21 Mayıs 1942 Tarihli Servetifunun (Uyanış) Dergisi Sayfa 8

gm mn mii ör Bir mucize: SHAKESPEARE Yazan : Çeviren: / Doğduğu köye çekilir ve burjuvalık yapar, Evler, sahalar satan alır ve ailesinin şöhret ve senginliğini tamir etmeyi tahay- yül ederek (babası iflân etmişti) faizle para vermeye başlar, mab- kemelerde verdiği son çiling için borçluları takib eder ve nirpeten genç ölür buna da sebep Hamlet yaratıcısının, çocukluğunun ülke- ginde yalnızlığını okşadığı mühim sarhoğluklarından birinde kendini üşütmesidir. Ve sefil bir vasiyet- nameden başka arkasında bir şey bırakmıyarak ölür, bu vasiyetna- mesiyle karısına: “ikinci yatağını, bırakıyordu. (his #econd-best bed). Bu kadar ehemmiyetsiz, bu ka- dar şahsiyetsiz, bu kadar silik ve âdi bir çehresi olduğundan, tenkid yeni bir Shakespeare yaratmak mecburiyetinde kalmıştır ve Migs Bacon'dan, Bay Abel Lefranc'a - Edmun Kean “İl moi Richard, ia 6 — Servetifünun — 2387 Dragoş PROTOPOPESCU Cavit YAMAÇ kadar, onun eseri kâh Bacon kâh ufak tefek bir muherrir olan her hangi bir Chapman, yahut bir Lord, (Derby gibi) veya öm- ründe bir satır yazıp yazmadığı bilinmeyen Pembroke atfedilmek- tedir, Bütün bunlar, bu kadar mu- azzam ve şahsi eseri, tasilük ettiği silik ve meçhul Shakespeare ismine atfedilmemek içindir. Ve şimdi, eser: Shakespeare, Allah'tan sonra en fazla mâruf ve meçhul olan simâ ise, eseri İncilden sonra, en çok mâruf o- landır. Derin insent olduğu için, onu inganlar hep bir arada yazmış zannını verir. Çünkü şairin ilhamı insan haki: katleri kargısında o kadar objek- tif kalmıştır. Bazı zaviyelerinden, bu eser, ilâhi denecek kadar insani zekâ ve entilisiyonuna rağmen, basit ve çocukcağınadır. Diğer bütün eser- lerden fazla, incilden sonra en de- rin olarak insanlığın ananevi kül- türüne girmiş olan bu eser, nisbe- ten en ©z okunandır:. birçokları İncili olduğu gibi bunu da oku- madan bilirler. (Duyduklarından bilirler), ve nihâyet bu onların içindedir, (tıpkı İneilin olduğu gibi) içlerinde doğmuştur. Fakat shakespeare'yen tezâdın gayri kabili izah oluşu ve istisna- sı, yukardaki gördüğümüz adama, yukarda gördüğümüz eseri gördü- gümüz gibi taalâk ettirirsek daha fazla sivrilir, keskinleğir. Bu eser- le, birdenbire Londra aktörlük boemine ani olarak dalıveren ca- hil ve kaçakçı köylü çocuğu ara- sında ne çarpıcı tezad vardır ; Ese- ri ile «Biraz Iâtince ve daha az olarak yunanca bilen (il «Fran- sızçayı çatpat anlıyan (2)» ve bir- (1) Ben Jonson. IslENicbolasfRowe George (Frederick YAGO rolünde çoklarının piyeslerinden parçalar kırpıştırmasına rağmen, fiki üç kitaptan fazla okumayan bu 8 damla eseri arasında ne az müng- sebet var! Ve eğer, bir aktör grupuyla Fransa veya Almanyaya bir seya- hat yapmışsa, Avrupa'yı Kış ma- salı'nda gösterdiğinden daha iyi bilmiyordu: bu eserinde Boemyayı deniz kenarında göstermiş ve Del- phos bilginini Phoçide yarımadası yerine Delphis adasında göster- miştir. (Bu hataları, piyesinin mev- zuunu da aldığı Robert Greene'in Pandosto eserinden almıştır. ) Bu nevi bir cahille, “bir çok modern ilimlerin doğmasına sebep olan” denilecek kadar - ve bihakkın - içinde insan materyeli bulunan — Devamı 10 nuz sayfada — Wülam Smliik “Ulncü Richard,ta