7 Mart 1929 Tarihli Servetifunun (Uyanış) Dergisi Sayfa 9

No. 1699—14 UYANIŞ 213 Fende Yenilikler Medeniyet her iâhza dev adımlarile ilerlemek- tedir. Gün geçmiyor, ki yeni bir keşlin, yeni bir ilim ve fen hadisesi tecrü- belerindeki muvaffakiye- tin haberleri: gazetelerle; mecmualarla ilân edilme- sin. Umumi harpten sonra milletler yorulmak bil- miyen bir çalışma ile, harbin yaptığı zararları telâfi etmeğe başladılar. Bittabi laboratuvarları iş- gal eden âlimler bu umumi terakki fikrinden u- zak kalamazdılar. Fsasen halki de sevk ve idare eden onların telkinleri değil miydi? Şimdi; ilimde, fende, san'atta büyük, büyük tebeddüller olmaktadır. Meselâ, sinemacılık fevkalâde ilerle- di. 'Tebabette ,yeni tedavi üsulleri bulundu. Denizcilikte aynı inkişaflardan hisse alarak, ya- pılan harp gemileri, evelce inşa edilenlere harp fenni cihetinden faik oldu. Fakat, bilhassa tayyarecilik, bu oOhususta enbariz bir misali teşkil oetmektedir. o Bir ihtira edilen ve havadan ağır olduğu halde Fransız tarafından uçan bu kuşun yanında bütün nakil vasıtaları ehemmiyetlerinden oçok kaybettiler. atli bir şümendüferin (20) saatte, ensür'atli bir otomobilin (8) saatte aldığı mesafeyi, bir tayyare (3) saatte almaktabır. “Tayyarenin öbür nakil vasıtalarından enmühim bir farkı da, harpte Ensür” Almanya-Rostinde motorsuz ve yelkenle giden tayyarelerin hangarları Almanya-Roslinde yapılan tecrübelerde muvaffakiyetli neticeler alınan motorsuz ve yelkenli tayyarelerden biri. fvli surette iş görebilmesidir. Düşman cephe ve kuvvetlerini keşfetmek, şehirleri tahrip etmek gibi. Esasen umumi harp esnasında, tayyare, bir muharebe aletinden başka bir şey olmamış, fazla bir hizmette bulunmamıştır. Halbuki, şimdibir çok memleketlerde yolcu ve yük taşımaktadır, Ya- kın bir istikbalde otomobil ve şümendiferle re- kabet edecek kadar, mevkibile almıştır bile: AJ manya ve Amerikada olduğu gibi. | Yünkers| tay- yare fabrikası dünyanın mükemmel yolcu tay» yarelerini yaptığı halde, Fransada enseri ve kullanışlı, dayanıklı harp tayyarelerini inşa etmektedir. o Zaten, halihazırda (o enmüazzam tayare filosuna malik olan yer Fransadır, ki bu hal | İngiltere — Amerika— Almanya — Fransa) rekabetini intaç etmektedir . 'Tayyareler yapılışları itibarile iki kısma ay» rılırlar: monoplân yani tek -satıllı, biplân yani çift satıhlı olmak üzere. Halbuki, şimdi yelkenle hare- ket eden tayyareler de yapılmakta- dır. Resimlerimiz, bunların bir tanesile hatigarlarını göstermekte- dir. Bu tarzdaki tayarelerden ne şekilde ve ne miktarda istifade ede- ceğimiz henüz meçhuldür. Şimdi, bir tenezzüh gemisinden başka bir şey olamıyacağını zannettiğimiz bu tayyarelerin, tekemmül ile, atide ne mahiyet alacakları belli değildir. Bundan bir müddet evel birAlJ- man mühendisi, yelkenle hareket eden bir vapur yapmiştı: Fakat bu geminin yelkeni bildiğimiz gibi değil, bilakis üstüvane şeklindeydi, işte bu ihtira da, yelkenli tayyare takip etmiş oldu.