25 Ocak 1940 Tarihli Servetifunun (Uyanış) Dergisi Sayfa 12

154 SERVETİFÜNÜUN No. 2240 —381İ NASIL MUHARRİIR OLUNUR? fred Musset zamanının genç nesle sayılanlaru arasında üçüncü derece şairliğe düş- müştür. Bugün, genç muhitlerde sık sık: Hugo muf? O artık yok Loti, hiçbir alâka uyandıramıyor. Flaubert mi? Onu bırak, denil- diğini (o işitirsiniz. (Fakat asıl Paris ve diğer mühim şehirlerden uzak olanların azasında zaferin tam. sefalete düştüğüm görürsünüz Rabelmie, MHotlöre, Racine, Lamar- tine, Baudelaire veya Ampöre, Bert- helot, Lovoiater, Lamarok gibilerin- den tamamen bihaber olanların adedini tasavvur edemezsiniz, Yirmi seneden fazla zamandan: beri, soyyahat veya tedavi münase- betile gülliğim yerlerde, en mütevazi, vatandaşların ağzını aramakla va kit geçiririm. Hayret verici ocevap- larla karşılaşırım. Mütevazi mühitlerde zafer sa- lıncağa benzer. En büyük adam- lar bile oralarda biriz bırakamaz- lar. «Daha az mütevazi muhitlerde dahi şöhret gülünç bir şamata sa- yılır. Hemen hemen kimse, dün- yanın osrarını tanımamıza sebep olan büyük alimleri tanımaz, Sa- natkâr ve ediplerin zaferi ise ora- larda mevzuubahs bile olmaz. Üg sene evvel, bir plâjda, deh- şetli okuma meraklısı, bir bayan bana: Sizin eserlerinizden en çok beğendiğim «Fromant ile Risler» dir demişti. «Zavallı Daudet.» Muvaffakiyet işini nasıl hallet- meli? Onu icad mı etmeli$ Bir ki- tap bir ticari mal gibi lanse edi- lebilir mi? Muvaffakiyetin iyi bir tabi'eye bağlı olduğunu söylerler. Albert Çim: «Burada para, işleri kızıştırmağa yurar. Hseriniz ne ka dar âdi ve abes olursa olsun satı- lacaktır hattâ büyük bir tiraj bi- le elde edecektir. Yalnız sizin reklâmınızın bol, çeşitli, daimi, baş döndürücü ve gayretli olması şar- tile» Bu mübalâğalı bir keramettir. Tek başına reklâm hiç bir vakit muvaffakiyet temin edememiştir. Haika, menasız bir kitap kabul IV Antoine Albalat'dan Çeviren: Ziya Yamaç a ettirilemez. İyi bir lansman kari- leri tahrik edebilir, fakat iş buka- darla bitmez. Pierre Benoit nin ilk eseri Koenisgmark kitaphane- lerde tutunmuştu fakat daha ev- vel şaylası çıkmış mecmualarda okunmuştu. 'Tâbi ancak hareketi kızıştıra- hilir. Halk işareti verir; reklâm peşimde gelir, Pek çok para har- sayıp kitaplarını lanse edemeyen tâbiler görülmüştür. Eser hoşa git- meyince «günün şaheseri» «yüzbin satış» gibi, dünyanın en güzel ilânları bile halkın lâkaydisini ih- Iâl edemez. George Ohnet'in gö. receği rağbeti kim aklına getire- bilirdi. İlk eseri Serge Panin sa- tılmıyordu; birdenbire velvelesiz, reklâmsız roman yükseldi ve va- gonlar dolusu gatıldı. Birçok defalar omuvaffakiyet kadınların ağzında mübahaseler- de, salonlarda teşekkül eder, Tıpkı iftira işlerinde olduğu gibi burada da şayia alır yürür ve €86- rin göze girmesine yarar. Onseki- zinci asırda Madame Geuffrinin hükümlerinden korkulurdu. «1'es. prit des Loi#'»nın okunmasına Ma- dame Tencin sebep olmuştur. Bü. tün bayanlar bu eseri edinmek is tediler, ki bu şüknalafildiir. Fakat bazen salanların tesiri bile sağ- lam olmuyor. «Füül wt Virginise nin Madame Neckerin salonunda ne biçim karşılandığı malümdur. M. de Buffon saatine bakmış, araba- sını emretmişti. Hakikatte muvaffakiyet hariç- ten değil eserin içinden gelir. Ki- Bitti nam salması için hoşa git- mesi, halkın beklediğine cevep vermesi icabeder. Her eser heyecan o vermeğe müstaittir. Heyecan işe okuyucu- ya göre değişir. Esere delâlet eden bizleriz. Hiç bir kitap bizim iste- diklerimizden başka şeyleri ihtiva etmez. Biz ancak duygu ve fikir- İerimizin aksi sadasını bulduğu- muz zaman eseri beğeniriz. prensibf bir mebde kabul ederek Dr. Rou- bakine «Introduction â la paycho- logis bibliographigue» eserini ka- leme almış ve orada kitapların moral ve entellektüel tesirini bir anketle tespiti teklif etmişti. Dr. Roubakine bu işi doğrudan doğ- ruya okuyucularına: Nal okuduk- larını, meler aradıklarını, neler buiduklarını, neler overâiklerini, neler vermediklerini sorarak yap- mak istiyordu. Bu reyiamın netice- si herhalde alâkbahş olacaktı. Bir eserin muvaffakiyeti alelek- ser mübahase şeklinde, sosyete ha- yatında temin edilir. Takdir oet- mek hissi sari bir şeydir. F. Lun- bert: Bir muharrire, zaferi, umu- mun reyi değil, başkalarına hü“ kümlerini kabul ettirebilen birkaç zekâ temin eder» diyor. Mile Read Barbey d'Avseviliy için yüz tabı reklâmından fazla iş yapmıştir. Eserlerini ölümünden sonra neşredetek onun hatırasına hayatta kazanamadığı ölmezliği temin etmiştir. Teknik, bazen şöhret ve mu- vajtakiyet (yaratabilir. | Goethe Manzani'yi tanıttı; Balzac, Stend- hal'ı, Lamartine Mistral'ı Mirbeau Maeterlink'i (keşfettiler. D. Fro- mantine ancak Paul Bourget'nin makaleşinden &onra okunmağa başlandı; Stendhalise, H. Taine'nin etüdü meşhur kıldı. İsim tanındı, eser tutuldu, halk takip ediyor, Ancak bu şekilde münekkitlerin eser yarattıkları söylenebilir. En meşhur edipler bile ilk an- da zaferi elde edememişlerdir. Münekkitler ve matbuat Balzac'a muarızdı. 1838 Parisinin edebi a Devamı var —