24 Ocak 1929 Tarihli Servetifunun (Uyanış) Dergisi Sayfa 12

118 Fenni müsahebe : İşit te inanma Su yanacak, bütün makineleri çevirecek. başka mahrukata lüzum kalmıyacak. Su, mentbaı hayat. — Suyu tahlil et, unsurlarını yak, her makineyi işlet. — Harıkulâde mevceler, bu da Amerika ma- kinesi. — Sudan mahrukat deniz suyundan altın çikarma zibi, astarı yüzünden pahalı. — Merrih seyyaresiyle telsiz muhaberatı. — Havayi nesimi hududunda telsiz mevcelerini geçirmeyen bekçiler. — Radyomlu haplar, yutma, yutturma, işit te inanma. Su, bildiğimiz su, hayatın manbaı olan su, bundan böyle bütün makinelerimizi döndürecek kömür, petrol.. sair mahrukata ihtiyaç bırak- mayacak, memleketlerinde milli bir karbüran bulup ta diğerlerine esir olmaktan kurtulmak için çırpınan milletler her tarafta mebzul olan sulara güvenecekler, rahat nefes alacaklar. İş ciddi mi? Birden görünüşte öyle.. Bakı- nız nasıl malüm ki su iki unsurdan, iki esaslı gazdan mürekptir. İdrojen ve okzijen. Arapça isimleriyle müvellidilma ve müvellidulhumuza sudan elektrik ceryanı geçirecek elektroliz usuliyle, iki hacim idrojen ve bir hacim okzi- cen havai cisimlerine tefrik olunur. Bunlar da pek şiddetle patlayıcıdır. Su kapalı bir kapla tahlil olunursa bundan hasıl olan gazlar asılları olan suya nispetle 1865 defa daha ziyade yer kaplar, bunların havayinesimi tazyıkları bu kadar artınış demektir. Almanyada Her Havsmayster isminde bir âlim, suyu bir kap içinde fazla tazyik altında bulundurmak tahlide daha az elektrik kudreti sarfını icap eder. Bu da daha iktisadidir, diye düşünmüş; tecrübeleri bu fikri teyit etmiştir. Diğer alman âlimleri de bu yolda tecrübelerle ayni neticeye varmışlar. 'Tatpikatta, suyun gazları ayrı toplayarak, bunlarda havayi nesi- birdenbire iştial te- tahlilinden hasıl olan miden eser olmadığı için hlikesi bertaraf edilmiştir. Ahiren Münihde yapılan tecrübelerde tehli- kesizce bunlar yakılarak madenlerin kesilme işinde kullanılmıştır. ' 'Tatpikat sahası genişletilecek, bu usul 1no- törlere tatbik olunacak; adi su kömür, petrol, esans, benzol.. ve sair malrukatın yerini tu- tacak. Su en ucuz ve maddedir, bundan azim istifadeler temin edilecek. Ne tatlı hayat! Işki su tatpikat sahasında matlup olan hizmetleri görsün! mebzul bir UYANIŞ No. 1693—8 Her işte bir oyunbozanlık eden çıkar. Bir eczacı doktorda bu hususta Fransının fenni mecmualarından birinde neşrettiği makalede bir alay şüpheler uyandırıyor. Pekte haksiz görünmiyor. Vakıa itirazları alman âlimlerin tetkiklerine racid eğildir. Bir Amerika uçurtma- sına aittir, amma bahis ayni mesele üstündedir. Buna da bakalım nasıl: Amerikadan Avrupa yevmi gazetelerine bir haber geldi. Her vakit yapageldikleri gibi, koklamadan, tadına bakmadan, yani yalan mı, gerçek imi bunu araştırmadan, Amerika haberini mal bulmuş migribi gibi hemen yazdılar. Ha- ber söyle: Bir takım temevvücat vasıtasivle suyu ko- layca unsurlarına ayırmak, bilhassa bunlardan mahrukat olarak istifade etmek kabil.. Şimdiye kadar istimal olunan mahrukattan laakel yüzde elli ehven.. Senayide en ziyade kuvvei muhartike teda- riki yüzünden masraf ihtiyar edildiği için pek ehemmiyetli bir keşif hatta kömürden, Petrol- dan hayli derecede istiğna hasıl ettirecek. Dünyada bugün milletlerin siyasetleri etrafında devreden iki mühim kutpun — kömür ile petrol — yerleri sarsılacak. Haber doğru ise iş iştir, ya doğru değilde uydurma ise? Her halde bu ehemmiyetli haberi tahkik lâzım. Almanyada Her Havsmayster ile arkadaşla- rının tecrübeleri üzerine gelen haberleri Ameri- kanın mucize temevvücat haberi takip etti. Bir türk ile bir iranlının sözleri hikâye edilegel- miştir. Türk Istanbulda on bin mimre var de- miş, iranlı derhal mukabelede bulunmuş: TTah- randa yüz min minare vardır. Amerikalılar da bü iranlı gibidir. Avrupada sekiz katlı bina mı var, biz de seksen katlısı vardır derler. Almanlar suyu unsurlarına ayırmak için kuvvetli kompresörlere, sıkıcı, sıkıştırtıcı cihaz- lara muhtaç Amerikada bir mevce uydur, bu işi gördür, hemen bir şirket teskil et, milyonlarca dolar topla.. Amerika haberinin mahiyeti: 1— Esrarengiz mevcelerle suyu tahlil etmek, suyun unsurlarını serbest bırakımak, idrojeni matlup mahrukat yerinde kullanmak. 2— Elde edilen idrojenin ihtirakiyle husule getirilen sa'yı amel suyun tahlili için sarfedilecek olandan fazla olduğundan yeni bir kudret vü- cuda getirilmiş demektir. Bir kere bu mevceler ne cins şeydir? Havanın seda mevceliri mi? Eterin ziya mevceleri mi? diyorlar. ”