1 Ocak 1941 Tarihli Servetifunun (Uyanış) Dergisi Sayfa 8
m tema a minnie, Il Samat Notları NE — FRANSIZ HEYKEL Anatole FRANCE Yazan : Fransız heyketraşlığı, on ikinci ve on üçüncü asırlarda henüz çıraklık devresinde bu- lunuyordu. O zamandanberi gittikçe te- rakki etmekten geri kalmadı. Büyük heykeltraşlar yetiştirdi. şüphesiz, İtalyanları; eski Ro- ma güzelliğini nazarından çi- karan Niccola Pisano, incelik dolu Giacopo della Guercia, Chiberti, Verroohto, Donetella gibi isimleri, dünya kadar bü- yük olan Michel - Ange'ı, ne de kudretli Alman üstadların- dan Pierre Vischer ve Syrlin le Vievwe'leri inkâr etmiyorum. Muhakkak ki Avrupa büyük heykeltraşlar yetiştirmiştir. Lâ- kin Fransa da bu faaliyetin başındadır. Fransa her zaman da, hey- keltraşlıkda üstündür. Bu, maziden bize kalan eser- lerde görülüyor. Eğer birçok sebeblerle bu eserler tahrip e- dilmeseydiler, bunu daha bariz bir şekilde görecektik. Din harpleri Almanya ve Flandre'da çok tahribat yapma- dığı ve ekseriya sulh içinde yaşadıkları için bunlar eski ziy- netlerini tamamiyle kaybetme- diler. Fransada da tahripten kur- tulan âbide çoktur. Sıinte Catherine ve Saint Margaerite'de onbeşinci asrin esraretiğiz gülüşünü görüyöruz, Bu güzel Fransız sanati ec- nebi üstadları taklide pek yel- tenmedi. Jean Gowjon İtalyan- laşmadı, kendi dehasını kullan- 18 — Servetifünun — 2315 dı. Bu ekulde enerj! ve incelik hâkimdi. Bunu anlamak için Zigter Fichter'in ölünün heykelini Sa- int - Pierre kilisesin-e görebi- liyoruz. Bu eser yepyeni bir sanatı doğuruyordu. Önyedinci asırda Angwter, Pierre Puget, Ooustou, Pigalle, Houdon. Müteakip asırda, kud- retli, hakikatı ve bzyüklüğü a- rayan şu adamlar yetişti : Barye, Carpeauw ve Flare, nihayet Auguste Rodin. X Rodim'inki kadar tesirli ve kuvvetli bir eser yaratan bir kimseyi tanımadım. Figür, büst ve gurup.. Onun tarafından yaratılan her- şey yaşıyor. Eyillerle, bir dünya yara- tıldı. Bu adamda hareket hissi mevcut ona gelene kadar bu kadar kımıldayış mevcut de- gildi. Zekâsı harikulade, Bunun içindir ki, portreleri, bizde sır- lı hakikatleri. derin, kıymettar, bizde saklanmış bulunanları meydana çıkarıyor. Sanatı is- tirahat bilmiyor. Bütün büyük figürleri için- de: «1 hommede Premiere Âge.> «İlk devirlerin adamı!» «Te saini Jean Babtiste », «Les bou- rgeoiz de Calais - Kale burjuva. ları», «İLe Balzac> en başta- dır. Çeviren : SANATI VE RODİN Oktay AKBAL Rodimin bilhassa <« Borte de Venfer - Cehennemin kapısı» tesirli derin hisli ve kudretli bir anlatışı havi bir eserdir. Ondan daha « Pethötigue » olanı bilmiyorum. İlk #ikir Danfe'nin şiirin- den alındı, Bununla beraber Rodin'in cehennemi Dante'nin cehennemine benzemeyor. Bu devir fikirlerinin 13 üncü asır fikirlerine benzemediği gibi. Bu cehennemi Oo Pisadaki Compp-Santo veya PFloransada Santa Maria Novella duvarla- rında « Divine Comedie» den alınan ve Toskana ressamları tarafından yapılmış resimlerle mukayese etmek lâzım.. Bu < th&ologigue >» cehen - nemde boynuzlu iki yüzlü şey- tanlar-ki biri omuzları üstünde, iki başları vardır - mevcuttur. Kodin'in cehenneminde bu canavarları bulamazsınız. Ora- da şeytanlar yokdu. Yalnız fe- na ruhların ıztırap verdiği in- sanlar, kadınlar.. Bunlar rüzgârda yükselirken bağırıyorlar : «Bize azap veren yine biz. leriz. Kendimizde, bizi yakan ateşi taşıyoruz. «Cehennem, toprakdır, beşe. ri hayattır, zamanın kaçışı, bu daima sona eren hayatlır.» Rodin'in cehennemi, bir in- tkam ve fenalık cehennemi değildir, şefkat ve merhamet cehennemidir.
