23 Ocak 1938 Tarihli Son Posta Gazetesi Sayfa 10

V— Edebiyat Dünyasının Hükümdarları: 1 — || Resimli fıkra musahakamı SON POSTA SHAKESPEARE Hayatı, eserlerı, edebiyattaki mevkiü ve nüfuzu Yazan: İbrahim Hoyi yalnız — Angiö - Sakson ede - belki de bütün dünyanın ği Shakespeare'in m n bir ikisini okuyup da, tedkik ettiği a nde kalmaktan kerdimizi uk tasavvur ediniz ki, za yesine göre yetişmiş de iyatrolardan birine ka- aha bir iki şene geçm cük devrinin üstadları say trd muharrirlerile — dirsek ve pek yakından büdiği: kudret ve - hâkimi - dalkavuklar, kibarlarla, kah - yazmağa — başlıyor. ra da Klizabeth devrine, o en edebi xraferi temin eden ve piyes üÜstadlarının başına dâhi T $e oturuüyol Binı llar. stların h okşayıcı bir Met halini a- gibi eserler doğuyor, yesini açan, teşi r yükseliyor ve bü- .. a n gaddar ten- çerek dimdik ayakta duru- hi veren eşliri» de 1 muhafaza etmekter n dâhi şair, Yaratma kabiliyeti te mevzularının — pek Eski bir piyesi iyeti — yükselten en erle bezenerek k jhakezpeare'i okuyan her rini fevkalâde bulurdu ve bu- le be yluyor diye sormaktan ken-. bi bi, aradan #00 sene ğimen daha hâ şkülümüyü çözemiyo- aber Shakespeare'l t riye üzerinde yürüyorlar l ik muharrirler, her — hissin geldiğinle, yazıla- rebber olduğunu, vi bu harikulâde dehâ- yuzu iddia ederler. kısır olanlar İse, dışarıdan geldiği- âsından ziyade, ui söylerler. ronun sevildiği bir devir- tedkik etmiş, eserlerinde ni, hislerini aksettirmiş- iz halkını tasvir hden onu anları hitini incel da | Yokumuştu. Hakiki ho- caları, kadınlar, e kekler, ve kendisini aa hüviyetine — dolan tabil tesirlerdir. Kö « yünü çevreliyen oe - man, cski şatolar, ae- keri yollar ve kervan « saraylı ganlı hayyelesini — ge: ti, yeşertti. tabil zel kltun bü- ünün akie - lerini şiizlerinde bul - duğumuz gibi, piyesle- rindeki — kahrumanlar Ğa, birlikde yaşadığı dikodularını, hislerini, hürafe küçüklü, da yaşıy da piye kalbin! n o uçi halkın — de- heyecanlarını klerini temsil ederler. n gayri meşç'u: rinde yer veren 1 ruhün- ma yalnız nye. ihamı Avam ra, bucaksız. güzeli olduğu kadar gayet kudretli bir mü- olan, edib dâhi, en büyük bir faclası- durup — dü. nuş çiçeği, bir yıldızı ö bi r ince noktası atır ki, sanki onları ormuş gibi olursun n.ay vul le vec 1 de aynı küd- Shak inı mülki babası ma- Şair de genre, 14 yaşına bası ü Bore zerine mektebi — bıraktı, girdi. Bir köyde mekteb da avukat kâtibliğ aha 19 yaşında iken, k üyük bir köylü kızile evle: |den karısından ayrılarak L den, evlilik hayatında mes'u: çok kereler- söylenmişse de biz doğru bulmuyor ber, karısına ve yuvasına dalma aştır ve bu, Londrada, kazandığı retten sonra tiyutroyu bira- me döndüğü zaman, son inım ve çocuklarının yanında İmiş olmasile sabittir. SHAKESPEARE LONDRADA Filhakika Shakespeare 1587 de Londraya geldi ve bir. tiyatro kumpanyasına girdi 1587 den 1811 € kadar devam eden, bu en büyük edebi faaliyet senelerinde şairin neler ni katüyetle bilemiyoruz. Fakat 1592 hocalığı, 1582 de geçme seneleri- in tanınmış piyes muharrirlerinden | şatre hücum eden ve an'anelerini canlandırır, asalet ve 1 Ihmal etmek- | mühte- | 5 den B yaş f 'Tecrübi eserlerinden sonra, ge harikülkMe piyeslerini yazdı | Venedik taciri, İstediğin!. Jül Sezar, — Hamlet, İKral Lear, Antuan ve Kle Şibi, 12 nci gece, Macbeth, — Othelle, pakra... Bu sırada şair, müdhiş bir kodere tutuldu, fakat sebebi | |bir türtü anlaşılamadı | Epeyce müreffeh İyan ve para kazanan şair, ilk önce allesinin ve babasının borelarımı ödedi. 1547 & İtora kasabasının en güzel evini satın aldı, ve bir de araziyi mülküne ekledi. Zamanında piyes muharrirlerine pek iyi göz- 1 bakmadıklarından ,üstelik hile ile kendi- sine bir asalet armması, şeceresi uydurmak İs- temediğinden «Gentleman, rütbesin! slama- aktörlerle, Köyüne, doğduğu, büyüdüğü toprağı mk mesine rağmen bir törlüü dinmiyen *i arttıkca artan Ghakespeare, nihayet de Londradan büsbütün ayrılarak atford'a çekildi. En müstajd bir çağda ol- a rağmen Üyatro hayatımı biraktı. Bir cşrafı gibl ömür sürmeğe başladı. Tiyat- ardaki hisselerini satmıştı. Bu devrede Ti eskileri kadar kuvvetli en İngflir tiyatrosu da inhitat geçirmek Muvaffakiyet miyen ve rası den asla — şumarmıyan, bö- eserler n hariku de kuv- mal vermiyen Shakespeare, , veya neşretmeyi asla dü- emişti. Müsveddeleri şu veya bu ltrllr ro müdürünün elinde kalmıştı. Doğup büyl- !CJ!J ve o dünyada eşi olmiyan inde ebedileştirdiği köyünde birkaç sene daha ra- | hat, tazasız bir ömür süren, dahi ve bugün 4 yükselen Shakespeare, doğum , 29 Nisan 1616 da 53 yaşında iken öldü. Köy kilisesinin avlusuna gömüldü. Bu- gün orası, binlerce perestişkârlarının tavaf olduğuna ihi bir hayat sürmeğe başl- |< zii hediye kazanan okuyucularıml Bir kısım okuyucular hediyelerini hâlâ almamM biran evvel müracaatta bulunmalarını rica edet «Son Posta» nın tertib ettiği resi fıkra müsabakasında kazar 1 i şrediler rini alar resira- | $ lerini bir müdaettenberi derce diyoruz. Son defa olatak hediyelerini a 1 lan okuyucularımızı da aşağıda bulacak. | ( &Inız. Ancak bazı okuyucularımız vardır. ki, şimdiye kadar ne mektubla, ne de bizzat idarehanamize müracaat ederek yediye- lerhimi istemişlerdir. Bu okuyucularımı - zın isimlerini bir defa daha neşrediyo î ruz. Sayın okuyucularımızdan on — beş| n zarfında idarehanemize baş vurarak | hediyelerini almalarını rica eder, bu müd- det zarfında müracaat etmedikleri tak - dirde haklarınım ziyaa uğrıyacağını bil - diririz. ti Hediyelerini almıyan talili!er Beç lira kazanan: Pulatlı hükümet bay - | tarı A. Baylağ'ın oğlu Kenan Saylağ | İkişer buçuk lira kazananlar: Çankırı Ab dülhalik mahallesinde Kumlu sokak — No. 8 de Bayan Vedia Tüzün Boğaziçi Arnavud- köy Sekbanlar sokak Celâleddin ve Molek, Eskişehir D. D. Y. kısım 131 şefi kızi Sacide, Konya Gedikli mektebi — ted müdürü Suphi, Bursa inhisarlar ba depo müdü - İrü A. Feridun Aköy, Gazlantep kültür baş| İsekreteri Hâmld oğlu L Bursa MN sinema yanında No, $ hekimi Avni Özbakım olile Hayri ncan üçün -| ü Tüm on birinci alay asteğmen Emin Pi z, İzmir erkek lisesi zınıf 5/P den — 1600 vilüt |Cater, Kayseri bez fabrikası türbin —ustam| — “ile |Bebiç kırı Sümer, Mektubla veya bizzat müracaat esnasm- |da birer fotgraflarının da ilüve — editlmesini İokuyacalarımından aymen rica ederiz. 25 lira kazanan talili okuyucumuz an ve okuyı isim larını aras'le Lstanbal erkek H sesinden Hieri ve Sukara Ziraat ban kası esham ve tah- şeti Faik Sivas ma kol Bi yüz İBâremld Yeni hü - met caddesi bi - Erimci çıkmazda No, 6 de İbrahim Kaynak r-—"/ bi wo—-——hwwgı xaf B dem 19 İflet Tetyakan İki buçuk lira kazananlar risalesinden, (ettiği kudal bir yerdir. peare'lin beş sene zarfında hiç de &- ESERLERİ rımsanmıyacak derecede bir edebi nü! ın-!' Shakespeare'in bütün külliyatı IK defa o- (tibi olduğu manasını çıkarıyoruz. Bununla |Jarak 1623 de çıkarılmıştır. 38 piyesten mü- |beraber, şair, meslekdaşları arasında «nazik, rekkebdir. Birçok mürettib yanlışları İle d0- | ız iki noktal naz: kibar Shakespeare» diye anılıyordu. Geneliu olmakla berabar gene kıiymetli bir eser- | gayri şuurt olarak her irde, asırda birbirine benziyen bütün küt- aksettir yaşatmıştı d arttıkca arttı. ley vetle le tasnif edecek olursak, şu | tanınmış ediblerden Ben Jonson çöyle di-/dir, Bunları mütalea ederek, şalrin edebi fa- | | İ(yordu ma ayırabiliriz: akexpeare'in dehâsından bir an için| «Ben süemayla. hürmet peare, diğer san'atkâr uunq-î’“"“' akkak ki ilk önce aktörlük ede-| — *Yar iyesleri yeni baştan ya- | Hlmen, 1 bir dram muharriri , Dulünd nde tecrübe görmüştür. ;'“"'— 6 gin are diğer piyes muharrirle- | 07t £ rlarını öğrenmiştir. Onlar gibi tırmış, İncelemiş ve bu arak piyeslerini yazmış- Shakespeare'! sevdim ve hatırasına ederim. O şüphesiz ki namuslu, açık ve hür tablatli bir adamdı.. ışlar komedisis ve «Veronalı iki gibi piyeslerinden, şairin Lo: u k beş sene zarfında &lt şahsiyetlerin devam ettiği cemiyet- ğini, onları tedkik ettiğini, karak- üdetlerini, züppeliklerini öğrer ni ve dehâsını mezcettiği müşahede kuvve- |tile o zamanki İngiliz halkını, hayatını bu Jeserlerinde yaşattığını anlıyoruz. s fİk önceleri tiyatroya kapılanan şalr, pek Binaenaleyh, muhlünden — gelen lesirler, | , L p laranlıktan çıkarak aktörlüğe yük- «ieinden doğan hisler. inl kamçılıyarak, eşsiz seldi. Ve on sene müddetle de İl:î. tere eserlerini ebediyete parçin- (, a ee Li den biri oldu. Mesleğe girdiğinin üçüncü senesi piyes yazmıya baş- 4l.îl İlk önceleri eski piyesleri tashih ve ta. tekevvün ve e- | dil ederek ortaya koydu. Bu suretle yeni sa- ı' tesirlerden ikisi ziyade- | hasında tecrübesini artırdı. (Sekizine! Hanri) ı İptyesi bu devrin mahsulüdür. Çok okuduğu n en güzel ve romantik| Marlow'un tesiri altında kalmıştı. Hattâ o ik ve girin Bt kad i, Titus Andronicus'u birlikte yazdık- etlerinin ları ve yahud Marlow'un tabil ten sonra da, Shakespeare' edilir. Çıraklık dev an üştad, kendi yolu H rüyazla, «Romeo v kudretini denediği h Shakes gibi, muh cen- gözünü HAYATI küç ğ siyasi faal kasabada, tanıdı. Şehirde de | bile iddi bilsinde, içtimal ve| buk sıyr | gece yal yaratıcı ald iTdir. Bununla beraber, Shakespeare't asıl ıran piyeslerinden ziyade şiirle! nd Adoniş şiiri, haf ettiği Lor e- yekün tutan para hediyesi a bir iş gördü. Piyeslerini oy- nattığı Ölobe ve — Blackfri: tiyatrolarına (hisselerini alarak) ortak oldu. Muvatfakiyet ve $Ö ttkea artlı. Londraya geleli da- ha on sene olmamıştı ki, İngilterenin en meş- hmr aktörlerinden ve odebi oloriterlerinden biri sayılmıya başlanmışla. w buldu. «Bir e& Jülyet» kasabı bu devre tam vaftiz. edildiltini | Üç günlük 'rete ula de idir. n oğlu idi, Civ miş, zahire tüccarlı n bir çifteinin kı- baya gel Si de z Ars taheli hakkında etraflı bir Bununla beraber, kasahanın devam et anlaşılmaktadır. ziyade (tabiat) derahanesinde NHzmektebine ©. mektebden den pek ça-| şöh- | Londrada çok çabuk |1 iyetini dört kı fik teeri delikanlılık, muhayyele coşkunluğu çafı da lriz. Şair, li mısra şekillerin! tecrübe eder, Ştir- Richard ITI, Veronalı ikt centilmen, bu İzamanın en tipik mahsulleridir. 2 — Bür'atle ilerleme ve kemale erme dev- resi. (1508-1600) Venedik taciri, Bir yaz gece yarısı rüyası, İstediğiniz gibi, Henry VI. bu devrede yazılmıştır. Mevzular daha dikkatle | seçilmiştir. Yauzılış ustacadır. İnsan Tuhu- nu tahili bakımından da görünür bir tarak- ki vardır. $ — Keder ve sıkıntı devresi (1600-1607) edebl kudretinin en fazla genişlediği, şatri |en yüksek mertebeye çıkardığı — devredir. Shakespeare'in hakik! ve şahai hislerini te- rennüm Sönne'si, On iİkinci gece, et, Macbeth, Othello ve Jül Sezar gibi faclalar bu çağda yazılmıştır. 4 — Sükünet, huzur devresi. Şairin son e- debi yıllarıdır. Kış hikâyeleri, hakiki hayat | tan almma ve bir geminin sergüzeştini do- kuyan (Fırtına) bu devrin mahsulleridir. EDEBİYATTAKİ MEVKİİ VE NUFUZU Shakezpeare, dünya edebiyatında en yük- vek yerl İşzal eder. En ön safta gelir. Homer, Pirdevsi gibi üç büyük şatr, onunla t akat haddizatımda ş ü de muayyen içinde yazmışlardır. Shakespeare sanlık ve tablat dünyasında do- şmiş, dehisinin güneşini geadirmiştir. erlerinde, tablali görmek, okumuak, yeni ve güzel bir ülkeyi keşfetmek kadar heye- canlıdır. İnsanlarını tedkik etmek, büyük bir şehre gidip, yaşıyan, kaynaşan ve bütün ke- derlerini sevinçlerini haykıran, terennüm e- halkı seyretmek demektir. Bhakespeare, tinde hor insanın yüzünden maskesini kaldırır, © insanı asıl ruhu, bütün çıplaklığtle bize gösterir. Meşetin yaşıyan, muhtelif vesi. Dante, e bütün İn eseri bu devrede serbest nazım, ' chremini tekke da Sabiha Y DDY, Haydarpaşn — İxmir Asansör | işletmesi cer baş mü — apartıman fettişliği memurla - Celület rından Fevzi Sözen imi derle « dışarıya vuran halle ve faclalarını en | ince noktasına kadar canlandırır. Dünyayı | İZmit Çarşıbaşı idare eden aşk, iman, iş ve vazife gibi döct | — YAL Yahya Lansuru bize bültün teferrüatile inceler. İşte| — Fahri Tureaa İbu insanları yaratan, ebedileştiren dâhiyi tenkid veya methetmek, insanlığı tenkid ve- ya methetmekle müsavidir Dünya edebiyalında sayılı kutublardan biri olan Alman Cocthe büle, bakınız onun için ne diyor: «...Hayatımda hiçbir hâdise, bir insan veya kitab bümiyor, hatırlıyamıyorum ki, Shakes- care'in piyesleri kadar üserimde bir tesir İbırakmış olsun. | Bir kelime ile, Shakespsa vidir. küinalan şal- iksahim Hoyi