25 Aralık 1941 Tarihli Servetifunun (Uyanış) Dergisi Sayfa 8

iel Gh. Bizlere pek yabancı olan bir tiyatro da şüphesiz ki İtelyan ti- yatrosudur. Bu tiyatro şimdiye kadar sadece Operaya inhisar et- mekte idi. Bu da, İtalyan tiyat- Tosunun Opera ile kuruluşundan ve memleketin her şehrinde Opera için elverişli binaların bolluğun- dan ileri geliyordu. Fakat pek kı- sa bir zaman içinde bu tiyatroda büyük bir inkılâp oldu. Ve opera sadece Milanonun Scala, Piacen- zanın Parma ve Napolinin San Carlosuna münhasır kaldı. İtalyan tiyatrosunda ilk inkilâ- ba teşebbüs eden Luigi Pirandello oldu. Ve bu gayesine ulaşdıkden gonra 1937 senesinde hayata göz- lerini yumdu. Fakat gerisinde mu- azzam bir mekiep bırakıp gitti, Gherardo Gherardi 66 — Servetifünun — 2366 YENI RO GHERARDİ Yazan : Yaşar ÇiMEN İşte, Pirandellonun kurduğu bu mektep pek kısa bir zaman içinde İtalyan tiyatrosuna iki mübim şahsiyet yetiştirdi. Bunlar- dan biri de Gherardo Gherardi dir. Ve bugün bu güzide müellif ho- cası Luigi Pirandelloyu yaşatıyor. Gherardo Gherardi 1891 sene- sinin 2 Temmuzunda Bologna nın Capanna di Granaglia kasabasın- da doğmuştur. İlk, orta ve lise tahsilini orada bitirdikten sonra, Boloğna üniversitesine devam et- miş edebiyat ve felsefe fakültele- rinden mezun olmuştur. Tam 27 yaşında gazeteciliğe intisap etmiş, ve yine Bologna da (Resto del Carlino) ilminde bir gazete tesis etmiştir. Gherardo Gherardi 1923 sene- sinde tiyatro eserleri yazmağa bag- lamış veilk olarak, (Verbtinige) (Baş dönmesi) adlı eserini vermiş- ti, Bu piyes İtalyada beşyüz defa temsil edilmiştir. Fakat müellif bu eserini hiç beğenmemektedir. Ghe- rardi eserini sâhnede görünce, 1800 deki Fransız tiyatrosunun tesiri altında kaldığını anlamışdır. Bil- hassâ bu eserin De Curel'in (La Bataille) adlı eserine benzediğini ve herkesin kendisini bir mukallit addedeceğinden korkmuştur. Ese- rin İtalyada bu kadar sükse yap- masına gelince, bunun başlıca 80- bebinin, piyesi oynayan aktörlerin diksiyonlarının fevkalâde oluşun- dan ileri geldiği anlaşılmıştır. Bunun üzerine müellif Fransız tiyatrosunun tesirinden kurtulmak için he lâzımsa onu yapmıştır. İkinci eseri (Focslare) (Ocak) ol. muştur. Burada insanın Irk egois- mi ile muhafszakârlığını tebarüz ettirmiştir. 1925 de bu piyes bü- yük aktör (Ermete Zacconi) tara- İmdan temsil edilmiş ve büyük bir sükse yapmıştır. Bilahara, fi- kir dramlarıua geçmeği düşünmüş ve bu maksadia oDonkişotlan mülhem felsefe ve lirikle (İpogrifo) eserini yazmıştır. Müellif, bu pi- yesinde : asil gşövalyenin benci şahsiyetile saf hizmetkâr arasında- di farkı tebarüz ettirmiştir. Aradan çok geçmeden daha randımanlı bir netice almak için, komedi üzerine etüdler yapmağa başlamış ve (Çuesti ragazzi) (Bu çocuklar) komedisini vermiştir. Bu piyes buğün bir çok yabancı mem- leketlerde temsil edilmekte ve gi- kış toplamaktadır. Gherardi kome- di de muvaffak olunca, (Viaggis- tore İncognito) (Meçhul seyyah) ve (Truccatore) (düzenbaz) eserlerini vermiştir. 1933 de başka bir uslübu tec- rübeye kalkışmış ve ayni sene içe- risinde Luigi Pirandellodan ilham olarak yeni bir beer hazırlamıştır. Bu egörin mevzuunu da tiyatro üstad Prsüdello kendisi vermiş olup (İ figli del marehese Lucera) (Markis Luceranın çocukları) idi. Bilhassa bu piyesde nazarı dikkati celbeden nokta diyalogların şahsi olması idi. Bu da artistik bakımın- dan çok kıymeili idi. Onun bütün gayesi kendi kendini olgunlaşdır- mak ve kendi kendine yaklaşmak- dı, Nitekim bu maksada (Le stel- le ridono) (Yıldızlar gülüyor) (Oap- pestto roâso) (Kırmızı külâh) eser- lerini verdi. Bunların verdiği ran- dımandan son derece memnun kalmışdı. Müelliflik payesini 'ta- mamiyle hak etmişdi. Mamafi Gberardi bir çok kim- seler gibi kendini üstad olmuş addederek çalışmamazlık etmedi. Ve 1941 senesinde verdiği iki eserle cihanşümul bir şöhret yap- dı. Bu eserler (Oro puro) (Halis altın) ve (Appuntamento di mez- zavotte) (Gece yarısı randevusu) dır. Birincisinde müellif, bir plü- tokrat ile bir ihtilâlci arasındaki fikir tezadını tebarüz ettiriyor. Bu eser Almancaya (Yalnız Adam) ismile tercüme edilmiş olup Ber- linde bir hafta zarfında 100.000 kişi tarafından seyir edilmiştir. İkincisl ise henüz sahneye konul- mamıştır. Bundada müellif Fran- sız ihtilâl kebirini ele almakta ve medyokr biradamın zafer ve ölüm için fuzuli mücadelelerini tebarüz etdirmektedir. ği i ; ğ ;