26 Eylül 1934 Tarihli Cumhuriyet Gazetesi Sayfa 1

Gazetemiz bugün Sahifedir Millî kültüre Donüş hareketi: Dil bayramı ugün memleket flk Dil Kurultayının ikinci yüdönümünü kutlulamağa hazırlanmıstır. Türkiyede cumhuriyet rejiminin kurvetli fari kalanm teskfl eden siyasî ve içthnaî büyuk inkılâplardan sonra Büyük Gaslnin gözleri Türk tarihinin enginlerine çerrflmifti. Bu çevrilism yakın ve âcil •eb«b! şu idi: tmparatorluk zamanuıda Türk tarihi •anki Osmanlı tarihinden ibaretmis gibi gülünç denüecek kadar dar bir çerçeveye irca olunmus ve bu tarih te alfa yiiz hane halklık bir asiretten baslatılmısbr. Kurulusumm îlk senelerinde Tuna boylanna çıkan yeni bir devletin yalnız altı yüz hane halklık bir asiretten doğmus olamjyacağı bedahetle mu hakkak bir keyfîyet olduğu gibi Türklerin o zaman Rumel! yakasına bir salia geçmif olacaklan da kocaman bir masaldan başka birsey değildir. Osmanlı saltanah burada başlamadan evvel Anadoluda hükünvan olan Türk hü kumetlerini unutmak mumkün olamaz, ve Osmah saitanahm Şarkî Romaya halef yapan Türklerin otedenberi bu ralarda yerlesmîs Türkler olduğunu anlamakta birao bile tereddut edfle • mez. Bu suretle herşeyden evvel Os manh împaratorluğunun altı asır ev •elhıe ait altı yüz hane halklık bir asirete ircaı efasnesi ortadan kalkarak birdenbire ufuk hayliden hayliye ge • nislemis olur. Hayli ama nekadar? Türklerin bu havalideki hayatlannı hatta Selçukiler devrüe, yani nihayet bin sene ile tah • dide unlcân var mıdır? Işte bir sual ki Anadolu Törkünün bu topraklara binler ve binlerle sene yapısmıs gibi olan hüviyetini izah edebümek icin bizi çok du*andUrmeg« ve pek dddt vc derîn ararttrmalara sevketmeğe kâfîdir. Bu diüünme ve araştırraalarm daha ilk adımlarında karsılaştıgımu hakikatler sunlarv.it: Türklerin Altaylardan dün • yaya dagılmalan her istikamette binler ve binlerce sene evvel valci olmuş, cenupta Sümerler medeniyet kurduk • , ları gibi muahharen Kafkas simalinden f ç e n Türkler bütün Avrupaya yayıl • mışlar ve bu meyanda Tuna şimalinden cenuba dogru sarkmıslardır. Denetflir ki Türkler Anadoludan evvel ve hiç olmazsa Anadolu ile beraber Bal kanlarda da mekân hıtmuşlardır. Hatta Türklerin Anadoluya îlk olarak şarktan değil garbi şünalîden, yani Balkanlar istikametinde Avrupadan tn mis oldukları rivayeti oldukça kuvvetli bir Iddiadır. GorSyoruz ki bu suretle önümiizdeki ufuk simdi daha çok fazla, adcta alabndiğine genislemistir. Tarihin dehlizlerinde bu suretle flerlenirken dünya kadar eski ve büyük boyle bir mflle tin medeniyeti ve o. meyanda dilile de bittabi mesgul olunacaktı. Herhalde Türkün dili şimdüci Arap ve Fars halitası uydurma bir dil olmadığmda süphe yoktu. tste iki yıl evvel kurulan ilk Kurultayuım yıldönfîmü bugün kutlulanan Dil bayramı Büyük Gazinîn Türk tarihüe muvazi olarak Türk dili üzerindeki tetkiklerînin iki sene evvel bugün Ankarada kurulan Kurultayla filiyata geçmis olması hadisesinden ibarettir. Biz Sakarya ve Dumlupınarda yalnız istiklâl ve istikbalimizi kurtaran bir zafer kazanmakla kalmaddc, belki oralarda süngülerüniz büyük tarihimizi örten asırlann tozlu perdesini de yırttı. Deviet teskil eden mill«t, medeniyet kurmus bir varlık demektir, ve o her seyden evvel kendi diline maliktir Yalnız bir devlet değil, devletler ve yalnu bir medeniyet değil, medeniyetler kurmus olan büyük Türk milletinin elbet dili vardı ve vardır. tşte bu yeni înkılâp merhalesinde kendi varhğımıza ve hakikî mfllî kültürümüze dönen büyük bir uyanma hareketile irkiliyoruz ve ayaklanıyoruz. Dikkat olunsa en büyük inkılâbımızın asıl bu inkılâp olduğunu anlamakta asla zorulk çekmeyiz. Çünkü bîz bu inkılâpla kendimize geliyoruz ve tekrar öz varhğımıza kavuşmak yoluna dökülmüş bulunuyoruz. Kendini bilmek marifetlerin en büyüğüdür diyen hakiroln hal&a vardır. Kendi anadüine sahip olımyan insanın nihayet bir papağandan ne farkı olur? YUNUS NADt (Mabadi üçüncS aahifede) 12 umhuriyet Sen6 NO. 3 7 3 3 Telgrof ve mektup adresi: Cumhuriyet, Istanbul . Posta kutusu: İstanbul, No. 246 ve matbaa kısmile Matbaacılık ve Gazetemiz bugün ÇarŞEmba 2 6 EylÛI 1 9 3 4 SahİSedir 12 Telefon: Başmuharrir ve evi 223C6, Tahrir heyeti: 24298, İdare Neşriyat Şirketl, 24299 24290.' ayramımız Bugün millet özdiline kavuştuğu mutlu günün şenliğini yapacak Millî hükumet knrulalıdan beri yapılan her inkılâp için bir kutlulama günü ayırsaydık buna bütün bir yıl ye tjsmezdi. Fakat oyle inkılâpları mız var ki mil'î hayat üzerinde kökleşmek gibi seyri daha ziya de yarına uzanan cepheleri kuvvet lidir. özdil sava sının iste böyle ter elden halka götürülmesi ge rektiği için, ilk Kurultayda 26 rvlulün «Dil bayremı» ilânına ka rar verflmisti. Bu bayram ilk defa olarak bu sene ve bugün yapılıyor. Toplanbnm programını asağıda okuyacaksınız. Aynca Dil Cemiyeti Başkanı Saffet B. de temiz bir dil kullanarak ha zırladığı nutkunu Radyoda okuya eaktnr. tç sahife lerimizde, Cemi • yetin ortaya koy duğu kelimelerle Işlenmis yazılar bulacaksmız. Sadece bu birkar yazı bile türkçe mizin engînliğ'r ve zenginliğini an J Harp Akademisinde merasim Yeni mezunlara dün diplomaları verildi «Türk erkânıharbiye zabitinin ideali Gazi Musafa Kemal ve Dumlupınard*r!» Cevat Paşa Hazretleri Büyük Erkântharbiy Reisi namtna Harp Akademisini bitiren zabit beyierm diplomalarım verirken Kara ve Deniz Harp Akademilerile yüksek levazım mektebini muvaffakiytle bitiren zabit beylere dün merasimle diplomaları verildi. Merasimde Ali Şurayı Aakerî azasından birinci ferik Cevat Pa*a, ordu müfettislerinden birinci ferik Fahrettin P»^a, Sermuharririmiz Yunus Nadi, Artvin tneb'usu Mehmet Asım Beyler, Vali Muhittin Bey, Şemsi, Galip, Fehmi Pasalar, Universite Rektörü Cemil Bey, Hu kuk fakü?te«i dekanı Sıddık Saml, Mithat Cemal Beyler kara, deniz v» hara kuw«tlerine mensup fimera va zabitan, tstanbul matbuatı mttfflM* silleri bulunuyordu. Saat tatn 15 te merasime baş • landı. Bando tarafından çalınan tstiklil marsını Akademinin muallim» leri, yeni mezunlarile talebesi d« beraberce «öylediler. tstiklâl marfi bitkıce Cevat Paşa mektebi ikmal (Mabadi »ekizinci aahifede) Dünya mümessilleri Yeni Türkiyeye hayran! f , . 4*,/ , • , ^ ^ , Fransız, Leh, Rumen ve Amerikan ımır&hhaskn intıbalarını hayret ve takdirle ifade ediyorlar Ulu Onderin nurlu elind» yükselen meşale bütun Türk*ll*rin« özdtlin tşığını yoyacaıc anlatmağa kâfidir. Bazı sözleri, ze, konuşusumuza ve dilimizin tatlı a belki yadırgar gibi olacağız. Bu, geçici hengine çok uyan sevgili unsurlardır, bir duygudur. Çünkü o sözler Türkün bizim kelimelerimizdir. Ö7 sözleridir. Ne çare ki yülarca, asırYeni kelimeleri kullandıkça alısa larca kullanılmadığı için yatlaşmıstır. cağız ve daha yenilerini bularak bugünBu sebeple belki onlan tammakta zorsürecek.. Birkaç defa kuüandıktan sonkü pasaklı ve yamalı bohça gibi dilden luk çeker gibi olacağız.. Bu, çok kısa ra anhyacağız ki onlar bizim şivemî • (Mabadi altınct aahifede) öz türkçe yazılarımız Beşinci sahifededir. Parlamentolar Konferansının ikinci umumî içtimaı Dün bircok hatîpler söz aldı, ekalliyetler, sulhun temelleştirilmesi, buhran meseleleri görüşüldü. Bugün emni yet ve silâhsızlanma mevzuları müzakere edilecek Franmz (aağda) ve Rumen (aolda) mu rahhaalarile görüaüyor Parlamentolar konferansı Franstz yvk terakkiyat gSrmekle fevkalâda murahhaslarından ve Fransanın eski memnun oldum. DufSndüklerimi ter • nazırlarmdan M. Gandace dün bir mubestçe söyliyen bir adam oldngum için harririmize su beyanatta bulunmuşturt bilâteredUIüt beyan edebilirim ki Tör • kiye ile Fransa itflâfma fahse» « Türkiyeye ikinci defa olarak geliyorum. Bu defaki ziyaretimde büıııııııııııııiMiııııııııııııı Muharririmiz 'Mabadi yedinci aahifede) Orman siyasetimiz ıııııııııııııııııiHiıııııııiMiMiıınıiMiıııııııınııııiMiııııııııııııııııımnmNiıiHMiuııııımınnıınmtuııııııııııııiHiımım Şıuida yanıhyoruz: Ormanlarnı satılmamasi, muhafazalarının temini demek degiklir! Leh, Amerika, Macar murahhasları ve Necip Ali Beynelmilel Parlamentolar Konfe ransı dün sabah saat 10,30 da Hasan Beyin riyaseti altında ikinci umumî iç timaını aktetmiştir. Dünkü içtimada ilk defa Türk Grupu Re'si Necip A'i Bey söz almı* ve sürekli alkış'» arasında kürsüye çıkaraît müteaddit defaJaralkıslanan şu nutku irat etı « Hanımlar, efendil Yalnız bazı memleketlerin iktı • sadî faaliyetlerine dair istati:t'k!c e istinat edilecek olur »a insana nej'e ve enınîyet verecek bir netice elde edilebiliı.. Filhakika bu vesikalara bakarak bütün dünyanın muztarip olduğu iktısadî buhranın azalmaya başladığına h^\metmek kabildic Fakat bu buhrrnm bazı memleket lerde ortadan kalkması maalesef beynelmilel iktısadî vaziyetin gün • den güne salâha doğru gittiğini görmekten çok uzaktır. Daha açıkça söylemek iste'im ki, ittihaz edilen bütün tedbirler nihayet mevziî bir mahiyeti haizdir ve bugüne kadar, zavalh be«€riyeti(n baştanbaşa muztarip olduğu bu beynelmilel buh ran hastalığını ortadan kaldırabil mek için simdiye kadar hakikî bs>formül bulunamamıstır.» Necip Ali Bey nutkuna şöyle de (Mabadi yedinci sahifede) Budapeşte Hamamları Yazan : İSMAİL HABİP Yarınki sayımızda En iyi müsterimizken elden kaçtrdığtmvt anlaatlan laken deriyeden bi r manzara Dün otedenberi kereste islerile « Kerestecilîkle meşgulken bir semesgul Garbî Anadolulularm şikâyet nedir elleri böğürlrinde bekleştiklerin mektupla'ım dercetmiştik. Bu mekden bahseden Garbî Anadolulula • tup keresteci muhitleıinde birçok rın temenni mektubunu okudum. alâka uyandırdı. Bu meyanda ya Şikâyetleri varit ve pek muhrkth, kın zamanl?ra kadar orman tica (Mabadi altjpçı aahifede) retile istigal etmij olan bir zat ta bu münasebetle. matbaamıza kadar gelerek bu mesele hakkında bildik3 Gncfi MfMtet* Parlım«ntariımin taJerini söyledi. Ziraat VekâJetinin nhçesi. Yazan Ag*öğlu Ahmet. pek yanlış ' bV yolda yürüdüğünü 4 ÜSICÜ aahifede Çatalcahlarm feryadı. gösterect bu dikkate lâyık ve kıy 6 İSCI sahifede Spor haber'erı. metli beyanatı telhis ediyoruz: Bugün: 1