1 Ekim 1936 Tarihli Servetifunun (Uyanış) Dergisi Sayfa 3

No. 2093—408 Belçika Portekiz 'Tikolta Batarya : Şarapnel Mahye veya Topografya: Coğrafya leri birbirine uygun okumağa mü- saade veren şeklinin bir neticesi). : Fransızca Belgigue den. (Sert bir harf olan K nın, arada bir sesli hari bulunmasına rağmen, ses itibarile c olması lâzimgelen 4 yi Ş yapması). ; Fransıca Portugais den. (Aynitesir: 1, g yi de sertleştirmiş, K yapmıştır). : Fransızca decoltö den (Kk sesi d yi sertleştirmiş ve ? yapmıştır. Ahenk kaidesi de sondaki e yi & şekline sokmuştur. Yalnız, baştaki 6, bir müstesna olarak, i (ince sesli bir harf) olmuştur). Fransızca bafterie€den (enin ya şeklinde türkçeleştirilmesi, ahenk kaidesile bütün sesli harflerin ben- zeşmesi). : İngilizce ehrapnellden (Türkçede iki sessiz harfin yanyana okunama- masi zorundan 4rap hecesi şarap olmuştur. Bunun gibi irain keli- mesinin firen, frain, kelimesinin fi- ren olması lâzımdır). Mahya: Farsça mdkiye den ( iye sesinin, İransızca kelimelerden ge- lirken olduğu gibi, ya& olması: â dan sonra 4 gelmesi). Yunan aslından, fransızca tarikile t0- pographie den (sondaki 14 eki fransız- ca isim ekidir. Bunun, türkçe isim ekile değiştirilmese de sesinin türk- çeleştirilmesi lâzımdır. Burada, öy- le yapılmıştır. Photographie keli- mesinin /otografya olması lâzım- dır. Nitekim eskiden, dil bilgisi olan adamlarımız tarafından, böyle kullanılırdı. Bugün kötü bir moda ile, fransızca telâffuzu ile söylü- yorlar). : Yunan kökünden, bugünkü birçok Avrupa dillerindeki şeklinin telâffuz tesiri altında kalarak, meselâ fran- sızca geograhie den gelmiştir. (Bura- da, gnin yunancada / okunduğu göze alınmıyarak, İransızcada j, italyancada ve ingilizcede © okun- ması yüzünden © şekline konul- muştur). UYANIŞ f Taksim İ Mehtabı emiyor su, kumlar, sazlar, dereler Hasta mı bu beldede bu akşam penbe dağlar? Bizi taşımaz oldu ağırbaşlı develer Hayatın avucunda düğümlendi vaadlar. Gözlerim iki çürük diş gibidir bu gece, Açılın ey gözlerim hayat sizi bekliyor! Bir oda köşesinde bitiyor son işkence Ölüm bir çocuk gibi ardında emekliyor.. Gece, istirabını söyliyen bir kadındır, Çıkmaz sokaklarında bırakır yarın bizi, Vardığımız ülkeler o mağrur hayatındır Yaşıyahm toprakta unutup kendimizi. Ağır ağır yürüsün bitmez yolda kervanlar, Bir merhem sürülmeden hastanın yarasına; Ölüm şarkılarını hırsla vuracak çanlar Bir ömür gömülecek bir kitap arasına... Cahid Saffet İş Jİ İtalya : İtalyanca İtalia dan. (Bunun fran- sızca şekli İtalie dir. Fransızcada ayni şekilde olan Somalie ye de Somalya demek lâzımken bugün, Fransız telâffuzu ile, Somali diyor- lar. Mançuryaya Mançuri denilmesi de böyle bir hatadır). Alaman O: Fransızca Allemanddan. (Gene kötü bir âdet olarak bugün Alman deni- liyor. Japon un da eskiden kulla- nılan ve halk arasında hâlâ bulunan Caponr şekli daha türkçe idi). Bitirirken Dilimizin kısaca gözden geçirilen kaidelerin- den ve bunların her gün konuştuğumuz dilde yaşadığını gösteren misallerden yabancı kelime- lerin türkçeleştirilmesinde eksiksiz bir vasıta olarak istifade edilebilr. Bu suretle, yabancı ke- limeler dilimizde hem türkçeleşerek sicak bir hâl alacaklar, hem ilimlik bir iş yapılmış ola- cak, hem de dil inkılâbımızın esası olan halka yaklaşma gayesine varmış bulunacağız. BİTTİ