25 Aralık 1941 Tarihli Servetifunun (Uyanış) Dergisi Sayfa 10
|Onsekiz Yatan) TÜRK EDEBİYATI BAŞLANGIÇ : Beni bu uzun etüdü yazmaya sevkeden şey, 1öytllık Türk ede- biyatı hakkında yazılan yazı ve etüdlerde, gerçekten bir kıymet olan isimlere lâyık oldukları mev- kinin verilmemesi keyfjyetidir. Bizde hakiki kıymetler bâzen unutulur; bu unutulma hâdisesi birkaç bakımdan tetkik edilebi- lir. Bu yazımda 18 yıllık Türk edebiyatı içinde bir varlık göster- meye muvaffak olan isimleri ta- nıtmak gayesini gütmekdeyim. Şiarım, herkesi kendi sanat ir- tifaında tanıtabilmekdir. Yazı: A-Şiir, B- Hikâye,C -Ne- sir, Tenkit, Btüd ve saire ; olarak üç kısma ayrılmıştır. ŞİİR : 18 yıldan beri Türk şiiri asır- lardan beri katedemediği bir me- safeyi geçmeye muvaffak olabil- miştir, Cumhuriyetin 18 senesinde ye- tişen kıymetli şairlerimiz Türk şi- irini mükemmeliyete erdirmek ga- yesiyle çalışmışlardır. Ve bunda muvaffak olunacağına kuvvetli ümi- dimiz vardır, Hececiler Türk şiirine yeni bir menba açmışlardı. Lisan sadeleşmiş, lüzumeuz ter- kipler, ağdalı kelimeler gtılmış, şi- ir tabiiliğe doğru gitmişti. Hececilerin açtıkları bu çığır cidden takdire değerdir. Faruk Naliz, Halit Fahri, Orhan Seyfi, Yusuf Ziya, Enis Behiç, Ke- malettin Kami bu yolda birçok eser- ler verdiler. Faruk Nafiz heceyi mükemme- len kullanmasını bildi. Birçok gü- zel eserler meydana getirdi. Akıcı uslubu ile şiirlerini okuttu, 68 — Servetifünun — 2366 İ Yazan: Oktay AKBAL| « Han duvarları » , «Çoban Çeş- mesi> gibi şiirleri, «Akın» «Cana- var» gibi manzum piyeslerinin t©- siri elan edebiyatımızdan unutul- mamıştır, Halit Fahri hececiler içinde şe irliği en kuvvetli olandır. Sembolist, ekzotik şiirleri diğer şairlerin eserlerine nazaran şüphe» siz daha iyi idi. « Sönen Kandiller » adlı man- zum piyesinde kuvvetli lirizm vardı. < Baykuş » adlı manzum piyesi yine derin bir lirizm esası üzeri- ne kurulmuştu. Yusuf Ziya ve Orhan Seyfi te- miz bir türkçe ile yazdılar. Yusuf Ziya'nın «Binnaz» adlı manzum pi- yesi buna misaldir. Orhan Seyfi'de arkadaşının yo- lunda saf Türkçe ile şiirler yazdı. Enis Behiç'de bu yolda eserler verdi, Hececiler arasında göze çarpan diğer bir şair de Kemalettin Kami dir. Bu şairde kuvvetli bir lirizm vardı. Bilhassa <Gurbet> şiirinde hececiler devrinin en kuvvetli nu- munesini verdi. Hececilerip en bariz vasfı, Türk- çülük cereyanını kuvvetlendirmeye çalışmalarıdır. Lakin hececi şairler, şiirin de- rinliğine nüfuz edemediler. Onlar şiiri yalnız kafiye ve ve- zin oyunlarından ibaret sanmak hatasına düştüler. Şiirin iç bünye- si unutuldu, Şekil muhtevaya ha- kim oldu. Halbuki yine hece ile yazan Necip Fazıl Kısakürek, Ahmet Ham- di Tanpınar muhtevaya kıymet verdiler. 18 Yıllık Türk şiirinin en mü- him simglarından biri olan Necip Fazıl hece ile yazılan eserlerin en enfeslerini verdi, Muhtevaya şekilden daha fazla kıymet veren nadir şiirlerinde di- ğer şairlerden tamamiyle ayrı bir «iç alem» yarattı, Mistik ve lirik şiirleri bunu ig pat eder. « Kaldırımlar » «Geçen dakikala* rım» o <Şenfoni> Necip Fazıl'ın iç #leminden akseden bir projektöre benzer. Ahmed Hamdi Tanpınar şiirle- rinde bazan Ahmed Haşim kadar kuvvetli bir sembolizm gösterdi. Hececilerden ayrı olan büyük Türk şairi Yahya Kemal bu 18 yıl içinde muhtelif eserier verdi. Türk şiirinden bir Himalayası olan Yahya Kemal hakkında fazla bir şey yazmayı lüzumsuz buluyo- ruz. Türk şiiri gittikce inkişaf ha- lindeydi. Yeni şsirler yeni tarz- larla ifade şekillerini değiştiriyor- lardı. Orhan Veli ve arkadaşları bize yabancı olan bambaşka bir şekil- de şiirler yazdı. Birçok haksız tenkitlere uğra- malgrına rağmen, yollarına devam ettiler. Sürrealizm'den başka şey- lerle uğraştıklarını söyleyen Orhan Veli ve arkadaşları eski şiir zevki- ni baltalayacak ve herkesi şüphe- ye davet edecek olan şiirler yaz- dılar, Bununla beraber Orhan Veli güzel şiirler kaleme aldı. «Kitabei Sengi Mezar» <Tahaftur» , «Güzel havalar» gibi,. Oktay Rıfat ve Melih Cevdet de bu yolda arkadaşlarına büyük yardımlar yaptılar. Cahit Sıtkı Tarancı, Ahmet Mu- hip Dranaş, Fazıl Hüsnü Dağlarca heceyi mükemmelleştirdiler. Bu üç şair şiirimize yeni sesler getirdiler. Cevdet Kudret Solok, Ahmet e ğ
