24 Kasım 1936 Tarihli Son Posta Gazetesi Sayfa 10

TU ü n YA Vağla' KY ; SO 'YOĞTA C AA “ğ Piyasadaki Akisler “İNeler girecek, neler girmiyecek, idhali memnu iken yeni kararla serbest bırakılan eşya hangileri ? Dün birçok idhalât tacirleri mallarını tenzilâtla sattılar, yerli mamulâttan da tenzilât yapan sanayiciler oldu Yılbaşında kontenjan sisteminin ğer memleketler oradan eşya almağa kaldırılacağını yazmiıştık. — «Türkiye geleceklerdir. Bu suretle alcılar mem- genel idhalât rejimi kararın denilen leket altın stokunu tekrar doldurmuş yeni ticaret sistemi, bilhassa hüküme-'olacaklar. Para ve'eşya müvazenesi tin hayatı ucuzlatma — bakımından at- makta olduğu adımlar, kliniklerin iş- letilmesi ve bu suretle umumi işlerin artması, dahili sanayiin iptidai madde- sini çabuk ve kolaylıkla bulması, son- ra dahilt mamulât ve maktuatın kali- tesinin düzeltilmesi — bakımlarından faydalı bulunmaktadır. Kontenjan usulünün ilga edileceği da hemen tesirleri hissolunmuştur. Ve dünden itibaren - idhalâtçılar mallarını hissolunacak derecede - tenzilât yapa- rtak satmağa başlamışlardır. Bu mesele hakkında bir arkadaşı- mız salâhiyettar — ve alâkadar zevatla görüşmüştür. Verdikleri cevapları a- şağıya yazıyoruz: Bir Profesör: — Kontenjanı koyarken mevcut o- lan vaziyet herhalde tebeddül etmiştir ki, köntenjan da-tebdil olunuyor. Bu bizim lehimizdedir. Maksat hariçten fazla mal gelip — memleketimizin sanayiine rekabet et- Mmemesi ve ezcümle memleketten ha- rice fazla döviz çıkmamasını temin et- mekti. Bugün sanayiimiz trakki ediyor ve bu yeni karar sanayiimizin terakkisi- ne mâni olacak rekabetlere gene mü- nidir. Bu gibi mallarda gene konten- janın seddi vardır. Bizde imal olunmıyan eşya için kontenjanın — kaldırılacağı anlaşılıyor. Fakat bunda da Vekâlet, baş eşyaları bir listeden diğer listeye geçirerek me- netmek hakkına maliktir. Herhalde bu karar iktısadt? vaziyeti- mizde bir salâh alâmetidir. Hariçten mal geleceği anlaşıldığından bunu ö- deyecek paramız bulunduğu meydana çıkıyor, yani ticari vaziyetimiz iyidir ve bütün istihsalâtımızı harice satabi- kiyaruz demektir. - Benim anladığım budur. Halk ihtiyacını daha kolay temin edecek, çünkü bu ihtiyacın temini için engeller kalkıyor. Ve buna karşı, hal- kın daha fazla çalışması, daha ziyade zengin olması bu aayede her gün ar- tan ihtiyacını temin etmek fırsatı bul- ması imkânları bahşediliyor. Herhalde bu umumi dünya krizi-| nin azaldığını ve ezcümle — Türkiye- miz — iktisadiyatının normalleştiğini gösterir ki hepimiz bundan hem mem- nunuz, hem de müstefidiz. Yani «fazla istihlâk etmek için si- ze müsait davranıyor, gümrüklerimizi açıyoruz, çalışım fazla istihsal yapın» denilmek istenmiştir. Bir İktısadçı: — Dünya iktısadiyatında iki mü- him cereyan — çarpışmaktadır. Bunun birisi Merkantilist — iktısad sistemidir. — Bu sisteme göre memlekette ne kadar çok altın varsa o memleket o kadar zengindir. Binaenaleyh altının harice amasını — temin etmek lâzımdır. Bu da gümrük tahdidatile temin edi- lebilir. Halbuki klâsik iktısadçılar tarafın- — gan sonraları bu noktai nazar iptal e- dilmiştir. Klâsik — iktısadçılara göre: Bir memleketin iktısadi müvazenesini memlekete giren ve çıkan altınlar ta- yin etmez. Yani memleket zenginliği idhalât ve ihracat arasındaki müvazene ile ölçülemez. Meselâ; İngilterenin id- halâtı çok, ihracatı azdır? Fransa da a- şağı yukarı böyledir. Şu halde bir memleketin iktısadi — müvazenesinde ihracat ve idhalât kadar, harp tazmina- tı, seyyahlar, ecnebi — memleketlerde çalışan vatandaşların memlekete gön- derdikleri paralar da hesap - edilmeli- dir. Bu bakımdan bir memlekette altı- — nın azaldığını tasavvur edelim; O za- — Man eşya fiyatları fevkalâde ucuzlaya- u oktır. Eşya fiyatları ucuzlayınca di- * |fında müsbet neticeler tekrar tecssüt edecek. Klâsik iktıasdçıya göre: Müvazene bu suretle kendi kendisine olur ve memleket zenginliğini altın stoku de- İğil ticaret münasebeti ve bu münase- betin fazlalığı tanzim eder ki bunun te mini için de gümrüklerin açık ve na- kil vasıtalarının müsait olması kâfidir. bir takım âiyasi ve içtimaf hâdiselere yakinen bağlıdırlar. Meselâ klâsik ik- tsad sisteminin muvaffak olması için İher ülkenin sade dünya piyasalarında rekabet kabul etmez vaziyette olan is- tihsalât üzerinde çalışması şarttır. Çün kü gümrük tahdidatı olmadığı cihetle 'ancak böyle bir malı bütün dünya pi- yasasında diğer emsaline rekabet ede- İrek satabilir. Bu şeklin tahakkuku için de bir nevi gülkeler arası — istihsal iş bölümü» tekarrür etmiş olması lâzım- dır. Habuki bu da siyast ve içtimat ba kımdan tehlikelidir. Meselâ: Sade mer- mer ihraç eden bir memleket düşüne- lim. Böyle bir memleket bir harp vu- kuunda hem aç, hem de çıplak kalır. Bundan dolayı bu mahzurlara karşı koymak için her ülke artık memleke- tine mahsus istihaalâttan başka diğer muhtaç olduğu emtiayı da yetiştirmek, imal etmek mecburiyetindedir. İşte harbi umumiden sonra doğan Neo - Merkantilizm bu son ihtiyacın mahsulüdür. Bu yeni şekli temin için bir takım tedbirler düşünülmüştür: Yerli fabri- kaya prim vermek, yahut Dralok yani yerli fabrika zararının devlet tarafın- /dan tazmini. Bu iki tedbir dünyanın hiç bir tara- vermemiştir. Binaenaleyh bütün dünyada yerli is- tihsalâtı korumak için en verimli çare olarak gümrük tahdidatı tatbik olun- muştur. Gümrük tahdidatı —da iki taraflı tatbik edilir. Bir taraftan memlekette yetişen malların rekabetten masun kâl- masını temin eden yüksek gümrük ta- rifeleri, diğer taraftan memlekette ye- tişmeyen malları muayyen bir hadden fazla idhal etmemek — için İıonlmi&n tahdidatıdır. Bizde bu iki şeklin ikisi de mev- cuttu. Yeni kurulan yerli sanaylin in- kişafını garanti etmek üzere vaz'edil- miş yüksek himayeli tarifeler fabrika- larımızın ecnebi rekabetinden mütees. sir olmıyacağı zamana kadar elbette Ççok müessir bir rol oynayacaklardır. Memlekette yetişmeyen mallara ge- lince: Bunlar için konulan - tahdidat memleket parasının harice gitmesine mâni olmak içindi. Bugün bu tahdidat kalkıyorsa ar- tık memleketten para çıkması - belli mektir. Esasen klâsik iktısadçılara göre de bu tehlike teşkil etmemekte idi. Bunun neticesi herhalde ticaret ha- 'yatımızda müsbet bir hareket yarata- cak, ve bilhassa — içtimai 'hayatımızın memlekette yetiştiremediğimiz ihtiyaç- ları kolayca temin edilmiş olacaktır. Bir İdhalât Komisyoncusu: — Bu karar piyasada fevkalâde he- yecanlı bir tesir yapmıştır. Fakat ben gilim. mizden mal alan memleketler mukabi- bizden mal alan iki memleket arasında husule gelecek rekabetten — piyasamız Yalnız iktısadi ve ticarf —hâdiseler| haberi, İstanbula gelir gelmez piyasa-|serbest ve müstakil değillerdir. Bunlar | (Baştarafı 1 inci sayfada) tesinde yazılı tarife pozisyonlarına gi ven eşya ticaret anlaşmalarile Türk _.e ihracatı için temin iş menfaat ve kolaylıkla ve anlaşma yapılan memle- ketin hususiyetlerine göre tesbit ve an laşmalara bağlı lisleler esaslarına göre Türkiyeye girer. Macdde 6© — Bu karara bağlı M liste- sinde yazılı pozisyonlara giren madde- lerin Türkiyeye ithali yasaktır. Madde 7 — İktisat. Vekâleti 40 gün evvel ilân etmek şartile S ve KI ve A ve M Histelerinde lüzum gördüğü pozis yonları birinden diğerine geçirebilir. Madde 8 — Resmi daireler ve bele- diyeler imtiyaz veya inhisar işleten ve ya sermayesinden yüzde elliden çoğu | devlete ait olan müessese ve şirketler ve menafli umumiyeye hâdim müessese ler tarafından hariçten getirilmesine lüzum görülecek maddeler veya tesi - sat veya malzeme Veya âlâta ait muka- veleler, A — Bu kararın üçüncü maddesin- den istifade eden memleketlerden ge- tirileceği veya mukavele bu memleket lerle teati edileceği takdirde dan doğruya ve bu memleketlerle mevcut anlaşmalar hükümleri! dahilinde yapı- hr. B — Üçüncü madde hükümlerinden istifade etmiyen memleketlerden itha- lât icap ettiği veya bu memleke'tlerle mükavele bağlanlısına girileceği, ya - hut ta bu karar ile ithali menedilen maddeler mevzuu bahsolduğu takdirde siparişten veya mukavele bağlantısın- dan evvel tediye şartlarm veya umumi dan evvel tediye şartları veya umumi? kâleti yoliyle herhangi teşebbüste ser- best döviz tesbiti icap ettirdiği tak- dirde Maliye Vekâleti yoliyle İcra Ve- killeri Heyetinden alınır, Madde 9 — Türkiyeye girmesi bt ka rarla mümkün maddeler posta yoliyle gireceklerdir. Â Madde 10 — 19/5/936 tarihli ve /4629 sayılı kararla bu karara muha- Lf diğer kararnameler hükümleri mül- Madde ! — Bu karat | Kânunusa- niden itibaren muteberdir. S Listesi 'Tarife numarası: 17, 50 a, 51 a. B, 53 leketler gene fazla mal idhal etmiye- ceklerdir. Bu suretle ticaret hayatımı- zın intizamı tamamen bozulmamış fa- kat buna mukabil kontenjan tahdida- tının gümrüklerde doğurduğu müşkü- lât ve zararlar ortadan — kalkmış ola- caktır. Z Bir İdhalâtçı: — Bütün hükümetler — birbirine: #«Al malımı, alayım malınıv demekte- dirler. Kontenjan — kaldırılımca idhalât fazlalaşacaktır. Elimizde bulunan ec- nebi malları pahalı idi. İdhalât fazlala- şınca tabil fiyatlar ucuzlayacaktır. Bu ucuzluk bizi kârı, fazla sürümden çı- karmağa sevkedecektir. Bir Mensucat Taciri: — Havadisi gazetede görür görmez Ibendıu mal alan tüccarlar, siparişleri- ni hemen geri aldılar ve «tenzilât yap alalım» dediler, Bu yüzden bütün fi- yatları yüz para indirdim. — Senebaşı yaklaştıkça daha da düşmeğe mec- bur olacağımızı sanıyorum. Bir Ilıınııçı — Konlııııın kalkınca mallarımızı bu kararın klering mevcut kaldıkça bu|hariçte kolaylıkla satabileceğiz kanaa- kadar şümullü olabileceğine kâni de-İtindeyim. Zira biz gümrük kapılarını açınca onlar da gümrük kapılarını bize Bu kararla filhakika — memleketi-|açacaklardır. Bugün sık sık tesadüf edilen ihti- linde idhal ettikleri mallar üzerindeki|kâr, buhran gibi şeylere da tesadüf e- tahdidat kalktığı için mütenevvi ve|dilmiyecektir. İptidaf madde krizi or- fazla mal göndereceklerdir. Bu arada |tadan kalkacaktır. * Bu hususta dün —aksşama kadar |a, 54 a.,54 B., 55, 56 A, 64 3.B.D. ; Yalnız kabuklu. 69, 71 a. B., 72 C., C., 74, 97, 95 a. B., 100, 104, 123, 162 177, 180, 187, 190, 210, 211 A ’UB 236 a, 110_ 240, 242 244, 245, 246, 247, 248, 249, 250, 251, 260, 264, 265, 266, 267, 268, 271, 272, 273, 279, 282, 283, 284 B. C., 289, 290, 307. A, L, 313, 315, 316, 348, 349, 350, 351, 353 B., 354, 355, 360, 409 A.C. 417 A. B., 440, 480 A, 482, 491, 554 A, 568, 591, 617 B., 685, 691, 692, 705, 853 C, 'Tarife numarası: 23 A, B, 25, 30, 31, 32, 33 A., 43, 44, 45, 46, 47, 48, 52 A, 54 AL2, A. 3, 59, 62, 63, 64 C. 66, b7, 68, 75, 76, 77, 78, 86, 89, 90, 91, 92, 93, 94, 98 C., 99, 101, 102, 103, 105, 108 112, 115 C., 119, 120, 121, 124, 125, 126, 129 C., 130, 131, 132, 133, 136, 137, 139, 140, 141, 144, 148,149,150 164 165, 169, 170 B., 173, 196, 202, 209, 21) B., 227, 2268, 230, 231, 233, B., 234 C., 238, 243, 252, 262, 263, 270, 274, 275, 276 H., 277 A., 278, 280, 281, 284 A, B., 285, 286, 287, 288, 291, 292, 294, 296 A., 298, 299, 300, 301, 302, 304, 305, 306, 307, A, 2, 3, B. C. D., 308, 310, 341, 312, 314, 319, 320, 322, 323, 324 A, C., 325, 326, 327, 330, 331, 332, 333, 334,335,336B.,337 338, 341 A.B.C. D., 342 B. 343, 344, 345, 346, 356, 358, 361, 362, 363, 364, 371, 372, 373, 374, 375, 376, 380, 383, 384, 385, 386, 387, 389, 390, 391, 392, 393 A, 396, 397, 398, 399, 403, 404, 405, 406, 407, 410, 411, 412 A2.B.2. 413, 415, 416, 417, C., 418, 420, 421, 422, 423, 424, 425, 427, 429, 430, 431, 432, 433, 434, 435, 436, 437, 438, 439, 441, 442, 443, 444, 445, 446, 448 yâstik sünger hariç, 449, 450, 451, 452, 453, 454, 455, 456, 457, 458, 459, 460, 461 C., 462, 463, 464, 465 B., 467 C., 46B, 469 B., 471, 474, 475, 576, A B., 477, A., 479 481, B., 481 C. B. E. V., 483, 484, 485, 486, 487, 488, 489, 490, 492, 493, A., 494 B., 495, 496, 497, 498, A., 499 A,, 500, 501, 502, 503, 504, 505, 506, 507, 508, 509, 510, 511 A. B. C., 512, 513, 514, 515, 516, 517, 518, 519, 520, 521, 523, 524 A.(1,2,) A, 3, R. C. 526, 527, 528, 529 A., 529 B., 529 C. B., 530, 531, 532 B. C. D., 533, 534, 535,536, 537A., 538, 539, 540, 541,542, 543, 544, 945, 546, 548, 549, 550, 551, 552 A, C., 553, 554 A, C. B., 555, 556, 557, 558, 559, 560, 562, 563, 564, 565, 566, 367, 568, 570, 571, 57Z, 573, 574 B.C. D. H., 575 576, 577, 578, 579, 580, 581, 582, 583, 584, 585, 586, 587, 5B8, 589, 590, 591, 592, 593, 594, 595, 5% 597, 598, 599, 600, 601, 602, 603, 604, 605, 606, 607, 608, 609, 610, 6l1, 612, 613, 614, 615, 616, 617, 618, 619, 620, 621, 623, 624, 625, 626, 627, 628, 629, 632, 633, 634, 636, 651, 652, 653 A, B., 654, 656, 658, 660, 661, 662, 663, 665, 666, 666 (1) 666 (2) A. B. E. F., 667, 668, 669, 670, 671, 672, 673, 674, 675, 676, 677, 679, 680, 681, 682, A. B. C. H. V. D., 683, 684 A., 686 A., 688 A, 689, 690, 693, 694 B. 1., 695 B, 2. D., 696, 967, 698, 699, 700, 701, 702 A. B. C. D. H., 703, V., 704, 706, 708, /709, JA, 702, 713, 714, 715, 716, 717, 218, 719, 220, 721, 722, 723, 724, 725, 726, 227, 728, 729, 730, 731, 732, 733, 734, 735, 736, 737, 738, 739, 740, 741, 742, 743, 744, 745, B. C., 746, 747, 748, 749 Â B. C, 750, 751, 752, 753, 754, 755, 756 A, B.C. V., 757, 758, 759, 761, 762, 763, 764, 765, 766, 767, 768, 770, 771, 272, 773, 774, 775, 776, 2717, 770 770 760 782, 784, 785, 786, 787, 788, 769 790, 791, 792, 793, 794 796, 797A.795 B01, 802 A., 802 B., 005 ııo 812 B. C.D. H. V. 813, 815, 816, 817, 818, B19, 620, 821, 624, 825, 826, 827, 016 829, 630 B3l, 031 8]! 834, B35, 836, B37, 5” 839, 540 841, 842, B43, 844, 045 Mâ, 847 A_ MO M9 ıso 851 A., 852, 853, 858, 859, Ml V Listesi Gümrük ve inhisarlar listesi: - | rin musıade.erue memlekete ithal edi ıı4 halı ıhracı mukabilinde, 138 har pi ihracı mukabilinde, 178, 188 yalnığ kotra, 203, 208 A., 276 B. C., 328 A | 357, 366, 367, 368, 369, 370, 379, 389, 408, 4IZ A I, B İ., 419, 469 B 4744 524 A, 3., 529 A., 529 B., 656, 657,658, — 659, 660, 664, 665, 666, B. C, 2. 694 B. C, 2., 695 A., 703 V., 745, A., 756 Ca Ziraat Vekâleti listesi: 1, 2, 3, 4, 5, 6, 7,8, 9, 10, 11, 12, 13 14, 15, 16, 70 C., I51, 452, 153, 154 155, 157, 158, 197, 198, 223, 256, 258, 259, 354, A., 622, 631, 650, 664, 760, 23 C., 234 B.,631, 745 A., 760, 769, 783, 603, 806, 807, 808, 809, S11, 814, 822, 823, 853, B., 854, Milli Müdafaa Vekâleti W 640, 641, 678, ”lıılıyı Vekâleti listesi : A Listesi 24, 26, 42, 73 A. B., 106, 107, 109, MO, DDI, TI3, 122, 127, 128, 145, 146, 147, 227, A., 227 B., 277 A, 277 Bu 277 V., 277 P. 309 341, C., 342 B., 377, 'C. 4. B. 4. E. 6., 378, 379 1, A, 2. 3, B. C.D. E. F., 379 2. 379 3., 400, 442, 469 A, 474 B., 547, 552 B., 560, 653, 682 B. 2. B. D., 684 B., 686, B., 688, B. 857. M Listesi 16, 19, 20, 21, 22, 23 B., 27, 28, 33 B. 34, 35, 36, 37, 38, 39, 40, 41, 49, 50 B. C., 5I B. C., 52 B., 53 B. C., 54 B., 56 B. C., 57, 58, 60, 61, 65, 70, 72 A. Bu 75 A. B. C., 78, 79, B0, BI, 82, 83, 84. 85, 87, 88, 90, 91, 95, 96, 112, 115 A B. C., 116, 117, 118, 119, 129 9,, 134 135, 142, 143, 144, 156, 157, 158, 159, 160, 161, 162, 163, 164, 166, 167, 168, 170 A, 171İ, 172; 124, 175, 176ç: 179, 180, 181,'182, 183, 184, 185, 186, 188, 189,191,192, 193,194, 195,199, 197, 200 201, 204, 205, 207, 208 B. C. D., 212, |213 A., 221, 222, 224, 225, 226, 229 232, 233, A., 234 A. B. C. E, 236 Bu 237,239, 241, 242, 261, 269, 276 A. B. 277 B., 293, 296, 297, 317, 318, 324 B. »— C. D., 328 B., 329, 331, 336, A, B., 342 A., 347, 353, 359, 362, 364, B., 365, SIT A.B.C. 1.2,3.D. 1.2.3.,379 A 1., 382, 285, 287, 288, 289, 293 A.B., 394, 395, 398, 401, 402, 409 B., 414, 415, 426, 447, 461 A. B., 465 A, 467 A. Bi D, oıo uı 473, 477 A. C. 478, 480, B. C., 481, A. B. C. V. 494 A, 498, B. 4993 soz “SIN B., 515, 522, 525, 532 A, 537 B.C., 561, 547 A, 687, 688 A 689, 694 A., 699, 705, 749 D., 756 B. Ce 795, 797 B., 802 B., 304, 8012, A, 855, 856, 858 A, 858 B., 860. Yeni kararnameye bağlı cetvellerdi tarife numaralarını yazdığımız mallar" da bazı ufak tefek istisnalar kaydedil- ,Mmiştir. Üsküdar hapisanesinde hâdiseler oldu (Baştarafı 1 inci sayfada) ralamıştır. Üsküdar Müddeiumumisi Tahsin vak'a mahalline gitmiş ve tah- kikata başlamıştır. Azmi ifade veremi- yecek bir vaziyetle Kadıköy nümune , | bastahanesine kaldırılmıştır. Dün akşam geç vakit gene ayni ha- pishanede ikinci bir vak'a daha olmuş- tur, Bu sefer mahkümlardan Topal Ha san, diğer mahküm Hüseyinin başına su testisile vurmuştur. Hüseyin de €- Bindeki sivri bir âlet le Töpal Hasani altı yerinden ağır yaralamıştır. Cürüm âleti bütün araştırmalara rağmen mey dana çıkarılamamıştır. Hüseyin, tecrit edıhmı,ılnyıımdenymh'l'opılln- san da hastaneye kaldırılmıştır. Belediye müstahdimin müdürlüğü Münhal bulunan belediye emlâk mümeyizliğine, belediye mürakıpların- 214, 215, 216, 217, 218, 219, 220,|dan Fahri terfian tayin edilmiştir, 253, 255, 157 !03 339, 340, 476 630, 635, 637, 636 6!9 642, M! M4 645,|de 646, 647, 648, Belediye müstahdemin müdürlüğü açık ise de, bu vazifeye şimdilik tabit olarak istifade edecektir. Fakat |gümrüklere henüz bir haber gelme- bizden mal almıyan hlnıımıleyh kle-|miştir. Bugün hükümetten direktif lnnı münasbetine girmemiş olan mem-|gelmesi beklenmektedir. Ü ğ kimse tayin edilmiyecek ve müstahde- ık“m Vekâleti listesi : min idaresine ait muamelât iktısat iş” Bu listelerde yazılı mallar vekâletle-İleri müdürlüğünce tedvir olunacaktır.