26 Mart 1936 Tarihli Servetifunun (Uyanış) Dergisi Sayfa 16
No, 2066—3$1 Venizelosun Giritte karısile be- raber çekilmiş son resimlerinden Elefteriyos Venizeloa da, artık tarihe karıştı. Hayli meşhur sim8- lar arasında yertutarak, gözlerini yumdu. Pariste zatürreeye tutul- du, öldü. Cesedi, Giride getirilip orada gömüldü. 1864 senesinde Girit Hanya civarında, Murnis köyünde doğan Venizelos, Atina hukuk fakültesini bitirdikten sonra Giritte avukat- lik yapmakla beraber, siyasi haya- ta da atılmış, 1887 senesinde Gi- rit meclisiumumisi âzalığına inti- hap edilmiş, 1897 senesinde pat- lak veren Girit iktilâlinde pek faal bir rol oynamış, Kandiye şebrindeki İngiliz askerlerinin öl- dürülmesi neticesinde Osmanlı ag- kerleri düvelihâmiye donanmaları tarafından Giritten uzaklaştırıldık- tan sonra Girit muhtar hüküme- tinde adliye nazırlığını deruhte et- miştir. Fakat Venizelor, Girit âli ko- miseri olan şimdiki Yunan Kralı nın amcası prens Jorjla anlaşama- dığı cihetle Teriso ihtilâlini yap- mış, Prens Jorjun Giritten uzak- laşmasına, yerine son Yunan relsi- cumuru Zaimisin Girit âli ko- miserliğine tayinine önayak Ojİ- muştur. 1908 senesinde, Yunanistanda Gudi âskeri isyanı neticesinde, Yunan başvekâletine geçmiş, Giri- din! Yunanistana terki şartile Os- UYANIŞ 285 Tarihe Karışan Meşhur Bir Sima: Elefteriyos Venizelos, Öldü! Bu Yunanlı Diplomat, Nasil Yaşadı, Neler Yaptı? manlı hükümetile bir kaç defa anlaşmak istemiş, fakat teklifleri reddedilince, oRumelinin, (o garbi Trakyanım, Arnavutluğun ve Epi- rin elimizden gitmesile neticele- nen mahut Balkan ittifakını yap- mıştır. 1914 senesinde, umumi harp patlak verince Venizelos, ifi- lâf devletlerinin yanında, Yuna- nistanı harbe sürüklemek istemiş, fakat o zamanki Yunan Kralı Konatantinin muhalefetine uğra yınca, itliâf ordularının yardımile Selânikte muvakkat bir hükümet kurmuş ve Yunaniştanı ikiye ayır mıştır. Eral Konstantin,Yunanistandan çıkınca, Venizelos bütün Yuna- nistanı eline almış ve itilâf dev- letlerile müttefik olarak harbe de- vam etmiştir. Umumi harp itilâf devletleri- nin galibiyetile (neticelendikten sonra Venizelos, Garbi Anadolu yu da Yunanistana verdirmek için o zamanki sulh müzakerelerinde faal bir rol oynamış, Klemansoyu, Loyd Corcu kandırmıştır. Bunun üzerine İzmire asker çıkarmış v6 1922 senesine kadar Anndolu har- bini kendi kabinesi idare etmiştir. 1922 senesinde Yununistanda yapılan intihapta mağlâp olmuş, bu mağlübiyet neticesinde Yuna- nistandan çıkmıştır, Gene Yunan tahtına dönen Kral Kosntantin, Anadolu harbine devam etmiştir. Fakat (Dumlupinar meydan muharebesinde Yunan orduları müthiş bir hezimete uğrayarak milli ordularımız tarafında Ana doludan ve Trakyadan çıkarılınca, Yunanistanda askeri bir isyan patlak vermiş, Kral Konstantin Yunanistandan gitmiş, başvekil Gonaris ile beş nazır arkadaşı ihtilâleiler (tarafından hezimetin meşulü olmak töbhmetile kurşuna dizilmişlerdir. Alta Yunan mazırının idamını Avrupada (Obülunan Venizelosun telkinlerine atfeden koyu EKralcılar ona amansız düşman kesilmişler ve hiç bir zaman onunla uyuşmak istememişlerdir. Eral Konstantinin tebidinden ve Yunanistanda cumhuriyetin ilânın- dan sonra gene iktidarı ele alan Venizelos, 1932 senesine kadar İş başında kalınştır. Fakat o tarihte yapılan intihabatta akalliyette kal- mış ve iktidar mevkiini, cumhuri- yet rejimini tanınmak şartile Çaldarise tevdi etmiştir. Venizelos, başvekâletten çekil» dikten sonra Atinada koyu Kral- cılar tarafından aleyhine yapılan suikastten mucize kabilinden kur- tulmuştur. M. Venizelos bundan âohra Yunanistanda cumhuriyet rejimle nin devrilmesi ve krai Jorjun gene tahta getirilmesile neticele- nen 1934 mart ihtilâline önayak olmuştur. Bon isyan muvaffak olamayınca Giritten Averot zırh- hsına binerek İtalyan adalarına oradan da dün öldüğü Parlse çe kilmiştir. Venizelos, son zamanlarda &i- yaşi hayattan çekilmişti. Fakat düşmanları, her tarafta Venizelosun gölgesini gördükleri ve bir gün gene iş başına geçeceğinden kork» tukları olhetle, taraftarlarile uyuş- mağa bir türlü razı olmuyorlardı. Venizelos, son ihtilâl akim ke- ınca Kral Jorj ileanlağmış, Kral- lığı tanımıştır.
