28 Nisan 1935 Tarihli Tan Gazetesi Sayfa 3

TTARSN ——— 28.4.9036 KRONIK | g$ —— l:ı— A !Buyükhavadis gazetecileri. ğğg ( | SÖT | e BAAT O burün B omuz terdikleri gayret ve yenilik, doğrusu, herkesi hayran ede - cek derecededir. Vakıâ, Türk gazeteleri bir kaç yıldanberi yapraklarını çoğaltmakla, re- simlerini arttırmakla Avrupa Bez ve Kâğıd Fabrikaları Kayseri bez fabrikası 1 termmuzda kâğıd fabrikası 1 eylülde işleyecek Anfara, 27 (Hususi muhabirimiz bildiriyor) — Beş senelik sa- nayi Pro,"mmfnm neticesi olarak Kayseri bez fabrikası 1 tem- muzda, İzmit kâğıt fabrikası da | eylülde faaliyete geçecektir. Nazilli mensucat fabrikası inşaatına mayısta başlanacaktır. Bu fabrika 937 senesi başında işe başlamış olacaktır. Sumer Bank, kendir sanayii için Rusyadan bir mütehassıs getl.rmektedır. Bu Mütehassıs yakında memleketimize gelerek tthl!(ltm? ha;lı_y_ı. caktır. Sumer Bank, İç Anadoluda da çimento fabrikası inşası için tetkikat yaptırmaktadır. 960 Bütçe müzakereleri başlıyor ; i muhabirimiz bildiriyor) — Bütçe encüme- nimaâîk(iî:::ıeıinden itibaren 935 btğtçuinğn tetkikine başlayacaktır. İlk celsede Maliye Bakanı encümene-izahat vere- cektir. Bütçe üzerindeki tetkikat mayısın ukmn_e kıdı!-_ bitiri- lecek, mayısın on beşinden itibaren heyeti umumiyede bütçenin Müzakeresine başlanacaktır. o a 6 Dış işler Bakanı izahat verdi ! Ankara, 27 (Hususi muhabirimiz bildiriyor) — Bakanlar He- yeti bugün öğleden sonra İsmet İnönünün Başkanlığında top - |A #ulusal kadınlarkongr landı. Toplantıda Dış İşler Bakanı Bay Tevfik Rüştü Arasın Ce- | gi üyeleri Ankarada İsmet evre seyahati etrafında izahat vzrdisiıulıphyor. İnönü Kız Enstitüsünde 6 tetkikler yapıyorlar Romanya ve Yunanistanla Ticaret Anlaşmaları Romanya malları bedellerinin blokla tutulmasına karar verildi Ankara, 27 (Hususf muhabi- | liralık ithalât imkânı vermekte, rimiz bildiriyor) — Baikan kon- | bu yüzde altmış lira için iktiza seyi münasebetile Ankaraya ge- | eden serbest dövizi de, serbest len Romen heyeti Türkiye- Ro- | piyasadan almak,. yani yüksek manya arasında mevcut ticari | kurlar ödemek mecburiyeti kar. anlaşmanın Türkiyece tadile | şısında kalmaktadir. muhtaç görülen kısımlarını mü- Romanya ile çalışan Türk ge- zakere etmek üzere Ankarada | micilerin ve ticaret yapan Türk tüccarm hükümet merkezlini. şey yapmamışlardır. Fakat o yol, çok masraflı ve çok pahalı bir yoldur. Avrupa ve Amerika gazete - leri o yolu açtıkları zaman kar- şılarında okumayı seven mil - yonlarca halk ve gazete ilânla- rının faydasını bildikleri için gazetenin masrafına yardım e- decek binlerce tüccar vardı. Onlar her sayıdan yüz binlerce, milyonlarca satmağı hesap e - debilirlerdi. Halbuki Türk gazeteleri ye- ni yazının yapılmasına yardım etmek icin, o kadar masraf et - meği gözlerine aldırdıkları va- kit karşılarında, eski yazının ve eski dilimizin güçlüğünden dolayı okumağa alışamaınış, hattâ okumaktan çekinen hir halk arasında sayıları pek az o- kuyuculardan başka bir şey yok a. Masrafa vardım - edecek i- lânlara gelince, tüccarlarımızın bir çoğu hâlâ, gazeteye ilân vermesi tavsiye edildiği vakit: — Gazetelerin yazdığma kim se inanmaz. Sizin yapraklarını- zı doldurmağa ihtiyacınız var - sa yalan havadis arayınız! Diye cevap veren meshur tüccarın kafasında idi, Tan gazetesinin, önceki adı- le göstermiş olduğu o kadar gayretlerden sonra, Avrupa ve Amerika gazetelerile omuz ö - püşecek dereceye varmak için katlandığı fedakârlığı Türk o- kuyucuları elbette takdir ede - cekler ve bu gazeteyi okuma * nn kendi faydalarına uygun olacağını şüphesiz — anlayacak- lardır. Garzete ilk icat edi —man küçük boyda havadis vap- rağı olarak meydana çıkmıştı. Fıkı_ t sonradan her ülkenin po- litikacıları gazetelerin kendi iş- lerine yaradığını anladıkların - dan her yerde gazetelerin he- men hepsi onların ellerine düş- müş ve bir politika vasrtası ol- muştu. Gazeteler sıyasal yazı - larla dolarlardı. Havadis kıs- mına az yer bırakılırdı. Onun için gazetelerin yenileşmek i - çin gösterdikleri gayrete rağ - ——— .1" Hukuk fakü!tesinde imtihanlar ne günü? Hukuk fakültesi imtihanları i- çin proğram hazırlanmıştır. 9 mayısta ikinci sınıf Roma hu - kukundan ; üçüncü sınıf 11 ma - yısta istatistikten imtihan ola - caklardır. İmtihanlarda muvaffak olama yanlar haziranda tekrar - şifahi imtihana tâbi olacaklardır. Mu- vaffak olamayanlar eylülde tek- rar girebileceklerdir. Romanyadan gelenler Bükreşte çıkan Realitata ga - zetesi müdürü Kostantenis'in başkanlığında bugün Romanva- dan şehrimize yüzelli Romen ge lecektir.Bundan başka üç yüz ki şilik ikinci bir kafile ile Türk- Romen dostluk cemiyeti üyele- rinden bir kaçı da bugün gele - ceklerdir. Misafir Romenler pas kalya yortusunu şehrimizde ge- Merkez bankası Umumiheyeti Ankara, 27 (Hususi muhabi- rimiz bildiriyor) — Türkiye Cümhuriyet Merkez Bankasımın fevkalâde umumi heyeti yarın toplanacaktır. Bankanın idare meclisi raporunda umumi! heye - te esas nizamnamesinin 32 inci maddesinin muaddel E fıkrası- na bir fıkranın ilâvesi teklif edi- Tiyori —— lübaladaki bi Bundan başka banka Hissö ses netlerinin ferağ muamelesinin basitleştirilmesi maksadile esas Remanya N da mevcut anlaşmanın 6 ayda bir hesaplaşma esasma bağlı olduğu malümdur. Bu kayde ve hesaplaşma neticelerinin Ro - Mmanya İlehine bir milyon 200 bin lira kadar fark göstermiş olmasına rağmen, Romanya hü kümeti Türk ihracatı için an - Taşma mucibince ipkasına meç- bur olduğu serbest döviz tedi- yatmı kesmiş ve buna karşılık tarafımızdan da Romanyadan gelen mallar bedelleri ödenil - Miyerek bloke edilmeğe başlan- m;omınyıdı son yılbaşımndan- beri tatbik edilen kanuna göre Rormnanya kendisinden 100 lira- lık ihracat yapan memlekete 60 Kültür Bakanlığında Yeni müdürlükler ” “Ankara, 27 (Hususi muhabi- rimiz bildiriyor) — Maarif Ba - kanlığınca evvelce hazırlanan teşkilât lâyihası bütçe encüme - ninde müzakere ve kabul edilmiş tir. Yakında bu lâyiha heyeti u- Mumiyede müzakere olunacak - tır, ikesilmemiştir. Hâlâ da bu grup 'bu şikâyetleri teyit için Anka - rada bulunuyor. Romanya ile de, diğer mem- leketlerle olduğu gibi, bir kle- ring anlaşması şekli mevzuu bahistir. Bu çekil tahakkuk e - dinceye kadar Romanyadan ge- len mallar bedellerinin bloke Bu değişikliğe göre, devir ve ferağ olunan ve yahut intikal e- den hisse senetlerinin arkaları: na, keyfiyeti ferağ veya intikal ile yeni sahibinin ismi yazıla - rak salâhiyettar imzalar atıl - mak suretile, muamele ikmal e- dilecektir. Bundan sonra senet- lerin tetkikine lüzum kalmıya - Atatürk'ün söylevi 9 mayısta Ankarada toplana- cak Cümhuriyet Halk partisi ge- nel kongresine hazırlık olmak üzere İstanbul — merkezinde de dün bir toplantı yapılmıştır.Kon grede Atatürk tarafından söyle necek tarihi söylevin şehrimiz - de de radyo ile dinlenilmesi için tertibat alımacaktır. Lise hocaları da Çağırılıyor 1936 da Berlinde toplanacak 11 inci Olimpiyat oyunlarına. O limpiyat komitesi, beden terbi - yesi hocalarını da çağırmıştır. Olimpiyada iştirak edecek Türk sporcularından başka, lise be - den terbiyesi muallimlerinin de iştirak edip etmiyeceği henüz belli değildir. Davette, 30 mual- lim için yer temin edildiği bil- diriliyor. Kültür Bakanlığı, he- nüz bu hususta bir karar verme miştir. Tetkik edilmekte olan ba zı noktalar vardır. C. H. Partisinin verdiği çelenkler Evvelki gün, Fener stadında dirmiş! Balkan konseyi içtimaları sı- rasmda Yunanlılarla da mcv::; anlaşmanın daha iyi işlemesii temin mevzuu etrafında müza- kerelerin müsbet ve iki tarafı da tatmin eden safhalara geçirile- ceği temin edildiği söyleniyor. KÜÇÜK TELGRAF HABERLERİ * Ankara, 27 ('l'l:'zl A Maliye Bakanlığı iskân kanuni- le nııâ’leııeır ve mültecilere bahşe dilen vergi muafiyetlerinin ne suretle tatbik edileceğine dair valiliklere bir tamim göndermiş- tir. Bu tamime göre, mezkür ka nundaki ler, ancak 21 haziran 1934 tarihinden sonra getirilen tatbik edi- lebilecektir. * Ankara, 27 (Tan) — Projeye göre, Maarif Bakan- lığında güzel sanat işlerile meş gul olmak üzere bir güzel sa - natlar umum müdürlüğü teşkil edilecektir. Bakanlık neşriyat iş : lerine de çok ehemmiyet verdi - | Münhal bulunan Maliye Bakan ğinden kadro genişletilecek — ve | lığr umumi muhasebe müdürlü- Müstakil bir müdürlük haline | ğune maliye müfettişlerinden konacaktır. Cemalin tayin olunacağı söyle - Bundan başka hususi ve akal | niyor. liyet membâîriıemyım- * Ankara, 27 (Tan) — dan alâkadar olmak üzere husu - Bunı!ırvedagelodılın hak- Samlan? fi n GNĞ K B Bakanlığınca | ? jimnastik şenliklerinde, adın murahhaslar Si ve akalliyet mektepleri müdür | kında Ekonomi yakında ve - | 'dman yapan genç kız ve erkek Ankaradan döndü.er hazırlanan lâyiha killer heyetine sevkedilecektir. * Ankara, 27 (Tan) Dış Bakanı Tevfik Rüştü Aras bugünkü trenle şehrimize geldi. * Ankara, 27 (Tan) — Şuhrimiıâ[e g:ıluun Tnkzıı. Ü- Ğ &e mafüTlei, ktebi bi - | mumi müfet İbrahim Tali bu S ,.l.",fu;fğ' * yararlaşmıştır. | gün de İç Bakanlığında alâka - u*upmmüny.wou. dırdıuı!nlo mıımı.ııdı ı tak, ve bedeli iki senede tediye | Bilhasa iskân işlerile meşgul ol- | bizim yazdığımız gibi, çelenkler tdilecektir. Bu husustaki kanun | maktadır. Yarın Istanbula ha » | bütün kız ve erkek talebeler için lâyihası kamutaya gelmiştir. reketi muhtemeldir. dir. lüğü, bir de beden terbiyesi ve lızciıik işleri müdürlüğü ihdas o- unmaktadır. ; Arnkırldı Mülkiye mektebi ği Ankara, 27 (Hususi muhal =i: bildiriyor) — Ankarada Ce- talebe için, Kadıköy, C. H. par- tisi kaza merkezi tarafından bi- rer çelenk verildiğini yazmıştık. Bazı gazeteler bu çelenklerin bü E“ı: lııı:ı :; erkek talebeler için de münhasıran, isimlerini yaz- dıkları bir kız ve bir erkek lise - si için verildiğini kaydediyorlar Bu yanlış haber, talebe arasın - da tcessür uyandırmıştır. Dün Ankarada Atatürk — tarafın- dan kabul edilmiş olan arsrulu- sal kadınlar konseyine iştirâk etmiş olan murahhaslar dün An- :'_ırıdnıı Istanbula dönmüşler- K, Kongre başkanı Corbett Ash- by ve Ingiliz mebuslarından As- tor, dün akşamki ekspresle Lon Tardan bir aşanı da' buçüa'de da dö- : bugün ve Amerika gazetelerinin git - | tikleri yola gitmekten başka bir | 5; vakit onların da yine her İngilterede Manchester şeh- rinde Newnes adında bir lokat- tacı. dükkânmda yemek yeme- ğe gelenlerin gazete okuduk- larıra dikkat etmişti. Kahve han *“:e giderek oralardaki gâ- zete okuvucularına dikkat etti- şeyden önce havadis okudukla rını görmüştü. Demek ki gaze- telere rağbeti arttırmak — için | havadis kısmını büyütmek,. cid- di sayılan fakat can sıkıcı olan politika vazılarını azaltmak lâ- zımdı. Lokantacı bu fikre uya- rak, politika gazetelerinde gör düğü havadisleri, hikâyeleri, halkın hosuna gidecek istatis tikleri kesip topladı. bunlarla Manchester'de 1881 yılmda, a- rada sırada çıkar bir gazete kur du. Tit Bits adında olan bu ga- halktan büyük bir rağbet gör - dü. Lokantacı gazetesinden ka- zandığı paradan okuyucularıma kur'a ile hayat sigortası yap mak ve müsabakalar tertip ede- rek mükâfat vermek usulünü de icat ederek daha ziyade ka- zandı. Manchester'deki lokantacı - nın müuvaffakiyeti Londra'la çalıskan bir iş odamı olan Harmsworth'un gözüne çarptı. Sonradan aldığı Lord North- cliffe adile herkesin tanıdığı bu ünlü gazeteci, Londra'da çıkan bütün gazetelerin en ivi yazıcı- larını toplayarak 1888de bir ha- vadis gazetesi çıkardı. İlk za - manlarda gazetenin satışı um - duğu kadar olmadığından bir gün bir müsabaka açtı. Filân tarihte İngiliz bankasının ka - talarında ne kadar pafa bulun- duğunu tahmin edecek olanlar arasında doğru sayıya en ziya- de yaklasan kimseye haftada bir İngiliz lirası getirecek bir hayat sigortası verilecekti. Bu tuhaf müsabal girişen yedi yüz bin İngiliz l Northcliffe o müsabakadan sonra kendisine sadık kalan binlerce okuyucuya güvenerek Daily Mail gazetesini çıkardı. Bu gazete politika yazılarına biraz 'yer ayırmakla beraber, en büyük kısmını havadisle dol - durdu. Her gün en mühirm ha- vadis gazetenin ilk yüzüde baş sıraya girdi. Halkın daha zivade rağbeti- ni kazanmak için gazetede, şim di de magazin denilen eğlence- li kısmı icat etti. Bu kısmın üç- te biri romanlara ayrılırdı. Ro- manın her parçası mutlaka me- rak verecek bir surette biter ve okuyucu ertesi günkü sayıyı sa- bırsızlıkla beklerdi. Gazetenin satışı hemen — yüz yetmiş bine, iki ay sonra iki yüz bine cıktı, beş yıl sonra da milyonu geçti. Northeliffe İngiliz bayanları için ayrı bir gazete çıkarmıştı. Fakat kadınlar erkeklerden ay- ri köngre kurmayı severlerse de, gazete okurken erkeklerden ayrılmağı sevmezler. Onun için bu bayan gazetesi rağbet gör - medi. Fakat sahibi o gazeteyi Daily Mirror adında bol resim- li bir gazeteye çevirdi. Bu sefer muvaffakiyet pek büyük oldu. Havadis gazetesini kıskanan - lar ona düşünmeyi bilmiyenle - rin gazetesi demislerdi, resimli gazeteye de okumayı bilmiyen- lerin gazetesi dediler, Havağ'ıs gazetesinin, Tresim gazetesinin sahibi tabil kıskanç ların bu alaylarma ehemmiyet vermedi. Gazetelerinin satışı gittikçe Aarttığından, havadis gazetelerinin politika gazetele- rinden daha iyi iş olduğunu herkes anladı, Her ülkede bü - yük havadis gazeteleri kurul - du ve hepsinin satışı yüz binle- ri, milyonları buldu. Eski politika gazetesi, ünlü Times bile dayanamadı acı gazete halini muha- faza edebilmek icin elden ele gectikten sonra o da North- | üvük havadis zete, lokantacının umduğu gibi, | Bir yabancı dili biraz bilenle« rimiz yazımın başındaki bu sö - zün dünyada - Kâathane deresi ağzile Marmaranın uzun öpücü- ğüne yani Halice alem olduğu- nu bilirler. Dün ağır bir havanın baskı « sından sinirlerimi kurtarmak i- | çin Haliçte bir gidiş geliş yap « mak istedim, Kâathane seferle- ri seyrek olduğundan ilkönce (Eyüb) e gittim. Kâathaneye gidecek v pur saatine kadar şöy le Bostan <kelesi tarafına doğ- ru yürüyeyim, dedim, Bilmem, belediye erkânından hiç kimse bugünlerde oralardan geçmiyor mu?, Her seyyah gürupunun muüt « laka uğradığı bir yer olan Eyüb -ne yazık - gitgide berbat ol- maktadır. Geçen sene üstünde | doğru dürüst yürünebilen yollar, ağır otobüslerin tazyiki altında deve sırtına dönmüşler; çukurla ra su,çamur dolmuş ve kuru yer ler de toz deryası olmuş... Sal- tanat devrine ait bir takım türs belerin dışı kirlendiği, paslandı- ğı gibi,içleri küf ve ufunet koku sile âdeta umumi sıhhate yum- ruk sallayan bir vaziyet almış... Dört buçuk metrelik bir kal« dirimin tamiri pek güç bir şey midir?... Oraya daima ge- len seyyahlar bu halile E- yübde manasız bir takım yı- kıntıdan ve pislikten başka bir şey göremiyeceklerdir. Bu bi - zim için kötü propagandadır, Bu nu, avazım çıktığı kadar bağırt- yorum. Memleket hesabına bit fena gösteriştir. O söylediğim ne olacağı belli olmayan türbe- ler, bakılmayacaksa kaldırılma- lı; kalacak ise şehrin en çok ya- bancı uğrağı bir yerinde böyle pis, küflü ve lime lime dökülür halde bırakılmamalıdır. Her in- kılâbın her yerde ölüye, diriye bir takım tesirleri vardır. Bu a» kibetleri, memleket manzarası. nı, memleket ününü hırpalama- yacak hale getirmek te bizim Ben hgnb:yi hoş görüyorum. Harabenin de kendine göre bir güzelliği vardır; bir hazin şii- ri vardır. Lâkin pisliği hangi e- debiyata sokayım, onu hangi ö- zürle örteyim? Eyübden kalktık, kupa dağlı- sı gibi iki başlı bir vapurla Kâ » athaneye gittik. Gitmedinizse sakın gitmeyin! Vaktile Nedi- min: " Bak Stanbülun şu Sa'dabadı nev büme yanına... diye başlıyan meşhur kaside- sini okumuşsanız Kâathanenin bugünkü halini gördükten sons Ta o şairin mezarında rahat ya - tamadığına mutlak hükmedere | siniz. Gene tekrar ediyorum, ben ha rabeye, fıkaralığa ve yoksuzlu- ğa kızmıyorum. Pisliğe, mun- darlığa içerliyorum. Vaktile Istanbulun beline ku şandığı bir mavi atlas kuşak o - lan Kâathane deresi, şimdi te- mizlik yönünden Kasımpaşa de- resini kıskanıyor. Dün vapurla | dünyanın “Altın boynuz,, dedi - ği bu kül rengi çamurlu suyun üstünden geçerken üç eski Has- köy kayığı biribirine rampa et « miş, ekserisi yaradılışında havuç rengi saçlı dişi erkek bir “ta « kım,, civar vatandaşları vaptıru- muza yarenlik olsun diye, bir ta raftan rakı içiyor bir hep bir ağız olmuşlar: Felekten bir gece çalsak... Şarkısını söylüyorlardı... Içimden: — Çalım! Dedim bir karan. lık gece.. Ve örtün bu Kâatha - ne kadavrasının üstüne de âlem görmesin ! Coğrafya âlimleri bilseler. günkü Halice "Al!ı;ı baîrrn::.: demeğe utanır, başka bir isim bulurlar. Bereket biz. Kehtane diyoruz ve ne demek istediğimi- zi bilmiyoruz. B. FELEK