23 Ocak 1941 Tarihli Servetifunun (Uyanış) Dergisi Sayfa 7
hemen hepsinde Juan del Encina- nın teşirinde kalmıştır. En mühim ve eşki eseri Nativitddir. Bu pi- yesin temsili tarihineğtesadüf eden 1502 senesi Portekizlilere, tiyatro- larının resmi küşadı olarak kabul edilir. Çünkü bu eser ilk olarak Üçüneti Janı yeni doğurmuş olan Portekiz Kraliçesinin loğusa oda- sında temsil edilmişti.. Juan del Encina gibi Gil Vicent de dini ve sembolik piyesler yaz- mıştır. Fakat 1505 den itibaren bun- lara âdetlere dair ahlâki etüdler ilâve ediyor. Bunların en mükem- mel 1523 de yazdığı İnâs Perei- radır. Uzun müddet Napoli sarayında yaşamış olan Torres Naharro (1| nun ailesi İspanyoldur. 1517 de neşretttiği piyeslenni Napoli 8a- rayında yazmıştır. Bir prologne ve beş perdeyi ihtiva eden İtalyan taklidi piyesleri İspanyol tiyatrosu için bir dönüm noktası teşkil eder. Fakat İspanyol tiyatrosunun hakiki kurucusu Lope de Rueda (2)dir. Çünkü Lope de Rueda tiyatroyu saraydan ve kiliseden kurtarınış ve bütün halkın seyretmesini t6- min etmiş,ölyatroyu kitlelerin ma- bedi haline getirmiştir. İspanyol tiyatrosuna ilk ve kat'i istikameti Lope de Rueda çizmiştir; İtalyan taklidi komedyalar ve bilhassa an- aneye dair Paseslerle asrın sonla- rında fazlalaşan tiyatro muharrir. lerini arkasından sürükledi. Genç muharrirlerde de onun yolunu tâ- kib etiler. Juan de la Cueva (1660 - 1610) İspanyol tiyatrosunda ilk milli dram yazan şahsiyetidir. Lara ha- nedanından yedi şehzade (Les sept infantş de Lara) Jamoranın mu- hasarası (Lesiğge de Jamora) V.e.. ile Cueva İspanyol Comddiasının mübeşşiridir, İspanyol tiyatrosu ile beraber 1690 sıralarında formunu buluyor. Fat asıl ve tam yüksek mertebe- sini 1600-1660 arasında kazan- mıştır. Mirgcle'leri (3) andıran ve autos Sacramentales ismi verilen dini piyesler levres de rideau'ler (4) (4) Doğum tarihi bilinmiyor. 1580 da ölmüştür. (2) Seville şehrinde kuyumculuk et- miş ve 1586 tarihinde ölmuştür. (8) Mucize. M1 Perde kalkışları. Esas piyesten ev- vel oynanan küçük eserler. intermöden'ler (1), Saynötesler (2) istisna edilirse İspanyol tiyatrosu- nun 6888 bünyesi Comedia olarak kalır. İspanyol komediasında zaman ve mekân ve ciddiyete riayet edil- mez. İspanyol komedyasında nük- telere, cinaslara ve grâceslara bol mlikdarda tesadüf edilir. Bu tarz eserler muhtelif ölcüde nazımları, (en fazla yedi heceli) ve bir çok goneleri muhtevidir. Komedyada kullanılan bu gibi elemanlar İs- panyol tiyatrosunun cazip oluşuna büyük bir sebep teşkil eder. Asılzadeler sınıfının hayatını tasvir eden de Cape et d'öpde ismi verilen örf dramının başlıca dört * tipişunlardır: İhtiyar, hanım, dadı, soytari, Soytariler ekseriya köylü aşak tipleridir ki; İspanyol komed- yasında bu karaktere Gracioso ismi verilir, Piyesın komik unsuru Gra- ciosodur. Bu piyesler; realiteden uzak, romantik şövaleresk, paatöral hat- tâ esatiri bir hava taşırlar. İspanyol tiyatrosu bütün'cazibe, bütün şaşsa ve velüdiyetine rağ- men piyeslerinde hiç bir bünye ve tahlil derinliğine; Karakter olgun- luğuuna gahib değildi. Bunun da en büyük sebebi engizisyondur. LOPE DE VEGA F) Asil fakat talihsiz bir aileye mensub olan Lope de Vega Mad- ridde doğmuş, gençliğini harplerde ve gerserilikle geçirmiştir. İki kere evlenmiş, gayri meşru münasebet- ler neticesi bir sürü çocuk dünya- ya getirmiştir. 1613 senesinde rahib olmuş ve din höcresinde altmış sene hiç yo- rulmadan mütemadiyen yazmıştır. İkibin ikiyüz piyesinden ancaş dörtyüz üçü kalmıştır. Lope de Vega hakiki mevkiini tarihi Co- media ile yapmıştır. “(En iyi hâkim kraldır; Le me- illeur 'aleade est le rol. Para asil yapar; L'argent fait la nobletse, Sevil Yıldızı; L'etolle de &öville). Lope de Vega'nın en mühim üç eseridir, Rotrou'dan “Grillparzer'e kadar bütün Avrupa tiyatro tarih yazı- cılarına mevzular hazırlıyan Vega- nın diğer mühim eserleri şunlardır: a fi) Perdb arası eğlenceleri, (2) Asıl eser bittikten sonra oynanan küçük komedyalar. (1 (41568 - 1686). Bahçıvanin köpeği; Le ehien du jardinler kendi için akıllı, baş- kaşına, budala; Sotte pour autreş, sage pour elle möme, Cilveli kadın; La Minaudidre. Muasırları : Lope de Vega'nın açtığı çığır, birçok genç ve kuvvetli muharrir- leri kendine çekiyordu... Corneille'in «Cide piyesinin il- ham kaynağını teşkil eden Sid'in çocukluğu ve 8id'in kakramanlığı ismiyle verdiği iki tiyatro eserinin müellifi Guillân de Castro (9) Va- lanse ekolunun en mühim tiyatro mümessilidir. Daha sonra asıl ismi Gabriel Tellez (**) olan Tirso de Molllna namı müstearile karşılaşırız. Cevat TEPE 191 (1684-1681). 1991 (1571-1648). ra Yenilik ME Gençlik ve Edebiyat gazetesi YAKINDA çıkıyor Mülesaisi : Cavit YAMAÇ Birinci Sayısında : Vecdi BURUN ,Baki SOMA Samim KOCAGOZ Şahab SITKI Sabahattin KUDRET Esad SÜMER Salâh BİRSEL Oktay AKBAL ve Cavit YAMAÇ Ün BEKLEYINIZ J 113 —Servetifunun — 231$
