21 Ekim 1942 Tarihli Ulus Gazetesi Sayfa 1

DDel F n uü —- X & . &at ! ÇARŞAMBA U L U S BASIMEVİ 4 Cankırı Caddesi, Ankara 21 Telgraf : || L U S Ankara ANDIMIZDIR. TÜNYON Yangın - hayaf - kaza sigorta şirketi ANKARA ACENTESİ Halil Naci Anafartalar Caddesi No. 95 MIHCIOĞLU Tİ: 1230-2089 Birinciteşrin ( Telefon ) 1906 6 Başyazarlık 18171 Yazı İşleri Müdürü 1061 Müessese Müdürü 1144 5 KURUŞ Yazı İşleri 1062 İdare 1064 Hububata elkoma kararında bazı değisiklikler yapıldı 1942 yılı mahsulü bu karare tabi olacak Milli Şefimizin Antakya'yı ilk ziyaretlerinin yıldönümü Antakya 20, aa. — Mili geft İnönü', Aün Antakya'ya gelişlerinin yıldönümü Slan bugünü Antakya halkı heyecanlı kezahüratla kutlamıstır. " % Bu Mmünasebetle yapılan — YE vali ile Vrişg lehrimizde — bulunan ":.ı:ı. İhliki ve askeri erkün tle bütün - İknlerin ve askberi lataatın. hazar Bulun. Jenen nutuk - tukları bu toplanlıda SÖY karta -günün önemi ve Mit Gef'e kanşı Sdlan bağlılık belirtilmistir. K Bü gece Halkevinde gene DU Müna - tbetle "İnönü'nün hayatlı m;;_”“'“ Di konferans verilmiş ve bunu K taktbeylemiştir. . İngiltere ve Türkiye arasında Falih Rıtkı AT AY prasındaki - itti- İngiltere ile Türkiye A, k antlaşmasıma. üçüncü yıldönümü ge- tek burada Türk gazetelerinin, gerek Londra radyosunun ve ingiliz gazeteleri hin samimi neşriyatına fırsat vermiştir. Bu ictifakın üç yıllık tarihi hatırlandığı Zaman, şu esaslı vasıf göze ÇAMPAF: İngi Üzler ve Türkler bu antlaşmayı harp (a dasını genişletecek ve giddetlendirecek ir âlet olarak değil, bilâkis onu tahdide- ek ve yeni halk yığınlarının ıstırap Sekmesine, yeni ülkelerin yanıp meL Mna meydan vermiyecek bir VASILA olaral lanmışlardır. Türkiye'nin _hırpdıxı lıp kalmamasından hangisinin İiydalı olduğunu artık ne Tütkiye'de, e e İngiltere'de münakaşa eden —zsdwî hahibi bir İngiliz ve Türk vatandası O Radığına eminiz. İngilizler ve Türkler ettikleri vakit, her İ Yüksek dış politikasına hükmeden p, barışın müdafaası idi. Lozan mul * indenberi yeni Türkiye'nin başın- da bulunan iki Reis, bütün nutuklarında, t milletin, sadece kendi kurtulma, kal- ve refah bulma dâvasından baska Bayesi olmadığımı söylemişlerdir. Yeni Ürkiye'nin kuruluş gününden 1939 &y lülüne kadaf milli ve milletlerarası Poli- tkamıza, barışı müdafaa etmek, karsı - İkhı uzlaşma ve anlaşmalarla harp tehli- ini önlemek fikri esas olmuştur. İn * Bltere devletinin dahi yeni Türkiye ile Ynu herhangi bir tecavüz harbi için S Ortağı eder yollu, gizli açık, temas Ve :îmı.sebcılude bulunduğu görülmemiş - bu antlaşmayı iki memleketin pren- Müdafaa arzusunda olmak, tecavüz- İen masun kalmaklığı temin etmez. As- kl'lik;;: ve siyasetçe emniyet tedbirleri ; komşu ve alâkalı devletlerle, müş- ktek tehlike ve menfaat şartları nisbetin- $e inancalaşmak ve güvenleşmek İâzım- . Biz ikinci dünya harbinin ne olma- Tn istedik, istemekte faydamız — vardı, de bizim irademiz dışında bu - facia bq#lıdıiıı vakit, onun içine karışmayı dü- Tadük, kkında fayda tasarladık. İttifakın ı!irkiyı'vı harbe sokacağını zannedenler, Ürkiye'nin toprak dâvası peşinde koş- ht iddiasının samimi olduğuna inan- kyanlar, ve Türkiye karıştığı vakit, har İn derhal Yakın-Şark ve ötesindeki in- Hliz emniyet bölgelerine bulaşmasından ı“lilvere'niu memnun olacağı vehminde Öğrendiğimize göre 1942 mahsulüne ne nisbette ve ne #ekilde el kohacağıni tesbit eden ye- ni bir kararname çıkarmıştır. Dün - den itibaren yürürlüğe girmiş bu - lünan bu kararname, bundan önce Çıkarılmış bulunah hububata elkoma sararının bazı maddelerini değiştir - mektedir. Eski kararnamenin birinci mad - :liîsı aşağıdaki şekilde değiştirilmiş - (Bu kararin neşri tarihinden itiba- yılı istihsal miktarları hak - ağıdaki maddeler mucibince x & tahminlere göre ikinci mad- dede yazılı esaslar dairesinde bir kı- sım müstahsilin 9p 70 bir kısmının b 5 bir kısmının da 96 elli hububat 1 Diğer bazı hükümlerde de değişiklik yapıldı Hükümet | mahsulleri mütebaki kısımları sekizin- I ı ci maddedeki müddet zarfında Hükü- mete teslim edilmek jşartiyle serbest bırakılacaktır). Eski kararrı ikinci madesi de aşa- gıdaki şekilde değiştirilmiştir: (1 - 1942 yılı zarfında istihsal e- dilen bilümum buğday, çavdar, mah- lüt, mısır, arpa yulaf ve akdarı mah- sulünün tamamından aşağıdaki nis- betler dahilinde bulunan. lara malların fiatı — olarak 2/18364 sayılı kararname ile yürür- iCğe konulmuş olan K/845 savılı kararın 1 inci maddesinde gösteri- len fiatlar tediye olunur: A) İstihsâl ettiği bu cins mahsul- miktarı elli tona kadar olan Ki B ler | ğginde, Vâli ve Belediye Dahiliye Vekilimizin reisliği altında MOSKOVA'YA GÖRE Dün bir Valiler foplanlısı yapıldı Dün öğleden sonra saat 16 da Dahiliye Vekilliğinde, Dahiliye Ve- kilimiz B. Recep Peker'in reisli « Reisimiz Nezat Tandoğan, İstanbul Vâli iye Reisi B. Lütfi Kırdar, İzmir Vâlisi B. Sabri Öney, Bursa Vâlisi B. Fazlı Güleç, Eskişehir Vâ. lisi B. Hâmit Oskay ve Kastamonu Vâlisi Mithat Altıok'un iştirakiyle mühim bir toplantı yapılmıştır. Ko- nuşulan meselelerin başında bu vilâ. yetlerin iaşe durumu gelmektedir. B. Vurgunculukla mücadelede Belediyeleri aydınlatacak bir büro kuruldu Belediyelerin fiyat mürakabesi ve vurguünculukla mücadele işlerinde faaliyetini takip ve belediyeleri bu hususta tenvir ve ikazetmek Üüzere Ticaret Vekilliğinde mütehassıs ele. manlardan mürekkep bir büro ku - rulmuş ve fanliyete başlamıştır. Ticaret Vekilliği yeni bir kanun hazırlıyor Ticaret Vekilliğince hazırlanan “Ticaret odaları borsalar ve esnaf birlikleri kanun projesi” tetkik e - dilmek Üzere Vekilliğin Harp Eko. nomisi Bürosuna verilmiştir. Belediye Meclisimizin dünkü ftoplantısı Ankara Belediye Meclisi dün saat 17 de fevkalâde toplantısının ikinci celsesini yapmıştır. —Meclis Bütçe | Encümeninden gelen muhtelif maz- bataları görüşerek — ittifakla kahul etmiştir. Yeni Belediye Meclisi 2 ikinciteş. fin pazmartesi günü toplantılarına baş- hyacaktır. İkinciteşrin - Birincikânun ağır-işçi ekmek | kartları nasıl dağıtılacak ! larında ağır işçi ekmek kartlarının nasıl dağıtılacağı hakkında Ankara Valiliği yeni bir tebliğ hazırlamış - tır. Vâliliğimizin bu tebliği bugün (Sonu 3. üncü sayfada) ikinci sayfamızdadır. ei liğüime İstanbul'daressam, heykeltraşlar bir birlik kuruyorlar İstanbul, 20 a.a, — Bugüne kadar sergileri ve neşriyatiyle memleketi- mizin sanat hayatında büyük işler ba- şarnlış olan güzel “sanatlar birliği müstakil ressamlar birliği ve grubu te. şekkülleri, daha verimli ve daha ge- niş mikyasta çalışmak imkânını ha - zırlamak ve bu birlikler dışmıdaki ressamlar da dahil olduğu halde bü- tün Türk ressamlarını — birleştirmek maksat ve gayesiyle Eminönü Halke- vinde büyük bir kongre aktetmişler: dir. Bu kongrede uzun zathandanberi nizamnamesi hazırlanan ve '"Türk Ressamlar ve Heykeltraşlat” Cemiye- ti adıt alan topluluğun nizamnamesi esaslı bir incelemeden sonra tasdik e- dilmiştir. Kongre, Milli Şef İnönü i- le Dahiliye ve Maarif Vekillerine ve Parti Genelsekreterlerine tâzim telg- rafları göndermiş, yeni cemiyete ba ı ( Sonu 3 üncü sayfada ) şarılar temenni eden Cevaplar almış- tır. | Şimal Afrika'da HAVA FAALİYETİ Kahire, 20 âa.a. — İngiliz Ortaşark tebliği: Kara kıtalarımızdan, keşif faali - yeti hariç, dün kayde değer bir şey olmamiştir. 18/19 ilkteşrin. gecesi, gece avcı- arımız, Eldaba civarında bir düşman trenine ve Fuka'daki hava meydan- larına muvaffakıyetli hücumlar yap- mıştır, Aynı gece, torpil uçaklarımız, Pan- telaria adasının şimal doğusunda bir İüşman ticaret gemisine İsabetler vaydetmişler ve bu gemiyi batar hal- le bırakmışlardır. Muharebe bölgesi üzerindeki hava naliyeti dün fazlalaşmıştır. Bomba ve av uçaklarımız, faaliyette bulun- müuşlar ve düşman hava meydanla- rında yangınlar çıkarmışlardır. Ha - va muharebelerinde, bir miktar düş- man uçağı hasara uğratılmıştır. Uzun menzilli av uçaklarımız, sa- yolu boyunca faaliyette Luluna- rak otomobiller tahribetmişler duran bir lokomotifi berhava eylemişler ve henzin depolarında yangınlar çıkar- (Sonu 3.üncü sayfada) Son günlerde sık sık ve şiddetli hava hücumlârına uğrıyan Malta adasında İngiliz askerleri gözetleme vazifesi başında Iı Alman uçakları İngiliz sehirlerini bombaladılar Londra, 20 a.a. — Pazartesi saha. hı Büyük Britanya Üzerine yapılan gündüz akınlarına otuzdan fazla al. man uçcağı iştirak etmemiştir. İngiliz hava nazırlığı tebliğinde diyor ki: Havanın iyi oluşu münferit düş. man uçaklarının taarruzlarını kolay- laştırmıştır. Vash ile Taymis nehri nin #ağzı arasında bir şehirle bir çok köylerde hadiseler olduğu bildiril - mektedir. —Hasarlar olmuş ve bir mikdar insan yaralanmıştır. Fakat ölenlerin sayısı cak değildir. İki alman bomba uçağı muhakkak ola. rak ve mütenddit uçaklar da muhte- me lolarak tahrib dielmiştir. Fakat bunların kati olarak tahripleri teyid olunmamıştr. t Bu taarruzlarda — ölenlerin sayısı yarı resmi olarak 20 den aşağı tah- min edilmektedir, göstermedi İkinciteşrin ve birincikânun ay - Stalingraf müdataası henüz | sarsıntı Fakat netice tehlikeli bir kararsızlık içindedir Londra, 20 hücumlarının rın. ehemmiyet olarak elde etti a.d Düşman hava şiddetine ve almanla- kayıplar — pahasına | leri ilerlemeye vo* bilhassa işçi mahallelerini ele geçir- miş olmalarına rağmen — Stalingrat | müdafaası hen ir sarsılma 3-1 lâmeti göste ı sırada Lon- dra halkı başlıc rus spf?-. rine toplamış eraber bu - gün dikkatler bir taraftan Creusof fabrikalarına karşı şkddetli bir şeki' de yapılan ingiliz hava hücumun ve diğer taraftan Malta'da tekrar şiddetlenen — muharebeye — çevrilmiş | bulunmaktadır. Daha uzak harp saha arada Salomon adalarında berya de t da ve bu mücade- zisine ame le ve rikan askerlerinin cıkarılması hâd sesi de alâka ile t dir. | Lancaster 94 bomba uçağı tara -| fından Creusof'ta Shnid âh fab-| rikelarına vapılan bu hücumdan haı'—, ingiliz gazeteleri şu mütalea ları yürütmektedir: Bu hücumda bu büyük bomba çaklarından yalnız biri kaybedil tir ki aradaki nisbet dikkat edi ğe değer. | (Samu 3. üncü sayfada yisky ile uzun bir mülâkat yapmış - tır. Bern Elçimiz B. Yakup Kadri Karaosmanoğlu Yeni Bern elçimiz dün hareket etli tayin — edildiğini Yakup Kadi başına git- Bern elçiliğine velce haber verdiğimiz B yeni vazifes Karaosmanoğlu Yal bir dost kütlesi tarafı tır. Amerika tarihinin en yüksek gelir bütçesi Vaşington, 20 a.a. — Mümessiller | Meclisi Birleşik Amerika tarihinde | en yüksek gelir bütcesini kabul et. | miştir. Hazine varidatınım 6 miyar dolar artacağı umulmaktadır. L | v : | Smuts - Maisky konuşması | uts | Londra, 20 a.a, — Mareşal S bugün öğleden sonra Sovyetler liğinin Londra büyük elçisi M. Ma. BERLİN'E GÖRE İki alman kolu Tuapse birleşti Sftalingral'a gelince Sovyeflerin elinde bir tek saha kaldı Berliin, 20 aa. dir orduları başkumandanlığının tebli Batı Kafkasya dağlarının orman- lk elerinde fena ha tlarına düşman mevzile! inatçı | mukavemeti kırılmıştır. * pse bü- ğaz yolunda, yolun şimal ve canu- bundan ilerlemiş olan iki hücum grupumuz yolun üzerinde birleşmiş- lerdir. Terek kesiminde düşmanın karşı hücumları akim kalmıştır. Hava sâ- r rında on sövyet uçağı düşürül- r. müştür. Stalingrad'ın şimal dış mahallele- ünde alman kıtaları sovyetlerden eni bir ev blokunu hücumla almış- lardır. Kızıl barikat top fabrikası a- razisinin temizlenmesi — için yapılan savaşlar Üevam ediyor. Kısa q—psafe Kızıl İlkteşe savaş uçakları bil rin istihkâm faa mevzilerini uçaklarından mürekkep Volga üzerinde birçok ni; bir romorkörü ve karada bulunan altı uçağı tahribetmiştir. Don cephesinde rom man hücumlarını p müş Elalemeyn cephesinde hafif alman (Sonu 3, üncü sayfada) TAVE Yay Do Son harbih en büyük Ce Ruslar —-> Almanları -e — Demiryolh leninskoe Kopushmnyar S.SAKABASI *i taarruz ve mukavemet mer kezi olan Stalingrad'ın son durumunu gösteren bir hartası Amerikan askerlerinin Liberya'yı işgali üzerine Vichy'de endişe gillikçe arlıyor Londra, 20 a.a. — Amerikan kuv. vetlerinin Liberyada karaya çıkmış olması karşısında Vichy'nin endişe- leri artmaktadır. Amerikalıların Li beryadâ bulunmasının Dakar icin bir tehlike teşkil ettiği hakkında M. La valin izhar extiği korku ile Vichy orduları başkomüutanı amiral Darlan nin şimdi Cezayirde — bulunduğuna dair, alman radyosunun verdiği ha. ber arasında bir münasebet vardır. Çünkü amiral Darlan her ne kadar hasta bulunan oğlunu görmek Üzere hususi mahiyette bir seyahat yap. makta ise de Vichy Siyasi mahfille. ri bu fırsattan istifade ederek ami- ralin şimal Afrikadaki fransız kuv. vetleri yüksek komuta heyetiyle gö. rüşmelerde bulunacağını sanrıyorlar. Batı Bosna'da mühim bir hırvat çetesi imha edildi Berlin, 20 aa, — DNB ajansının bildirdiğine göre, batı Bosnada al - man - hırvat müfrezeleri iki — saat güren bir muharebeden sonra mühim bir âsi çetesini kuşatarak imha et « miye muvaffak olmuşlardır. Bu sırp âsilerinin şefi olan Drüagatiç esir e - dilmiştir. Alman mahfillerinden verilen ma- lümata göre, Dragatiç'in — üzerinde General Mihailoviç'in imzasını ta . şıyan bir emir bulunmuştur. Bu e - mirde, artık bir fayda temin etmi - yeceği anlaşılmış olan — mücadeleye nihayet verilmesi bildirilmektedir. Fakat Dragatiç bu emre rağmen, adamlariyle — birlikte — mücadeleye devam ettiğini söylemiştir. 1942 ilkteşrininde askeri durum Bir İsyiçreli komutanın bu mevzulu konuşması geniş ilgi uyandırdı Berne, 20 aa. — İsviçreli askeri muharrirlerin en ziyade takdir edi- lenlerindan biri olan yüzbaşı Eddy askeri durum mevzulu bir konferans vermiştir. M. Bauer her türlü keha- netten çekinerek muhtelif cepheler- deki vaziyetleri, olduğu gibi, tesbite çalışmıştır. Hatip evvelâ doğuda ölü, yaralı ve esir olarak bir milyondan fazla kayıp veren Kızılordunun, bu kayıp- İara rağmen, hâlâ ayakta durduğu- nu ve sövyet sanaylinin — istihsalden geri kalmadığını belirtmek suretiyle söze başlamıştır. Konferansçı bun- dan sonra sözlerine şöyle devam et- miştir: Sövyet askeri fevkalâde kabiliyet göstermiştir. Fakat buna mukabil alman ordusunun mâneviyatı da 1941 haziranındaki yüksek derecesini mu- hafaza etmektedir. Bu cephede mu- harebelerin herhangi bir taraf için kati mahiyette bir muvaffakıyet te- min etmeksizin gayrımuayyen bir ;aman daha süreceği — anlaşılmakta- e. Yakınşark'ta ingilizlerle amerika- hların durumu, hiç süphesiz, tyileş- miş bulunmaktadır. Bu bölgede kay- bedilen harp malzemesinin yerine da- ha fazlası ikame edilmiştir. Şimdi burada her şey hava üştünlüğüne bağlıdıı. Halen hava üstünlüğü bir- leşmiş milletlerdedir. Fakat — sövyet cephesi İstikrar bulür da Kesser- lng'in hava filoları ile şimdi doğu cephesinde bulunan von Richtifel kolordusu bu kış Mısır'a gelecek o- lursa vaziyet geniş üde değişebi- lir. Diğer taraftan ingiliz vapur kafi- 'eleri, uğradıkları hücumlara rağmen yerlerine varmıştır. Malta bugün ni- (Sonu ü sayfada) « üncü Bauer Cenevre'de 1942 ilkteşrininde | — Alman askeri faşıyan bir feriboft Norveç sularında torpillendi Stokholüi, 20 aa. —— Royter ajan. sının hususi muhabiri bildiriyor: itz ile Trellborg arasında iş liyen alman feribotu — Deutesehlacd pazrtesi günü Almanyadan Norveç e İsveçten geçerek gitmek üzere bin alman askerini Trellborg'a götürür. İken meçhul bir denizaltı tarafından | torpillenmiştir. | Bu denizaltı iki torpil atmışsa da yalnız biri gemiyenin Öön tarafına İ. sabet fimiş ve otomobil köprüsünü haran etmiştir. Haber verildiğine göre Trell « borga gitmekte olan Deutsehland dan 1500 metre geride giden İsveçin beşinci Güstav feribotu da torpiller- den sakınmak için manevra yapmak zorunda kalmıştır. Fakat bu geminin doğrudan doğruya taarruza uğrayıp uğramadığı belli değildir. Alman feribotu Trellborga geldi- ği zaman rihtimda hastane arabaları bekliyordu. Bunlar limanla hastahâe ne arasında bircok defalar gelip git mişlerdir İlk tahminlere göre dört alman ölmüş ve 17 si ağır olmak üÜzere 29 alman yaralamıştır. Sayısı henüz bi- linmiyen alman askerleri de suya dü şerek boğulmuştur. Von Papen'e suykast suçlularının muhakemesi Alman büyük elçisi Von Papen'e suy- kast tentibetmekten — suçclu olarak An- kara Ağır Ceza mahkevesine sevk ve ev- velce müuhtelif cezalara mahküm edilen Pavlof, Kornilof, Abdurrahman Sayman ve Süleyman Sağol haklarındaki hü- küm Temyiz Mahkemesince nakzedilmiş, t. Suçluların yeniden — muhakemesina l t teşvin'ir Ü günü *saat 9.30 da başlanacaktım, Sa. .. Kü e AŞ Ğ ürlü e KA —- v kzk y gü İ | İ