22 Ocak 1942 Tarihli Servetifunun (Uyanış) Dergisi Sayfa 8
TÜRK IX Yazan: TİYATRO TARİHİ s. Nahit BİLGA Ayar Hamza — Üç fasıldan ibaret komedi (bir zat tarafından tercüme ve tertip olunan komed- yalar cümlesinden bu komedy& cü- zü Şevki beyin matbaasında ba- sılmış ve eczay essiresi dahi pey- derpey basılmak üzere bulunmuş- tar. Fi. Rebinlâhır (1288) sene (9) bu komedi Heceli kaza piyesi ile beraber Gedikpaşa tiyatrosunda oynamıştır, ık — Kırk anbar ilâvesi (Tiyatro gözü) Açıkbaş unvanile bir komedyayı bavidir. Sahibi : Mehmed Cevdet, Beyoğlunda Ha- gopolo çarşısında Şark matbaası (1291). Mahiyeti aşk — İki fasil iki perde müellifi: Ali Necib Paşazade Ahmed Hamdi. Sanki aşk — Tiyatro dört fa- sıl beş perde müellifi; Ali Necib Paşazade Ahmed Hamdi Mahmut bey matbaası (1299). Hicranlar — Tahsin Nahit Fa- cisi aşk bir perde birinci defa ole- rak (16, Kânunuevvel 1324) tari- hinde Sahneyi Osmaniye bhey'eti idare ve edebiyesinin tahtı hima- yesinde Tepebaşı kışlık tiyatrosun- da aktör Bürhanettin bey tarafın- dan mevki temaşaya vazolunmuş- tar. Sahib ve naşiri İkbal kütüp- hanesi sabibi Hüseyin (mevki te- maşaya vazı hakkı temamen mah- fuz olup möellifine gittir.) (1. Asa- doryan matbaası 1324) ilk defa Sahnei Osmanide şu sanatkârlar tarafından oynamıştır. Müeyyid bey «Bürhanettin bey» Münevver ha- nım <«Hekimyan hanım» Vedia “Süzan hanım,, Doktor “Celâl Na- zif bey, Hatice «Hayganoş banım» Tabein Nahit beyin «Rukiye« isimli adapte piyesini ölümünden &ohra 1919 da Darülbedayide oynamıştır. (9) Âyar Hamzayı adapte eden Ali dir. 114 — Servetifünun — 2370 Kendini bil — Pol Erviyonun «Connaistoia isimli piyesinden ik- tibasa edilmiştir. Nakıli: Halid Fah- ri Darülbedayi Repertnvarına de- hildir. Tabı ve naşiri: Kanaat kü- #liphanesi sahibi İlyas her hakkı mahfuzdur Dersaadet - Babiâli caddesinde Kanaat matbaası (1919). Eşhas - Mesut paşa «Nurettin Şev- katimerhom» Kâmüran bey «İsm-a il Galib» Feridun bey» Onnik Bi- nemeciyan efendi. Şimdi Ameri- kadadır; Rahmi bey «Ahmed Mü- vahhit merhum» «Roza hanım» bir hizmetçi kız Adrina, Marika diğer bir hizmetçi kız «Vedia her nım>. Vak'a Kadıköyünde, moda- —İ Mesut beyin köşkünda cereyan er. Türk tiyatrosuna ayrı ayrı janr- larda eser vermiş olan Halid Fabri Türk tiyatrosuna çok hizmetleri dokunmuş bir müelliftir. Baykuş pizesi sahuemizde bir bâdisei ede- biye olarak karşılanmışır. Eserle- rinde bericin hiç bir tesir yoktur. Halid Fahri Beyin pederleri «Mehmed Fabri paşa» tiyatro ile çok yakından alâkadar olmuştur. 2 — Si Heykel Grek sanati : Gayri matbu birçok piyesleri var- dır. Bunlardan <Taş ocakları» ter- cüme eseri 1904 de Manakyan ti- yatrosunda oynamıştır.Bu melo- dramdan başka «Yat borusu» isimli Almancadan tercüme piyesinde ak- tör Bürhan bey tarafından Sahnei Osmanide oynamıştır. Mutlu âşık -— Yayut (Sinar or- manı) Masrif nezarei eelilesinin ruhsatiyle tabolunmuştur. Müter- cimi Pergam (Basiret) matbnasıuda tab ve temsil olunmuştur. Üç İn- sılı dram sene (1291) Roza Kelek- yan hanımın dram tiyatrosu tara- fından oynamıştır. Yarım Türkler — Hayatımızın mühim bir safbasıua ait milli te- lif bir eser 1919 kanaat matbaası Aka Gündüz (bu piyesi İstiklâl barbinden sonra küçük tiyatro trupları tarafından Anadolunun muhtelif yerlerinde oynamıştır). Muhataralı orman — Yahut (Kalar haydutları ) işbu kitabın mültezimi kitapçı Matosyau Agob etendidir. Tekrar tabı hakkı sahib mültezime ait olduğu gibi tiyat- roda oyuatılması dahi mültezimin husul muvafakatine mütevakkıftır. Vak'a evvel olarak Babıâli cadde- sinde 28 numaralı Kırk anbar mat- baaşında tabolunmuştur. Sene(1292) bu dram Manakyan tiyatrosu İta- rafından “Orman haydutları, ismile oynamıştır. Füruzan — Füruzan, Duman'ın «Fransiyon» nâm eser meşhurundan tatbikan nakledilmiş ve birinci defa olarak Darülbedayi heyeti temsiliyeai tarafından 7 Şubat sene 1334 tarihinde Tepebaşında sahne- ye vazolunmuştur. Uşşakızade; Halid Ziya, her hakkı mahfuzdor. Ahmed İhsan ve şürekâsı matbaa- cılık Osmanlı şirketi 1335 vak'a zamanımızda ve İstanbulun kibar âleminde cereyan eğer,
