gelme- sine engel çıkarmak - istiyordu. M. de Rönal bunun - bir ihtiyat sızlık olacağını tekrar tekrar leri sürdü isedekâr etmedi. Atalarr uzun zaman oraların ge- nel ilbaylığını etmiş olan M. le Marguis de la Mole de, *** kra- lmna refakate memur - edilmişti. O, papas Ch&lan'ı otuz yıldır ta- murdr. Verriğrres'e gelir gelmez herhalde onu soracaktı; onun işinden — çıkarıldığını, gözden düştüğünü öğrenincede, maiye- tindeki bütün alayla onun kü- çük evine ziyarete gitmesi pek Beyoğlu Tahsil Müdürlüğünden: Kasımpaşada Gazi Hasan Paşa mahallesinde 180,000 lira mukabilinde ipotekli muhtelif sayılı Un Değirmeni 111,118 lira 84 kuruş vergi borcundan dolayı alât ve edevatile birlikde maa müştemilât icra ve iflâs kanunu- nun 125 inci maddesi mucibince ipotekle Talip olanların yüzde 7,5 depozito akçelerile birlikde 27-6-935 tarihine müsadif Perşembe günü saat 15 den sonra Beyoğlu Kaymakamlığında müteşekkil İdare He- yetine müracaatları. (3115) ——— Istanbul Har'ci Askeri Kıtaatı ilânları 6-6-035 Baloya Dans etmek için gidersini: Bu; pek tabii ve doğrudur. Fakat.. İki dans yaptıktan sonra oturmak metburiyetinde kalır ve artık hiç kalkmak istemezsiniz. Çünkü; ayakla fınız şişmiş, iztırap vermektedir. Naâ- gırlarınız, sizi rahat bırakmadığından müteessir olur ve suvareniz heba o- larak keyfiniz bozulur. Bütün bu we tıraplara mahal bırakmamak — için RADYO SALTS banyosunu yapmmız. Bu şifabahş tuzla yapacağınız ayak banyoları sayesinde beklediğiniz te- daviyi bulacak, sancı ve şişkinlik 2a- il olacaktır. Bilhassa nasırlarınızı © derece yumuşatır. ki tırnak ucile he- men kökünden söküp atabilirsiniz. Her eczahanede satılır. birlikte satı- Alpulludaki alay için 36000 kilo sığır eti 80,000 kilo un kapalı zarfla eksilt- > meye konulmuşdur. Sığır etinin ilk peyi 600 unun 700 liradır. İhaleleri 21 Ha ziran 935 cuma günü 16, 18 dedir. İsteklilerin Vize Sa- tınalma Ko. na gelmeleri. (2) (3084) —a eee İstanbul 4 üncü icra memurluğun- dan : Yeminli ebli vukuf tarafından temamıma (1725) bin yedi yüz yirmi beş İira kıymet kesilen, — Kartalbaşı büyük yalısında eski senedi biribiri- ne maklub 505-9 ve 1508-8 numara- — h evvelce tarla iken şimdi bostan o- darak kullanılan içinde incir ve dud ağaçlarını havi — (8500) metre mü- rabaa alanında ki bostanın üçde bir — hissesi dairemizce açık attırmaya ç- karılmış olub şartnamesi 1-7-035 gün Temecinden itibaren divanhaneye asır darak 11-7:935 günlemecine rastlar — yan perşembe günü dairemizde satı- -— lacakdır. Artırmaya girmek için yüz- de 25 teminat akçesi alınır. Birik- miş vergi belediye — resimleri ve va- kıf icare müşteriye aittir. Artırmada takdir edilen — kıymetin bulunması şart olub aksi halde ikinci arırmaya kalacaktır.929 tarihli kanımun 119un cu maddesi mucibince ipotek sahibi alacaklılarla diğer alâkadarlarır ** irtifak hakkı sahiblerinin ><Xf! men- kul üzerindeki hatsTnı, hususile faiz ve masar's dair bulunan iddea- Jarını mö-set evraklarile birlikde yir- mi sun içinde dairemize - bildirilme- yeridâzemder. Aksi halde hakları tapu sicilile sabit olmadıkça paranın pay- Joşmasından hariç kalırlar. Daha ge- niş — bilgi —edinmesi isteyenlerin 934-4275 dosya numarasile dairemize müracaatları ilân olunur. (12143) — Ğ — »y >r 21 o1 AY W 00 < Ö Y AO N O mümkündü. Bu da çok ağır bir tokad olurdu! . Abb& Maslon cevab olarak : — M. Ch&lan bu ayinde gö- zükürse burada da,Besançon'da da haysiyetim bir paralık olur, diyordu. Aramıza bir de jansö- niste mi alacağız ? ç — Siz ne derseniz diyin, azi* zim Abbe, ben Verriers idare - sini M. dela Mole'dan hakaret görmek — tehlikesine düşüre- mem. Siz onu tanımazsınız; Sâ* rayda hükümete, ananelere Ssa” dık bir adamdır. ama buradâ: taşrada, hemen müstelzi, hef kesi yeren, herkesi sıkıntıya düşürmekten kaçınmıyan, "r-f çimsiz bir adam oluverir. — Sıf gönül eğlendirmek için, bizi li beraller yanında kepaze edive" recek bir adamdır. Abbâ Maslon'un kibri, bele, diye reisinin artık cesaret hali alan korkusu karşısında ıl'lhllî’bı cumartesi aksamı eğildi. Âl Châlan'a, yaşı ve hastalı! 1 TARTATAĞ —