13 Mayıs 1935 Tarihli Tan Gazetesi Sayfa 12

-— Balkan Konferansının İkinci Günü (Başı 1 öncide) dür murahhasları konuşturmak üzere muhabirlerin icat ettikle- ri bütün hileler boşa gitti. Gü- lerek dilsizler gibi giriyorlar, yine gülerek dilsizler gibi çıkıp gidiyorlar şu Balkan hariciye vekilleri... Adet savmağa mah - sus resmi tebliği bile en son celseye bıraktılar. Yalnız ilk günü çıkarken M. Titülesku bü- tün muhabirlere sudan üç beş Salâhiyettar olanların ağızla- Tı böyle sımsıkı kapanınca, mu- habirler gazetelerini doyurmak üzere bir usul buldular, Balkan asları içerde müzakere ken, dış salonlarda da a muhabirlerinin topunun rakile acayipbir Balkan konferansı kuruldu. Her mille- tin lisanından konuşularak len havadisler, tahminler dış n konferansının n esas teşkil ediyor: Her çıkan bir tahr bir tefsir di- ğer grup mat e dünyanın her köşesine yetiştiriliyor. Mu- habirler arasında en talihlisi be- nim galiba... Dış Bakanımız kere insafa gelerek bana şeyler söyledi. Be la hemen yeti: dim... Muhabirlerin Balkan mesele- sile Avrupa meselelerini karış- tırış tarzlarından mensup - ol- ukları milletlerin bharici siya - setteki arzularını, müşküllerini, kuşkularini umumi vaziyeti kav amış biri için pek güç değildir. Bir Avusturyalıya sorarsan, milletinin bugünkü — gayesini Balkan konseyinin en doğru malümatı gibi söyle verir: — Habsburg'ların ine ve tekrar silâhlanmamıza Bal. kan antantı razı olacakmış... ir Macar böyle cevap yetiş- ir — Cenevre andlaşmasının hudutlara ait bazı ahkâmda ilerde tadilât yapmağı yan 19 unc maddesinin şartile, Roma muahedelerin tadilini ortaya at- cağımız şeklinde Venedik feransında ileri sürdüğümüz noktai nazar Balkan murahhas- ları tarafından çok müsait te- lâkki edilmiştir. Fransız gazetecileri, — Paul Boncour'un bu ara Bükreşte bu- lunmasmdan ve onun şerefine Hariciyede verilen ziyafette Ti- ı'nun söylediği nutuktan bazı cümleleri Fransız siyaseti namımna yapılmış kat'i bir vait şeklinde telsir ederek Fransız Ankara, 12 (Hususi muhabiri bildiriyor) — Cumuriyet yı bir taraftan Parti işleri üze - nde mühi! görüşmeler ya - parken, öbür tarafta:- yurd işle- rinin birer birer münakaşasına ve faydalı kararalara yol açıyor. Dilek komisyonu gece yarıları- na kadar devam eden toplantı - larında memleketin her yanın- dan büyük kurultaya bildiril dilekler üzerinde çalışıyor. Ba- kanlar bu toplantılarda bul rak kendi bakanlıklarını alâ dar eden işler üzerinde - izahat | veriyorlar, olanı, olacağı anlatı- de telefon- | le anlattı: konferansında | | ni programın | siyasetinin yeni bir zaferini | gözbebeklerinde güldürüyorlar. Son zamanda İtalya ile bazı esaslarda anlaşmış olan Fran- sız siyasetinin Balkan devletle- ü kendi emniyetlerini tam iklâl içinde halletmeleri - ne kadar tesir edebileceğini hiç sul etmiyen Yugoslav mes- lektaşlarla Romanya Hariciye Vekilinin nutkundan bazılarının kendilerine göre çıkardıkları manaları bir de biz kendimize göre araştırırken şu parçalar üstünde uzun uzun durduğumuz halde Balkan hükümetleri na- mına verilmiş manevi bir vait manasını dahi çıkaramıyor. ve tefsirlere heveslenenlerin hava- dis yokluğunda gazetecilik yap- mak istediklerini anlıyoruz. Balkan Konseyi Reisi ve Ro- manya Hariciye Nazırı M. Ti- tülesku'nun Paul Boncour şere- | fine Hariciyede verilen ziyafet- te söylediği nutuktan Balkanla- rı alâkadar edebilecek kısımlar: “Hiç ayırmamak, daima birleş- tirmek”..İşte Fransız siyaseti - nin tarzı hareketi.. Fakat ara- mızda ayrılamıyacak halde bu- Junduğumuzu söylemekle di- ğgerlerinden ayrılacağımızı kat- iyyen söylemek istemiyoruz. Bilâkis, herhansi bir taraft.n gösterilecek yaklaşma arzuları bizleri doğruda kadar eden bir harckettir. İşte bunun için, son zamanlaraazı Fransız harici siyasetinin — iki mühim noktasını yapan Fran- yorlar, Kurultay dinlatıyorlar, ırultaya gelen Par- ti mümessillerinin yurd işlerini bilmekte ve anlamakta ve mu - İ in derdlerini ve davala - faada — gözsterdikleri siyet ve alâka takdir uyan üyelerini ay Dün gece dilek komisyonun- da Ekonomi Bakanı Celâl Ba - yar komisyon ve kurultay üye- leri önünde Ekonomi işlerine da yanan dilekler üzerinde dört sa- at konuştu. Ve bahisleri sanayi plânlarından başlayarak, kredi, deniz nakliye , ihracat işleri, u- cuzlatılacak istihlâk maddele - ri, İş kanunları gibi ana mese- lelerin yanında iknci derecede işlere kadar götürdü. Hüküme- tin önümüzdeki sene ikinci beş senelik sanayi programını hazır layacağını müjdeleyen Celâl Ba | yar'bu programın esaslarmı şöy rimizi asyon meselesi ye- ehemmiyetli iki maddesi olacaktır. Yağların tas fiyesi, deri sanayii gibi ana sa - nayiden doğacak sanayie de | S ON BAKANLAR Halk Partisinin büyük kurulta- | | yetlerin işletmek | * DAK programda yer verilecektir. E - lektrifikasyon için su ve kömür kuvvetlerini tetkik ettiriyoruz. Memleketi 8, 10 mıntakaya a - yırdık. Bu mıntakalarda santral ler vücude getirmeği düşünü - yoruz, Memleketimizde madencilik bu günkü şeklinde tamamen spe külâsyon mevzuudur. Bazı ki seler maden almışla: Mak - sad ve gayeleri onları devir ve komisyon almaktır. Bugün içinde bulunduğumuz tem yüz zü kızartacak bir sistemdir. Madenleri ya devlet, ya memleket çocuklarr işletir. Halbuki bizde bugün madenle rin mühim bir kısmı ecnebiler elindedir. Önlar da teknik bir tarzda çalışmıyorlar. © sermayenin m haki- ki menfaatine intibak etmesi lâ zımdır. Madenler işini faydalı bir hale sokacağız. Bir maden bankası vücude getireceğiz. Ma- denlerimiz spekülâtörlerin elin- de oyuncak olmaktan kürtarıla- caktır. Elektrifikasyon işlerini ayni bankaya vereceğiz. Bugün Bakanlığın bünyesin - de maden işlerile uğraşan bi büro vardır. Bu büroyu, şah yeti mâneviye vererek, genişi mek kararındayız.,, Fabrikalar Bundan sonra yeni fabrikala- rın hududları dahilinde kurul - masını temenni eden bazı vilü - mümessillerine: “Bu yerleri seçmekte bizi serbest br. rakmanızı bilhassa rica edece ğim,, diyen Celâl Bayar Bakan- lığın vapur tarifelerini indirmek işi üzerinde olduğunu söylemiş €t | ve Mudanya ile Bandırma gibi nisbeten küçük hatlara tahsis e- A N K A İZAHAT VERDİLER Celâl Bayar'ın Müjdesi:“ikinci 5 Senelik Sanayi Programı Hazırlanıyor,, Celâl Bayar Ekonomi İşleri Ve Dilekler Üzerinde Kurultay Üyeleri Önünde 4 Saat Konuştu dilmek üzere yeni küçük vapur- lar ısmarlanacağını, Vapurcu - luk tinin de mevcud vapur- larını satarak yerine yenilerini almak kararında bulunduğunu ve bu hususta şirketin hüküme- te yaptığı teklifin tetkik edildi- ğini ilâve etmiştir. Bu sırada Çeşme mümessi - li Ekonomi Bakanına şu ricada bulunmuştur: — “Saym Bakan Çeşmeye son zamanlarda zarar ediliyor diye artık vapur uğramıyor, De- nizyolları idaresinin vapurları eyda iki defa olsun uğrayacak olursa çok sevineceğiz. Çocuk - larımız sahil çocukları olduğu halde vapur nedir bilmiyorlar.,, Ekonomi Bakanı temenninin tetkik edileceğini söyliyerek sö zünü yakında toplanacak olan Ticaret odaları kongresine inti- kal ettirdi. Ve bundan böyle; arzuya göre Ticaret odası açıp kapamantı önüne geçileceğini ve bu meselenin koöngrede bir prensibe bağlanmak üzere gö - tTüşüleceğini ifade etti. Celâl Bayar, şekerin ucuzla - tılması meselesinde ise: “Tetkikat ilerlemiştir. Kamu- tay yaz tatiline girmeden evvel kanun İâyihasını getireceğiz. Şekeri ucuzlatacağız.,, vaadinde bulundu. Ve İş kanununun Ka - mutayın bu toplantısında çıka - mıyacağını, fakat 1935 senesi zarfında Kamutayda görüşüle - rek çıkarılacağını, Ölçüler ka - nuhnunda tatbikatta görülen ba- zı zorlukları giderecek değişik. liğin yapılması için Kamutaya teklif yapılacağını, yumurta ih- racının takyidata tâbi tutulaca- ğını, bu husustaki esasların ha- zırlandığını söyledi. Celâl Bayarın dileklere ver - diği cevaplara sürekli alkışlar - la teşekkür edildi. Ali Çeti.nkaya Yüzden Fazla Dileğe Ayrı Ayrı Cevaplar Verdi, Alkışlandı |Kadınlardanda yol parası alınması istendi Ankara, 12 (Hususi muhabi- rimiz bildiriyor) — Komisyo- nuün bu sabalki - toplantısında Bayındırlık bakanı Ali Çetin- kayayı dinledi. Kısa bir zaman zarfında Bakanlıktaki muvaffak | işlerile ulusun takdirlerini kaza- nan Bakan, demir yolları ve li« man, yol ve köprü — işleri, su e- lektrik ve kurutma ile posta tel- | graf ve telefon işleri etrafında toplanan yüzden fazla dileğe ay rı çayrı dokundu. Demir yoluna bağlanmasınmı istiyen şehirlerin sız - Soviyet ve Fransız - İtalyan takarrübünü samimi bir sevinç- le selâmlıyoruz. Fransız - İtalyan yaklaşma - sına gelince; bu takarrüp beni Romanyalı ve Avrupalr olarak hak larak cok memnunum, hususiyeti olan vicdani ruhakemeye nihayet ver- miş olan bu iki lâtinlik arasın- daki anlaşamamazlık idi. Bir Avrupalı olarak ta; bu yaklaşmanın Merkezi -Avrupa ve Danüb paktı arasından bir barısma açması itibarile sevini - yorum.,, Bu akşamki celseden sonra Balkan konferansının daha iki gün devam etmesi ve son celse- de nihaf bir tebliğin neşredil- mesi bekleniyor. Yugoslav Baş- vekili M. Yevtiç Belgrad'a dö- necektir. Önun yerine Yugos- lavya delegesi olarak Hariciye Müsteşarı M. Puriç müzakerata iştirak edecektir. Eşref ŞEFİK | fade edeceğiz. Vaziyeti katen sevindiriyor. Roman- | dileklerine Ali Çetinkaya: İ — “Demir yolu inşaatına ma- | H imkânlar nisbetinde büyük bir gayretle devam ediyoruz. En kısa bir zamanda Erzuruma var mak emelimizdir. Bu arada di.- ğer bir çok temennileri yerine getirmek kolay değildir. Ancak hatlara yakm yerleri gosa veya asfaltla demir yoluna bağlama- ğı ve münakalâtı otobüsle te- min etmeği prensip olarak ka - bul ettik. Bu cümleden olarak Turhalı Tokada bir şose ile bağ- lamak istiyoruz. Yalnız Adapa zarından Düzceye ve oradan Bo luya bir hat yapmağı düşünüyo- ruz. Bunun için demir yolları te- kalit sandığının parasından isti tetkik ettiriyoruz. Bu suretle sandığın parası da işler bir hale konmuş olacaktır.,, dedi. Limanların yapılması işinde Bayındırlık bakanı hükümetin düşüncesini şöyle anlattı: — “Limanları istikraz yolile yaptırmak — istemiyoruz. Takip edilen siyaset mümkün olduğu kadar bütceden iktisat ederek kendi paramızla bunları yap- maktır,,, Demir yollarda tatbik edilen tenzilâtir tarifeden idarenin bü- yük fayda gördüğünü, hasılâtın 2,5 milyon lira kadar arttığını da söyleyen Ali Çetinka: mit - İstanbul arasında tenzilât. İt tarife tatbiki temennisine mu- vafakat cevabı vermiştir. Yol parası ve kadınlar li işlerin görüşülmesine devam olunurken bilhassa yol parası meselesi hararetli müzakerelere mevzu teşkil etti. Evvelâ mükellef ameleye ve- rilen yol kısmını ailesi efradile yapmasına müsaade edilmesi hakkında Bolunün dileği, onla- rın kadın ve çocuklarının böyle ağır işlerde çalıştırmalarının doğru olamıyacağı düşüncesile dilekler arasından çıkarıldı. Bu dilek komisyonda bulunan bayan üyeleri epey sinirlendir- di. Bundan sonra İzmir mümes- | sillerinden biri “ameli mükelle- fe,, usulünün — kaldırılmasını, yol tarafından Bayındırlık Ba- kanlığına ayrılan hissenin vilâ- yetlere bırakılmasını, ayda en aşağı 20 lira kazancı olan kadın- lardan da yol parası alınmasının bir esasa bağlanmasını teklif et- ti. Bu teklif münakaşalı müzake relere vesile oldu. Kadınlardan yol parası alınması teklifi etra- fında şu mütalealar sürüldü: “Kadınlardan yol parası alı - nacak olursa kayıtsız ve şartsız almmalıdır. Kazanan kadın, ka- zanmıyan kadın diye bir ayrılık olmaz, Bu takdirde de kazancı olmıyan kadınım yol parasını yine kocası verecek, erkeğe yük lenen mükellefiyet ağırlaşacak - tır. Yol parasını vermiyen ka- dınları ise yolda çalıştırmak ha- zin olmaz mı?,, Bayındırlık bakanlığına veri- Bayındırlık bakanlığı ile ilgi- | len hissenin vilâyetlere bırakıl. | naka ması teklifine Çetinkaya güzel cevaplar verdi, ve bu paraları Bakanlığa vermiyen vilâyetler için tedbir almmak üzere oldu- ğunu işaret ederek, bir kanunla ita emirlerinin bu paraları ta - zammun ile mükellef tutulaca - gını söyledi. Bayımdırlık bakanlığı ile alâ- kalı diğer dilekler üzerinde gö rüşmeler bitince, Kocaeli mü- messili bulunan İIzmit belediye reisi müessir bir sesle ve değer- li bir talâkatla Çetinkayadan şu temennide bulundu; “İzmit civarında bir bataklık vardır. İzmit bu belâdan bugü - ne kadar kurtulamamıştır. Şeh rimiz coğrafya kitaplarma bu izden sıtmalı diye girmiştir. Bunu yapmak bizim mali kud - retimizin üstündedir. İzmitliler bir baba tanıdıkları siz Çetin- kayadan hayatımıza kasdeden bu düşmanı öldürmesini istiyo- ruz.,, Bu temenniye yardım etmek vadinde bulunan Ali Çetinkaya, toplantı sonunda, kıymetli iza - hatından dolayı komisyon baş- kanı Mümtaz Öçmen teşekkür etmiş ve Bayındırlık Bakanı şid detle alkışlanmıştır. Hakkında gösterilen teveccüh ve takdir karşısında Ali Çetink-ya gözle- ri dolarak şu sözleri söylemiş tir: — “Beni çok mütehassis et - tiniz. Eşsiz Önder Atatürkün emrinde ve İnönüye daima sa - dik kalarak yurt için, ulus için ölünceye kadar çalışacağım,,. Dilekler Ankara, 12 (Hususi muhabi- rirmiz bildiriyor) — Parti kurul- tayının — dilek komisyonunda memleketin ihtiyaçları etrafın - da konuşmalar olmuştur. Müza- kerelerde Bakanların çoğu ha - zar bulunmuştur. Dileklerin en çoğu ile Finans Hakanlığı alâ- kadar olduğundan, Bakan sor - gulara icab eden cevabları ver miştir. Komisyonda hayvanlar vergisinde tenzilât yapılması lâ zımgeldiği noktasında durul - muştur. Bu hususta Finans Ba- kanı- hükümet-namına-beyanat- ta bulunarak hayvanlar vergisin de gelecek sene tatbik edilmek üzere tenzilât yapılacağını söy- lemiştir. Tuz fiyatlartüzerinde de mü- alar olmuştur. Tuzun bu sene ucuzlatılacağı anlaşılmak- tadır, Petrol ve mazot fiyatla - rının indirilmesi için de istekler gösterilmiştir. Program, nizamname Ankara, 12 (Hususi muhabiri miz bildiriyor) — Kurultay u - mumi heyetine dağılan prog - ram ve nizamname komisyonu raporunda ezcümle deniliyor ki: “Programda bütün sıyasal ve sosyal ve ekonomik esaslar 'Tünk devriminin üzel demliğine uygun vasıflar çerçevesi içinde büyük bir dikkat ve kavrayışla birleştirilmiştir. Çağımızda gözönünde tutul - ması ve yerine getitilmesi za - ruri olan bütün ihtiyaçlara do - kunulmuş, partinin umde olarak kabul ettiği şeylerin ulusun ru- hunda ve yurdun içinde yerleş- | mesi için bütün kuvvetlerin işe sarılmaları esası kurulmuştur.,, Raporda nizamname taslağın | dan da şöyle bahsedilmektedir: “Nizamfamenin genel varlı - gı Parti kurumunun ana ihtiyaç larına lâzımgelen cevabı ver - mekle beraber Parti bağlılığına kuvvet verecek maddelerle Par- ti disiplinini kuvvetlendiren ve bir Parti üyesi olmanın ne ol - duğunu çerçeveleyen esaslarla sağlamlaştırılmış, tatbik nokta- sından daha kolay, daha toplu bir hale getirilmiştir.,, Kültür Bakanı dün gece dinlendi Ankara, 12 (Hususit muhabi- rimiz bildiriyor) — Dilek komis yonu bu geceki toplantısında Kültür Bakanı Abidin Özmeni dinledi. Komisyonun yarmki toplantısında Ziraat bankasile ilgili dilekler görüşülecek, ko - misyon çalışmalarını tamamla - yacaktır. — 1$8.5-935 aA AM SAA KURULTAY BiLDiRiGİi Ankara, 12 (AA.)— CH Partisi büyük kurultayı bildiri- Bi: C, H. Partisi büyük kurultayi bugün saat 15 de Asbaşkan Rem- danın başkanlığında toplanmış ve hesab komisyonunun daha önce dağıtılan raporu okunmuş- tur. Raporda bütün delterlerin ve harcama belgelerinin çok düzgün ve her harc-manın he - sap tüzlüğüne tam (aygun bir şekilde yapıldığı genel başkan- lık divanınca kurulan kontrol kurulununı dört ayda bir he sab işlerini incelemiş olaukları, bütçe dışında hiç bir harcama ol madığı, hesab işlerinde görülen düzgünlüğün övüme değer ol - duğu söylendikten sonra Parti- nin parasının derin bir kıskanç- lıkla ancak hakiki ve zorağ ihti- yaçlara harcanmış ve her yıl bu sonuncün, partimizin her a - landa olduğu gibi, pare işlerin « de de ergeni ve düzenini göster- miş olduğu yazılıyor. Rapor o - kunduktan sonra raportör Da- mar Arıkoğlu kürsüye gelerek her bakımdan düzgüu olan he - saplar hakkında genel kurulun istiyeceği izahlara karşılık ver» meğe hazır olduğunu söylemiş- tir. Genel kurul raporu oybirliği ile kabul etmiştir. Bundan son- ra yurdun her yanından kurulta ya gelen yüzlerce telgraf okun- müuştur, Dil devrimini özel bir ö- nemle kovalayan Parti yeni program taslağını öz türkçe o -; larak bastırmış ve dünkü top - , lantıda komisyonun raporu ile, birlikte Üüyelere — dağıtmıştır. Programın üzerinde üyelerin ça lışmalarına zaman ve kurulta «, yın çoğunluğunun, konuşmala - rıma büyük bir ilgi ile katıldığı dilek komisyonunda bulunmala. rına imkân vermek üzere Baş « kan toplantıyı 13 Mayıs pazar« tesiye bırakmıştır. Dilek komisyonu, bugün gece Bçe kadar çalışmış, ökonomi di- lekleri üzerinde konuşmuştur. Ru sahah da Rayındırlık içleri * üzerinde çalışan komnisyon ge « nel kurul toplantısından sonra iç işler dileklerine geçmiş ve toplantısı gece geç vakte kadar ürmüştür. Komisyon yarın da öğleye kadar çalışacaktır. Öğ « leden sonra genel kurulda prog ram ve tüzük'ün görüşülmesi « ne başlanacaktır. Bundan sonra her gün toplanacak olan büyük kurultay geregirse geceli gün « düzlü toplantılarına devam ede- cektir. Türk - Yunan Ekonomi Müzakereleri (Husust muhabiri- m z bildiriyor | Atina, 12 Yeni Finans Bakanı Pesmaz- oğlu, bana şu beyanatta bulun- du: “Tabit halin avdet ettiği lenebilir. Tabii halin avdeti nomik muarnelelerin tekrar baş- layıp canlanması için temelli bir şarttır. Türkiye ve Yunanis- tan arasında muallâkta kalan meselelerin halli için seçimler - den sonra, çalışmaya tekrar başlıyabileceğimi ümid ederim, Fikret Adil Habeş işleri Endişe veriyor Londra, 12 (A.A.) — Obser- ver gazetesi, İtalyanın Habeşı$” tana karşı güttüğü siyasa yüzül den gerek yabancı ülkelerde VE gerek hattâ Italyada hüküm sü* ren endişelerden bahsedıyor. Roma, 12 (A.A.,) — Habe$ hükümeti, geçen ikinci teşrin &* yında Gondarda çıkan hâdise * den yana suçlu olan yerlileri sa” lrvermiştir. ğ Bu hâdise şırasında, belediy? lis âmiri ile maiyeti Gondâf talya konsolosuna sataşmış “ lardı.