4 Ekim 1938 Tarihli Son Posta Gazetesi Sayfa 11

aa Fransa kuşkulanıyor! (Baştarafı 1 inci sayfada) | Avam kamarasındaki müzakereler çok heyecanlı olmuştur. Kalabalık bir dinle- yici kütlesi bütün locaları doldurmuştu. İlk defa, cumartesi günü istifa etmiş #©lan bahriye nazarı Duf Kupper söz al- muş ve istifasının sebeblerini şöyle anlat- maştir: | «— Geçen cuma günü akted'len kabine toplantısına gittiğim vakit, başvekile ya- pılan tezahürat ve istikbali görerek, yal- | tız başıma kalmış olduğumu hissettim. Fakat buna rağmen, benim kanaatime göre son hâdiseler karşısında, hükümet kendi vaziyetini lâzım olan yerlere va - zih ve sarih bir surette anlatmamıştı. Hitler, yalnız son dakikada donanma « Mmızıh seferber edildiğini görerek, harbe gireceğimize kanaat getirdi ve binnetice dâaha mutedi! harekete başladı. Bence, hükümetin bu siyaseti doğru do ğildir. Başvekil garek Berhtesgadende, gerek Godesbergde Hitlere lâzım gelen kuv - vetle söz söyliyememiş ve onun talebleri önünde boyun eğmiştir. Godesbergde Çemberlayne tevdi edilen memorandum Adeta bir ülttmatom idi. Öyle bir ültima- tom ki, ancak en ağır suretta mağlüb e- dilen bir düşmana verilebilirdi. Münihte imzalanan deklarasyona ge - Hnce, bu deklarasyonu başvekil kabi - neye ve dominiyonlara danışmadan ken- di başına imzalamıştır. İngiliz siyasetini Kdare etmenin doğru şekli bu değildir. Maahaza, belki de başvekilin düşün - celeri doğrudur ve ban yamılıyorum. Böyle olmasını temenni ederim. Bunun | aksine kani olduğumdan dolayı iatifa et- | tim.> İngiliz Başvekilinin cevabı Müteakiban #öz alan başvekil Çember- layn, geçen çarşamba günü yapılan moc- lis toplantısile bugünkü toplantı arasın- daki haleti ruhiye farkını tebarüz ettir - dikten sonra, büyük bir felâketin önüne geçilmiş ve sulhün temin edilmiş oldu- Bunu söylemiştir. Çemberlayn, vaziyetin iktisab ettiği vahamet karşısında sür'atle hareke: et- mek mecburiyetinde kaldığını söylemi ve Godesbergde Hitlerin tevdi ettiği Memorandum ile Münihta yapılan anlaş- Ma arasındaki büyük farkları tebarüz et- tirmiştir. Başvekil demiştir ki: «— Gödesberg mumorandumu, altı gün müddetle bir ültimatom mahiyetinde idi. Halbuki Münih anlaşması İngiliz - Fran- | Bız tekliflerine müstenid bir sureti hal oldu. Südet topraklarının Almanyaya il - hakı dört devletin mes'üliyeti ve baynel- milel bir komisyonun mürakabesi &a - tında yapılacaktır. Bu suretle Çekoslo - vakyanın yeni hududları da geranti e « diliyor.» “Ayıb, diye bağıran meb'us Bu sırada muhalefet sıralarından — bir Meb'us, — Ayıbi! diye bağırmıştır. Çemberlayn de ceîııbeni: — Utanacak hiç bir şey yapmadım, de- Miş ve sözlerine şu suretle devam et - miştir: «— Hakiki zafer şadur ki, dört devlet Mmümessilleri hiç ken dökmeksizin en na- zik ve en güç bir ameliyoti yapmal resini bulmuşlardır. Bu Büretle, medeniyetin mahvını intaç edebilecck lan bir felâketin öÖnüne geçilmiştir. Şimdi, Çekoslovakyaya yardım etmek Üzere on milyonu peşin olarak, 30 mi) » yen İngiliz liralık bir istikraz yapacağız. İleride, istikraz meblâğının arttırılması | için çareler arıyacağız » Başvekil bundan senra Hitter, Muşso- Hni, Daladye ve Ruzveltin, Çekoslovak meselesinin hallinde sarfettikleri Bayret. ten sitayişle bahsetmiş ve sulhe ne su « n - | Villadenav 3 (AA) — Hitler, saat rette yardımda bulunduklarını anlat - Mmıştır. Bilâhare sözünü Münihteki İngiliz - Alman deklarasyonuna - intikal ettiren başvekll, demiştir kt: «— Daüalma Avrupanın sulhü ve uzun zZamandanberi bu kıt'anın havasını ze - hirliyen düşmanlık hislerinin izalesi için galışmışım. Çekoslovakya meselesi, bu havayı yaratan meselelerden en sonun - Cusu ve belki de en tehlikelisiydi. Şimdi bu halletm'ş bülunuyoruz, v - mumi salâha ve anlaşmıya doğru yeni bir adım atabiliriz. Duf Kupper, cuma günü Hitlerle yap- tığım mülâkata işaret etti. Bu mülâkatın neden tenkide lâyik olduğunu anlamıyo- Ve Hiç bir pakt imza etmedim, hiç bir teahhüdde de bulunmadım. Gizli bir an- Jaşma mevzuubahs değildir. Mülâkatı - | mız hiç kimsenin aleyhine olmamıştır. Benim tarafımdan istenen bu mülâ -| katın hedefi, Hitlarla yaptığım şahsi te- | ması derinleştirmekti. Bilhassa müşterek | moktalar mevcud olub olamıyacağını tes- bit için dostane ve fakat hiç bir taalihü - dü mutazammın olmuyan bir görüşme ya- pılmıştır. Son haftaların hâdiseleri bize devamlı bir barışa yerinde oturarak ve ne mukadderse o olsun diyerek erişile - miyeceğini öğretmiştir. Barış çetin ve müsbet gayretler istiyor. Hiç bir kimse şimdi İngilterenin Münih anlaşmasın - dan sonra teslihatını durduracağını zan- nedemez. İngilterenin silâhsızlanması bir taraflı olamaz, bu tedricen ve bütün memleketler tarafından yapılmalıdır.. Çemberlayn, sözlerini, İngilterenin si- lâhsızlanması moselesine temas etmek vo milletler arasında sui telehbümleri ber - taraf etmek için yeni imkânlar gördü - ğünü ve mevklini daha genç birina tor - kedameden önce kendini bu işe vakfet - mek istediğini söyliyerek bitirmiştir. İşci partisi lideri kürsüde Beşvakilden sonra söz alan işci par- tisi lideri Atli, Çemberlayn'in «Silâh - lanmaya devam etmeliyi — sözlerile Münihten döndüğü zaman «Barışın bi- zim devrimiz için temin edilmiş oldu - u» hakkında yaptığı beyanatı arasın- dakl tezadı kaydettikten sonra damiş - tir ki: Elde edilen şey harb içinde bir mü- tarekedir. Fransa ile İngiltarenin bir dörtler paktındaki vaziyetleri — barışı hesab edilemez tehlikelerden kurtar mak için çok zayıftır, Şimdi — dörtler paktı değil, yeni ve tam bir barış kon- feransı lâzımdır. Amerikanın tavassu-| tuna müracaat edelim — ve Sovyetler Birliğini hariç tutmıyalım. Atliden sonra muhalif — tberal Bir Archibald Sinclatr söz alarak, Başve - kilin şahsen cesaretli Rayretlerini ta - zimle yâdetmiş ve fakat «mütearrız diktatörlüklerin önünde adım adım çe- kilme» politikası üÜzerine hiç bir vakit| dır. Ki dfvan'.h bir barışın kurulamıyacağını Edenin sözleri Sir Sinclair'den sonra Eden söz ala- Tak demiştir ki: — «Nihayet harbin önüne geçilme- sine hâdim olan, müteaddid unsurlar - dan biri hiç şüphesiz Başvekilin, Ruz - veltin ikinci bir gayretine olan ümidi- ni kesmekten imtina etmesi olmuştur. (Ekseriyet tarafından alkışlar). Eden, en büyük tazimin Çekoslo - vaklara yapılması icab edeceği kanaa - tindedir, Harbin önüne geçilmesine hizmet e- den diğer bir umsur da geçen haftanın İnin ve İngiltere ile Sovyetler Birliği - Salı günü İngilterede bir deklarasyon neşredilerek, Almanya, İngiliz Başve- kilinin gayretlerine rağmen, Çekoslo- vakyaya taarruz ettiği takdirde Fran - sanın Çeklere derhal yardım - nin de hiç şüphesiz Fransânın yanın - da yer alacağının bildirilmesi olmuş - tur. (Muhalefet tarafından şiddetli al- kışlar). | Zannederim ki, istikbalin tariheile- | ri bir hafta evvel harbe karşı rol oy-| nayan Âmiller arasında bu deklarasyo- na mühim bir yer vereceklerdir. Mü - nih tekliflerinin Çekoslovakya lehinde olmadığını hepimizin esefle kabul et - mesi icab eder- Sükünet bulma hlissi - miz ne olursa olsun aramızda bu tek - lifleri okuduğumuz zaman az ve çok bir küçülme hlasi altında kalmıyan pek az kimse mevcuddur. | Tekliflerin tatbiki için verilen müd- | det hiç şüphesiz zal!mane bir şekilde azdır.» Eden herhalde hükümetin — İngiliz garantisinin meriyete girdiğini teşrih etmesini istemekte, dörtler paktına da yanan bir politikanın tehlikelerina kar gı ikaz etmekte ve hiç bir Avrupa kon- seyinin küçük büyük bültün devletlerin iştiraki olmadan tam — olamıyacağını kaydetmektedir. «Şimdi gerek politika ve gerek fikir itibarile demokrasfler, diğer hükümet şekillerile idare edilen milletler kadar azimli davranmalıdırlar.» Eden stlâhlanmanın çabuklaştırı! - ması ve «mukavemet ediniz ve deviri- miz> sistemine nihayet verilmesi lüzu- naunu kaydettikten sonra, — sözlerini millt birliğin başarılmasına imkân ve- recek olan bir dış polttikanın tatbiki i- le izale edilebileceğini söyliyerek bi - tirmiştir. Yonl intihab mı? Londra 3 — Deyli 'Telgraf, Münih konferansının muhalefet partilerinde Ve hattâ muhafazakârlar arasında en - dişeler uyandırmış olduğunu kaydet - mekte ve bazı siyas! mehafilde yeni in- tihabatın derpiş edikliğini yazmakta - Neşredilen bir beyanname Londra 3 (AA.) — Aralarında Ha- rold Vikolson, Fip Noel, Bakar Elea - nor, ve Ratbon Velis gibi zevat bulu - nan parlamento, edebiyat, Ünivarsite ve san'at muhitlerine mensup bir çok kimseler tarafından imza edilen bir be yanname neşredilmiştir. Dün neşredi- len bu beyanname ile İngiliz — mületi ilk sükünet Anının intibar ile sulhün neye mal olduğunu ve istikbalde neye mal olmak tehlikesi arzettiğini unut - mamağa davet edilmektedir. Çekoslo - vakyanın maruz kaldığı tahammülfer- sa tazyike ve Alman devletinin bu hâ- dise neticesinde kazandığı kuvvete tel- mih eden beyanname hükümetin siya- seti aleyhinde hüküm vermektedir. Hitler dün Südet mıntakalarını gezdi (Baştarafı 1 inci sayfada) l sosyalist mıntakasının şefi Vehtler kısaca görüştükten sonra Hitlar trenden çıkmış ve Hof ahalisi tarafından neş'e ve heyecanla karşılanmıştır. Hitler beraberinde Ribbentrop, Hen « layn ve Himler olduğu halde saat 1018 te otomobiline binerek Rehau ve Selb yolu Ale eski Alman - Çek hududu fstikame - tinde hareket etmiştir. 11,20 de buraya gelmiştir. Bu münasebetle Pemzt bir rasime ya - pılmıştır. Gümrük geçit kolu kaldırılmış ve bu esnada mızıka milif Alman hava - gını terennüm etmiştir. Hitlerin otomobi- Hini zabitlerin binmiş olduklar: diğer 12 otomobil ile hücum kıtaatını nakletmek- te olan diğer otomobiller ve 12 motosik - let takib etmekte 1di. Hitler, Südetler memleketine tâkızaferler altından - mek süretile girmiştir. Bu tâkızaferlerde gu yazılar yazılı idi «Südet memleketle - rinin halâskârı safa geldinir,. Bir kaç da- kika sonra Hitlerin otornobilinin Aş peh- rine girişini büyük bir neş'e ve cöş - kunluk sesleri — selâmlamıştır. Hitlerin, ,yarın da diğer Südet mıntakalarını ziya- Tet etmesi beklenmektedir. Eger 3 (AA.) — Hitler saat 13,25 de buraya muvasalat etmiştir. Bütün Eger halkı Führeri alkışlarla karşılamak için yolun iki tarafını doldurmuştu. Milli el - ile | biseler giyinmiş, iki çocuk Führere bir buket vermiş ve mülcakiben Hitler be - lediye dairesine girmiştir. Hitler burada şöylediği nutukta ez - cümle demiştir ki: «Sizi bugün ilk defa olarak şahsan se- lâmlıyorum. Ayni zamanda bütün Al - manya sizi selâmliyor.: ' Keza, Almanya, pek yakında Alman imparatorluğu eczasından olacak olan bütün Südet Almanlar: bölgesini selâm- lamaktadır. Fakat bu selâm ayni zaman- da bir temerinidir de. Bu memleketi ar - tık Almanyadan ayırmak mümkün olmu- yacaktır. Sizin için dövüşmeğe hamr idik, Al - manya tehdide maruz kalırsa siz de dö - vüşmeğe hazır olacaksınız. İşte Alman milleti bu âkibet ve arzu birliği içinde istikbalini yapacak ve dünyada hiç bir kuvvet artık onu tehdid edemiyecektir.» Çek gezetelerinin neşriyatı Prag 8 (AA.) — Bütün Çekoslovak matbuatı dört büyük devletin küçücük bir millet üzerinde yapmış oldukları taz- yiki nefretle karşılamaktadır. Gazeteler İngiltere ve Fransanın Münih konfe - Tânsına iştirak ederek faşist devletlerle biri olmalarını şiddetle takbih edi- yorlar. Bu infial bilhassa mütecavize | (Baş tarafı 1 inci sayfamızda) Diğer taraftan, yeni bir umum! TMmeb'us intihabatı yapılması ihtima - Tinden bahsedilmektedir. Gazetelerin mütaleaları Paris 8 (A.A.) — Fransız matbı nn Münih anlaşmasını ve — sul kurtarılmasını karşılamakta göster - diği hararet tavsamış bulunuyor, Bu sabahki gazeteler gene sulhün kur - tulmuş olmasından dolayı memnuni - yet göstermekle beraber istikbal hak- kında pek o kadar emin gözükmüyor- lar. Ezecümle Journal gazetesi diyor ki: «Fransızlar hiç bir zaman İngilte - renin ve Çemberlaynin dürüstlüğün- den şüphe etmemiştir. Faxat İngilte - renin Almanya ile girişmiş olduğu ta- ahhüdle, münhasıran manevt noktai nazardan da bakılsa enternasyonal va- ziyeti azim derecede değiştirmiştir. Fransanın Çemberlaynin gönderdiği mesaja oovabı her halde gecikmiye - cektir, Bu mesajın ilk neticesti olsa ol- sa Londra ile Paris arasında geniş bir Fransız meclisi bugün toplanıyor mokta! nazar teatisi” olabilir. Fran - sanın Berlin büyük elçisinin Parise daveti bununla alâkadardır. Aynı zamanda yeni bir Avrupa grupu me- selesinin tedkik edileceğine şüphe yoktur. Fransa ile Almanya arasında- ki münasebatın iyileşmesini temenni ederiz. Fakat her şeydon evvel birçok karanlık noktaların aydınlatılıması lâ- mmdır.» Paris 3 (ALA.) — Gazetelerin mü - taleaları, Münih kanferansından son- Ta Avrupanın vaziyetine ve B. Çem -| berlaynin dünkü beyanatına mütcal- Hktir. Petit Parislen, diyor ki: İngiliz Başvekilinin malüm olan vahim ahval ve şerait dahilinde Fransız Başvekilinin Fransayı tem- sil etmek husuşunda göstermiş ol- duğu şecaat ve vakar hakkındaki derin hayranlığını ifade eden me - - Kütahyada yeni yollar ve köprüler yapılacak Kütahya (Hususi) — Yeni valimiz Nazif Ergin ilk işler aracında yol ve köprülere de el atmış bulunuyor. Şim- di vilâyet duhilinde asaslı tamir istiyen bozuk yolların düzeltilmesine çalışı! - yor. Bundan başka mesafeleri kısalt - mak, komşu vilâyetlerle iktısadi mü - nasebetlerimizi artırmak bakımından "da yeni yollar açılması düşünülmüş - tür Bu sene, Emirler-Emet yolile Uşa- kı Denizliye bağlıyan yol ve gene Si - mav kazamız; Manisa ve İzmire bağlı- yacak yol açıfacaktır. Bunun için vilâ- yetce lüzumlu sayılan tedbirler alınmış ve faaliyete geçilmiştir. Köylünün gidiş gelişini, alışverişini kolaylaştıracak köy yollarının da köy- Kilerimizin et ve emek birliği ile yapıl- ması kararlaştırılmıştır. Böylece bütün köyler birbirine, kaza ve vilüyet mer- kezine bağlanmış olacaktır. Ayrıca köprüler üstünde de durul - maktadır. Bilhassa Tavşanlı - Kütahya yolu üstünde tehlikell 14 köprü ve menfez vardır, Bunların hemen beton- i DAYĞ Ğ sajı, Münihteki iki taraflı akdin maksadı mahsusa müstenid Oymaşı ihtimalini tamamile bertaraf âde -| cek mahiyettedir. Filhakika bü saj, Fransa ile İngiltere ıruındx sıkı menafi ve temayül birliği nok- tasında ısrar etmektedir. Mesaj, tam zamanında gönderilmiştir. Vi hiç kimse bu mesajın doğrudan doğ tuya Fransız yüreklerine hitab e - deceğinden iştibah edemez, «Övr» gazetesinde Bayan Ta - bouis, şöyle diyor: — Çemberlayn'in mesajı, Fran - sada yüksek mehafilde tatminkâr bir tesir yapmakta güçlük çekmiye- cektir. Filvaki hiç kimse Çembarlayn'in bü hareketi yüzünden tolâşa düş - memiştir. Çünkü Fransız zımam - darları, dünyanın siyast haritasın - da Fransa ile İngilterenin bir tek ve ayni memleket olduklarına ka « nidirler, «Excelsior» yazıyor: «Söyledik ve tekrar etmek fay- dadan hâli değildir ki yeni giyase- tin tatbiki, her zamandan ziyada ekdiğerine bağlı olan Fransa ve Htere için zaruridir. Bu iki dev- let, bütün hayatf enerjilerini top - lıyacaklar ve Almanya ilk olarak Gnayak olmadıkça hayali mahiyet. te kalacak olan silâhların tahdidi hülyalarına kapılmıyacaklardır.» «Le Jour» yazıyor: «Messi arkadaşımız genç ve ha -| raretli Pietri, bir Fransız - Alman misakı vücüde getirilmesi — husu - sunda fazla hayalâta kapılıyor. Hiç bir veçhile fikrine iştirak etmiyo - rum, Bize hüsnü niyeti hakkında mütemadiyen şifahi teminat ver - diği halde imza etmiş olduğu taah- hüdata mutlak sadakatsizlığinit mun tazaman isbat eden bir devlet ile müzakerata girişmekte önayak ol - mak bize düşmez.» Hitler Çemberlayn bir Alman « Fransız paktı hazırlamışlar (Baş tarafı 1 inci sayfamızda) nüllüleri meselesi halledilebildiği tak dirde İngiliz - İtalyan itilâfının derhi mer'iyete gireceği «Presz Assoelatlon, m bir muharriri taratından bildirilmekte « Ğir. Muharrir bundan sonra tahakkuk et « mesi mühtemel olan bir tasavvurdan bah« setmektedir: Bu tasavvur Almanya ile Fransa arasında, Çemberlayn ile Hitler tarafımdan tanzim edilen metnin esasla rına müstenid bir ademi tecavüz beyan « namesinin tmzasından ibarettir. Bu sü« retle istikbalde bir garb hava paktının imzası, —hattâ silâhların terkedil için müzakereye başlanması ümid edilee bilir. Gümrük memurlarının ikra- miyelerinin dağıtılmasına başlandı — Her sene gümrük memurlarına veril « AAA KALAUCN, SEL SĞ İ aa alaaa AA L AA ea G armeye tahvili için tahsisat ayrılmış; | mekte olan ikramiyelerin bu yıla mahsus keşifleri mı olan kısmının dağıtılmasına başlanmıştı 1 Fransaya karşı tezahür etmektedir. Çek ilim ve san'at adamlarının bir kararı Prag 8 (A.A.) — Çekoslovakyanın gi - yaset, ilim ve güzel #san'atlar Sâlemine mensub mümtaz şahsiyetler Fransa ve İngilterenin <İhanetinlş protosto için bu memleketlerden almış oldukları nişan ve madalyaları iadeye karar vermişlerdir. Çek hükümeti beyaz kitab neşredecek Prag $ (A.A.) — Çeteka ajansı bil- diriyor: Çekoslovakya — hükümetinin son günlerde cereyan eden — hâdiseler hakkında yakında bir diplamatik be - yaz kitab neşredeceği teoeyyüd etmek- tedir. kabinesinde tadilât Prag çS*(A.A.) — Çekoslovak hü - / dwd şehrinin Leh askerleri tarafındari kümetinde yeniden tadilât yapılması İşgal edildiği resmen bildirilmektedin beklenmektedir. Gazetelerin bu husus- | Bu meselenin muslihane bir surette h ta vendikleri malümatta sarahat yok - |linden dolayı Leh gazeteleri büyük tur, — Anlaşıldığına göre sureti umumiye- de her şeyden evvel idareyi, iktısadi- İnım, Çekoslovakya tle bir doıt_ gibi ya 4 yatı ve orduyu temsil eden teknikçi - | çayacağını yazmakta ve Çekleri, milli neye siyasi partiler — mümeesillerinin de girmesi istenmekte ise de bunlarım yeni adamlar olması şarttır. 4 Diğer taraftan her partinin bir ğ murahhası olması arzu — edilmeki . Büu süretle mes'uliyetler mütesaviyen taksim edilmiş ve kabine bir milli bire lik kabinesi mahiyeti almış olaı Muhtelif partilerin muvafakati alına « rak Katolik partisi şefi Monsenyüö Bramek ile bu hususta müzakereler reyan etmektedir. Slovakyada bulu « nan Hodza Slovak - Popülistlerile ni « haf bir anlaşma vücüde getirmeğe ça lışmaktadır. neşriyatı Leh İ Varşova 3 (Husust) — Teşen hu memnuniyet izhar etmektedirler. Gazeteler, bundan sonra Lehista ( lerin iştirakile bir iş ve hareket kabine- | vahdete kayuşmuş olduklarından do “ karşt Çekoslovakya ile müttefik bulunan | sinin teşkili arzu edilmektadir. Kabi - layı tebrik etmektedirler. 2 4