28 Aralık 1930 Tarihli Serbes Cumhuriyet Gazetesi Sayfa 1

| Başmubarriri: Palk Muhittin | irticaa karşı En büyük şiddetle hare- ket edilsin!.. : o yetine karşı değil!... Menemende alti yobazın te- tir. Tabiidir ki böyle bir rejim şebbüs ettikleri irtica hareketi|şeklen saga, filen sola karşı te- etrafında adli tahkikat devam)sis edilmiş olacaktır. Zira, irti- ediyor. Menemen, Balıkesir, Ma-|car ezmek için fevkalâde tedbir- isa, Balıkesir ve belki © bazillere ihtiyaç yoktur. Kanunları- diğer mahallerde / tevkifat ya-İmız, irtica hareketlerini âzami pılmıştır. Dervişlerin © caniyane| şiddetle tedip için icap eden hareketine uzaktan veya yakın-| maddeleri muhtevidir. dan iştirâk etmiş olanlar varsa, (İrtica teşebbüsleri karşısında, en büyük bir şiddetle cezalan- şimdiye kadar kanuni kaytlarla ârilacaklari şüphesizdir. Bu hu-| hükümetin eli bağlı mı kalmış- susta muvafık veya muhalif bü-İtir ki bundan sonra © kanunun tün cumhuriyetçiler müttefiktir-|fevkinde salâhiyetler © kullanıl- ler. İrfica yılanın baş kaldır-| masına lüzum olsun? masına müsaade edilemez. Eğer/Bir “irtica © şebekesi İrtica ne dimek olduğunu Türk milleti acıklı tecrübelerle bilir, Derviş vahdeti hareketi gibi Menemende son teşebbüs edilen ve bir iki: saat içinde ezilen cinayet te, tamamen te- rakkiye karşı, gençliğe ve mü- nevverlere karşı, milletin huzur|,. ve seadetine karşı bir suikastı. | İri Artık (şeriat) kelimesini maske gibi kullanarak memleketi kana bulamak, istiklâlimizi düşman- lıra satmak, Türkiyeyi. on asır evelki karanlıklara o daldırmak istiyenlerin hareketine peyrev olacak aklı başında hiç bir vatan- daş yoktur. İrtica karşısında muhali muvafıklık mevzuu bahs oli iyice anlaşılmalıdır. Mür- teci dervişlerin elinde zerrece kuvvet olsaydı, bu vatanda hür düşünen, ziyaya ve terakkiye şik ne kadar baş varsa hepsi- ni, muazzez şehit “Kublaybeyin asil başı" gibi kuparmıya; çalışir- lardı. Böyle yahşi: bir harekete Türk milleti ve Türk gençliği her zaman tek vücut halinde mukabele edecek ve irticai her yerde ezecektir. Bu noktada hiç kimse şüphe edemez. Hiç kimse, cumhuriyet silikte daha ileri ; giden, dahâ geniş fikirli bir cumhuriyetçiliğe taraftar olan liberal muhalefet üzerine irtica lekesi süremez.Bu, gülünç bir teşebbüs olur. Hiç te hüsnü niyete delâlet edemez. Böyle bir hareket, cumhuriyet- sileri * birbirine yaklaştıramaz. Halbuki asıl gaye bu değil midir? Maalesef, bizde © sağa karşı alınacak tedbirleri, ancak sola karşı bir tazyik vesilesi olarak tecmmül etmeğe mütemayil olan lar hiç bir zaman eksik olma- mıştır. Bugün yine ( buna şahit olmaktayız. Bazı gazeteler, ufak vir hâdiseyi ankastin büyülterek sanki muazzam bir tehlike kar- yısında imişiz gibi telâş göste- tiyorlar. Böyle bir tehlikenin ol- madığını, olamıyacağını pekâla bilirler. #Fakat maksatları aşi- kârdır. Bu cali telâş içinde fev- kalâde tedbirlere tevessül ede- vek muhalefeti, fikir ve kalem hürriyetini. öldürmek. Hükümetin hemen meclisten fevkalâde salâhiyetler | için me- Zuniyet istemesini teklif edenler vardır. Bunlara yöre, Menemen de altı esrarkeşin caniyane vebbüsü, takriri sökün rejimini inde etmek icin kâfi bir sebep-iğ varsa ve şimdiye kadar | takip edilmiyerek mel'anetkârane mak- sadına habersizce hazırlanabil- mişse, buancak polisin kâfi de- recede müteyakkız olmadığına gizli tekkeleri, gizli teşekkülleri göremediğine delâlet eder. Yok- sa kanunların kifayetsizliği bu- a hiç meyzuubahs olamaz. ezmek için kanun yolü kâ- fidir ve kanun yolundan ayrılma- mak © elzemdir. Zira, ayrılırsa hâdiselerin irtica olarak telekkisi keyfe bağlı kalır ki bunun ne ka- dar haklı hoşnutsuzluklar ve şi- kâyetler tahrik edeceğini takdir etmek güç değildir. İrticaa karşi hareket ve şid- det; evet! İrtica vesilesile kalem hürriyetini takyit; hayırl | İyice bilmek — lâzımdır ki . hürriyet aleyhine müteveccih her hareket netice itibarile irtica lehindedir. Taassubun her sahada en büyük düşmanı olan kakiki | hürriyet- perverleri süküt ettirmek, cum- İüriyete hizmet etmek olmaz. TTektar ediyoruz ki; irtica aleyhinde kanun dairesinde her tedbiri e? etmekte, istemek- te ve aramakta Cumburiyeti se venler müttefiktirler.. Kanun lâhı irticaa karşı en müessir Bunun arkasında gençi faaliyete geçirilmeli, fırka fikri olmaksızın Cumhuriyet gençlik teşkilâtı yapılmalı, irtica ezmek için her dakika harekete hazır halk kuvvetleri vücude getiril- melidir. Bunu yapmak için Cum huriyet fikrinin, fırka fikrile ka- rıştırılmaması elzemdir. İstenilen fevkalâde tedbirlere gelince: Tekrar ederiz ki bunlar irtica değil, Cumhuriyeti müte- essir edebilir. İrtica olabilir veh- miyle Cumhuriyetin samimi mü- dafileri olan kalemleri kırmak, hür fikirleri O boğmak, sami- mi muhalefet sesini susturmak cumhuriyetin gayesi fırka gaye- leri ile birbirine karıştırmak o- lur ki cumhuriyete yapılacak en büyük fenalık ta budur. Daha bir kaçi gün İstanbul- da kalacaklar İstanbul 27 (5.C) — Gazi z. dün saraydan bir: yere Ü çıkmamışlardır. İstanbulda Ş daha bir kaç gün kalacak- lardır. Fakat... Fikir ve kalem hürri-' X|vapuru da Edremite kadar Mü İstanbul: 27 (S.C) — Erkânı brbiyei umumiye reisi Fevzi Pş. bazretlerile, B. M. Mecl reisi Kâzım paşa ve ordu müfettişle- rinden Fahrittin paşa istanbula geldiler. Bugün Gazi Hazretleri tarafından kabul edileceklerdir. irtica hareketi etrafında yapılacak bu içtimaa çok ehem- miyet veriliyor. Dahiliye Vekili Menemene hareket edecektir. İstanbul 27 ( S.C ) Edirne 26 ( A.A ) — Reisi cumhur Hazretlerinden evel kon- serva fabrikasile Jandarma mek- tebini, harbi umumide Anafar- talardan avdet ettikleri zaman Edirnede kaldıkları evi gezmiş- erdir. Jandarma © mektebinde derslere girerek taldbeye suller sormuşlar aldıkları cevaplardan ve gördükleri intizamdan mem- nun kalmişlardır. İstanbul: 26 ( A.A ) — Rei cumhur Hz. refakatlerindeki ze- vat ile birlikte dün gece saat 24 te Trakyadan avdet buyur- muşlar Vali ve Belediye reisi Muhittin beyle meb'uslar, vilâyet erkânı tarafından Sirkecide kar- Kemer tramvayları Mesele bu hafta tetkik olunacak Kemer : tramvaylarının ikinci Kordondan geçirilmesi Nafia ve- kâletince karargir olmuştu.Haber aldığımıza göre bu hafta zarfında nafia komiseri Emin beyle elek- tirik şirketi müdürü müsyü Gor- fezano belediye reisi Sezai beyin riyasetinde bir içtima yaparak bu meseleyi müzakere ve tesbit edeceklerdir. Şirket bir iki hafta zarfında ray ferşiyatına başliyacaktır. Körfez Şirketi Çeşme hattına vapur işletmek isteyormuş Körfez şirketi tarafından Sİ Çeşme hattı için bir vapur mü- Şİbayaa edilmesi düşünülmektedir. Bu vapurun sekiz yüz yolcuyu müreffehen istiap edebilecek ha- cımda olması ve en az on beş mil sürate malik bulunması arzu İ e Mayısta işlemeye başlı- yacak ve Karaburuna uğramak şartiyle en çok dört saatte Çeş- meye varacak ve akşama yine avdet (edebilecektir. Duatepe kelelere muntazam posta yapa- — 28 Kânunuevvi 1930 IM BİR Fevzi, Kâzım, Fahrettin paşalar Istanbula geldiler-Gazi hazretleri tarafından kabul edi- leceklerdir. İrtica hâdisesi Hür adam gazetesi «mem- lekette irtica vardır» diye feryat. pürtelâş o feryat edenler bir kaç hür kale- imin beş on fikrin ezilme- sini istiyenlerdir, diyor. «Halk Dostu» şiddetli tet- Şükrü Kaya beyefendi bugün/birler teklifinde bulunu- Istanbul gazeteleri ne diyor) Yor ve «Eğer hükümet bulinkılâpçı ihtiyat zabiti Kobalay salahiyeti kendisinde gö- Gazi ve Ismet Paşalar Istanbulda Milli müdafaa vekâletine Nafia vekili Zekâi ve Nafia vekâletine Adana meb'usu Hilmi beyler ta- yin edildi ve koyfiyet tasdiki âliye iktiran etti Babaeskiden itibaren güzer- gi aki bütün istasyorilarda halk btyü- kafileler halinde Gazi trenini beklemekte idi. Ellerinde meşaleler ve bay- rejildumhür Hz. geçişlerinde (Yaşa Gazi babamız) diye ba- ğırarak ve hararetle alkışlamış- lardır. Gazi Hz, halkın bu 8a- mimi tezâhüratma (mukabele de bulunarak tevekkuf. ettikleri istasyonlarda kendilerile konuş- muş kısa cümlelerle bu heyecanı muhabbet tezabürlerine teşekkür etmişlerdir. Reisicumhur Gazi Hz. oto- mebille Sirkeciden Dolmabahce- deki dairelerine gitmişlerdir. Ankara 27 (5.C) — Bahkesir mefsuh 5. C. F. Ocak reisi İb- rahim Süruri beyin Kıbrısa firar eylediğine dair şehrimize malü- mat gelmiştir. Mumaileyh kadın- lar şeyhi Halil efendinin oğlu- dur. Bankadan beş yüz lira çek miş ve müteakiben vilâyetten Kıbrısa gitmek üzere pasaport almıştır. S.C: Dün sabah An- kara muhabirimizden bu telgrafı aldık. Posta ilede tevkif edildiği bildirilen İbrahim Sururi beyin sa- hibi bulunduğu Balıkesir- de çıkan «İstiklâb gaze- caktır. raklar taşıyan bu halk kütleleri |suhi; dahiliye vekili Şükrü Ka; tesinin Cuma nüshası gel- di. İstiklâl gezetesi İbra- him Süruri beyin Kıbrısa firar ettiğine dair yalan bir haber etrafında yine goru remiyorsa hemen meclise müracaatla millet vekil- lerinin hükmünü, kararını almalidır» diyor. inkılâp şehidini, yardım yapı Ankâra 27 (S.C) — Mene- ende yobaz vatan halleri tâ- rafından mlitkiiş bir habasetle şe- hit edilen Omuallim ve fedakâr böyin zevcesine ve yetim kalan İstanbul 26 (A.A) — Baş- vekil İsmet paşa Hz. bu gün sa- at dokuzda ekspresle şehrimize muvasalat buyurmuşlardır. İstas- yonda reisiçumhur namına Ru- bey, meb'uslar, vilâyet erkânı ta- rafından istikbal edilmiş Çanka- ya motorile doğruca saraya git- mişlerdir. İstanbul 26 (A.A) — Mus- tafa Abdülhalik U beyin mali vekâletine tayini üzerine inhilâl eden milli müdaf, Nafia vekili Zekâi ve Nafıa vekâ- İetine Adana meb'usu Hilmi bey- ler tayin edilmişlerdir. Bu tayin- ler | Reisicumhur hazretlerinin tasdikin: iran etmiştir. kesir meb'usu Hayrittin bey sinin ikinci tabı çıkardı- ğıni yazmakta ve mezkür gazeteye hücum ederek İbrahim Saruri beyin ve kardeşlerinin firar değil bilâkis tevkif olundukla- rını yazmaktadır. Binaen- aleyh firar keyfiyeti vaki olmayıp kaçtığı iddia olu- nan zat ve onun kardeş- se etrafında şu malümatı veriyo: baha karşi kuvvei müsallaha ile İdarehane: I Yazı nidürü: Behzat Arif | İÇTIMA iki yavrusuna den maaş tal kanunu hazırlanıyor. B.M. Me: nacaktır. Reisi İstanbula geldiler. Reisicumhur hazreti Başkâtip Tevfik ve yaver Rüsu- bi beylerle İstanbulda bulunan meb'uslar ve bir çok zevat ta- rafından karşılandılar. Eler gün öğleyin çıkar Halk için mücadeleden yılmaz İzmir - Gazi Yen ar Nüshası - Heryerde 5 kuruş ülecektir lematı vataniye- için bir. teklifi Bu teklif in tasvibine arzolu- Ankara 27 (S.C) — B.M.M. Kâzım paşa Ankaradan İstasyonda namına Borçlar meselesi Dolmabağçede mühim bir iştimada müzakere edilecek İstanbul 27 (5. C ) — Paris büyük elçisi Münir beyle Lond- ra büyük elçisi Ferit bey İstan- bula geldiler. Zekâi beyin de işti büğçede borçlar meselesi hakkında mü- him müzakeratta bulunacaklar- dır. Dayinler vekili ile Doltia aktolunacak içtimada Istanbulda Tevkifat olduğu şayidir İstanbul 27 (S.C) — İstanbul da tevkifat olduğu şayiası var- dır. hususta ketum davranmaktadır. Salâhiyettar makamat bu Balıkesirde tevkifat Menemen hâdisesi dolayisile Balıke- sir mefsuh Serbes Cumhuriyet fır- kası reisi ve kardeşleri hapsedildi Bu haber Ankaraya İbrahim Süruri beyin Kıb- rısa firar eylediği suretinde aksettirildi ayni şehirde çıkan Balı-Jabluka altına alınıyor ve İbrahim beyin hanesi kapısı çalınıyor. Refikası hanım efendi İbrahim n «Türk dili» gazete-|beyin evde olduğunu ve uyu makta bulunduğunu gelenlere söyliyor ve uyandırmak üzere bir dakika müsaade etmelerini rica ediyor. Fakat gelen zabıta memurları o kapıya yüklenerek açıyorlar ve yatağında iken İb- rahim beyle karşılaşıyorlar. Aile ve çocukları bu baskından şaşır» mış bir vaziyette birbirlerine sa- rılmışlar, göz yaşları dökerler- ken (o zabıta memurları hali firarda bulunan bir caniyi der- dest etmişler gibi mağrur her leri mevkuf bulunuyorlar. |tarafı taharri ediyor ve rast İstiklâl gazetesi hâdi-)geldikleri evrakı toplıyorlar. Ni- hayet idarehaneyi de altüst edip demet demet kâğıtları alarak İbrahim beyide merkez karako- “ İbrahim Süruri bey ile kar-İluna götürüp tevkif ediyorlar. daşlari ve Namık beylerin hane-| Ayni hâdise ayni şekilde kar- leri. ve gazete &idarehanesi sa*İdeşlerinden Mustafa, Aptullah -Sonu 3 üncü sahifede-