26 Eylül 1934 Tarihli Son Posta Gazetesi Sayfa 9
H Bugün, Öz Dil Bayramımızı Nasıl Doğdu?.. inci k No. 5 inci kısnım e. 69 Nanl»Yaşadı ? Her hakkı mahfuzdur. » Ziya Şakir Ordu Küçük Bir Muvaffakıyet İçin üşkülât Çekiyordu.. Bin Türlü Fakat 33 üncü ve 37 ınci fır- kaların vaktüzamanile muharebe meydanına müeessir ve diğer kıt'aların da hep birden ileri atılamaması yüzünden bu taarruz seri ve kat'i bir netice verememiş.. ancak ertesi günü kanlı bir harple mevzlünden çıkan- labilen düşman, sekiz gün devam eden mücadeleden sonra ( Horum düzü ) ne sürülebilmişti. Ordu, bu küçük — muvaffaki- yeti — istihsal edebilmek için bir hayli —müşkülât — çekmişti. Buna rağmen, düşmanı hududun öbür tarafına tardedememişti... Maddi ve manevi imkânsızlıklar karşısında kalan ordu kumandanı, şimdilik İstihsal olunan bu neticeyi bile kâfi görüyor; 10 nucu kolor- dunun iltihakına kadar bu vazi- yeti muhafaza etmek İstiyordu.. Fakat, Istanbuldaki ( karargâhı umumi ). gittikçe — sinirleşiyor; 8 üncü ordunun erkâmharp rcisi olan Alman kaymakamı ( Goze ) Beyin akamete uğrayan plânındaki esbabı — tahlil etmiyor; — 11 inci kolordu kumandanı Galip Paşanın himmet ve fedakârlığı sayesinde kazanılan bu — muvaflfakiyetteki müşkülâtı bile görmek istemi- yordu. Harbin — başlangıcındaki —şu küçük tecrübelerden — bir hayli mühim hakikatler meydana çık- mişti.. Harbin, yalmz ( nazariyat- çılık ) ile kazanılmıyacağı anlaşıl- mışti. Ayni zamanda - birdenbire yüksek kumanda mevkiine çıka- rılan - genç Ümeranın - tecrübesiz- liklerini de nazazarıdikkate ah mak JTâzımdı. Sonra, ordu ara- tında bulunan derme çatma kuv- vetlerin de faydasından ziyade zararı görülmüştü.. Bereket ver- sin ki bu hakikate çarçabuk iman edilmiş, kürtlerden mürek- kep olan ihtiyat (Hamidiye) st- vari alayları derhal lağvedilerek büyük bir karışıklığın önüne geçilmişti. * İstanbul ile 3üncü ordu ku- manda beyeti arasında artık bir (görüş meselesi) çarpışmaya baş- lamıştı. İstanbul, 1inci fırkanın kazandığı — muvaffakiyeti senet tuluyor; (Madem ki düşman ricat etti- rilmiştir. Hali ricatte bulunan düşmanı takip ederek mahvet- mek.. Ve sonra (Kars) istikame- tina doğru ilerlemek diyordu, Üçüncü ordu erkâm harbiyesi İse; (Rusların daima faik kuvvet- lerle taarruza — geçeceklerini . . (Narman) dan ardunun gerisine, (Aras) cenubundan da yana dü- şeceklerini ) zan ve tahminde devam ediyordu. Dimağında yer eden bir fikri hiçbir kuyyet ve hakikatle çıkar- mak Mümkün — olmıyan Enver Paşa, gittikçe bu halden sinirlen- » Vaziyeti tetkik için, (erkâmı harbiyel ümumiye reisi sanisi, miralay damat Hafız Hakkı bey)i üçüncü — orduya ti Enver Paşadan elinde lâzımdır) Bgöndermişli... nmekle beraber der hususta Enver Paşamn en irez dahâ sakin | 26 - 9- 934 olamaması, ! hararetli. bir — mürevvici olan Hafız Hakkı Bey, üçüncü orduyu teftişe başlar başlamaz evvelâ 10 uncu- kolordu kumandanını betaetle ittiham etmiş.. Enver Paşaya gönderdiği raporda bu ittihamının esbabını zikrettikten sonra : (Harbin mukadderatı üzerinde | mühim bir tesir busule getirmesi muhtemel olan bu kolordunun kumandasını bizzat deruhte etmek istiyorum | demişti. Tabildır ki Enver Paşa, pek sevdiği İsmail Hakkı Beyin bu teklifini büyük bir memnuniyetle kabul eylemişti. Yine o günlerde, 9 uncu kolordu kumandanı Ahmet Fevzi Paşa da » doktor Bahaettin Şakir Beyin Istanbula çektiği bir telgraf üze- rine - ( bedbin ) olmak töhmetile tekalde sevkedilmişti. Bu iki kıymetli kumandamnın en — vâhi sebeplerle — hırpalanması, — ordu erkân ve zabitanı Üzerinde çok menfi bir tesir husule getirmiş, herkese mevkiinden bir şüphe vermişti. Hafız Hakkı Beyin umumi vaziyet hakkında verdiği rapor üzerine Enver Paşada taarruz fikti — artmış, — ( Sarıkamış ) ta Rus kuvvetlerini ihata ve imha edebilecek surette bir pilân hazır- lanmıştı. Ruslar, bu taarruz pilâ- nni haber almışlar; taarruz kuv- vetlerini gafil avlıyarak iyi bir pusuya düşürmek için cephedeki mühim kuvvetlerini Batum istika- | metine çektiklerine dair yalan şayialar çıkarmışlardı. Bunu fırsat | telâkki eden Enver Paşa, | 330 | senesi Kanunuevvelinin 2 nci gü- nü | ( Köprüköy) karargâhına gel- miş.. Kumandayı bizzat deruhte etmişti. Cepheyi baştan başa ge- zen Baş kumandan, siperlerdeki efradı aç ve çıplak görmüş; ertesi gün bütün kıtaata şu mealde bir beyanname göndermişti : ( Askerler!.. Hepinizl ziyaret | ettim. Ayağınızda çarığınız, sırtı- nızda kaputunuz olmadığını gör- Hüm. Lâkin karşınızdaki düşman sizden korkuyor. Yakında o düş- manı imha ederek kafkasyaya gireceğiz. O zaman her türlü nimete — kavuşacaksınız. — Bltün islâm âleminin ümlidi, sizdedir. ) Fakat bu beyanname, ordu efkârı umnmiyesini * bilmem ki- ne dere- ceye kadar tatmin etmişti. * Enver Paşanın kumanda ettiği bu taarruz, büyük bir hezimetle neticelenmişti. Harp facia, Napolyonun Moskova felâ- ketinden daha beterdi. Şahsan, Kafkas cephesinde: sahasındaki | Nasıl Öldü? Tik mitralyer ateşi insan cür'et ve cesaretinin en par- lak misallerini gösteren Enver Paşa, bu hâilevi sahneden haya- tını güç kurtarabilmişti. Fakat buna mukabil arkasında, fecaatla malâmal izler terketmişti. Koca 3 üncü ordu, birkaç gün zarfın- da, tarümar olan bir enkaz haline gelmişti. Binlerce Türk evlâdı,-yalnız bir inat ve hodgâmlık yüzünden- o korkunç kar yığınları altında çürümeye terkedilmişti. 9 ncu kol- ordu kararğâhı ise, esir düşerek Sibirya çöllerine — gönderilmişti. Tali, Enver paşaya yalnız bir nok- tada yardım etmişti. O da mu- zaffer Rus ordusu — her ne se- bebe mabni ise — olduğu yerde tevakkuf etmiş; ileri doğru hare- 1' kete devam eylememişti. | | | | * Bu büyük facia, bir ibret dersi olmamıştı... Kafkas diyarının karlı ve buzlu şahikalarında zuhura gelen bu felakete, (Sina) çölleri- nin yanıp tutuşan susuz ve çorak kumları Üzerinde de bir nazire yapılmaya başlanmıştı. (Arkası var) ÜYUEE YRERUYU YUD VAS YÜLCERELDERE SAcETLAMRAEAR A erGE reLeRi Ten, Birliğile Kutluluyoruz AraARA ( Baştarafı 1 inel zayfada ) ve onarımındaki yeni ses, yeni çağrışı duymak için denediğim bu örneği okuyucularıma sunu- yorum Ölü sandığımız sözlerin bu- günkü azlık dilimize karışışı gü- zel bir düzen, bir dirilik yarat- mıyor mu? Bu deyim, benliğiniz- de çok öz bir duyguya bir do- kunaklık yapsa gerek... Burada okuyucularıma kendi öz varlığımda duyduğam, olabilir seyrek duyulan bir duyguyu da anmak isterim: Almanyada okuma çağlarım- daydı. Bir yıl, bir buçuk yıl türk- çe bir söz işitmemiştim. Yat el bu, yat acıyı duyan bilir, Bir gün birdenbire yamıbaşımda türkçe bir söz işittim, Bu, bir sövme idi, Bz türkçe, kaba, koyu bir sövme. Genç benliğim nasıl titremişti. Bu koyu söğme, benim benliği- me, can içime diriltici bir akar su gibi boşanmış, kararmış canımı birdenbire yaltırmıştı: Ben benli- ğimi duyan adamdim! Bugün yeni dilimiz önünde, hem söğme değil öğme bir dil önünde yine o de- rinleme Üfğerişi duyarız; benlik uyanışı!, Osmanlıcanın sakar ve götürü yatlığından yat kurtulanı Türk kurumu, kendi benliğine, özlüğüne, özdeğine doğru gidiyor. Akan ve okan bir dile doğru gidiyoruz. Çalımı, alımı yüksek, sınırı uluğ, yonarılmış, soysal bir | dile doğru gidiyoruz. Bu dilin en yüksek Avrupa dilinden üstün | Aybarlığı, — talgerlıği — gönlücüüsü titretmez mi? Dil kurultayları bilgi bakı- mından Türk terimlerinin bir soysallık dili olup olmayacağını yokladılar, araştırdılar. Bu iş bü- yük bir bügvenle başarılmıştır. Şimdi dilimizin soysal türkü söy- derin leyip söyliyemiyeceğini, güzollik, dirilik bakımından denemek ge- rektir, inanında yım. Büyük Fransız ozanı (Paul | Valöry) nin çok beyendiğim - bir Eaki Zabtiye, Çatalçeşme sokağı İSTANBUL Gazetemizde — çıkan — yazı Ve resimlerin bütün baki mahfuz vo gatetemize sittir. ABONE FiATLARI | Abone bedeli peşindir. Adres değişlirmek 25 kurüştur. —— Gelen ecvrak geri verilmez, MNânlardan mes'uliyet alınmaz. Cevap için mektuplara 10 kuruşluk Z pul ilâveııpliıımdır. oli Pi kutusu: 741 (stanbul Telgra! 1Sonposta Telefon :20203 Yurttaş! Nasıl iktısatça yarı müs- tömlekolikton kurtulup er. kin budun iktısadına geçi- yorsak, dil. savaşile de kültür. müstemlekeliğinden çıkıp budun — bütünlüğüne giriyoruz, Bözü vardır: (Yokluk içinde sözlerle çoğalı rız.) Biz de kendi öz dilimizin sözleri içinde çoğalacağız. Yalnız çoğalmak değil, büyü- | yeceğiz. Buna inancı, yaratıcı seçkin- lerimizin okan dili işleyişi yarata- caktır. Öz dilimizin gömüçünde gümeç var. Bu balı tatan, kendi | benliğinin vurgunu olacaktır. Baş- ta Cumur Başkanı, uluğ önderi- miz, Cumur kuralları türeleri, eskiyi, geriyi, duranın duruşunu, İnanmıyanın inanmayışını yeni do- ğganı, akanı ve okanı dilin doku- nulmaz arıklığında boğacaktır. | H. M. * Bugün 26 Eylül 1934 teyiz. Bundan iki yıl önce, — 26 Eylül 1932 de Öz Dil savaşının birinci kurultayı lik toplantısını yapmıştı. Ulu Gazinin buyuruğile açılan bu savaşın bugün bayramını kut- lulayoruz. Yurdun — bütün — köşelerinde şimdi öz Türkçeye kavuşma bay- | ramının kaynaşmalarile bezeniyor. | İstanbulda da birçok yerlerda siz şu yazıyı okurken dil bayramı kutlulanıyor. Gece de radyoda Türk dili araştırma ılgım(c:mî)ve'.) başkanı Saffet Bey öz Tü aydış söyliyecektir. Yazıda Geçen Kell Sıraslle: Okan: Azamet sahibi, şa şam skhibi. Ulus: Millet, İnaı Acun: Dünya vnace, Lider. Soysalı M Fayda, Yön: V Budun: Millet. Bun: İhüyaç Hedef, Oncarmak: Islah etme İstek, irade, Yüküm: Vazife, İfade. Yatı Yabancı. Yaltırın landırmak — ve — aydınlatmak Metetme, Kurum: Cemiyet. Ö: barlık; Heybet, I ; Tabir, 1stılah. Soy Ozan; Şair. Gül r Başkanı; Cümhur Reisi Kaide, Dokunulmaz arıklık ; ismet. Evvel, » Halkevinden: Bugün Evimizin Cağaloğlu merkezin lanacak olan ( Dil Bayram Proğramı —aşağıya — çıkarılmı savaşımıza candan bağlı büt taşların bu - kutlulamaya gönülden dileriz, Progam 1 — Açma sözü. 2 — İstiklâ! ve Kurultay 3 — Refik Ahmöt Beyü hakkında konferansı, 4 — Eski lisanla yeni li kayesesi için: A) — Eski ve yeni iki si B) — Ezski ve yeni iki n: S$— Seçme çalgıcılarımızı. ——HHMH Eyi Eden Su ( Baştarafı 1 inel sayfa dım. Kuz iyice dinçleşmiş, laşmıştı. Ciğerlerinde ver mamıştı. Kızcağız şimdi bütüne iyileşmiştir. Babasının — anlattığın: Karamürselde Akpınar yüksek bir yerde kalmış bu pınardan kaynayan bi bol bol içmiş. Ancak bu kızdaki veremin yürüyüş ğgiştirdiğini ileri süremem, Kızın iyi olmasının bu ötürü bulunduğunu bayı hakkak ) sanmıyorum. ,, Hukuk Faklltesin Üniversite Hukuk faki dündenberi şifabi imtihar lamıştır. Dün son sınıf- & kukundan imtihan edilmi; tibanlar bu ay sonuna ki * a Resim Tahlili Ku Tabiatinizi öğrenmek is resininizi bu kupondan ile birlikte gönderiniz. * turaya tâbidir ve inde © Resmin klişesi 30 'pul mukabilinde gön Huzur ve zevk için 100 defa © HASA Tıraş bıçak Markuya - dikkat,
