21 Ekim 1942 Tarihli Cumhuriyet Gazetesi Sayfa 1

165 BIRINCI MUKAFAT MOVADO ACVATIC ZARİF AYARI TAM 19 uncu yılsayı: 6530 umhuri Telgraf ve mektub adresı Cumhurıyet, İstanbul . Posta kutusu İstanbul No 246 Telefon Başmuharrır 22366 Tahrır heyetı . 24298. Idare ve Matbaa klsml 2429924290 Andre Gide Reşad Nuri Darago KALPAZANLAR D'Annunzio A ^ r ı i İnsel Liviu Rebranu • (Kiya Yamac ÂSILMIŞL^tlORMANI 2I ŞEHVET in I 942 İNSEL KİA • CAĞALOĞLU Kafkas dağlarındüki Rus mukaverneti kırıldı îki koîdan Tuapse'ye ilerîiyen Alman kıt'aları birleştiler. Stalingradda Rusların elinde yalnız büyük bir fabrika kaldı Sflotarnnudan birbl Berlin 20 (aa) Alman orduları başkumandanlığının teblığr Kafkasja batısmdakı dağların ormanlık çevrelerlnde duşman tarafından gosterllen madlı mukavemet, fena havalara rağmen tamamıle kınlmıştır Tuapseye doğru geçıd yolu ustunde şlmalden ve cenubdan üerlıyen kollar yol boyunda birbırlerıle bırleşmlşlerdır Terek keslmrnde duşman karsılık taarruzları akamete uğramıştırHava savaşlarında 10 Sovyet uçağı duşurulmuştur. Stalıngrad şımal mahallesınde Alman kuvvetleri Sovyetlerın elinden yenıden bır kısım evlerı zaptetmlştır. Kızıl Barlkad topçu fabrıkası sahasındaKi tenuzleme savaşları devam etmektedır Kısa hareket sahalı savaş uçaklan Kızıl Ilkteşrin mustahkem mevzıiıu ş'ddetle bombalamışlardır Savaş uçaklan fıloları aşağı Volgada bır çok yuk trenlerını ve yerde 6 duşman uçağını tahrlb etmışlerdır. Don cepheslnde Rumen kuvvetleri duşman taarruzlannı puskurtmuşlerdlr Stalingradda Rusların elinde kalan yerler Berlin 20 (a a ) Stalingradda, Cercınskl traktor fabrikası ıle Kızıl Ba Hububat toplanmak için yeni bazı kararlar verildi er tekıuk ilerleyiş cemijet ruhunda bır değışıklık, bıı jenılık doğurur. Kafamuın eserı olan bır ıcad, her tarafa jajıldıktan sonra donup dolaşıp ruhumuza girer, dış jaşajışımız gıbi iç dujgularımızı da başkalaşttrır Matbaacılığın gelişmesi hurrijet fîkıiui jaratan baslıca bır unsurdu Insanlar, dunjaja \e ahırete daır bılgılerıtu papazların ağzından edınmek lorunda kaldıkları muddetçe başlarındakı tahakkum topuzunu pek olağan buluj. orlardı Vaktakı makıne ıle basılan kuab bır terzi jKmağımn jahud bır kasab çırağının bile parasını \erıp satın alabıleceğı kadar Fransız BaşTckili M. La\al ııcuzladı, artık bu topuza da tahammul edıltnez oldu. Nakıl vasıtalarının inkişafı bu>uk pazarlarla beraber, genıs balk tabakaları arasında kazanc hırsının da çoğalmasına yardırn etu Onceleri bir suç sajılan faız, en tabıî bır gelır kajnağı sayılmağa baslandı Son jırmi, jirmi bes yıl içinde harb vasıtalarında gorulen teknık gelışımın de ceını>et ruhunda bır takım degışıkhkler japacdğı beklen.\or, bu jolda bır takım tahmınler jurutulu>ordu Gelecek harblere daır fıkir jurutenler, modern harb \asitaUiinin ezıci kudretı karşısında harblerın kısa sureceğıni, eskisine nazaran daba az zajıatlı olacağını ve milletlenn ıster ıstemez daha (insanıjetperver) bır hale gelerek harbden artık soguyacaklarım soj lm orlardı t ç senebk harb, bu gıbi tahmin huljalannın nekadar boş şejler olduğunu bır daha açığa vurdu Vakıâ harb sahasındakı teknık jenılıkler mılletlerın nıhunda da jeni akısler njandırmadı deVıchy 20 (a a ) Bu akşam radyoda neraez Hatta lam tersine olarak dovuşen Fransız ışçılerıne hıtab eden Laval bılmılletleri tanınmıjacak kadar değişmiş hassa şunları soylemıştli" başkalasmış gorujoruz Fakat çi faıde ki « Bırkaç av evvel sizden Almanyaya gorduğumuz değişmeler ve baskalaşma(Arkası sahife 3, sütun 3 te) lar, ıyı jureklı ınsanların onceden yaptıkları tahminlere hıç de benzernıyor Uç jıldır dovuşen mılletler, eskisine nazaran daha (msanij etperver) olmak şoyle dursun, eskısile mukajese edüemıvecek derecede kinci \e intıkamcı bir hale geldiler Son beş on gunluk şu misallere bakınız: Ceccn hafta Londrada bir lord deınecde bulunarak harbden sonra bırlesmiş mılletler adı ile bir mahkeme kurulacağını, bu mahkemenın M'hvercileri sıgava çekerek onlan dıledıği gibi cezalandıracağını soj Iemisti Lorddan bır kaç gun sonra sayın Churchıll de A\am Kamaıasında, gahba bir suale karsılık, Nazi şefleıınden He's'ın siradilık bır harb esiri sıfatile Londra 20 (Radyo) Bugun sojledığı Ingılterede bulunduğunu, harb bittığı bır nutukta Bahrıye Nazırı Alexander, NADtR NADl Ingıhz ve Amerlkan denız kuvvetlennın (Arkası sahife 3, sutnn 4 te) şımdıye kadar 530, muhakkak, 200 kadar da muhtemel olarak Mihver denizalAnkara 20 (Telefonla) Hububat mahsullerinde muayyen miktarların bedelı mukabılinde satınahndıktan sonra gerı kalan kısmın serbest bırakılmasına daır 366 sayılı koordinasjon kararının 1 ve 2 ncı maddeleri şu şekılde değıştirllmiştır 1 Bu karann neşri tarıhinden (dunden) ıtıbaren 1942 yılı ıstıhsal rnıktarlan hakkında aşağıdakl maddeler nıucibınce yapılacak tahmmlere gore 2 nci maddede yazılı esaslar daıresmde bır kısım mustahsılm juzde 75, bır kısmmuı juzde 65 ve bır kıSTiınm da yuzde 50 hububat mahsullerl, mutebaki kBiınİjfi 8 iaci tn«ddedeki muddet zarfında hukumete tesllm edılmek şartıle serbest bırakılacaktır. 2 1942 yılı zarfmda ıstihsaj edı'en bılumum buğday, çavdar, mahlut, mısır, arpa, yulaf, ve akdarı mahsulunun tamamından aşağıdaki nisbetler dahllınde teslımatta bulunanlara mallannın bedel fıatı olarak 365 sajıh kararın 1 ıncı maddesınde gosterılen fıatlar tedıye olunur a) Istahs^l ettiği bu cins mahsuller mıktarı 50 tona kadar olan mustahsıllerın ıstıhsal ettıkleri butun bu cıns mahsullerm her nev'lnln >"uzde 25 1. (Arkası sahife 3, sutun 5 te) Modern Ankarada, Dahilîye Vekilinin riyasetinharbin eriştiği deki valiler içtimaına diın de devam edildi terakki Stalingradda nraharebeler: Blr mahalleyl işgal eden Alman hucum kıt'alan efradı fleri yüruyuş esnasında Antakyada tezahürat Karadenize ilerîiyen Mihver kuvvetleri iki meskun mahalli işgal ettiler. Stalin* gradın şimalinde çok şiddetli bir muharebe basladı Moskova 20 (a a) Sovjet oğle teblığı 19 ilkteşrın gecesl kuvvetlerlmiz Stalmgrad ve Mozdok çevrelerlnde duşmenla çarpışmağa devam etmişlerdır Başka cephelerde değışıklık yoktur. *** Moskova 20 (a a) Alman tanklarınm ve Alman pıyadesınin hucumlan Kızılordunun Stalıngrad sokaklarmda yaptığı kuvvetll barıkadlar karşısında kırılmıştır Fakat dığer taraftan Kafkasvanın batı şlmalınden Karadenıze doğru ılerlıven Mihver kuvvetlen meskun ıkı mahalle glrmlşlerdır. Stalıngrad şimalinde bir bolgcde pek şiddetli bir savaş başlamıştır. Sanayı bolgeslnde altı gundenberi butun şıddetıle devam eden muharebe, şımdi son derece azgm bır haldedır Ruslar, bır aralık bına ka'\ bettıklerini bun3an 12 saat evvel tacdlk ettikten sonra Aln^anların şehlr bolgesınde yaptıklan butun taarruzların gunduz muvaffakıyetle onlendığını bıldıriyorlar. Kafkas cephesının oteki cenahında Alman tanklan ve Alman plyadeal Mozdok aşağısmdakl Sovjet mud?faa hatlarında blr gedık açmışlarsa da Ruslar, aynj gunun akşamı Almanlar» ılk Dün, Millî Şefin teşrifi yıldönümü tes'id edildi Antakya 20 (a a) Mıllî Şef Inonunun Antakyaya gelı^lerınin yıldonümu olan bugunu, Antakya heyecanlı tezahüratla kutlamış ır. Bu munasebele yapılan ve Valı İle şehrimızde bulunan meb'uslarımızuı; mulkî ve askerî erkân ıle butun mekteblılerm ve askerî kıtaatın hazır bulundukları bu toplantıda sojlenen nutuklarla gunun onemı ve Mıllî Şefe karşı olan bağlılık belırtılmıştlr. Lavalin işçilere hitabesi «Almanyaya gitmemekte ısrar ederseniz... Fransız haysiyetinin kırılmasına asıl o zaman sebeb olıtrsunuzh Halk ekmeği kaç kuruşa satılacak? İstanbul halkımn pirinç ihtiyacı temin edildi akşama kadar bazı dairelerde beyaonnameler toplanmıştır. Emeklüerle dul ve yetımler ve malul'er de bevannamelerını bugün alacaklardır. Bu beyannaraeJer kaymakamlık % nahıye mudurlıiklenndekı iae şe burolarından almacak ve gene bu ^ asıta ı.r toplanacak ır Butun bejannameler cuma günü akşamına kadar \erilıj olacaktır. Mekteblerde meccanî yatılı olarak kayıdlı talebelerle Parti hesabma yurdlarda kalan talebe de aynen memurlar gıbi ekmek alacaklardır. Dun Ankaradan verılen malumata gore İstanbul, Ankara, tzmır ve Bursa şehırlerınin ekmeklık buğdayını Toprak Mahsullen Ofıslnln serbest p^asadan müba(Arkası sahife 3, sutun 5 te) Alman cennb orduları grnıpn başkumandanı Maresal \on Bock Bu gece Halkevinde gene bu müna rıkad top fabrıkasının Alman kıt'aları »ebetle Inonunun hayatı mevzulu bır tarafından ışgahnden sonra Sovvetlerln konferans verılmıs ve bunu blr konser elinde kalan tek saha Kızıl Ilkteşrin laklb eylemıştlr çellk ımalâthanelerıle bu imalâthanelerde çalışan ışçı maha^esıdlr Bu saha demlrjolu ıle Volga arasında olup bır çok kı'ometre kare tutmaktadır. Son gunlerde zaptedilen yerlenn te(Arkasi sahife 3, sutun 3 te) Anglo Saksonlar Şimdiye kadar 530 Mihver denizaltısı batırmışlar 35 bin tonluk iki yeni zırhlı İngiliz donanmasına iltihak etti tısı batırdıklarmı 'bıldırmiş ve batırılan duşman denızaltılarının mıktarı ha^kmda şımdıye kadar malumat verılmemesmın sırf stratejık sebeblerden llerı geldığ'ni (Arkası sahife 3, sutun 4 te) Toprak Mahsulleri Ofisi tarafından serbest piyasa f iatiîe verilecek undan imal edilecek Vilâyet iki bin ton pirinc almak için ekmeğin 30 34 kuruşa satılacağı anlaşılıyor Hukumet tarafmdan verilecek kaxne bir fabrika ile mukavele yaptı. Şeker tevlerle ekmek alacak olan memurlara dun beyannamelerî tevzi olunmuş, hatta dün ziatı hakkında da Vilâyet bir tebliğ neşretti İstanbul halkmın bllhassa sabıt gellrll vatandaşlann pirinç ihtıj aclannı temın ıçın yapılan teşebbüsler netıcesınde Çanakçılı fırmasının senede 2000 ton pirıncl Vılâjet emrine tahsısi dun Vılâyette takarrur etmiştir Bu mıktar butun sabıt gelırlı vatandaşlann ıhrı>aclannı karşılayabılecektır. Dığer taraf an İstanbul hastaneleri, mektebleri ve parti müssseselen pırinci aj nı îırma tarafından temın olunacaktır Halka yapılacak perakende satışlarm bakkallann saklaması ve top ancılann fıat zammına maruz kalmadan doğrudan doğru\a ve ucuz fiatla halkın elıne geçmesi ıçm Emraönunden başlıvarak Kus cenub orduları başkumandanı Mareşal Tımoçenko hareket hatlarına kadar gen siirmuf* lerdır. Rus donanması kara muharebeleşehrin muhtellf yerlerinde perakende rine iştirak ediyor satış mağazalan açılması da mukarrerMoskova 20 (a a) Moskova raddır. >osu, Almanlann Novorosisk doğu ceŞeker tevzii hakkında Vilâyetin nubunda az terakkıler kaydettıklerınl ve bu kesimde gece gunduz muharetebliği (Arkası sahife 3, sutun 2 de) İstanbul Valılıgınden teblığ olunmuşturHalkımızın şeker ıhtiyacını teminde zorluk çekuğı goruler^k aşağıdaki muvakkat tedbırin aluımasına lüzum hasal olmuştur 1 Ekmek kartraın sol köşesindeki Beme 20 (aa) Amerikan kıt'alar» eylu.1 birıncıteşnn yazısını taşıyan ıle muhım sayıda Amerikan uçaklan parçamn kesılıp ıkametgâh mmtakala Sunyeje gelmişlerdir. Bunlann arasında nndakı bakkala a>başına kadar \enl zenci kıtaları ve1 dünya ^oks şampiyonu (Arkası sahife 3, sutun 2 de) Joe Loulsde bu unmaktadır Suriyeye Amerikan askerleri geldi Kendi kendimizi tenkid: ( Telsiıle nahledilen resimler j Lodos. poyraz Meısim ktşlıyor. Kâh. lodos. eseceTc, kâh poyraz Son gunlerde btraj sertçe esen lodos, Uman ıçı vapur servıslennı allak bullak ettı. Bu lodos, Istanbulun eskı malum lodosudur Yeni bır ıcad, beklenmedık bır afet değıldırBır taraftan lodos eserken, Istanbulda bir taraftan vapur ısmarlanır. Bu tsmarlanan tapurZar lodosa dayanikh ıse, neden ıç servısler bozııluyor, da~ yanıklı degıhe neden boyle çeUmsız tekneler ısmarlarlar? Hayat durmadan akıyor, medentvet deılıyor. Ufak tefek lodos, voyrazla arttk, hele ıç Tio^îıyattmiî tedtrgtn olmai?ıa!ı değu mı' BÎZ ne zai tatıa kadar lodosun, poy lukarıda gorulen resımlen Avustralya dan ve Rus>adan telsızle NewTorka. oradan da Kahııeve nakledılmıştır. Soldaki fotograf M. TVandell TVUkie'yi Moskavada M. Stalmle bir arada gostennektedır, saSdaküer, Salomon czın eltııde oyuncak olaeağız? adalarmda Guadalkanal'da esir edilen Japon zabıtlendir. ** Jki yeni e?! İngüiı donanmanna iltihak eden 35 bin tonluk Kıng ol Georges VI zırhhEi sejır halınde