21 Mayıs 1942 Tarihli Servetifunun (Uyanış) Dergisi Sayfa 11
TÜRK TİYATRO TARİHİ ii . Nahit BİLGA BİBLİYOĞRAFİ 1904 Türk temaşasına Fransiz vod- villerini getiren bu mesire tiyat- rosu olmuştur. Ayni eseri Ahmed Nuri bey tercüme etmiş ve Kılıbık işmi altinda 1911 de Şadi beyin vücude getirdiği milli sahne oy- namiştır. Ouovadis ? — Yazan: Sien Ki- yeviç romanından piyesgekline 80- kan A. Bedri 1928 ve 1920 de Türk dramatik kumpanyası tarafından Tepebaşı tiyatrosnnda oynamıştır. Hissei şayin — Ahmed Nuri komedi 3 perde naşiri Halk kü- tüphanesi (1920 - 1336) muhtelif sahnelerde ve bilhassa Darülbeda- yii Osmani san'atkârları tarafından yüz defayi mütecavüz temsil edil- miştir. İlk oynıyanlar: Bican efendi dEvkaf ketebesinden) Şadi bey, Tahir (Nurettin Şefkati bey), Sudi efendi (Ertuğrn! Muhsin bey) Neç- mi (Ahmed Muvehhit merhum) Faika hanım (Kınar hanım) Mah- mure (Bliza Binemeciyan hanım) Nesibe (Adriyen hanım) Mari (Ro- za hanım). Taş parçası — Piyes iki perde müellifi : Reşad Nuri 1926 ilk tem- silin tevziatı: Remzi (Reşad Nuri) Hayrullah efendi (Nurettin Şefkati merhum) Tevfik (Behzat) Emine (Kınar hanım) Müzeyyen (Eliza Binemeciyan) Şerif (Aznif) Bedri- ye (Roza) Mezlüme (Adriyen). Katiller — Yahut “İntikam, milli dram 3 fasıl, Yazan: (İzzet) 1304, Kenan çoğanları — Yazan: (Halid Edib) Opera üç perde beste- kârı «Vediye Sabire,, (1334) bu eser ilk defa mütareke senelerinde Te- pebaşı kışlık tiyatrosunda oyna- mıştır. <VE Yazan: Gazeteci — Ahmed Mazhar komedi 1 perde «Hayat ruzümreli matbuata musavverdir Asır mat- baasında tabolunmuştur (1325). Mis Lüsi — Yahu “Lammermor nişanlısı,, dram 3 fasıl 7 manzara, Mütercimi (Hâmid) Tartaryan mat- baasında tabolunmuştnr (1290). Mü- ellifi (Fransa müşahiri üdebasın- dan “Viktor dö Daknj, mütercimi Hamid. Bahtiyar — (1291) Mustafa Hil. mi efendinin bu egeri bizde yazi- ian ilk trajeler arasındadır. 4 per- de olmasına rağmen çok küçük bir eserdir. Yeğenim — Monologue yazan Ahmed Hikmet bn moneoloğ bizde yazılan gülünç monoloğların en güzelidir Ahmed Hikmet merhura usta kalemi ile bunda çok muvaf- fak olmuştur. Para dolabı — Zeyli Pakda- men Manakyan efendinin Tböâtre Contamporain repetuvarından yap- tığı bu tercüme Oşmanlı dram ti- yatrosunda temsil edilmiştir ve yüzlerce defa tekrar tekrar oyna- nanan bu melodramının birinci kısmı bir akşam ikinci kısmı diğer akşam oynanırdı 25 perdedir. Soytam — Yazan: Victor Hugo tercüme eden Beşir Fuat (Envar zekâ) meçmuasında tefrika olan V. Hugo'nun bu 5 perdelik faciası hakkında mecmua imtiyaz sahibi diyordu ki: (Victor Hugo)nun en ziyade meşhur olan -şu eseri Beşir Fuat Beyefendi hazretleri tarafın- dan tercüme ve hediye büyurul- mçştur. Mustain Reşid Vazife aşka galebe eder mi — Yahut ikmal namus için sehvaen kerimesini katlettiren kanbur bir peder). Cinai bir dram 5 perde müellifi ; Victor Hugo mütercimi: B. Ş. F, Vatan matbaası İstanbul. İki mazlumun neticel ahvali — Yahut “Kanlı bir hayat, müellifi Eyübzade M, Hayri, Ginai dram 4 perde 3 tablo Trabzon'da (Mir- koviç) matbaasında tabolunmuştur (1328). Maktul — 5 perde 9 tabio mu- hârriri: Emil Zola, 'mütercimi âk- tör Burhanettin. İşbu Rumi 1328 senesi yaz ve Ramazan mevsimle- rinde Burhanettin bey kumpanyası tarafından vazı sahne edilecektir. Dersaadet 1330 Şemsi matbaası. Gazi Mustafa Kemal — Piyes 3 perde 2 tablo. Yazan: Hayri Muhiddin İzmir zaferinden sonra Tepebaşı tiyatrosunda Darülbeda- yi ve milli sahne sanatkârları ta- rafından temsil edilmiş ve büyük hir muvaffakıyet kazanmıştır. Gazi Mustafa Kemal piyesi Türk temaşa “edebiyatında Milli Mücadeleyi gös- teren ilk eserdir. Cumhuriyetten sonra bu tarzda birçok eserler ya- zılmış olmakla beraber bunlar çok basit eserlerdir. Bunlardan yolnız Faruk nafiz'in yazmış olduğu(Kah- raman) piyesi oldukça iyidir. Gazi Muştafa Kemal piyeai Milli Müca- dele hakkında yazılan ilk eserdir. Teknik kuvvetlidir, Hayri Muhid- din'in ;bunlardan başka «Gölge» «Baytar ve karısı» isminde iki kü- çük piyesi daha vardır. Asi Behçet — Dört fasıl eser, Sadık beyin Selânik vilâyeti mat- baasında tabolunmuştur (1292). Herkesin tanıdığı iki hanım — Dram 4 perde (Fazilet gazetesi) sahibi imtiyaz ve sermuharriri Ah- med Beşad Dersaadet (1325). Pol jon — Aleksandr Diümse- nın âsarından mütörcimdir. Mütercimi: M. Kâmil 1296 se- nesi Kânunusaninin yirmi dördün cü gecesi Osmanlı tiyatrosunda oynamıştır. 9 — Servetifünun — 2367
