26 Eylül 1934 Tarihli Zaman Gazetesi Sayfa 1

Numara: 108 Abone Şeraiti Hariç 200 Sene: | Türkiye için 1 senelik — imo Ka Karasamaniye, Şeref Sokağı, TELEFON: Mathaai Ebüzziyâ, stanbul Sabahları Çıkar Siyasi Gazete Çarşamba 26 Eylül 1934 “İçtimai kanunlar bütün insan- dara ayni hakları verebilir. Fakat tabiat insanları hiçbir vakit birbi- Tine müsavi — meziyellerle hal- kelmez,, “Napolyon (Şerbi 3 üncü sahifede) y K» î'j K | A M..’WR;J Özlediğimiz yazı dili Dil Bayra iRkl Dit Bayvatını doğeran ihi'yet önceki Birinşi Dit Kurultağı galişirken Bugün dil bayramı. Her bayram | gibi “Büda içimize sevinç veriyor, Şörümüle " yk ” getiriyor. “Birkaç et senra bi l bayramı daha içten Kulalayacağız.. Di n içinde bitime erecek ve dül bay: Samiye © bitimle yakçın blr y Macaktı n ai ra | Dil bayanmı vereden dozdu ?. Her bayram uzan bir yorgönlekta; sonra leatamlir. Bu: büğrafm kazan: İadkk için neler yapıldıı. hangi yöl. | müip İstanbulda - konuşulup - yazılı Öi olmadığını anlatmak İztedi, killer azd, Or yalmız di e Türk özü' gü endi b huf Biçimi Üir terlik istemişken el Mamıştı, Sevime Türk elinden çık: mağan Çevre bile giremez, diye | Bt tapınmu. Onun izinde yürüğenlerden biti sonraları Şipkada alplayan Süleye man. Paşa, di O'da' Türkçalüğü işinde nin, bütün budunun, yarlığının öz işidir. Dil demek, ulus demektir. Baki Avustarya-Macar imparatorlüğunu pay edenler, bunu yedi ülkeye de- l yedi di ayırdılar, Nerede başka bir dil söğlenirse orası baş- ka bir ülke sayıldı. Bir dille ko- yarlıkça da Birdir. Ayrı | İardan geçildi. ne savaşlar çeçi. | yaymıya - savaşıyordu. — Oğuzhan, AA G ada re | SERDA S DN Alünda | inek çok verimli bir İş olur. — | Oğumlan. Gi c Taa aa Tandarice bitir. |/ Şelükişinin (Mete) olduğunu Tk söye der kâ Türk dili Türklüğü unutmuş Türkler elinde bambaşka - birşey olmuştu. Yabancı deyümler, kucal bu gözel di anlaşılmaz etmişti enikonu çirkinleştirmişti. Yazıcılar Türkçe diye yad di çizileiriyor. dardı, bitikler soyca anlaşılmaktan Çok uzak bulunuyordu.. İstanbul bu dil türlüsünü pişiren, ortaya süren, her ağızın da' ondan ialmasını İstiyen bir Özekti, bu örkte yaşayıp ün almak- istiyen- başlıyan ve” ülüslük sevglsine dayanan bu akış, öteden beriden dürdürülmak. istenildise de kurumadı, kuraklaşmadı; yavay ta glsa - yürüdü, yaşadı, / kol saldı, ik saldı, birgün güçlü - bir dür #ünce oldu, o yüzle ortaya çıktı. Yalsız Türk tan kurtarmak, hele onu arıldaştı. ikiliği gidermek istiyenler el gönül birliği yapumıyor. İşte dilin bu yüksek, ölçülmez değeri yüzündendir ki dil bayramını bütün Türkler, ortaklaşa bir sevlaç olarak benimsemiş bulunuyorlar. Gene bu - yüzdendirki di işi, lilbilirlerin kendi kendilerine üze- Finde çalıştıkları bir bilim işi ol makla kalmıyor ; bütün ülkeni Türklüğü: kurtaran, Türkiye- işi ri çeviren ülke büyüklerinin dan savaştıkları büyük bir ölkü işi olarak kendini gösteriyor. Dil işinde varmak istediğimiz uç nedir ? Bir sözle, yazı dilini bütün bir budunun anlıyabileceği özlüğe er- irmektir diyebilirim. ce ileri & çilan yerlerin bu ileriliğini gösteren en canlı ilçü, okur yazarlar yüzdesidir. Bir yerde oluma yarma bilmez kişi kâlmadığı gün, orası kültürce ileri yer sayılır. Okur yazarlar yüz desi düşlükçe kültür varlığının öle de düşer, Acı ile söylemek ezimi altında- yız ki ülkemiz bu yüzden pek ileri Ancak bu suç, hiçbir yok. /da Avrupalıdan geri olmuyan Türk soyunun suçu değildir. Onu yüz yöllarca bakımsız birakan, bile bile İsliye istiye karanlıkta yaşatan, okutmayan, yazdırmayan zarba O: matılı imparatorluğunundur. Olumuş, — yazmış, / bilgili - bir olüsa kendi / zorbalığımı — yutturu anyacağını imparatorluk, Cet Havretleti Ikinet Dü Karultaşı 16f o karışık dili bellemek ve kul- | lardı, Janmmak Buğ'anda bulünuyordu. —— | bi Beri taraftan e Türkler, hele köylüler kendi anadillerini konu maktan geri lardı. İstan başka Başka yönlerden “yi Balda üreyen Hitikler Ku | rümeğe kalkıpıyorlardı. Bunlardan aeünde Mi bir Bölüğü Git deyiminin baştan zel dile bi al Başa Türk köküne 'dayanmazı Ona Türkçe saymıyorlardı. Bilgisiz Ağt sanıp eğleniyorlardı. Yalsız yazı için değil, arlamak içimde İki Giçü vardı, İstanbul için: de yabancı Gölçü ile adat deylmli türküler yazıkıyordu. İstan: ada parmak öiçüsiyle kaya B dülürerdelae Salebl ondiübr” bikirisin matlarde. Buş Türkü ikiye bölüyarı aralarına derin bir uç: Tn kaykğardu. Badün içitde ikilik, kurumun düzenini bezmek içi içine ilk "sokarlar. Bu ” dürene budunların ne düzeni kalır, çalışmasını dinlerlerken Onarma işinde ayrı ayrı ve da 'aykırı düşünceler Diledikleri “iyi ve uZ birleşip tek ye lerce de benimsenip kul 'Yabancı sözler toptar Bunun için Çagataycaj çeye, Kırgırcaya, Tatarcaya el uzatı. sın diyorlardı. Öbür bölük onlar gibi ileri gitmiyordu. Yabanıı sözlerden Türkçede karşlığı olanları t ve Türk Kurallarım koruyarak Yücek bir düzeltme, bir eleme ya mak İstiyorlardı. İş başında olanlar bu düşüncele. zi beğenmiyorlardı. Türklüğü çok sevenlere ve Türkçeyi düzeltmek istiyenlere yan görle. bakıyorlardı. Seçkin tanılmış 'nice kişiler de ulus: Tuk yolünda ağız açmaktan çekini yorlardı. Türkçüler dahi kendileri. Türklük, yüz yıllarca altında vzlldiği imparatorluğu başından at- Tz gün, bu engel ortadan kalk- aıştır. İşte bugün © yüz - yılların biraktığı karaltıyı kaldırmak göna girmiş bulunuyoruz. Bunun . için de tek bir yol va düri okumayı, yazmayı kolaylaştır. makl Kısa bir uz içinde çokluğu okutmak için bu kolaylığı elden geldiği kadar geniş Tulmak ge Türk Alfabesi, yazımızı okun. mazlıktan kurtardı. Bügünkü al fabe ile okuma yazmayı öğrenmek. ten kolay ne vardır?. Eski/ Arap yazın gibi senleri belirsiz, bir. sexe irkaç yazı, bir yazıya birkaç ses veren, her bir sözünü tek tek öğrene “ek gereken bir yazı önünde değiliz, Şimdi usu yerinde herkişi beş 'on göa İçinde Şazinanı olumayı öğü enebllir. ” Alfabemirden v a. arıklıkr ve bu ikilik” dilde yüz görtermişti İş böyle olunca soyun. eriklik gimiz yaban. çılıkdarı şimdi de düllmirden atmak gereletir. Öyle bir yazı di bulmaz liyaz ki okunduğu gibi her okuyan, ber dinliyen onunla ne demek lete: Bügün: yazarlık -birde yazarları geçlndirir. bir iş olmaktan uzaktır. Kültür ülkeleri gibi bizde de roman, fiyatro, kitap yazmakla yaşamasını korur İşiyi sor buluyorur.” Neden ? Güçen ağantörta toplanan İinet Karattağda Kuraltapcılar konaşul Şöçleyecekti, Nitekim öyle oldu, bu 'me çeki düzen veriş büyük'budun yıllar ve yıllar içinde yorlardı Bu umür yapamı- yüzdaz © büyük sav, Şundanki blide — okuyan — azdır l bir yükeli | v | koysal bir “yaceliş elt edemedi. | Yıllarca apşak yürüdü, bakımsız Onbin basan gözete, beşbin satılar | Nasi elsin ki di baskı altinda idi, | İpek' kozanı gibi baygindı içinde kilap, eli kez oynanan tiyatro çok | Yâd dillerden bu dile urganlar örül | Kaldı Sevilmiş sayılıyor. İstediğimiz. 'bir | üştü. Bötün - işlerin - üzelden seçilme barkının yüzbin, ikiyüzbin “olmanı İ — Altmın yelmiş yi önce bu bi. | elum “günü vardır, derler. Doğru bir ç) K ÜMTRİRİ sezenler. oldu. Ahmet Ve | dür. Tohümlar da toprağa alılır Masiyle oe gıyanlardan bBiridir. İyi okumuş ve | Suyünu içtikten sonra' yavaş ya: idişini çek iyi kavramış olan | vay yeşerir, eriklik. bulur. Bu Devamı 2 inci sahifede — | vüsıgun 'baştı Türk ilkin YNM el e görelir l iş de 'bütün' budun için gerekli ol Konferans dün de çalrıştı Necip Ali Bey, Fransız ve İngiliz delegeleri söz söylediler İngiliz delegesi diktatörlüğe karşı söyledi —Fransız delegesi ortalık bolluk içinde yüzerken açların düşünülmiyerek yiyeceklerin yakıldığını anlattı Parlâmentolar birden dün konferanın hep ah aaat 10740 da, Başkanlığı altında toplanmıştar. Başkan yeri İreis vekill goslavya delege. derinin başı M “Kosta Kunu di, yi konferana Başkan — yerine İrein vekilliğinel ve İrlanda dele- gelerinden M “Bennetli, yide yyardımcılığa (âza) seçilmesini lemiş ve siyas işe kayrılmış Parlümentolar könferensi delegelerinden ökisi dünkü taplanlıdan vonnu konuşuyor İngiliz - delegesinin sözleri ğ Bundan sonra İngiliz delegeler RatipBey bu tel yazttında, İ gelemediğinden doğma iç Bildirmekte ve konferansa ler.dilemektedir. Necip Ali Bey- söz yerinde Biraz sonra Başkan, sörü De- mebusu Necip Ali Beye ver: Necin MNi Bey vör Tölerkek *” bi olduğundan dolayı konleransa ge- yerişte değişme yalunun genişler e Ratip İ min” ve ulliğlar aranada Karsüye Beyin yolladığı bir tel yazısını okur İ çıkan Necip Ali Bey söylemeğe | Meri, ipizlik ve korporatif devle. muştur. başlamıştır. Devamı 7 iuci sahifede Harp Akademisinde dün diplomalar verildi Maarif — Vekili | yine mi değişiyor İşin doğrusu şimdilik belli değil, Dün akşam Şazetelerinden —hiri blnarif Vekili Âbidin Beyin rahat. at İlala loğiar büş”kalım Konga Meb'usluğuna — *lerek Maarif ve Âbidim Bey killiğine — getirileceğini — yazmıştı. Ankara yazıcımız dün akşam tele- Sonla şunları bildirdi Ankara 25 (Telefonla) — Mas rif Vekili Âbidin Beyin rahatır Harp akademisi Şark şimendifer- l ; Dlnci M Hi iem lerinde ucuzluk h ve deniz Marp Akademilerini bit Ferzi — Paşa Hezretlerinin yerine mektebin çeref aalonunda - yapılam bu toplantıya Bşgan olmuştur. Tam o sant üçte, İstiklâl maraı çakadı, diploma alacak genç zabile İer de ağırlariyle müsikiye uymuşe Bir teşrinievvelde biletler nekadar ucuzluyor? Harp Akademisine giden yoku: gün başında bekliyen ayrılmış o10 büsler, saat on dörtte- çağırılanları | lard özerime ŞO Aan yi eei | mektebe taşımıya başlamışlardır. Ondan sönra, Cevat Paya ilkin n Saat on beşe on kala bütün ça İ kaza, sonra deniz ve sihayet ci Teşrinin birinci “yününden baş- Jamak üzere biletlerin değerini in dürtmişti. Biz oraman bilet değeriz nin çok az indirildiğini yazmış, Şark zam akademileri mezunlarının dipa Tomalarını dağıttı Cevat paya het diplemasın yere diği zabl kutlulamış ve hepsinin urilanlar gelmiş bulunuyorlardı. 'Toplantıda birinci Ferik Cevat ve birinci Forik Fahrettin Paşa- Tlrla, Vali Mühittin. Bey, Şemsi, İrşolları Baş Müfettisi — Falk eisiem'n Ö Galip, Fehmi, Zihai, Dr. Nazmi, | yürt için iyi çahşm e Devamı 7 inci sahifede —| Aziz Paşalar, daha birçok yüksek | —Ali Fuat Paşanın sözleri yükbeli zabitler bu'unmuşlardır. Diptomaların — dağıtılmasından a k için - bugünlerin danı Ferik A F a bir EaNein | Mlektep kumandanı Ferik AN | sonca mektep kumandanı Ferik üklerden sönre ae li vdie. İ uat Paşa gelenlerim ellerini sıklı. | Fuat Paga söze başlamış ve; nine geldi, - büyük önder yine | Bicinci Ferik Cerat Paşa, Müşir 7 inci sahifede öne geçti, Türk dilinin bir. yömüç slduğunu — haykırdı, -o gömüçün Sâygi ve sevgi İle, ivmeden ortaya çıkarılmasın istedi 1932 yılı Eylülünün yirmü altıncr pözarlesi günü açılan birinci Dil Kurultayı işte bu buyruk üzerine Hu O gündenberi dil için; dil seven Türk bütün gücüyle çalışmayı borç biliyor ve Türkçer miz deyimiyle, kural ile özünü bu. huyor, ” gömüçlükten — kurtuluyor, açtf çıkıyar Bugünü biz, işte © Kurultaydan 'bayram tanıyoruz ve kutlur M. Turhan