2 Kasım 1938 Tarihli Son Posta Gazetesi Sayfa 11

SON POBTA Sayfa 11 Büyük Önderin dünkünutkunu| Mecliste Celâl Bayar okudu (Baştarafı 8 inci sayfada) a Ka Biçkü P eeei eeti bir- Biğü âmil .| kil Çemberlayn, mührühâs lordluğura | mızla, kahraman erlerimizi huz HŞ vo Gtelk elaasie | 5 ı galmliş oları SEE Cöno Andereo <| etmesi için icab eden esaslı tedbirler 'nuzda iftihar ve takdirle selâmlarım.| tır» demiştim. Filhakika, Hatay işin-| alınmakta ve semereleri de elde edil- mektedir. Çok kıymetli ve nefis mahsulleri - Mmizden biri olan tütünün ziraat usul - lerini düzeltmek, zürrat mahsulünü iş- letmek ve değeri fiatile satmak bakı - mından aydınlatmak ve korumak, tü- tünlerimizi dünya piyasalarına — daha çok tanıtarak ihracatını azami hadde çıkarmak yolundaki gayretler iyi ne - ticeler vermektedir. Diğer iInhisar maddelerinin: istihsal Ve istihlâkinde de inkişaflar görülmek-| Yi? tedir. Kültür işleri Sevgili arkadaşlarım; Yüksek tahsil gençlerini istediğimiz ve muhtaç olduğumuz gibi milli şuur- lü ve modern kültürlü olarak yetiştir - mek için, İstanbul Üniversitesinin te- kemmülü, Ankara Üniversitesinin ta- Mmamlanması ve şark Üniversitesinin yapılan etüdlerle tesbit edilmiş olan saslar dairesinde Van gölü civarında kurulması mesaisine hızla ve önemle devam edilmektedir. Geçen sene tecrübelerinin ümid ve- Tici mahiyette olduğunu kaydetçiğim eğitmen okulları çok iyi meticeler ver- Miş ve eğitim kadrosuna bu yıl 1500 ki- #i daha ilâve edilmiştir. Önümüzde - ki yıllar içinde bu mikdarın arttırıla - tağı şüphesizdir. Tarih ve dil 'Türk Tarih ve Dil Kurumlarının ça- hışmaları takdire lâyık kıymet ve ma- hiyet Aarzetmektedir. Tarih tezimizi Yeddedilmez delil! ve vesikalarla ilim dünyasına tanıtan Tarih Kurumu, Mmemleketin muhtelif yerlerinde yeni- den kazılar yaptırmış ve beynelmi!el foplantılara muvaffakiyetle iştirak e- Gerek yaptığı tebliğlerle ecnebi üz - Manların alâka ve takdirlerini kazan- Mıştır. Dil Kurumu, en güzel ve feyizli bir iş olarak, türlü ilimlere ald türkçe te- Timleri tesbit etmiş ve bu suretle dili- Miz yabancı dillerin tesirinden kurtul- Ma yolunda esaslı adımını atmıştır. Bu yü okullarımızda tedrisatın türkçe terimlerle yazılmış - kitablarla başlamısş olmasını kültür hayatımız ( - çin mühim bir hâdise olarak kaydet - Mek isterim. 'Türk gençliğinin kültürde olduğu Bibi spor sahasında da idealine ulaş - ftırılması için yüksek Kamutayın ka - (Bravo sesleri, sürekli alkışlar). Harici siyasetimiz Sayın millet vekilleri; Harici siyasetimizin son sene zar - fındaki inkişafı geşen sene ana va - sıflarını çizmiş olduğum esaslar dai - Tesinde cereyan etmiştir. Son aylar zarfında, sulh çetin — bir imtihan geçirdi. Şimdi imtidadı ancak daha bir müddet sonra anlayabilece - ğimiz yeni bir sükün devresi içinde - iz. BSulh; milletleri refah ve saadete e - riştiren en iyi yoldur. Fakat bu mef - İhum bir defa ele geçirilince, dalmi İbir ihtimam ve itina, ve her milletin ayrı ayrı hazırlığını ister. Memleketimizi hergün daha çok kuvvetlendirmek, her sahada her türlü ihfimale karşı koyabilecek bir halde bulundurmak, ve dünya hâdisatının bütün safahatını büyük bir teyakkuz- la takib etmek sulhsever siyasetimi - zin dayandığı esasların başlıcasıdır. (Bravo sesleri, alkışlar). Milletlerin emniyeti, ya iki taraflı ve yahud çok taraflı umumt müşterek an- laşmalarla, uzlaşmalarla' temin edi - lebilir diye mutlak mahiyette ortaya atılan, ve her biri diğerlerine nd ad - dedilen prensipler sulhün muhafaza - sı emrinde bizim için kat? ve isahetli değildir, ve olamaz. (Brâvo sesleri). Bunların her birini coğraf! ve siya - si icab ve vaziyetlere göre kullanarak sulh yolundaki — ihtimamı realitelere tevfik etmek her millet için ayrı ayrı bir vazifedir. Cumhuriyet hükümeti, bu hakikatı görmüş, tatbik etmiş en yakın komşu- larile olduğu kadar en uzak devletler- le olan münasebetlerini, doxtlukları - nı, ittifaklarını ona göre tanzim etme- Bi bilmiş ve bu sayede haric? siyase - timizi sağlam esaslara istinad ettirmiş- tir. (Alkışlar). a Balkan siyaseti, Balkanların mün - ferid ve müşterek menfaatlerinin en beliğ bir ifadesi, Balkan milletlerinin berbirinin ayrı ayrı kuvvetlenmesi de sulh yolundaki dinamik tarzı telâkki- nin fillf bir misalidir. Burada memnun!yetle kaydetmek is- tediğim bir hâdise, Balkan milletleri- ni biribirine — büsbütün yakınlaştır - makta kuvvetli âmfil olmuştur. Ve ya- rın için de ümidler vâdeden bir eser - !dlr. Selânikte, Balkan misak: devlet - İleri namına koönsey reisi ve muhterem bul ettiği «beden terbiyesi» kanunu -| yuman Başvekili d aşvekili — General Metaksas nun tatbikine geçlikliğini görmekle |fle sayın Bulgar Başvekili M. Kösel - Memnunum. Yenilmez ordumuz Müuhterem arkadaşlarım; vanof arasında imza edilmiş olan an - laşmadan bahsetmek istediğim anla - şılmıştır. Bu anlaşma da sulh yolunda- Vatanın ve rejimin koruyucusu ol - ki mütemadi gayretlerimizin ve Bal- Makla kalmayıp, en geniş ve hakikf mâ- kan devletlerinin taklib ikleri nasile bir sulh âmili ve bir eğitim ve| Selim politikanın hayırlı bir tecellisi - Öğretim ocağı olan yenilmez ordumu- Zun, geçen sene de işaret ve izah etti- Bim gibi, son sistem silâh ve motörlü Vasıtalarla cihazlandırılması yolun - daki çalışmalara hız verilmiştir. (Bra- Vo sesleri, şiddetli alkışlar). Geçen sene, büyük Kamutayın ka- bul buyurduğu tahsisat üzerine, bir ümumf silâhlanma programı yapılmış- tır. Tatbikatı ilerlemektedir. Donanmamız Deniz kuvvetlerimizin takviyesi i - Çin lüzumlu olan harb gemilerimizin küçük bir kısmı sipariş edilmiştir. Bü- Yük bir kısmı da sipariş edilmek Üze- redir. (Alkışlar). Bu meyanda, mevcud gemilerimi - zin daha mükemmel bir hale konulma- » için tertibat alınmaktadır. Bu sene Gölcük harb Tersanemizin İnşasına başlanacaktır. Hava programımız önemle tatbik o- lunmaktadır. Şanlı adımı andıkça gö - DüÜl ferahı ve sonsuz gürür düydüğü - Mmuz kıymetli ordumuz, bu yaz şark bölgesinde tabiatin en çetin ve haşin dir, (Bravo sesleri). Gene ayni roaliteler, ayni dinamizm ve ayni yüksek gayeler Sâdâbâd Aktd- lerinin maziden mevrus hurafeleri na- sıl bir hamlede yıkarak, münasebetle- rini yeni ve velüd esaslara istinad et - tirmeği bildiklerini göstermiştir. 'Türkiyenin diğer devletllerle münasebetleri geçen sene sarahatle gösterdiğim yolda dostane inkişafını takib ederek ilerlemekte bulunuyor. Hatay meselesinin son sene zarfın- let arasındakt münasebetleri çok dos- tane bir duruma getirmiştir. Hatay işinde istihsal edilen neticelerin istik-| rarı Türk - Fransız dostluğunun da in- kişaf ve tebellürüne bir esas teşkil e - deceği kanaatindeyim. Devletlerle iktisadi münasebat Cumhuriyet hükümeti, geçen sene - denberi, muhtelif devletlerle iktisadi münasebetlerini tanzim eden mukavele ve anlaşmalar imza etmiş bulunuyor. Bu meyanda, İngiltere hükümeti * le, akdedilen ticaret anlaşması ve ayni zamanda 16 milyon İngiliz liralık bir ticaret ve teslihat kredisi mukavele - müteferri kanun yüksek — tasdikinize iktiran etmiştir. Birkaç gün evvel memleketimizi zi- yaret eden Almanyanın mümtaz İkti- sad Nazır B. Funk ile 150 milyon marklik bir kredinin esaslarında mu - tabakat hâsıl oldu. Teferruat yakında iki hükümet arasında tesbit edilecek- tir. Bu kredi anlaşmalarını memleketi - mizin mali itibarına karşı gösterilen ciddi emniyetin ve harlef siyasetimiz- deki dürüst hareketin bir tecellisi ola- rak telâkki etmek lâzım gelir. (Bravo sesleri). meyanında hukukf sahada muhtelif anlaşmalar mevcud olduğu gibi istik - lâline kavuşan dost Mısır devletile ak- dedilen bir de dostluk, ikamot ve tâbi- İyet mukavelenamesi mevcud bulun - maktadır. Büyük komşu ve dostumuz Sovyet İttihadı Cümhurtyetile geçen yıl için - de yent bir hudud mukavelesi imza c - dilerek iki memleketin hudud müna- sebetleri bu suretle iki taraf tecrübe - lerinin gösterdiği salim esaslara bağ - Tanmıştır. Bu mukavtleniri yakında mer'iyet mevkline konulması bekleni!- mektedir. Gene geçen yıl içinde İtalya hükü- meti, Möntrö'de imza edilen ve kendi fştirakine açık bırakılan Bağazlar mu- Xavelesine İltihak etmiş ve bu komşu büyük memleketin bize karşı olan bu 'döstane hareketi memleketimizin de ayni dostane hissiyatile karşılanmış - tır. Büyük Kamutay şimdiye kadar ol- duğu gibi bütün işlerinizde başarılar dilerim.» Dünkü toplantı Ankara 1 (AA) — B. M. Mecllsi bugün beşinci intihab devresinin dördüneü İçtima yılının İlk toplantısını yapmıştır. Bu toplarıtıda kendilerine mahsus loca- Jarda büytük ve orta eiçilerle elçiliklet erkâ- nı, içtima salonunda ayrılmış olan yerlerde |de samlin localarında Vekâletler erkâmı ile |kalabalık bir davetli kütlesi hazır bulun - makta İdi. Saat tam 14 te Tiyaset mevkline rels ve- Kili Refet Canıtaz gelmiş ve yoklama yapı - lacağını bildirmiştir. Yizpılar yolkdama — netisasinde — akzeriyet bulunduğu anlaşıldığından rels celsenin a - Başvekil hürsüde Bunun üserine Başvekil Celâl Bayar &l - kışlar arasında kürsüye gelerek Relsteum - hur Atatürkün - metnini ayrıca bildirdiği- da geçirmiş olduğu safhalar malümu- miz - nutkunu okumuştur. nuzdur. Bu Fransız dostane anlaşmasile halletmek yolundaki mesal muvaffakiyete erdi. Türk ve Fransız askerlerinin muvak - kat ve müşterek işgali bu anlaşmanın bariz tezahürü — oldu. Bu sayede sü - kün yerleşti ve intihabat ikmal olun - du. Nihayet Hatay, Millet'Meclisine ve istiklâline — kavuştu. * (Bravo sedleri, şiddetli ve sürekli alkışlar), Müstakil Hatay devleti bugün inzi - bat kuvvetlerini tanzim eylemek — ve memleketin dahilf emniyetini de ken- di vasıtalarile temin etmekle meşgul- içinde yaptığı —manevralarda | dür. Bunun da yakında başarılacağı - ortan küdret ve kabiliyetini bir|nı ümid ediyoruz. kere daha göstermiştir. (Şiddetli al - kışlar). Geçen sene «yarınki Türk - Fransız milk dayayı bir Türk - Meclis Reisinin sözleri Bık #ik sürekli alkışlarla — karşılanan - bu nutuktan sonra B. M. Möoctisi riyaseti inti- Habatına başlanmıştır. Tasniflara #onunda riyasete 336 reyle ve mevcudün — ittifakile Çankırı meb'asu Abdülhalik Randa'nin se - çilmiş olduğu ölidirilmiş ve Abdülhalik Renda alkışlar arasında riyaset moyktini iş- gal ederek şu söclerle teşekkürde bulun- muştur: — Muhterem arkadaşlarım, tekrar selali- Be seçmek surettle hakkımda gösterdiğiniz Iütüfkâr, büyük tevsccüh ve itimaddan dola- yı her biriniza ayrı ayrı şükranlarıtım ve say- gılarımı sunarım. «Alkışları. Reis vekilleri Müteakıben rela vekilliklerile idare Amir- rels vekilliklerine, Refet Onmıtes (Bursa), deki Türk - Fransız anlaşması, iki dev- | PUD, sini zikretmek isterim ki esasen buna | Tiştir. (Baştarafı 1 inci sayfada) girmiş olan Avam Kamarası, bugün yeniden toplanmıştır. İngiliz - İtalyan anlaşması dudlarının garantisi, Çeklere yapılı olan mali yardım ve Almanyanın ki Avrupaya doğru yayılması hakkına Kabinede yapılan son değişiklikler| daki suallerine cevaben demiştir ki: | hakkında meclise izahat veren Başve- hava hücumlarına karşı sivil hal- kın müdafaası ve gönüllüler teşkilâti- le de meşgul olacağını söylemiştir. Çemberlayn, ayrıca bir Teslihat Ne- zaretinin vücude getirilmiyeceğini bil- dirmiş ve millf sanayiin inkişafi bakı- mından böyle bir nezaretin kurulma- sındaki mahzurları anlatmıştır. Hatib, bu münasebetle İngilterenin silâhlanması programından da bahset - miş ve bunun ne Almanyaya, ne de her hangi başka bir devlete müteveccih ol- madığını kat'iyetle beyan ettiklen sonra, teslihatın henüz tamamlanmış olmatlığını, tecrübeler esnasında görü- len noksanların ikmal edileceğini, fa - kat kusurjar hakkında yapılan tenkid- lerin de mübalâğalı olduğunu söyle - İngiliz - İtalyan anlaşması Bu izahatı müteakıib Çemberlayn, İngiliz - İtalyan anlaşmasının meclis tarafından tasdik edilmesini istemiştir. Bu husustak! müzakereler yarına bıra- dir. Suallere cevab Başvekli, işçi partisi reisi Atlinin Münih anlaşması, Çekoslovakya bu - — Münihte yapılan anlaşma ve İn « ,gilterenin, ne de Fransanın mağlübiyes ti şeklinde tefsir edilemez. Bu anlaş « |ma mütekabil hürmet ve sulh zihniyee ti esasına dayanmaktadır. 1 Çokoslovakyaya yardım Çekoslovakya hududlarının garanti- si meselesi, ancak Çek - Macar ihtilâ « fının haflinden sonra mevzuu bahsolg< caktır. Mali yardıma gelince, elimiz < den gelen müzahereti esirgemiyoruz. OÖn milyon liralık bir kredi açılmıştır! Ayrıca, Londra belediye reisi de bfif iane listesi açarak Çek mültecilere yğ« pılacak yardım işile bizzat meşgul ol « maktadır. orta ve şarki Avrupanın iktisadi ha « yatında nâzım bir rol oynamak mevki- indedir . : Biz, kat'iyyen Almanyanın ikhs&dl' inkişaf ve tevessüüne engel olmağı lımızdan geçirmeyiz. Orta ve ğ Avrupada, bizim kendimize göre nomik bağlarımız vardır. Bunun hari( cinde yapılacak ve düşünülecek her « hangi bir nokta varsa, bu da mevzuny bahis Şarkt Avrupa devletlerine aid bir meseledir.» Hırsız çocuklar çoğaldı (Baştarafı 1 inci sayfada) evvel sabahleyin dükkânını açtığı zaman şam evvel çekmeceye koyduğu 40 liranın da yerinde yeller estiğini görünce derhal vak'adan zabıtayı haberdar etmiştir. Tahkikata el koyan ikinci kısım gefi Ömer bizzat mahalli vak'aya gide « tek tedkikatta bulunmuş ve hırsızlığın şu suretle vuku bulduğunu tesbit etmiş- tir: Hırsızlar ilk defa dükkânın önünde- ki ağaca tırmanmışlar ve buradan dük- kânin üst kısmında depo olarak kullanı- lan mahallin penceresindeki pervazları sökerek içeri girmişlerdir. Buradan da dalmi surette kurulu bulunan merdiven - den aşağı inmişlerdir. Dükkânın tezgâhı Üzerinde bulunan yarı yarıya yanmış bir mumdan hırsızların elektrik lümbasını yakmağa cesaret edemedikleri ve işle - rini bu mumun ziyasile yaptıkları anla - şılmaktadır. Gene tezgüihin Üstünde içi yenice sigaraları ile doldurulmuş bir va. liz bulunmuştur. Hırsızlar bunu da gö - türmek Üzere hazırlamışlar ise de her nasılsa sonradan vazgeçmişlerdir. Zabıtaca yapılan sıkı takibat netice - sindi , Hilmi ve Mehmed Emin is - —— ——— rak (Beyamd), Dr. Salm Uzel (Manisa), İr- fan Ferid Alpaya (Mardin), kâtibliklere, Dr. Badi Konuk (Bursa), Ziya Gövher Btili (Ça- nakkale), Ali Zırh (Çoruh), Kemal Ünal Oaparta), Cavid Ural (Niğde), Naşid Uluğ (Kütahya) seçilmişlerdir. Atatürke bağlılık Riyaset divanının bu surette teşekkülünü müteakıb Hasşan Saka ve Dr. Cemal Tuncu | tarafından verilen aşağıdaki takrir okun- muştur: Yüksek Reisliğe B. M. Meclistnin yani çalışma yılına baş- lamazı münasebetile Ulu Önder ve Büyük Şefimiz Atatürke Kamutayın sonsuz saygi ve sarsılmaz bağlılıklarının en yüksek ba » gimlerimizle arzını teklif ederiz. 'Takrir bravo sealeri ve stirekli alkışlar a- rasında ittifakla kabul ödilerek toplantıya nihayet verilmiştir. . B. M. Meclisi gelocek içlimzıni önümüzde- ki pazartosi günü akdedecektir. Encümenler Ankara 1 (Hususi) — Meollste enelimen- ler seçimi pazartesi günü yapılacaktır. * Ankara 1 (Hususi) — Meclis bütçe ancü - meni retsliğine İsparta meb'usu Mükerre - main söşilmezi muhtemeldir. Yeni kanunlar Ankara 1 (Hususi) — Benebi memleket - edilecek 5ö bin ton kok kömü - Tesminin indirilmesi hakkır- kanun Iâyihası, gümrük terifesi kanu- (e 2255 sayılı kanunun bazi maddelerini kanun lâyihası, sanayide kulla- makine alât ve edevat ve bunun ye- tndi- parçalarının kanun Hiylhası, sanayide lelerin gümrük resimlerinin dalr kanun lüyihasmı, atnama film- lerinin gümrük resimlerinin indirilmes! hak- liş'îğğ n münasebetlerinin dilediğimiz yolda in-| Tevfik FPikret Sılay (Konya), Hilmi Uran|kındaki kanun lâyihasi hükümet tarafından Çok değerli Komutan ve sübayları -| kişafına Hatay işinin iyi bir yönde yü-| (Soyban), idare âmirliklerine, Hallâ Bay- |bugün Mooliso verilmiştir. |burada paraları taksim ettikten sanra eve minde üç çocuk yakalanmış ve yapılan, isticvabları neticesinde de suçlarını İti 4 Hükümetin akdettiği mükaveleler|ortalığı karma karışık görmüş, bir ak -|raf etmişlerdir. Dün vak'a mahalline gö türülüp içeri ne suretle girdikleri soru « lan çocuklardan en küçüğü olan Rauf vak'ayı şöyle anlatmıştır: — Civarda dolaşarak aşıracak bir gey arıyorduk. Nihayet gözümüze bu dükkân ilişti. İçlerinde en küçüğü ben olduğum için omuzlarına basarak yukarı çıktım, Biraz sonra Hilmi de beni takib etti. Pa« raları aldıktan sonra valize sigara dol « durduk, fakat tam çıkacağımız sırada ue zuktan bekçinin düdük sesini duyarak gi« garaları götürmeden vazgeçtik ve girdi « ğimiz yerden aşağı inerek Taksime geldik, lerimize gittik, demiş ve vak'a günü yape tıkları gibi yaparak ağaca tırmanmak gue retile içeri girmişlerdir. Suçlular dün müddelumumfliğe teslim edilmişlerdir. Bir çocuk hırsız daha Dün 15 yaşında bir hırsız daha yaka e lanarak adliyeye teslim edilmiştir. Sirkecide Arka İstasyon sokağında 33 numaralı evde oturan Binhas, evvelkf gün akşam üzeri çarşıdan avine Göndüği sırada sokak kapısının açık. olduğunu görerek şübhelenmiş ve ayaklarının u « cuna başarak sessizce evine girmiştir, Binhas oturduğu odanın önüne gelince içerde bir takım sesler işitmiş ve oda kas pısini açtığı zaman 15 yaşında bir çocu p ğun sandıklardaki eşyaları k.ıx.ş'.ınıııı |ta olduğunu görmüştür. ğ | Binhas bu vaziyet üzerine hemen kü Çük hırsızın üzerine atılarak onu sımgıiğ |yakalamış Ve polise teslim etmiştir. Za j bita tarafından yapılan tahkikat sonundd küçük hırsızın adının Necib olduğu, yeğ siz yurdasuz takımından bulunduğu anl şılmiş ve müddeiumumiliğe tevdi olu: müştür. & İki küçük kumarbazda yakalandı ' Şehzadebaşında 135 numaralı kahvede kumar oynandığını haber alan zabıta yapg tığı ani bir aramada 16 yaşında Şifa 13 yaşında Necmiyi iskambil kâğıdı 1l kumar oynarlarken suç üstünde yaka & lamıştır. Küçük kumarbazlar müddelu | m©mumiliğe toalim edilmişlerdir. Alman gazetelerinin Türkiye hakkında hareretli neşriyalı Berlin 1 (A.A.) — D. N. B. ajansı bil a diriyor: Türkiye cumhuriyetinin on be £ şinci yıldönümü münasebetile, müttefi 4 kan Alman güzeteleri, başmıkılelcrindî yeni Türkiyenin büyük bir hızla tepak $' kisini memnuniyetle kaydetmekte Ve Ad tatürkün enerjisini ve uzak görürlüğünü tebarüz ettirmektedir. Fölkişer Beobahter ezcümle diyor ki:. <Ankara, Türk devlet reisinin yapığ galışmasını ve yaralıcı azmini göstermele tedir.»