22 Ekim 1942 Tarihli Cumhuriyet Gazetesi Sayfa 1

IZNIR Manifatura T.A.Ş.ine MEVSİNLİK Yeni çeşidlerimiz ' Gelmiştir. Bahçekapı Anadolu Han altında (Eski Karako Mağazası) 19 uncu yılsayı: 6531 umhuri rın yaptığı taarruz püskürtüldü r Her nevi kıymetll TÜRK ve İRÂN Hahlan Evlerinlzi yeni çesid halllarımlzla süsleyiniz ŞARK HALI MÜSTAFA C A B JPA 11 1 A D E Bahçekapl Dördüncü binasl altında No.^0 ISTANBUL CAĞALOĞLU Telgraf ve mektub adresi: Cumhuriyet, İstanbul . Posta kutusu: İstanbul No 246 P 8 r S 6 l î l b 8 2 2 BİPjflCİteSPIfl 1 9 4 2 ' ' Telefon: Başmuharrir: 22386. Tahrir heyeti . 24298. İdare ve Matbaa klsml 2429924290 Piyasanın kontrolu Ticaret Vekâleti Belediyelere Stalingradda son vaziyet bütün fiatların Fabrikalar mahalleşiddetle murakabesini bildirdi sine karşı AlmanlaAnkara 21 (Radyo Gazetesi) Fiat Murakabe teşkilâtının lâğvedilmesi üzerıne fiatları tanzim ve murakabe İşleri belediyelerin bu i$le tavzlf edecekleri encümenlerine havale edılmişMoskova 21 (a.a.) Sovyet tebliği: ti. Belediyelerin bu vazife ve işleri tam Kıt'alarımız 20 ilkteşrin gecesinde bir dıkkat ve hassasiyetle yapmadığı düşmanla Stalingrad ve Mozdok bölgegörülduğunden Ticaret Vekâleti bir telerinde çarpışmışlardır. mimle bütün valiliklerden ve belediye Diğer cephelerde önemli hiçbir değireislerınden fiatların muhik sebeb olçiklik olmamıştu*. madan yükselmesi ve başıboş bırakılMoskova 21 (a.a.) Sovyet kıt'alan, mamasma karşı bütün tedbirlerm alınAlmanlar m Stalingrad fabrikalar mangiltere Ue Rusya arasındaki iş masını ıstemiştir. hallesinde toplu bir halde yaptıklan iki birliğinin yurekten gelmedlgi, igBu tanıımde bllhassa şu noktalar behücumu püskürtmüşlerdir. Bu suretle reti ve çuruk temellere dayandıgı lirtilmektedir: Almanların yeniden taarruza başladıkhakkında otedenberl mırıltı halinie üeri 1 Geçen kış, gıda maddelerine tatları ilk hafta bitmiş ve taarruz tekrar sürülen şupheler, son gunlede açıktan bik edılen el koyma ve fiat tespiti haaMm kalmıştır. Örıce, 40 tankla destekaçığa söylenmege başladı. Bnna sebeb, reketlerl kaldınlmıştır. Fakat bu, fiatlaMoskovada çıkan Pra\da gazetesinin lenerek 3000 Alman hücuma geçmiş, rın başıboş bırakılacağı ve muhik seHess'e dair yazdıgı bir yazıdır. Bir buçuk sonra tank sayısı 70 e çıkarılmışsa da beb olmaksızın yükseltilmesine müsâade jıldanbcri İngilterede harb esirl mua edileceği manasına gelmez. Nonnal zanaziler töprak kazanmadan savaş bitmelesi gorduğunu Başvekil Churchill manlarda dahi fiatları normal sevıyede miştir. Almanlar, son derece ağır kaagzile duydugumuz bu nazi şefi Rusla tutmakve bunlan daimî kontroldan geyıblara uğramışlardır. Esirler, şu günrın boşuna gıtmiyen, sinirlerine doku çırmek beiediyelerin bellibaşlı vazifelerde bazı tümenlerin mevcudlarının ııan bir adamdır. Kendi başına tayja sidir. yüzde 70 ini kaybettiklerini söylüyorlar. reye atlıyarak İngilterede bir hava Rusların son yedi gün zarfında yaptık2 Fiatların kontrolu ve piyasayı meydanına kondugn zaman bakkında lan yegâne gerileme hareketi pazar gümurakabe hususunda muvaffak olabildunya roatbuatı turlu türlü dedikodu(Arkası sahife S, stitun 3 te) Ticaret Vekili Dr. Behçet Uz mek için belediyeler aralarında sıkı bir laıa sahifeler ayınnıştj. O sıralarda giişbırlığı yapacaklardır. İstihsal bolgelerecek kulak bulan en bellibaşlı iddia, rindeki belediyeler is;ihlâk merkezleHess'in, Rusyaya karşı İngiltere i'e Alrındeki beledıyelere emtea fiatlarınj manyayı birleştirmek emelile hareket muntazaman bıldlrecekler ve istihlâk etmiş olmasıydı. Pravda gibi Lenin'in merkezlerinden yapılacak yüksek fiat vaktinde muharrirlik ettigi büyiık bir tekllfleri yapanları keza haber verecekbolşevik gazetesinin aradan bir buçuk ierdır. İstihlâk bolgelerindeki belediyeyıl geçtikten sonra; «bu adam bir cani ler istilısal merkezlerindekl menşe fiBiiair? Yoksa Almanyaıun İngilterede atlarını esas olarak alacaklar ve kendi resmi mumessili mi?» dije ağır bir sual piyasalarında normal fıatlarla satış yapı soımaya kalkması, Hess in hukukî da lıp yapılmadığını bu fiatlara göre konTiımundan zijade İngiltere Ue Rusya trol edeceklerdir. arasındaki ışbirliğinin samimiya.ini 3 MJIIÎ korunma kanununa göre şuylıeye duşuren bir haıekettir. muhik sebeb olmaksızın bir malı fazla Ankara 21 (Telefonla) Alelumum Lu devleti biıbirine yaklaştıran bağfia'.la ss.tmak veya satışa arzetmek, mumemur ve ücretlilerle mütekaid, dul ve latın sağlamlığı hakkmda beslenen şuphik sebeb olmaksızın bir mah satışa aryetimlerle bunların beslemeğe mecbur heler esasen yeni değıidi. Rus polıt.kası. zetmemek. satıştan ımtina etmek, kaolduğu kimseler, askerî bareme dahil nın mahiycti oidum olasıya bir muanıçırmak, saklamak, muvazaa ile elden olanların ailelerinin ekmeklik hububat ma halinden kurtulamıvordu. 1939 yaçıkarmak, mahdud ellerde toplamak. bir ihtiyacla«ı Topttdı Mahsuîieri Ofisiııce ıında, İngiliz . Fıaıısız murahhaslar^ THBTnr~?STîSrTKerin<le öncirleme muatemin edilmek üzere bunların sayısı TiMoskovada ajiarca ugraşıp da bir anmele yapmak, bir malı fazla flatla satcaret Vekâleti tarafından vilâyetlerden laşmaya varamadan gerlsin geriye donmağa matuf fill ve hareketlerde bulunsoıulmuştu. Bu sorguya 19 vilâyetten dükleri zaaıan, bu işin içinde bir is mak veya propaganda yapmak bir suç cevab almmış ve bu vilâyetler emrine arayanlar aldanmanıışlardı. Chaınberteşkıl etmekte olup cezayı müstslzimdlr. bu maksadla lüzumlu hububat tahsis lain'i ve Daladier'yi temsil eden sayın Bu gibi fiiller lç'n müddeıumumiUkler edllmiştir. Diğer vilâyetlerden de sürmurahhaslar, henuz müzakereleri bile tarafından taklbat icrası halinde belediatle cevab vermeleri istenmıştir. kesmemişken, Rusya, Almanya ile bir yeler ehli hibre sıfatile dinleneceklerSabit gelirlilere verilecek saldırmazhk paktı imzalıyordn. dir. yeni karneler 1941 Rus seferi başladığı zaman, İn4 Belediyeler etiketle satış yapılAnkara 21 (Telefonla) Sabit gegilterenin elinde mevcud butun vasılirli olanlara devletçe yapılacak ekmek talarla bu memlekete yardıma koşaca masına azamî dıkkat gös'erecek'.er ve tevziatı ve diğer yardımlarda, ayni zağını soylemesi uzerine Moskof poütika belediye reisleri fiat kontrolunu resen manda bir nevi hüviyet varakası mahisına dair beslenen şupheler biraz duru(Arkası sahife 3, sütun 5 te) yetınde olmak üzere karneler hazırlanlur gibi olnıuştu. Napoleon harbleri gbzonüne getiriliyor ve İngiitere ile Rusmaktadır. Bu karneleıde fotograf buyanın Avrupa içinden patlak veren yanAnkara 21 (Telefonla) Yarın Hav lunacaktır. Karne sahibinin beslemeğe gmlar karşısında tabiî birer müttefik zadan hareket edecek Sakarya vapu mecbur olduğu aile ferdleri de yazılı olduklan söyleniyordu. rile İstanbula 3200 ton somikok sevke bulunacaktır. Karneler muhtelif fişleri Fakat bu yangın başka çeşid bir yan. dilecektir. Suvat vapuru kok ydklc İhtiva etmektedir. gıııdı. Fıansa yıkıldıktan sonra Avrumeğe devam etmektedir. Havzadan Q Borclandırılan hububat miktarları pada iki tane kara ordusu kalmışti: Rus hnan malumbt, amele "mıktarının 22 bıdeğiştirilmedi ve Alman ordulan. Bugüne kadar hep ne vardığmı gostermektedir. Ankara 21 (Telefonla) Dünkü ResAvrupa deUetleri arasındaki rekabet tstanbulda maden kömürii mî Gazetede intişar eden ve hükumet kombinezonlarına gmenerek muvazene kalmadı hissesi almdıktan sonra geri kalan hukuran İngiltere, şimdi yalıiız Rus orduŞehrünizdeki depolarda maden kö bııbatm serbest bırakılmasma dair 366 sile kol kola kalıyordu. Bu ordu galib mürü kalmadığından tevziat durdurul sayılı kararın bazı maddelerini değiştigelirse, İngilterenin elinde onu durdumuştur. Zonguldaktan kömur alpn bir ren 391 sayılı karar hakkında bugüıı racak başka bir kuıvet yoktu. Halbnki vapur yola çıkmıştır. Bu komürler gel Ticaret Vekâletince neşredilen bir tebSovyet Rusya, Çarlık rejimi gibi emelleri dlkten sonra evvelce elinde numara bu liğde müstahsilin hükumete satmak hududlandınlmış bir devlet değildi. Mosmecburiyetinde olduğu hububat miktar lunanlara dağıtılacaktır. kof dadıları yirmi beş yıl önce LeninKömür tevzi müessesesine yeni beyan ve nispetleri üzerinde hiç bir değişiklık gradda, dunya ihtilâlini hazırlıyan bir uame verenlere şubatta gün verıldişı japılmadığı, bu nispetlerin eskisi gibi beşik sallamışlardı. O beşikte yelişen hakkında dün Vilâyete bazı şikâyetler yüzde yirmi beş, yüzde otuz beş ve yüzçocuk şimdi koea bir delikanlı olmnştu yapılmıştır. Bu gibilere, yakacaksız kal de elli olarak ibka edildiği bildirilmekve hâlâ international'i mınldanıp dumamaları için, dlledikleri takdirde bu tedir. ruyordu. Alman ordusa yenildigi takdirHükumete tesllme mecbur olduğu huHess meselesine dair beyanatta bulunan kömüre mukabil Mahrukat Ofısinden ode, Avrupaya, karada harb etmesini bfldun temin edebileceklerl bildirilmiştir. bubatı tayin olunan müddetler zarfmİngiltere Harlciye Nann M. Eden miyen pinpon İskoçyahdan ziyade, döda teslim etmiyen müstahsilin bilumum vuşte hiç bir şeyden yılmıyan ba delimahsulü el koyma hükmüne tâbi tutukanlı hâkim olacak görünüyordu. lacaktır. Bumınla beraber şark seferi başladığı sıralarda ingiliz Rus işbirliğinin samimiliğine hemen her tarafta inanı'mışlı. İkinci cephe meselesinin uzayıp ^itnıesi süphelerin tazelenmesine vesile oldu. Rusya ile Demokrasiler aıasında gİ7İice görüşulmesi lâzım gelen bu bahsi gazeteler ve devlet adamları uluorta nıünaNewYork (Telsizle) Çam ornıankasaja koyulunca, haklı olarak şu sual ları arasmdan geçerek ve geniş nehirletihnimizi burgulamağa başladı: Londra 21 (a.a.) Hess'in derhal teklifin neden dolayı yapıldığını ve tekmuhakeme alrına almması hakkında lifi ilham eden duyguîarın nelerden iba ri muazzam demir köprulerden aşarak Acaba bunlar, zaferi birbirlerinin ilerı surülen Sovyet teklifi, Times gaze ret olduğunu dikkatle tetkik e mesinı garb sahile geldık. Hemen Kayzerin geBiıtmdan raı kazanmak istijorlar? t«sinin başmakalesine mevzu teşkil et Britanya hükumetıne kuvverle tavsiye mi tezgâhlannı görmeğe gittik. Yollar Şimdiye kadar bir kaç müttefiği ara mektedir. Gazete, evvelâ İngılızlerin bu etmek.edir. fabrikalarda iş başma giden İşçi otomo6uıdaki rekabete güvenerek Avrupa po talebı neden dolayı is'af edemedıklerinı Times gazetesi, bu teklifi iki sebebe billeri ve kocaman otobüslerle dolu idi. Utikasına hâkim olan İngiliere bu sefer sebeblerıle anlatıyor. Bir dava açıhnası müstenid gormektedir. Gazeteye göre, Müdiriyet odasmda önce fabrikamn kukarada yalnız Rusyaya dayanmak zo içm vücudü zarurî olan bütün deliller evvelâ bu teklif, İngiltere ile Amenka ruluş tarihini İlk gününden itibaren runda kalmca. onu Alma»ya ile bera ancak harbden sonra elde edılebilecek nın harb mücrimleri hakkmda Rusyaya fotoğraflar üzerinden takib ettik. Gerek ber miimkün olduğu kadar yormak ve ve böyle bir dava şimdi İngiliz eslrle danışmadan aldıkları karan alelâcele fabrikamn ve tezgâhların kuruluşu, geo iki biiyiik devlet jorulurken de hsm rine karşı zalimane muamele edılmesini ilân etmelerine karşı bir protes'o teş rekse vapurlarm yapılışı görülmemiş bir kuvvetlenmek. hem de başka tedbirler intac eylıyecektir, dedıkten sonra Times: kil etmektedir ki, Times gazetesi bu ka sür'at rökorudur. Herşey yıldınm harbi düşünmek istij emez mij di? Çok ince heyapılmıştır. 1941 şubatm«Bu teklifi yapanlar, bunu biliyorlar ran «ağır ve tevakkisi kolay» bir hata hızile da nehir kenarında bir bataklık NADİR NADİ dı ve her halde başka bir cevab beklemi diye vasıflandınyor. ' (Arkası sahife 3, sütun 4 te) (Arkası sahife 3, sütun 5 te) yorlardı» cümlesini ilâve etmekte ve bu (Arkası sahife 3, sfitun 2 de) Biriş birliginin sakat tarafları D Şark cepheslnden resimler: Almsnlarm hücumla zaptettikleri Novorosisk limanı yanıyor Cenubî Afrîka Başvekili • • Askerî vaziyet On dokuz vilâyetin un ihtiyacı tetnin edildi K oıtıur havzasında faaliyet «Nazizme karşı haçlılar zihniyetile sonuna kadar harb edeceğiz» dedi Zamandan hangi taraf . istifade edebilir? I f Dün İngiliz Lordlarile Memur ve sabit gelirlilere verilecek kar mebaslarına hitabeden neler diğer tevziatta da kullanılabilecek Smuts, hedefin müşterek adaleti kurlarmak *« • • olduğunu söyledi H. Emir Yazan: Enekli General Erkitet v Doğu cephesinde : Alman istihkâm mufrezeleri, StalingTadın şimal endüstri mahallelerinin zaptolunan parçalarını düşmandan ve majinden tentizleraekle meşguldür. Şehrin şimal kısmında. demiryolile Volga arasında bir kaç Km. lik bir saha tutan cKızıl İlkteşrin» çelik imalâthanelerile bunların işçi mahallcsı henüz Kuslarm elinde ise de, Ahuanlara göre, burası mahsur gibidir. Çiınkü Volga nehri daha şimalde Alman kontrolu altına girdiğinden Sovyetlerin işgali altında bulnnan bu yerlere yeni kuvvetler, levazım ve yiyecek gitmesi pek güçleşmiştir. Bu sebeble Almanların bu kısımdaki Sovyetleri daha sıkı kuşatmak ve neticede teslime mecbur etmekle iktifa edecekleri umulur. 22 bîn amele calışıyor? şehrimize komur yuklu bir vapur hareket etti Cenubî Afrika Başvekili Mareşal Smuts Londra 21 (Radyo 2215) Bugün İngiliz Lordlarile Avam Kamarası azaEI parlamento halmde, gizli bir yerde toplanarak cenubî Afrika Başvekili Cephenin, Rjev bölgesinde çok fazla (Arkası sahife 3. sütun 3 te) yağmurlar yağmış ve şimal Kafkasyada Almanların, Stalingradın şimal bölgesini behemelıal zaptetmek islemelerinin sebebi Volga ile Don arasındaki sed İlmen gblü cenub doğusunda, Alman(müdafaa) mevailerini Volgaya dayamağa fazla kıymet verdiklerinden ilcri ların mevzilerini duzeltmeğe matuf gelmiştir. Filvaki Almanlar, şimdi Vol mevzii taarruz tesebbüslerile surada ve (Arkası sahife 3, sütun 5 te) ga ile Don arasında sağı ve solu geniş şehirlere dayalı lnlvvetli bir mevzi tutınuşlar ve Rusların burada şimalden cenuba doğru devam eden mütevali taarruzlarını daha kolayhkla karşıhyacak bir duruma girmişlerdir. havalar pek bozmuştur. Bunlar, bu j ü da, Rusya karakışınm geçen yıluıkinden daha geç kalmıjacağı gibi hatta daha az şiddetli olmıyacağmı gosterebilen alâtnetler olsa gerektir. Bununle bera'der Alman Slovak kıt'alan, tahmin ettiğimiz gibi Tuapse Armavir demiryolunun şimal ve cenubundan ilerliyerek ka son ehemmiyetli Karadeniz Rus liman ve üssüne yaklasmaktadirlar. Burajan çok sarp dağlık araziden mUrekkeb olduğu gibi Ruslar her tepe, her geçid ve Kayada istihkâmlar ve koruganlar vücude getirdiklerinden bunlan teker teker zaptederek ilerilemek tabiatile hem giiç oluyor, hem de çok zaman sarfını mucib oluyor. Bununla beraber Mih pr kıt"alan Tuapseye şimal doğudan ilerlemek ve limana bu cihetten varmakla Ruslarm Novorosisk'ten Tuapseje giden yol Uzerindeki müdafaa ve mukavemetleri kendiliğinden düşecek ve hükümsüz kalacaktır. f Alman harp tebliği "~*\ Karadenizdeki Kızıl filo • Kafkas dağlarına üç metrc kar yağdı Fena havalar yüzünden bu kesimdeki harekât güçlüklerle karşılaşmaktadır Berlin 21 (a.a.) Alman ordulan başkumandanlığının tebliği: Dün devam eden fena hava Kafkasya batısmdaki çarpışmalan ehemmiyetli surette sekteye uğratmıştır. Müsaid olmıyan şartlara rağmen Alman kuvvetleri, hava kuvvetlerinin yardımile, taarruzun devamı içhı gerekli yeni toprak kazancları elde etmişlerdir. Stalingradda çarpışmalar devam etmektedir. Topçu, hava karsıkoyma bataryaları ve hava kuvvetleri Volgada bir düşman gemisi batırmışlardır. Hava kuvveUeri gündüz ve gece Volga doğusundaki Sovyet hava alanlarile demiryol tesislerini ve taşıt hareketlerini şiddetle bombalamıştır. SovyeÜer Volga ve Don nehirleri arasında şimalden başlamak üzere taze piyade ve zırhlı kuvvetlerle çaşırtma taarruzlarma başlamışlardır. Bu taarruzlar cephemizin önünde erimiş ve düşman ağır kayiblara uğramıştır. 40 tank yok edllmış ve büyük sayıda esir elimize geçmiştir. İtalyan ve Rumen kuvvetleri, Sovyetlerin Don nehrini geçrnek için yaptıkları teşebbüsleri önlemişler ve düşm?na ağır kayıblar verdirmişlerdir. Bir kmvazör, 8 muhrib, 2 denizaltı, 6 gambot ve birçok gemi kaybetti Berlın 21 (a.a.) Askerî bir kaynaktan bildirildiğine göre, Karadenizdeki Sovyet füosu şimdiye kadar Alman kuvvetlerinin taarruzu neticesinde bir kruvazör, 7 muhrib, bir torpido, iki denizaltı, 6 gambot ve takriben 40 seri hücumbotu, mayin tarayıcı gemi ve saire kaybetmiştir. Karadenizdeki Sovyet filosunun birlikleri Sıvastopolun düşmesinden sonra Novorosisk askerî limanına iltıca ederek kurtulmuşlardı. Bu limanın işgali üzerme Rus gemileri oldukça mühim. son Sovyet limanı olan Batuma gıtmişlerdir. Alman hafif deniz kuvvetlerilo İtalyan ve Rumen bahriyesine mensub birlikler düşman filosunun sayıca üstünlüğüne rağmen Sovyet iaşe nakliyaüna muvaffakiyetle hücum etmege devam etmektedirler. Alman, İtalyan ve Rumen birliklermin durmadan devam eden faaliyetleri sayesinde Sovyet filosunun Kafkas sahilieTı boyunca iaşe nakliyatını temin etmeğe muvaffak onamadığı Berlinin alâkalı mahfülerinde' söylenilmektedir. Londrada sinir havası Hess hakkmda «Pravda» nın talebini Ingilizler çok soğuk karşıladılar Türk gazetecilerinin Amerikada gördükleri Kendi kendimizi tenkid: Kafkasyada harekât güçleşiyor Berhn 21 (a.a.) Askerî bir kaynaktan bildirildiğine göre, Kafkasyanın batı (Arkası sahife 3, sütun 2 de) Var mı. yok mu? Haftalar var ki İstanbullu. bir nefes gaz bulabilmek içtn hataga2İ memelerini emmektedir. Kömürün, odunun bu günkü kesadhğına, havagazinin radyo nefesi haline diişmesi inzımam cdince ev hizmetleri, ocak di'zeni bozuhıyor. Ay sonlanndaki tediye faturaları yekunlartnm yüksekliği sebeblerini aramasak bile, şehre verilen gazin tazyikı nedir? Kalorisi nedir? Bu miktarlar şirketin taahhıidlerine vygun, halk\n ihtıyackmaa. kâfı midtr? Nıhayet şehirde havagazı var m'dır, yok m»' Buraîortn' hukumet komıseri araşUramaz mı? i*.* Stalingrad» nakt«n btr bakif re Volg» nehri Müşkül vazlyete düstügu bıldırılen, Kara denJbtdekl KUBI fllodan bazı