25 Mayıs 1939 Tarihli Servetifunun (Uyanış) Dergisi Sayfa 10
No, 9231—546 UYANIŞ kendisi icat etmiş değildir. Fran- sızların Chonsona de goste adı ve- rilen halk şövalye şarkılarında Or- lando'nun imparotor Charlemagne” ın ve budevrin diğer kahramanları- nın efsaneye karışan maceralari halkı heyena getirmekte ve İtslya- da daha çok eski zamandanberi bu hikâyelere bir alâka gösteril- mekte idi. İşte onun içindir ki, XV. asır- da İtalyada, Charlemagne ve Or- lando'nun kahramanlık ve aşk ma- ceraları üzerine iki eser yazıldı. Bunlardan bir tanesi Puci isimli bir şair, diğeri de Bolardo isimli bir başka şair tarafından yazılmış- tır. ' Ariosto, kendi epopesini, Bolar- do'nun Âşık Orlando isimli eseri- min devamı gibi göstermektedir. Çılgın Orlando'nun yapısı, şa- hısları, şahısların karakterleri Âşık Orlando'dakileriu aynıdır. Ariosto'- nun hususiyeti, vâk'aların zincir- leme akışıyle iktifa etmeyip eserine bir de pisikoloji koymuş olmasın- dadır. Fakat biz onun geniş şöh- retini bu kadarla da izah edemeyiz. Ariosto, her şeyden evvel mükem- mel bir şanatkğr, engin bir mu- hayyile sahibi, usta bir hikâyeci zeki, müştebzi, fakat daima temiz kalpli bir yazıcı, ve eserinde röne- sansın bütün hususiyetlerini topli- yan bir XVI. ıncı asır adamıdır. Kendisinden evvel gelen Danto do voya kendisinden sonra gelecek diğer yazıcılarda aradığımız gibi, onda da bir tez arıyacak olursak yanılırız. Ariosto, yalnız zev- ki için yazmıştır. Onda tez- den başka her şey, güzel, â- henkli, zarif olan her şey var- dır: eğlenceler, âdetler, aşk- lar, seyahatlar, büyüler, İfev- kalbeşer Ohâdiseler, harpler, kahraman asilzadeler, hikâ- yeler, manzaralar, her şey, her şey... Mevzu olarak bir orta zaman vak'asını seçen Arios- to, şekil ve teknik bakımın- dan yunan ve lâtin ananesini yürütür: İkinci, üçüncü derecede vak'alar, hikâyelerle genişle- yen, dağılan mevzu dönüp dolaşıp gene ana çizgiye gel- mektedir: Orlando'nun Ange- İica'ya karşı mukabele görme- yen aşkiyle, Bradamante ile Ruggero'nın sevgisi... Ariosto, bu günkü İtalyan dilini hazırlı- yanların başlı- ealarından biri sayılmaktadır. Cahid Saffet Ana şefkati Taştan mahkük bir sanat eseri: Deniz ve kürek hayatı...
