23 Ekim 1942 Tarihli Cumhuriyet Gazetesi Sayfa 1

İzdivacda devamll aşk arayan Genc zevc ve zevcelere: İZDİVACDA AŞK ÇIKTI İngilizcesi yarrm milyondan fazla nüsha basümış, dünyanın her lisanma tercüme edilmiştir. Fiatı 100 kuruştur. İKBAL KÎTABEVI 19 uncu yıl sayı: 6532 umhuri Telgraf ve mektub adresi: Cumhuriyet, İstanbul . Posta kutusu: İstanbul No. 246 Telefon: Başmuharrir: 22366. Tahrir heyeti . 24298. İdare ve Matbaa klsml 2429924290 İSTANBUL CAĞALOĞLU ft r DIL BI ClMifl 2 3 «« I 942 Millı Şef Inönü Radyo evine şeref vererek senfoni orkestrasının konserînde hazır bulundular l> ş yeriraizden bir parça uzaklaşmağı II icab eden bir istiıahat vakfesi esnaU smda Budapeşteyi, bu şehrin civarındaki dağ tepeleriuin bi.inden uzun uzun lemaşa etmek fırsatından zevkle, hazla istifade eylediğimiz gibi şehrin ve cemijetin içine de girerek Türk ruhlarımıza çok jakın bu millı varhkla temasa imkân bulnıaktan da ajrıca bahtijarlıklar dujduk. Yeni dunya harbinde Macaristan millî varlığının yeni bir merhaleşine ulaşmış olmaıAn kuvİtalya Krall Viktor Emanuel, vetle sezilen ŞJUIU iç'tnde yepyeni bir torunu ile beraber istikbale inıikal etmenin faaliyetlerini yaşıyor ve jaşatıjor. Ötedenberi bürri>et ve istiklâl aşkile yanıp tutuşan bu nıemleket 1914 harbine kadar Avusturya İmparatorluğuna eklenmiş bir ikiiik halinde >a*adıktan sonra Birinci Cihan Harbinin Avusturjajı tasfiye eden sulh ameliyesinde millî varlığından bir çok parçaların kesibnesile jaralanarak maSultanhamamında cBrod» kumaş temli bir hayata mahkum edilmişti. Eğer ticaıethanesinin sahîbi Simon Brodla İkinci Diınja Harbini 191* sulhlannın tezgâhtarı David Rusonun, Anadoludan haksızlıkları hazırlamış ve hızlandırmış gelen bir müşteriye kumaş satmaktan tse o sulhlarla kolu kanadı kırılmış Maimtina g5sterrnek ve 2552 lira dcğecaıistanın zaten adaîet istiyen tarafta rinde kumaş saklamak İddiasıle İstanmevki almış bulunduğu herkesin gözü bul birinci millî korunma mahkemesince yapılan muhakemeleri; neticelenöoünde bir hakikatti. Onun içindir ki miştir. Kendilermin üçer sene ağır hapo sulhlara isjan kajnağından fırlıyan se konulmalan, biner lira ağır para yeni harbde Macaristanuı filen de o cezası ödemeleri ve mahkemo kararile sulhlan yıkmak azmile hareket edenlesonradan Satışı yapılmış dava mevzuu tin yanında yer almış olmasında $aşüa« kubaşların bedeli 2552 liranın musacak bir cihet yoktur. deıesi karar altına ahnmıjtır. Yeni harbe katılmış olaa Macaristanın Madenî sanayi mamulâtmda muvazaordulan hududlarından hayli uzak^ NewYork 22 (a a.) Berne'den alı hareketle lhtikâr teşebbüsunde buçarpışıp dovuşmekte olraalarına lağmen mahkemede muhakeme bu milletin millî hududlanm emniyet NewYork Times'e gdnderilen bir tel lunmaktan altına almaktan ve bundan sonraM ha grafa göre, İtalya Kralı Victor Ema edilen tüccardan Sami Abovaf a Refik yatında maddî ve manevî tehlikelerden nuel'in Sanrossore sarayında ağır hasta İsfendiyarın da, suçun sübutuna yarar olduğu bildirilmektedir. Kralın müdavi (Arkası sahlıe 3, sutnn 6 da> tamamen korunmuş olarak inkişaf edip doktoru çarşamba günü öğle vakti yagitmekten başka bir etneli yoktur, ve bu nındaki dört mütehassısla Romadan kardeş memleket milli hayatı için boyle ayrılmıştır. Veliahd Prensin bir bomba puruzsuz bir istikbali hak etmiş ileri uçağı İle Sanrossore'ye gittiği söylenkültiirlü bir varlıktır. Buna kani olmak mektedir. için koca bir Macar vatanı içinde Tuna Berne 22 (a.a.) İtalya Kralj Vikkenarına bağdaş kurmuş bir medeniyet abidesi olan Budapeşteyi daima artan tor Emanuel'ln Pizada ağır hasta olduhayranlıklarla temaşa etmek kâfidir. ğu söyleniyor. lizun yılların gayret hamlelerile yaratümış olan bu güzel şehir, olduğu yerde hiçbir beşer kudretinin artık bir taşuıı bile yerinden oynatamıyacağı bir salâbetle kokleşmiş ve yükselmiştir. Milletlerin yüz milyona ve hatta yüzlerce DUn îsviçreden şehrimize blr ticaret milyona varan çok nüfuslar ve alabildi heyeti gelmiştir. 4 kışiden mürekkeb olan ğine geniş topraklarla değil, ancak me bu heyetin başmda doktor Ebrard buUeniyetin yüniyüşünde kendisine düşen hınmaktadır. Heyet dün ekspresle Anvazjfeyi hakkile görmüş bir millî şuur karaya hareket etmlşir. la ölçülebileceklerinin bir çok örneklerl İsviçre ile Tiirkiye arasındaki tlcaıl arasında Macaristan, hiç şüphe yoktur münasebetlerede olan pürüzlerin Ankaki piirüzsüz bir misal olarak ele alınabi rada bu heyetin hükumetimizle yapalir. Her itibarla güzel ve mükemmel cagı görüşmelerden sonra orutdan kalBudapeşte bu davanın en parlak delili kacağı tahmin edilmektedir. dir. büfünlük ornegı; Macaristan • I Ankara 22 (Telefonla) Millî Şefimiz, Reisicumhur Ismet İnönü ve sayın refikalan ve kerimelerile blrlikt» bu akşam Radyo evini şerefiendirerek Radyo senfoni orkestrasının saat 21,45 te verdiği konserde hazır bulunmuşlardır. Başvekilimiz Şükrü Saracoğlu İle refckaları, Vekiller, Meclis Müstakil Grup reis vekili Ali Rana Tarhan, bazı mebuslar, Riyasetlcumhur Umumî Kâtibi Kemal Gedeleç, Genelkurmay Asbaşkanı Orgeneral Asım Gündüz, şehrimizde bulunan İstanbul Valisi Dr. Lutfi Kırdar da konsere gelmişlerdi. Dr. E. Proetorius'un idaresinde bir orkestra tarafından evvelâ Bethoven'den Egmont'un uvertürü, Karl Holler'den Pascaglia ve Fuge çalındı. Bunlan Nec'A Kâzım Aksesın <Ankara kalesi» adındaki eseri taklb etti. Genc bestekâr bu esere bir senfonik tarih adını vererek tsenfonik poem» teriminin yeni bir çeklini tnusıkide ilk defa kullanmıştı. Programı çok iyi idare eden orkestıa ?efile orkestra mensublan hazır bulunanlar tarafından hararetle alkışlandılar. Konserden sonra Matbuat Umum Müdürü Selim Sarper Cumhur Reislmlzin müsaadesini alarak «Ankara Kalesi» bestekârı Necil Kâzım Aksesi kendilerine takdim etti. Relsicumhurumuz bestekâra iltifat ve teşviklerde bulundular. ikinci Cephe Afrikada Açılıyor! Çad gölüniin şinıalinde, Mısırdaki Rommel ordusunun sağ kanadma taarruz etmek üzere hazırlanmış Loncra 22 (a a ) Vlchy'de şimdi hftkim olan kanaate göre Afnkanın garbinde harekete geçen müttefikler şişlmallnde tahşid e•dilmiştir. Bunlar on gün İçinde Rommel kuvve'.lerlne yandan taarruz edeblleceklerdir. Bu takdlrde Mihver kuvvetleri için teslim olmaktan veya tekrar vapurlara blnerek uzaklaşmaktan başka çare kalmıyacakbr. Yapılan tahmmlere göre bu vaziyet malde Fransız müstemlekelerine değil, L'.byada Mıhvere taarru» edeceklerdir. Sekizinci orduya sayıca üstün Amcrikan ve muharıb Pransa kuvvetlerile tankl°r, kamyonlar ve trakİnjpliz Basvekili M. Churchill, Amerikan parasütçü törler, söylendiŞne kıt'alarını teftiş ediyor göre. Çad golnnım karşısmda Fransız Süral Afnkası j muharıb Fransızlara iltıhak edecek, İngıliz filosu bır hamlede Akdenizı temizlıyecek ve lkmci cepehe Avrupanın cenubunda kurulacakır. Vs. (Okul Grameri) el Yazan: PEYAMİ Geçen sene okullara temim e ve fevkalâde rağbet gören bu es lerle İntlşar etmiştir. Maarif çıkardığı dil bilgisi kitablarlnln maslnı ve kavranmasml temln Somında yeni gramer terimle ve edümistir. Satış yeri: Ankara caddesi 101 Cumhu riyet Kyabevi, fiatl 25 kuruştur. Büyük ve motörlü bir Amerikan ordusu italya Kralı Victor Emanuel ajjır hasta Bir kumaş tüccarı Dakar limamndcm bir ve Fransız Başkumandanı Amiral Darlan Uç sene ağır hapse mahkum oldu Dakarda müdafaa tcdbirlcri alınıyor Derhal garbî Af rikaya giden Başkumandan Amıraî Darlan, bütün taarruzlara şiddetle mukabele emrim verdi Paris gazeteleri, Fransız müstemlekderini AlmaJtlarımnüdafaa etmesini istiyorlar Vıchy 22 (a.a.) Vichy radyosu, Amiral Darlan, Dakar'ı müdafaa Fransız kuvvetleri başkumandanı Amlemrini yerdi ral Darlan'm hava yolile şimalî AfrıkaVichy 22 (a a ) Darlan, Dakar radya gittiğini bildirmektedir. yosunda Petain'ın aşağıdaki mesajını oVlchy radyosu Amiral Darlan'ın Da kumuştur: kara geldlğmi bildirmektedir. «Bugün •size karşı yeni tehdidler ileri sürulmektedır. Bu tehdidlenn hiçbir bahanesı olmadığını sız herkesten İyi bllirsıniz. Gayet haklı bir gururla söyle/i/f/ rim ki, en ağır guçluklere rağmen hezimetımizdenberi Fransanm verdiği sözden donülmenııştir. İstikbalde de bu sözden donülmiyeceğine dair size teminat veıirim. Her türlü taarruza siz 1940 eyîülündenberi mukabelede bulunacaknız.» Veliahd, tayyare ile, Pizada yatmakta ofoit hükömdarın yafiîna gittî Bir İsviçre licarel heyeti geldi Filhakika Macar milleti kendi devlet merkezini en ideal güzellik ve mükemmellik payesine yiikseltmek için millî kabiliyetinin maddî ve manevî bütün hamlelerile çahşmış ve Budapeşte üe bütün dünyanın gözü önüne en ileri vasıfh bir eser koymuştur. Burada tabiatin güzelliğini insan eli ikmal ederek hiç şüphesiz tabiatin kendisinden bin kere daha güzel bir manzume vücude getirmiştir. Ümî ve bediî müesseselerin her çeşidile süslü olan şehirde gözün taalluk ettiği her saha millî kudretin en parlak ibdalarile karşılaşraaktan mahzuz olur. Yalnız Tunanın iki yakasmı biribirine bağhyan müteaddid demir köpriileri ele alsak projeleri, plânlan, demirleri ve çivileri hep Macar olan bu geçidler bile pek köklü surette yetişmiş ve medenî olgunluk derecesini çoktan aşmıs bir milletin varlığına başlı başına >ehadet etmeğe kâfidir. Soyguncuya en güzel ceza! Kahire 22 (a.a.) Hükumet vurguncular ve mulrekirier için alenen kırbaç dayağı cezasım kabul etmlştır. Filistin, Şuriye ve Lübnanda örfî idare Berlin 22 (T. P.) Filistin, Suriye ve Lübnan İngıliz Başkumandanı neşrettiği bir emimame ile bu 3 memleketın şehirlerinde «Örfî İdare> yi andıran bir idare tarzı tesis etmişür. Şehirlerin sçkaklannda İki kişıden fazla gezilmesine müsaade edilmedıği gibi durmak ta yasaktır. Her türlü toplantılar memnudur. Sokaklarda toplanmalar ağır bir cürüm olarak vasıflandınlacaktır. Rozet taşımak yasak edilmiştir. Bu emirlere itaat etmiyenler hususl mahYUNUS NADİ kemelerde cezalandınlacaklardır. Po(Arkası sahife 3, siitun 4 te) lis vazifeıeri askerî idareye verilmfctir. ( Cumhuriyet Bayramt için... j Comhuriyet bayramınl kuthmak üzere hazırlıklar devam etmektedir. Besmimizde bir talimden dönen izcüerimizden bir enıp görünüyor Roma 22 (a.a.) İtalyan tebliği: 20 ilkteşrinde takriben 200 düşman ve bir o kadar da Mihver tayyaresmln iştirakile Mısır cephesinde yapılan mu\affakıyetli hava muharebesi esnasmda İtalyan avcılan 44 ve Alman avcılan 11 düşman tayyaresl düşürmüşl'îrdir. Bir kaç gündenberi İstanbulda Mihver hava kuvvetleri 11 tayyare kaypek az görülmüş bir balık bolluğu betmlşlerdir. dır. E\velki gün Marmara ve Boğ Düsmanm baska hareketleri esnasm 200 bin, dün de 300 bin kilo torık bada 2 tayyaremiz kaybolmuş, 15 tayya lığı avlanmış ve bunlar, kayıklaıda, remiz de muhtelif derecelerde hasarlara bugünkü pahalılığa göre nisbeten ucuz uğramıstır. sayılacak bir flatla halka satılmıştır. Dün İtalyan Alman hava kuvvet Dun Balıkhanede toriğin toptan fıatı leri mevzilerimize yaklaşmak istiyen 20 kuruştu. Seyj'ar satıcılar, mahalle düşman filolarına müessir surette hü aralarmda toriği 4 0 4 5 kuruşa kadar cum etmişlerdir. 4 düşman tayyaresi satmaktadırlar. Paris basını düşürülmüştür. Bir tayyaremiz donBalıkçılar Cemiyeti reisi Yusufun biBeyrut 22 (a.a.) Paris matbuatı, memiştir. ze verdiği izahata göre, torık balığmın Fransız müstemlekelerinin Alman kuv2021 ilkteşrln gecesi İtalyan bomba bu bolluğu, bir kaç gün evvel bahkvetleri tarafından müdafaa edilmesini (Arkası sahife 3, sütun 7 de) çıların ihtiyacını kısmen olsun karşı(Arkası sahife 3. sütun 5 (e) lamak üzere verilen 3,5 ton mamt sayesmdedir. Balıkçılar, fazla mazut t e min edildlği takdirde, torik avınıa daBerlin 22 (aa) Alman ordulan ha geniş ölçüde yapılacağını ve İstanbaşkumandanlığınm tebliği: bul ile Ankara halkının büyük bir kısKafkasyamn garb kısmmda Alman mına bilhassa etin bu pahahlığında, udağ kıt'aları |Wdetli yağmurlara rağAnkara 22 (Telefonla) Önümüzmen duşman mevzilerini yarmağa mu Alaska cephes; 22 (a a) Amerika deki cumartesi günü saat 14 te ordu cuz balık yedirmek mümkün olacağını vaffak olarak yapılan ev muharebeleri bsmba uçakları Kiskadaki Japon gar muza iltihak edecek olan Yedek Subay söylemektedirler. neticesinde 2 muhim mahalli işgal et nizonu ile bu civarda bulunan düşman Okulunun bu devre mezunlaruıa diploDün tutulan toriklerin bir kısmı ile mışlerdir. Cereyan eden son muhare gemilerine ağır darbeler İndirmişlerdir. ma verme törenj yapılacaktır. (Arkası sahife 3, sütnn S te) beler esnasmda bir Sovyet silâhendaz Gertrude Covede iki düşman muhribile playı yok edilmiştir. 1200 den faz'a e iki yuk gemisi batırmışlar ve Troutsir, 7 top, 127 makinelitüfek ve bir çok bayda başka bir yük gemisini hasara uğratmışlardır. harb malzemesi alınmıştır. Terekin cenubunda mevziî çarpışma Japonlar da iki Amerikan muhribi lar olmuştur. batırdılar Stalingrad muharebesinde Alman kıtWashingtcn 22 (aa.) Bahriye Naaları şiddetli mevziî taarruzlar netice zırhğının tebliği: sinde düşman tarafından inadla mudaCenub Pasifık: Son günlerde Salofaa edilen toprak tabiyeleri ve bari mon adaları çevresindeki düşman hakadları mevzileri zaptetmişlerdır. Bü reketleri yüzunden Amerikan Meredit tün Alman taarruzları tayyareler t&ra ve Obrien muhribleri kaybedilmiştir. fından şehruı şimal kısnundaki düşman Çine Himalaya üzerinden malzeme üslerine tevcih edilmiştir. Şehrin şraıagönderiliyor lınde düşmanm durmadan yaptığı şaÇungking 22 (a a) Müttefikler taMoskova 22 (a.a.) Cepheden gelen şırtma taarruzları Alman ve Rumen hatelgraflara göre, Timoçenko oHulan va kuv\etleri tarafından bozguna uğra rafından gonderilen her nevi malzeme ve teçhiıat ile iaşe maddeleri Himalaya Stalingrad cenubunda teşebbüsü ele a tılmıştır. yolile Çine ulaşmağa başlamıştır. larak, çıplak ovalarda Almanları kilo(Arkası sahife 3, sütuu 2 de) Ankara 22 (Telefonla) Büyük kurmetrelerce geri atmışlardır. Yağmur detarıcı ve sevgili Atamız Ebedî Şef A(Arkası »ahlfe S. siitun S te) tatürkün fâni hayata vedalannın 4 üncü yıldönümü münasebetile bütun Kendi kendimizi tenkid: yurdda yapılacak ihtifallerin nrogranu Parti tarafından hazırlanmıştır. Ebedî Şefin ölüm günü ve saatine tesadüf eden 10 ikinciteşrin 1942 salı günü saat 9.05 te bütün Halkevi ve Şeker dağıtıhyor, lâkin ne kadar an Halkodalannda, bilumum Parti merkzdağıtihyoT değil mi?. lerinde ihtifal toplantısı yapıl'TevzUıt yapan dükkânlarm önünde, caktır. Toplantılar umum için oımakla içtnde ve civarında bekliyen, itişen, beraber bilhassa yapıldıkları şehir ve kaktşan fcıyamet gibi. Bir çok yerlerde kasabadaki en büyük mülkiye memuru intizamt iade için poüs yardımma başta olmak üzere askerî makaın â.nirihtıyac hasıl oluyor. lerile daireler reisleri, Parti, Halkevi Lâkin neden bu telâş? ve Halkodaları mensublan, resmî ve İstanbul .halkına bu. sejer dağıtılacak hususî te^ekküller mümessilleri dcv^t şeker 500 tcmdan ibaret! Bunu da peyedilecektır. Toplanılan yerin müi asib dcrpey bakkallara vermektedırler. bir mahalline Atatürkün büs'ü, p£er Memhketi bir sene idare edecek butün yoksa bır fotografa konulacak ve bu şeker stoku hükumetin eündedir. B«köşe Turk ve Parti bayraklarile ve çinun bitmesine ve geri kalanlann seker çeklerle süslenecektir. alamamalarma ihtimal yok. EHnde eîcTam o saatte vâzifeli kılmacak bir zat mek karnesi olan herkes bugün olmazAtatürkün dört sene evvel o gün, o sasa yann hakkını ala.co.katte öldüğünü kısa ve veciz bir ifade ile BUPU, birbtrintn ka/asmı göztinıi yarsnlatarak hazır bulunanları ayakta 5 madan, rahat rahat almak varken bucakika saygı susmasına davet edecektır. gunkü lâyıksız hale düjmenin ne tnaBundan sonra bir hatib Atatürkün haruut var? Şark cephesinden resimler: Zaptedilen yerlerde ordu küllî kısımlarinm geçeceği harab şoseler (Arkası sahife 3, sütun 7 d«)i Todt teşkilâtı tarafından derhal tamir edüiyor ' * * istanbulda w 7H>ahkboHugı< Dün 300 bin kilo torik tutuldu Tuapse kesiminde iki meskun yer zaptedildi Stalingradda toprak tabyalar ve barikad mevzileri ele geçirildi f Alman harp tebiiğı , Stalingradın cenubunda ebliğL Genubî Pasîfikte deniz muharebeleri Yeni yedek subaylarımızın diploma töreni Rus kıt'aları teşebbüsü ele aldılar? Almanlar kilometreîerce uzaga atıldı Milli matem gününe hazırhk Ebedî Şefimizin ölümlerinin 4üncü yıldönümü gününde yurdun her yerinde büyük ihtifaller yapılacak Telâşa lüztim yokî. 1