22 Ekim 1942 Tarihli Servetifunun (Uyanış) Dergisi Sayfa 5

MÜNEKKİT (fi) Böylece, «bay münekkit>, «ga- la» da sağına soluna selâmlar da- ğıtarak, kendine ayrılmış sandal- yaya kurulur ve piyesin bitmesini bekler. Onu, ayni piyeste bir ikin- ci defa görmek nasib olamaz. Görecek başka işleri vardır. İdârehaneye gelir, tiyatronu proğramını açar, muharrir ve pi- yesin bir kaç temeili hakkındsa ansiklopedik bir bilgi edindikten sonra klişe cümlelerle ucuz bir “padantisme,, yaparak? tenkidini yazar. Tiyatronun bu nevi münek- kitlere hiçte ihtiyacı yoktur. SEYİRCİ Tiyatroya üç nevi seyirci ge- lir: 1) Güzel bir eser seyretmek için. 2) Eğlenmek, hoş bir gece ge- girmek için. 3) Tuvaletlerini göstermek için (bazı kadınlar) ve kendini göater- mek için (bazı delikanlılar). Bu üç tipten son ikisinin İ8- teği ve arzusu ile hareket etmek tiyatro müdürü veyâ rejisörü için hataların en mühimidir. «Eğlenmek, hoş bir gece geçir- mek isteyen» sinemaya gider, bar'a gider, meyhaneye gider ve (ne bileyim ben) zevk aldığı birini ziyaret etmeye gider. Tiyatroda işi yoktur. Gelirse onu kimse kov- maz fakat onun isteğini yerine getirmekte olamaz. Üçüncü tip seyirci, pokerden, çaydau (danslı çay) randevu ve saireden bahsederken tiyatroyuda mevzubahs ettiğinden onun iddiala- ri ve istekleri mevzubahs olamaz. Gelelim birinci ve en mühim olan «güzel eser seyretmek için> tiyatroya gelen seyirciye, Belki ik. A A A A vi CRONOS sma sayısı azdır her akşam bir salonu ağzına kadar dolduracak ee değildir, fakat tiyotro adamı: Te- jisör ve sktör bütün kudretini yk nun için sarfedeceklerdir” Çünkü bizim Sarcey ve D'Ami- co'larımız-yâni tiyatro adamlarımız bunların aralarından çıkacaktır. Esaten tiyatro mevcudiyetini bu tip seyirciye borçludur. KIŞ MASALI Dram kısmında temsil edil. mekte olan «<Hış masalı> mu. hakkak ki Shakespeare'in «Ham. lei>, «Othello», «Romeo-Juliyet> veya «Eral Lir» tipinde birin- ei sınaf bir eseri değil. Şehir Tiyatrosunun Shakes. pearo'le sezonu açmak ananesi- ne bir vesile teşkil eden bu pi- yes, «hepimizin içinde yaşayan» Shakespeare'in ikinci derecede bir eseridir. Shakespeare'in «maşaldan> yaptığı şey mühim. Yine ölme. yecek, kafamızdan silinmeyecek kadar karaklerleri belli insan- larla karşılaşıyoruz. Muhsin Ertuğrul, bu sene sezonu açlığı piyesin imkân nisbetinde «Shakespsare» yen bir hava içinde temsil edil. mesine dikkai etmiş. Monlaj, t- gık ve dekor'da bir Creiğ tiiiz- liği göze çarpmaklaydı. Muh. sin'in gayrelini bilhassa övmek gerek. Aktörler, gablon halini alan diksiyonlarından kurtulmak ça. relerini pek gözetmemişler. İkinci bir tarafları da gözümüze çarp- ia: Mimik. Mimiği de ihmal edi- yorlar. Rejisörün bütün gayret- lerine rağmen, sadece dekor, t- şık, montaj ve elbise de kalan «Shakespeare yen hava» aktör. lerin içine pek sızmamışlı, Sha- kespeare'i oynayacak aktörler daima bunun esprisini etüd 6 dip benimsemelidirler, «Kış masalında geçen 86- nelerdeki oynanan Shakespeare - lere nispeten bu nevi bir hamle mevcuttu. Fakat, kâfi değildi. Yakında bu meseleye uzun bir analizde temas edeceğiz. © YALANCI Geçen yıl, bir şanssızlık eseri ola- rak «Paşa hazretleri», #Dadı>, «Ökse ve sükse» gibi modası geçmiş kome- dilerle sezon oyalayan komedi kısmı bu yıl kapılarını Goldeni'nin bir eseriyle açtı, Yadanet, mukakkak ki dünya &- yalro tarihinde hususi bir mevkii olan Carlo Goldoni'nin mühim eserlerinden biridir. B-n Serret Moray'ın itina ile dilimize çevirdiği bu eseri, bir yabancı tiyatro sahnesinde de görmek İrsetını elde eden bu satırların karalayıcısı, bu yıl komedi'de oynanan bu eserin o ya- bancı sahnede görülenle yarışa çıkacak derecede iyi hazırlandığını sevinçle gör dü. Hakikat olarak kaydetmeliyiz ki komedi artistlerimiz var. Bunu sevinçle kaydediyoruz (Şehir tiyatrasunda oynanan pi- yeslere bâzı sebeplerden dolayı geç gidebildiğimizden bu noflarımız kısa ve sathi bir surette yazıldı. Şehir tiyatrosu müdürlüğüne türk gazete- leri arasında "Servetifünun. un da bulunduğunu, saygılarımızla bildiririz. Gazetemizin de tahrir heyetinde ti- yatrayla uğraşanlar var. Matbuata dağıtılan kartlar arasına “Servefifi nun. un da ismi geçmesi isabetli olur kanaatindeyiz.) 267 — Servetifünun — 2409