9 Ağustos 1938 Tarihli Son Posta Gazetesi Sayfa 9

L ASKERLİK Ka SON POSTA İSLERİ © Bir Ru;jâpon harbinde hangi Yazan: Böyle bir tez, daha başlangıçta, çıkmaz ge sokağa girmeğe mah- F küm olduğu için, bir | Rus - Japon harbin « de galibiyet ihtimale lerinin en çok hangi tarafta — olduklarımı incelemek daha ma- kul olur. Bir harbin nasıl ve nerede bite* teğini ve kimin kaza: evvelden estirmek zaten müm değildir; olsa ol: Sa her iki taraftaki Tmuvaffakiyet ve ade- mi muvaffakiyet Un #ur ve sebebleri tes- bit olunarak karşılaştırılır. ve bunların doğru yapılması nisbetinde hakikate Yür kın bir neticeye varmak imkânı elde ©& dilebilir. İşte bugün bizim, bu sütunların çerçevesi içinde, yapacağımız şey bundan ibaret olacaktır. Ancak;, bu işe hemen girişmeden evvel, uzak doğudaki vaziyele kısa bir bakış faydalı olur: 1904-1905 harbindenberi bu| rlarda tedafüi vaziyete düşmüş olan | Rusyanın, takriben bir ay evvel, birden- | bire uyanmış gibi, Mançu - Kore ve Sov- yet hududlarının birleştiği yer civarında, Hasan gölü bölgesinde, Çang-Ku-Feng ve Şatsaoping tepelerini işgal ettiğini ve Japonların protestosu Üzerine buraların 1886 muahedesine bağlı bir haritaya na- tarân Sövyetler Birliği Cumhüriyetine nid bulunduğu cevabını verdiğini görü- röz. İşte Japonlarla Ruslar arasında yeni WMtflâf böyle çıkmış ve herkes, Japonla- fın Çindeki meşguliyetlerinden ist adey düşünen Rusların bu sırayı id telâkki ederek Çang-Ku-Feng vak'ası- nı bir harb bahanesi olmak üzere çıkar- diğmi sanmış Ve pek haklı hey ecanlan- mıştı. Bunun üzerine Japonlar, bir taraf- tan siyasi yollarla, Rusların Hasan gl?h) mıntakasında eski yerlerine gitmelerini temine çalışırken, diğer taraftan askeri tedbirleri Ahmal etmiyerek temmuzur 30 ve 31 inci günlerinde askeri kuvvetle ve muharebe ile sözü geçen tepeleri geri akdılar ve Sovyet hudud kıt'alarını es_kş yerlerine - sürdüler. Sovyetler Birliği Cumhuriyeti, şübbesiz, Japonların bu Bırada böyle bir hareketini beklemiyor- dü; bunun açık delili zayıf hudüd kıt'a- larile yeni ve harbsiz işgal ettiği t!pı'l:: Te askeri kuvvetler gedrıntmcsi ve .hal'ıı böyle kuvvetleri yakınlarda hazır bile tutmamasıdır. O halde, Rusların hir !'mb çıkarmak arzuları yoktu; onlar, belki sa- dece, hal ve vaziyetten, bir hudud tashi- hatı ekde etmek için istifade eylemek is- tiyorlardı. Japonların da, yeni bir har- bin çıkmasını hiç istemedikleri Ve tur::ı bütün kuvvetlerile mâni olmaya çalışlık- ları aşikâr görülüyordu. O halde söze kö- Nu ölan tepeleri zorla Ve muntazam a5- kert kuyvüflerle geri almaya vt Buslüre la, toplu ve tüfekli bir hudud müsüde- Mesi yapmaya kalkışmalarına Na deme- N* Şübhesiz, onlar bu hareketleri Çinde meşgul olmalarına rağmen U“k fırkta zayıf olmadıklarını Ruslara gös termek istemişlerdi. Fakat, şimdi harbet- Mek istemedikleri bu eski hasımların' #skeri ve siyasli izzeti nefis Ve şereflerine nazıl bir darbe vurduklarını pek a7 di Şünmüşlerdi. Gerçi Japonlar bu aaker” hareketin Tokyonun emrile olmadığın Ve salâhiyetli mahalli kumandanın karar Ve teşebbüsile olduğunu söylemek Ve Mos kovaya, hudud ihtilâfını tedkik edecek elit bir komisyon teşekkül edip M halledinciye kadar ihtilâflı bölg hiçbir taraftan tekrar işgal edilmemek tartile, askerlerini geriye çekmiye haT Olduklarını bildirmek siyasi dirayetinde bulundular; ama askeri ve Siyasi haysi Yetlerini kurtarmak sırası şimdi Ruslara Beldiğinden bunlar da muntazam asker! kuvvetler getirerek birkaç günlerdenbe- Ti, kaybettikleri tepeleri geri ülmü Uğraşıyorlar. Son bir Moskova haberi ve T bulanık Uzakşarkta treni makla beraber Hasan gölü bölgesinde 100 | harb uçağını birden uçuracak ve 80 tangı birden taarruza sürecek kadar mühimce bir kuvvet toplamış olan Sovyetlerin ba- zı muvaffakiyetler elde ettikleri anlaşılı- yor ama sözü geçen tepeleri tamam alıp Valmadıkları henüz bilinemiyor. Japonla- rın, Rüslar tarafında 25 top mevzli say- dıklarına da bakılırsa şimdi burada Ha- reket eden Sovyet askeri kuvvetinin tak- riben bir fırka kadar olduğu tahmin olu- nabilir. Bir hudud vak'ası için bu kuv- İvet çok fazladır ve onun için meselenin hattâ çoktan bir hudud müsademesi çer- çevesinden dışarı taştığı bir hakikattir. O halde harb muhakkak mı?! Biz ge ne, bu sırada, bir Rus - Japon harbi ihti- malini zayıf buluruz. Sebebi, yalnız Ja- pon askeri, iktiğadi ve mali kuvvetleri- nin Çinde fazlası ile bağlı olması veya, | dedikleri gibi, yükü gittikçe artan ve a- ğırlaşan Japon halkının, şiddetli milita- rizm ve empe yüllere karşı beslediği derin gizli endişe ve nefret ve dolayısile bir gün, Japonyayı hülü gü- den, az çok orta çağdan kalma, feodal bağların coşan halk tarafından birdenbi- re kırılmaya maruz bulunduğu korkusu ve ilh. değil, ayni zamanda Sovyot Rus-| yanın, milyonlarca ordularına, binlerce uçak ve tanklarına ve denizlerdeki kuv- vetli denizaltı” donanmasına rağmen bir harbde kazanmak ihtimalinin henüz| © 50 den fazla olmamasıdır. Eğer Japon- ya Çinde bu derece bağlı olmasa veyahud Rusya harbi pehemehal kazanacağına i- nansaydı, ağlebi ihtimal, korkulan uzak doğu harbi bugün artık olmuş olurdu. Rusların uzak doğuda, en büyük züf- lar: buraların ana watandan yanı Avrupa Rusyasından pek uzak olmasıdır. _Bu ge- beble anların 9000 Kım. tutan eski uzun Sibirya demiryolunu çift hatlı yaptıkla- rını, yüz binlerce cezalıyı cebri çalıştır- rr..ı); suretile daha şimalden, Bodaibo ve Kamalsktan geçerek Sahalin afianı kar- şısında yeni Sovyet Jimanına giden yeni bir muazzam demiryolu inşasına başladık larını ve ticaret Ve bilhassa harb gemile- veyş veya Kap burnundan do- ancı ellerdeki denizler- bur olmaksızın, kısa ve külceyşi yol olsun di- ye, birkaç senedir, emrinde bugün 40.000 kişilik bir amele ordusu ile birçok buz- kıran gemiler ve seyyar buz adalarının seyir ve harel tarassuda yarıyan birçok tay' r hHşan, bir şimal deniz işletme idaresi va- 4 şimal Buz denizinden ve Beli- çen ve Okholek ve- rine, laşmaya ve yabı den geçmi_ve meci emin bir deniz sevi sıtası ile, renk boğazından gC yahud Japon denizine inen b ve çe tin bir deniz yolunu işlettiklerini — gö- | rürüz. Keza Leningrad ve Moskovadan Bay- üzerinden Habravsk ve Vladi-| al deniz yolunun bazı mü- m cenuba Sibirya de- etilen askeri ve sivil t hatları ve inşaları- ük ştomobil caddeleri yet Rusyanın uzak uzaklık kal voştoka ve ŞİMi him lwıanlar:nda | miryoluna doğru işl İbüyük bava n a başlanan büy mba- katılırsa, Sov: inin ayli azalttıkları ve bura- |a hesi doğu eyaletle le hududa sevkedilen Sovyet kuvvetleri taraf galib gelir? General H. Emir Erkilet gti yeni şimal uzak doğu hattı ve sözü geçen otomobil cad « deleri henüz bitme - HMniştir. Bundan baş - ka, Sövyetlerin, uzak Goğu ordularını, se - ferberliğini — ve faşe | vesaire ihtiyaçlarını mahallinden tamam - lıyabilecek bir hala getirmek gayesi — ile orta ve doğu Sibirya- | da ve bilhassa Amur bölgesinde giriştikle- ri ziraf ve sınal te » gebbüsler henüz ta - mamlanmamıştır. U- zakşark Rus ordusu harbde insan zayia- tını telâfi edecek müstakil ve emin bir temelden de mahrumdu. Çünkü Rusya- nın büyük olan nüfusü hep batıdadır ve Baygal havalisinden büyük Okyanusa ve şimal Buz denizinden Çin hududları- na kadar olan takriben 5.000.000 murab- balık sahada henüz yalnız 4-5 milyon in- san bulunmaktadır. Bunun için, uzak do- ğu eyâletlerini korumaya azmetmiş bu- lunan Sovyet Rusya, buralarda, dalma seferber 300.000-400.00- kişilik bir ordu bulundurmaktadır ki, bu rakamın bütün Rus barış ordusunun takriben 1/4 üne muadil olduğuna dikkat edilirse, bu vilâ- yetler için ihtiyar etmekte oldukları fe- dakârlığın ne derece büyük olduğu göze çarpar. Sovyet Rusyanın uzak doğudaki duru- mu, yalnız Japonlarla bir harbde, şübhe- siz ehven olur, fakat iki cebheli bir harb Rusyayı hayli müşkül bir vaziyete sokar. Gerçi onlar batı Avrupa cebhelerini, Fin- landiya sınırlarından Karadenize kadar bir kale duvarı halinde tahkim ettikleri- ni iddia ediyorlar; ancak bu müstahkem hatlar az veya çok zaman kazanmıya ya- rarlar ve bu zaman çok kıymetli olur, fâ- kat bir harbin meticesi üzerinde — esaslı surette milessir olamazlar. Onun için Rusyanın, bir uzak doğu harbinde nünde tutacağı diğer bir cihet, böyle bir harbin bir Avrupa harbini de sürükliye- bileceği ve Rusyanın ister istemez 2 ceb- heli bir harb tehlikesine düşebileceği ih« timalidir. Her türlü sağlam düşüncelere rağmen uzak doğuda harb bir emri vaki olursa bu, Çinde bağlı bulunan Japonya - için gübhesiz iyi bir şey olmıyacaktır. Fakat böyle bir vaziyette Japonyanın Çinliler- le hemen uyuşacağı ve Çindeki ıyi furka- larından 20 kadarını Mançukoya süir'atle taşıyabileceği ve buralarda şimdi zaten mevcud olan 200.000 kadarlık ordu ile be- raber az zamanda 5-6 yüz bin kişilik mo- dern ve en az bir senedir harbde pişmiş bir orduya sahib olabileceğini kabul ede- biliriz; Japonya farzı muhal Çin ile he- men uyuşamasa bile onun burada teda- füf kalarak Çin ardularının büyük kıs- mını Mançuriye götürmesi ve Japonya- dan da taze seferber kuvvetler getirmesi pek tabiidir. Mançuri, Japon ana vata- nına, Ruslarınkine nisbetle, pek yakın ve daha kolay ve daha böl muvasala va- mtaları ile bağlı olduğundan buraya Ja- ponyadan her vakit imdad ve yardım gön gdermek, taze kuvvetler getirmek ve bu- radaki Japon ordusunun noksanlarını tez ve kolay tamamlamak kabildir, Hülâsa şudur ki, Rusya henüz Uzak- şarktaki hazırlıklarını bitirmemiştir; ni- tekim Japonya da Çinde meşguldür, Bu sebeblerle harb her iki tarafın lehine de- gildir ve gene ayni sebeblerle bu harb ağlebi ihtimal olmaz, Fakat top ve tüfek işlemiye başlamıştır. ve bunları sustur- mak gerçi güçtür; âma Uzakşark tecrü- belerine göre gene barışın devamından ümidvarız. Her şeye rağmen harb olur- mahzurlarını h: daki durumlar: dukları anlaşılır. o da buz kırarak tile, yalnıs üç yaz AY ani hayli iyileştirmiş ok Ancak şimal deniz yolu, | gemilere yol açmak şar« ında işliyebildîğîl sa Ruslar için yüzde yüz muvatlakiyet| ümidleri göremiyoruz. 8-8-038 H. Emir Erkilet l Sayfa Nablus ve Jenin arasında tahrih edilmiş Filistindeki vaziyetin resimle hikâyesi olan bir telgraf direği Filistin hududla; Tında devriye gezen Mskorleri,