24 Kasım 1936 Tarihli Ulus Gazetesi Sayfa 1

r—_—:vm_—î—w."wwşw-wq. -— K -— — ON YEDİNCİ YIL. NO: 5507 LUS ADIMIZ, ANDIMIZDIR 24 SONTEŞRİN 1936 SALI Son üçüncü sayfada haberlerimiz eee HER YERDE 5 KURUŞ Atatürk evinde Vekiller heyeti toplandı İcra Vekilleri Heyeti dün ak- şam Çankayada Atatürk Evin- de toplarımış harici işler üzerin- de müzakere yapılmış ve içtima geç vakte kadar devam etmiş- tır. Başbetke DONANMAMIZ MALTA'DA Falih Rıfkı ATAY “ . Türkler ve ingilizler ara- sında askerlikce ilk temas 1854 Kırım harbinde oldu ve ingilizler türklerin kardeşce nasıl harbet- tiklerini öğrendiler. Bunu, Büyük Harbte, karşı karşıya çarpışmak da isbat etti: ve ingilizler türkle- rin nasıl centilmence harbettikle- . . rini öğrendiler.,, Amiral Sir Dubley Pound'un bu sözleri hassas türk kalbinde tam ye- rini bulacaktır. Amiral, »nutkunu, cümhuriyet donanmasının Malta'ya yaptığı ziyaretin, bütün 19 uncu as- rı işgal eden Türk - İngiliz dostluğu- nun yem bır doğumu olıcağmı ümid ettiğini söyliyerek bitirmiştir. İngilizlerle türkler arasında son on beş senelik münasebet üç safha- dan geçti: şiddetli bir gerginlik, u- zun bir kayıdsızlık, nihayet iyi bir tanışma! İki devletin İrak komşulu- ğu, ve cümhuriyet hükümetinin yo- bu tanısmaya bilhassa yardım etti. Menfaatlerimiz arasındaki tezadsız- lık, umumi? emniyet davasımndaki gö- rüş ve hareket birliği ile tamamlana- rak, nihayet, münasebetlerimize sa- mimi bir dostluk kuvveti vermiştir. Bu dostluğun inkişaf istikameti sulh ve emnivettir. Kara hududlarında ol- duğu gihi, Şarki Akdeniz'de emni- yet istikrarı kurmağı politikasma esas edinen Türkiye ile, bütün Ak- deniz'de emniyet istikrarını impara- torluğun baslıca menfaatlerinden bi- ri addeden İngiltere arasında hususi bir yakınlık vücud bulmasından da- ha tabit ne olabilir? İki devlet dahi, dostlarımız gibi, Milletler Cemiyeti idealini muvaffak kılmağa ve yeni bir harbın, medeniyeti ve milli hürri- yetleri tahrih etmesine mani olmağa çalışıyoruz. İngiltere imparatorluğu bu hususta müessir olmak için en büyük imkânları elde tutuyor: biz onun bu imkânları kullanabilmek için her tarafta huzur-”'ve süküneti muhafaza etmesinden gayri bir sey istemiyoruz. İngiltere'nin dahi, Sar- ki Akdeniz'de ve Yakın Sark'ta Tür- kiye gibi bir sulh âmilinin kuvvet- lenmesinden, medeniyetçi ve insani- yetci vazifesini daha iyi görmek im- kânlarını kazanmasından - ancak memnunivet duyacağımı biliyoruz. Son buhranlar, devletlerimize sulh tephesini kuvvetlendirmek zarureti- ni daha çok hissettirmistir. Milletler Cemiyetinin talii, kendisine samimi- yetle bağlı olanlarıı, bütün gavretle- rini birleştirmelerine, acık, sarih, her- l:eılîn blyu;::nnmı ve herkese yardıma açık bir dayanışma elde etmelerine bağlıdır. Kamutay;ı dünkü — toplantısı Kamutay dün Refet Canıtezin baş- kanlığında toplanarak 1936 müvazenei umumiye kanununa bağlı, cetvellerde bazı değişiklikler yapılması hakkındaki lâyihayı müzakere ve kabul ederek cu- ma günü toplanmak üzere dağılmıştır. Londra, 23 (A.A.) — Royter ajansı tebliğ ediyor: Avam kamarasında sorulan bir su- al ile bunun cevabı, İngiltere hüküme- tinin hiç bir vesile ile ingiliz ve türk dostluğuna halel getirilmesine imkân bile tasavvur edemediğini göstermek- tedir. Müzakere esnasında bir mebus şu suali sormuştur: — Akdenizde italyar ve ingiliz me- nafiine aid olarak imza edilebilecek her hangi bir itilâf münasebetiyle, Tür- Türk-İngiliz dostluğu Hakkında Avam Ka marasında bir sual ve B. Antoni Edenin cevabı kiyeye karşı olan pek eski dostluğu- muza veya türk menfaatlerine zarar İ- ras edebilecek mahiyette her hangi bir kaydı ingiliz hükümetinin kabul etme- mesine mösyö Eden itina gösterecek midir? B. Eden şu cevabı vermiştir: — Bu muhakkaktır. Şurasını şöyle. mekle bahtiyarım ki ingiliz - türk dost- luğuna halel verebilecek mahiyette bir hattı hareket takibini düşündürebile- cek hiç bir vaziyeti akla getirmek bile kabil değildir. İstanbul, 23 (Telefonla) — Atina'dan bildiriliyor: Başvekil B. Metaksas, Atina'da bu- lunan bir yunan gezetesi muhabirine şu beyanatta bulunmuştur: “— Türkiye ile Yunanistan arasın- daki münasebetleri dostluk kelimesiyle tefsir etmek kâfi değildir. İki memle- ketin teşriki mesaidi her noktai nazar- dan samimi ve derindir. Yunanistanın Türkiyeye karşı besled'ği dostluk bir parti siyaseti olmayıp, bütün yunanlı- ların malıdır. Bir bugünkü Türkiye ricalini bıl- hassa takdir etmekte, Türkiye'nin her husustaki terakkiyatına bilhassa hay- ran bulunmaktayız. Bir müddet evel Türkiye Hariciye Vekili Tevfik.Rüştü Aras'ın Cenevre- ye giderken buradan geçmesi vesile- siyle, kendisi ve arkadaşı Şükrü Kaya ile konuşmak şerefine nail oldum. Mem- leketlerimizi alâkadar eden bütün me- seleler hakkında çok samimi konuştuk. Dost Türkiyenin muvaffakıyetleri- ni işittikçe her vakit hususi bir sevinç duymaktayım.” B. Metaksas diyor ki: «Türkiye ile Yunanistan arasındaki münasebetleri dostluk kelimesiyle teflsir etmek kâfi değildir.> Dost ve müttefik Yunanistanın sayın Başbakanı B. Metaksas İSPANYA HARBI Sevil, 23 (A.A.) — Bu gece radyo ile aşağıdaki tebliğ neşredilmiştir : “Fena havalar yuzunden bütün cep- SER Ablokası ve içinde oturan ecnebı!enn Barselon'dan bir görünüş helerde askeri harekât — yavaşlamıştır. Tayyarelerimiz, dün hiç bir uçuş ya- pamamışlardır. Yalnız topçu kuvvetle- rimiz, Madrid cephesinde faaliyet gös- termiştir. Geçenlerde işgal edilmiş olan Fena havalar yüzünden askeri harekât yavaşladı Monkloa mıntakasındaki bütün evler baştan başa aranmıştır. Evlerdeki ka- dın ve çocuklar dışarı çıkarılmıştır. emniyeti yeni bir hâdise çıkaran Pazar günü sakin geçti Madrid, 23 (A.A.) — Havas ajansı muhabirinden : Pazar günü, sükün içinde geçmiştir. (Sonu 6, ıncı sayfada) DONANMAMIZ MALTADA Filomuzun Malta ziyareti hergün yeni dostluk tezahürlerine vesile oluyor Kayık yarışında 3 — 2 denizcilerimiz ve futbol maçında da 3 - 2 ingiliz askerleri kazandılar. Valetta, 23 (A.A.) — Anadolu A- jansının hususi surette gönderdiği mu- habiri bildiriyor: Amiralımız Şükrü Okan dün Malta Valisinin husust öğle ziyafetinde bu- lunduktan sonra vali ile birlikte şehri dolaşmış ve eski Malta şovalyelerınm ıaraylarmı gezmiştir. Bu g 'sonra Malta kara kuvvetleri futbol ta- kamı ile donanmamız takımı arasında ya- pılan maç sahâsına gelmiş ve ingiliz ami- ralı da olduğu halde husuıî bir çay da bu- ur. Akşam y ğini gene hu- sust olırak amiralın evınde yemiş ve amiralla birlikte ÇOuecen Elizabeth zırh- Jısında sinemaya gitmiştir. Bütün bu toplantılarda davetliler aileleri ile birlikte bulunmuşlardır. Bu sabah tamamiyle hususi olarak şehirde dolaşan amiral Okan öğleden sonra iki dost donanma arasında yapılan kayık yarışlarını Çueen Elizabeth'de ingiliz amiralınmm misafiri olarak seyretmiştir. Kayık yarışlarından sonra maiyetleriy- le ve büyük üniforma ile bizim 300 aske- rimizin ve bandomuzun da iştirak ettiği hükumet konağındaki sancak indirme mer, de, ak filotilla k d nı amiral Samesling'in ziyafetinde ve gece ingiliz amiralının sarayında şere- fine tertib ettiği baloda hazır bulun- muştur. Dost memleketin muhterem amiralı Sir Dubley Pound dostluk te- zahüratını artırmak ve buna daha bü- yük bir parlaklık vermek için mütema- diyen vesileler ihdas etmektedir. Futbol maçı ve kayık yarışları Valetta, 23 (A.A.) — Anadolu A- jansının hususi surette gönderdiği mu- habiri bildiriyor: Denizciler grevi Amerikada kaptan ve çarkçılar da işlerini bıraktılar Nevyork, 23 (A.A,) — Liman ve dok işçilerinin grevi, iki bini Nevyorkta ol- mak üzere dört bin kadar deniz ticareti kaptan ve makinistinin de işlerini ter- kctlemelerı dolayısiyle, bir kat daha ge- lemiştir. Bund! başka'__ 'Pİ' lot makinistler federasyonu, bütün me. buslarının bugün bütün Amerika liman- larında greve başlayacaklarını bildirmiş- tir. , Deniz işleri üzerindeki bu grev '6 gündenberidir devam etmektedir ve ya. kında nihayetleneceğine dair de hiç bir emare yoktur. PY RE AAA Bugün İç sayfalarımızda: İKİNCİ SAYFADA: Pamuk davasından: Nufus ve işçi (Tahsin Coşkan) — Düşünüşler: Rejim ve otorite —'Dil Köşesi «« İç haberler. ÜÇÜNCÜ SAYFADA: Dış haberler — Son dakika, DÖRDÜNCÜ SAYFADA: Kısa ekonomik haberler — Bibli- yoğrafya — Yabancı gazetelerde o- kuduklarımız: Tuna Avrupasında. — Tefrika: Cengel Kitabı. BEŞİNCİ SAYFADA: Her şeyden biraz — Tefrika: linmiyen insan — Haberler. PİSRRI DAİAT II ŞAERI SD el Bi- Dün yapılan futbol maçı çok güzel ve heyecanlı olmuş ingilizler 3 - 2 galib gelmişlerdir. (Sonu 2. inci sayfada) Fıkra. Gazetecilikler Geçenlerde şahsa karşı hücumlar için matbuat kanunu hükümlerinin pek şiddetli olduğundan bahseden bİI dostuma dedim ki ; — Fakat bu kanunla üslüb düzelti- Yoruz.. —Nasıl ? — Meselâ “...Sen bir cahil ve ahmak« sın !, diyeceğimiz yerde “sizin eser- lerinizde ilim ve zekâ eseri görmiyo« rum.,, diyeceğiz. Demokrasilerde matbuat da kendi kendine dördüncü kuvvet vasfını takındı. Hakikatte onu diğer üç kuvvetten ayıran vasıf şu idi: Mesuli- yetsizlik ! Avrupa gazeteciliklerini yakından tanıyan bir tanıdığıma sormuştum : — En çok alâkalandığınız basın hangisidir ? Düşündü, taşındı : — Sansüre kadar yunan basını! oııj vabını verdi, Hayret ettim : * — Çünkü, dedi, yunan gazeteciliği-« nin hürmet ettiği hiç bir şey, ama hiç bir şey, ne hakikat, ne şeref, ne namus, ne hüsusiyet, hiç bir şey yoktu. O ka- dar *serbestti. Devlet kuvvetlerinin hangisinde bu serbestliği bulabilirsiniz? kanun naza« rında mesul olmak istemiyen bu kuvvet, âdetâ eski derebeyliğinin yerini tuttuğu memleketler vardır. : Londrada bir ingiliz ahbabım ken- disine ismini söylediğim büyük bir Londra gazetesi hakkında şöyle demiş- Üzki : — Fakat o, bizim sokakta selâmını alıp eve davet edemediğimiz dık lardandır. Bir mecliste buluştuğumuz eski bir fransız başvekilinin büyük basın de- nen Paris gazeteleri hakkındaki !ıkrı' de şu idi ; — Bunlar fransız kamoyunu temsil etmez. Bunlar finans müesseselerine vasıtalık eden ilân şirketlerinin emire deri altındadırlar. Fransız fikrini an- lamak için vilâyet gazetelerini okuyu« nuz, Salengro neden, nasıl ve niçin bes raet ederse etsin, 500.000 satan bir is« kandal gazetesinin eline düştümü, ha« vagazı ile intihar etmekten başka çare- si kalmaz. Yahud, her günkü baş maka« lesi kendisi hakkında en hafif tabir 0« larak namussuz ithamı ile başe İryan Action Français'e karşı Briand'e ın pişkinliğe ve sinir kuvvetine sahib olmak lâzım. - Şimdi fransız demokrasisi dahi, basın mesuliyetlerini tayin etmek için bir kanun hazırlıyor: Gazeteci derebeye liğine karşı vatandaş masunluğunu te« min etmek ve... gazete Gelirlerini tef- tiş etmek ! Basın hürriyeti tefekkür hürriyeti demektir. ve en büyük halk hizmetlerin- den biridir. Bu kadar büyük bir vazife, nasıl, mesuüliyetsiz bırakılabi- lir 2 FATAY.