26 Mart 1942 Tarihli Servetifunun (Uyanış) Dergisi Sayfa 5
HÜSEYİN SUAD'A DAİR Hüseyin Cahit Yalçın'ın ağa beyisi ve Hdebiyat Cedidenin müm- taz sinıalarından olan doktor Hü- seyin Süad maliye memurlarından Ali Riza beyin oğludur. 1871 İs- tanbul'da Molla Gürani mahalle. sinde doğmuştur. İlk tahsilini Ba- hkesirde yapdıktan sonra İstanbu- la gelmiş 13 yaşında Bayazid Rüş- diyesini bitirerek Mülkiye Tıbbi- yesine girmiş 19 yaşında doktorluk diplomasını alarak Midilliye Bele- diye Hekimi olmuştur. Memuriye- tinden üç sene sonra Parise giden Hüseyin Suad gençliğinin bu dev» resini Parisde mektep ve çocukluk arkadaşı Cenab Şahabetdin ile be- raber geçirmiştir. Parisde çocuk hastalıkları ihtisasını yapdıktan sonra memleketine dönerek Kadı köy Belediye hekimi olmuş; bilâ- hara Şam sihhiye müfettişliğine tayin edilmiştir. Hüseyin Suad'ın Edebiyat Cedideye hizmeti bu ta rihden itibaren başlar. Meşrutiyedden sonra İstanbula gelen Hüseyin Suad karantina &sih- hiye heyeti uzalığına tayin edil- miş; dairenin lâğvından sonra de- niz yolları idaresi doktoru olmuş- tur. Karının ölümü üzerine yaz- dığı manzume ile nazarı dikkati celb etmiştir. Salâh Cimcoz'un çi- kardığı «Kalem> isimli mizah ga- zetesinde «Dahhak», «<Gâree-i-Zalim> «mazlum -İ-> müstear ismile yaz- dığı fikralar cidden güzeldir. 1908 İnkilâbından sönra tiyatro sahasında çalışan Osmanlı dram- cılığının vucüde getirdiği tiyatro hey'etinin edebi azalığını yapmış ve «<Darülbedayii Osmani» nin ku- ruluşunda idare meclisi azası se- gilmiştir. «Çürük temel» isimli fransızcadan adapte ettiği piyes 20 Kânunani 1916 da ilk defa olarak Darülbe- dayide temsil edilmiştir. «Kirli ça- Yazan: Ss. Nahit BİLGA maşırlar» isimli piyeside Darülbe- dayide oynanmış ve büyük bir muvaffakiyet kazanmıştır. «Yama- lar» isimli piyeside yine Darülbe- dayinin bu kuruluşunda Tepe başı tiyatrosunda büyük bir mu- vaffakiyetle temsil edilmiştir. Merhum Münir Nigâr beyle beraber « Madmazel Beulman'ın evlenmesi> isimli adapte ettikleri komedi o Darülbedayide ooynan- mıştır. Bu komedi o kadar güzel âdapte edilmişdirki: Hiç birzaman nakledilmiş bir koku vermez. mg- halli tiplerle çok güzel lisanımıza nakledilen bu eseri kıymetli kome: diyen büyük Behzat büyük bir “muvafirkiyetle oynamış ve san'a- tının şahikasına ilk adımını bu eserle atmıştır. İsmail Faik beyin Aramizdan ayrılışından çok büyük teessür duyduğumuz Edebiyatı Cedide'nin hassas şairi Dr. Hü- seyin Süad'ın Servetifünun, un 1000 nci nüshosında çıkan resmi «Yeni sahne» külliyatı arasında neşredilen «Kayseri gülleri» Du rülbedayiden sonra bir çok teşek- küller tarafından yüzlerce defa temsil edilmiş ve halk tarafından daima tutulmuştur. Bu komedide Behzadın yaratdığı «Bodos ağa tipi ozaman bu eseri seyreden» lerin. halâ hafızalarındadır. Madmazel Beleumanın evlen» mesi ile Kayseri yüllerini karşılaş dırrcak olursak adapetedeki mu- vaffakiyeti açıkca görürüz. Hüseyin Suad'ın ince ve hassas kaleminden çıkan «Derse devam edelim» isimli piyes kıymetli san'- atkâr Nureddin (9) Şefkati merhum tarafından büyük bir muvaffaki- yetle temsil edilmiş ve devrin münekkidleri tarafından ba eser çok beğenilmişti. 1908 inkılâbından sonra Türk temaşasına büyük hizmetleri do- kunan Hüseyin Snad'ın edebiyat tarihimizde olduğu kadar temaşa tarihimize daha fazla ve daha büyük hizmeti vardır. Türk tiyatrosunun vucüde gel- mesinde büyük hizmetleri dokunan Hüseyin Suad tiyatromuza yalnız vermekle kalmamış, tiyatronun kökleşmesine ve ileriye doğru ham- leler yapmasına da amil olmuştur, Ölümü dolayısile Hüseyin Su- ad'ın memleket tiyatro ve edebiya- tına yapmış olduğu hizmetleri imkân dahilinde yazmak bizim içün bir vazifedir. ŞA 19) Şehir tiyatrosunda ölen san'atkâr- ları anmak için vucüde getirilen büyükler galerisine Darülbedayie büyük hizmetlerde . bülunan san'atkâr Nureddin alesef resmi konulmamıştır. sinin ölen tiyatro san'akârlarının tasniğini yaparken biraz daha haşsas ve dikkatli. davranmasını rica ederiz. S.N.B. 219 — Servetifünun — 2379 - a
