3 Ekim 1929 Tarihli Servetifunun (Uyanış) Dergisi Sayfa 11

No. 1729— 44 Turan âleminde: Kırgız Tiyatrosu Milli Kirgiz tiyatrosu pek yenidir. İki sene evvel Frounz&de Maarif komiserliği yakınında bir musiki ve temaşa studiosu açılmıştı. Daha başlangıçta studio- ya tale be olmak üzre altmış kişi muracaat etti; bu- nun 4 ü kadın 16 sı erkek olarrk 20 si kabul edildi. Ovakit ne orijinal, ne de kıgızcaya tercüme edil- miş hiçbir piyes yoktu. Studio, hem aktörler hazır- lamağa, hem de repertuvarını yapmağa mecbur oldu. 3u geçen iki sene zarfinda 12 oyun oynandı. Bur» lar arasında birkaçı tercümedir. Ekserisi ise mevzu- larını kırgız hayatından almıştır, Meselâ üç perdelik «Zavallı Kokkei» ismindeki piyes, rizası hilâfına ev- lendirilen bir kızcağızın hayatını tasvir eder. Beş perdelik «Yetim» piyesi rençper hayatını gösterir. «İhtiyar ve genç zevce» bir <teaddüdü zevcat» vak” ai hakidir. Diğer piyesler hep birer perdeliktir. tudio ancak geçen senenin baharında umuma sai oynamağa başlamıştır. Kırgızistan Maarif komi- serinin talebi üzerine bazı köylerde turneye cıkmıştır. ütün civar köyler ehalisi, hayatlarında fevkalâde bir hadis olan bu temaşalarda hazır bulundular.Oyun- lar açık havada verildi. Ön sıradaki seyirciler bağdaş kurmuşlar, arkadakiler diz çökmüş ve ya atlar ara- balar üzerine çıkmışlardı. Oyunlar, kırgızlar üzerinde umumiyetle derin bir tesir husule getiriyordu. Ak- törler büyük bir hörmet ve riayetle karşılanıyorlardı. Geçen kış bidayetinde studio büyültüldü ve tale- benin mıktarı iki misline çıkarıldı. Bugün 29 erkek ve 11 kadın talebe vazdır. Maarif komiserliği iki tu- tup yapmıştır ki biri merkezde çalışmakta, diğeri köyleri dolaşmaktadır. Daha ziyade tekemmül etmeleri için aktörlerden kabiliyeti eri olanların Moskova'ya gönderilmeleri mevzuu bahist Milli e koju ilerletmek için, kırgız adetlerine ve tarihine dair piyes yazma müsabakası açılmıştır. güni çi Kazak cümhuriyetinin milli artisti Tr A. Zataeviteh, milli kırgız türkü ve musi- m notaya zaptı için davet edllnişii Tatar Edebiyatı Tatar edebiyat ve san'atı an'ane ile dininin istib- dadından kurtulmak hususunda çok zahmet çekti. Yeni cereyan ancak 1905 ten sonra göründü. O vakit ki tatar tiyatrosu ve yeni edebiyatı göründü ki ilham- larını dinden, in Tali efsanelerden değil, asri Payel mi u yeniliğin e mümessilleri Amirhan, Tu- iz ve Kemal'dir.(Eski Türkyurdu Tukayef'e hususi bir uüsha hasretmişti) . Mae a halen edebiyat hayatına dühulünün otuzuncu yıl dönümü tes'it olu- nan Kemal tatar tiyatrosunu yaratmıştır. O piyesle- rinde gayet saf ve hafif bir lisanla en yeni hadise- leri tasvir eder. Eski hayatı tenkit eden ve gülünç bir hale koyan odur. Tatar tiyatrosunun birkaç klâ- sik piyesi Kemalindir. Kemal irtica zamanında yaşa- mış ve mücadele etmiştir. 1905 vakıalarına şahit ol- muş, 30 sene mütemadiyen hars sahasında çarpışmış ve tatarların tarihinde yer tutan eserler yaratmıştır. UYANIŞ 717 — Bir bayramda yazılmıştır — ıslandığı bugünde Küçücük avucların Gülerek, eglenerek bayram yapıyoruz biz; İ Açlık terennüm eden bakışların önünde Yalçın bir kaya gibi sırıtıyor kalbimiz. Kaç öksüzü giydirdik, kaç yetimi güldürdük ? Kaç şehit annesinin yüreğine serplik su? Kaç kanayan yaraya bir parça merhem sürdük ? Kaç hastaya koklatık biraz çorba kokusu ? Gözyaşı dökenlere, ağlayanlara karşı Kesilmişiz de sanki birer dev, birer ejder, Şa! şat! seslerimizle çınlatarak ta arşı Bayramlar yapıyoruz, öyle mi, efendiler ?! Çankırı 1928 Muharrem Zeki Fransız Şiirleri ; «Georges Boutelleau» dan Yelpaze Görüştüğümüz zaman elinde salladığı büyük çin yel- pazesi üstüne, uçarken, gizlice, ince çiçekler ve kafiye- ler koydum. Kıta kıa, kocaman cürümlerimi; pervasız yahut kur- nazca günahlarımı, rüzgârla savrulan hülyalarımı, sa- mimi arzularımı, bir zamanki gülüşlerimi ve gözyaşla- rum söyledim. Şuh mısralarla hazin mısralar bambuların ve tama- renlerin hafif gölgeleri altında sarmaşıyorlar. Ve sarışın, fettan elini hep ayni suretle salıyarak benim neşem ve kederlerimle yelpazeleniyor.